პარლამენტმა დღეს, 17 სექტემბერს ჰომოფობიური და ცენზურის დამწესებელი საკანონმდებლო პაკეტი მესამე მოსმენით მიიღო. მმართველი პარტიის საკანონმდებლო ინიციატივა ერთი ძირითადი კანონპროექტისა და 18 მოქმედ კანონში შესატანი ცვლილებებისგან შედგება.

ძირითადი კანონპროექტი ოფიციალური სახელწოდებით, „ოჯახური ღირებულებებისა და არასრულწლოვანის დაცვის შესახებ“ ინფორმაციის გავრცელებასაც არეგულირებს, ცვლილებები შედის „მაუწყებლობის შესახებ“ და „რეკლამის შესახებ“ საქართველოს კანონებსა და ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსშიც. 

საკანონმდებლო პაკეტის საბოლოოდ მიღებამდე ერთობლივი განცხადება გაავრცელა სამოქალაქო სექტორმა. 30-ზე მეტმა არასამთავრობო ორგანიზაციამ სიძულვილის, ჩაგვრისა და დისკრიმინაციის დაკანონების პროცესი დაგმო.

"კანონების პაკეტი, თვალთმაქცური სახელწოდებით „ოჯახური ღირებულებებისა და არასრულწლოვანთა დაცვის შესახებ“, სინამდვილეში საერთოდ არ პასუხობს იმ რეალურ, სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვან გამოწვევებს, რომლებიც საქართველოში ოჯახებსა და არასრულწლოვნებს უდგათ. ასეთი გამოწვევებია სიღარიბე, ინფლაცია, მზარდი ემიგრაცია, საბაზისო საჭიროებებზე ხელმიუწვდომლობა, ღირსეული ცხოვრებისთვის აუცილებელი ინფრასტრუქტურის არარსებობა, რესურსების უსამართლო და უთანასწორო გადანაწილება, უხარისხო ჯანდაცვა და განათლება, განადგურებული  გარემო და სხვა. ერთადერთი გზა, ვუპასუხოთ ამ და სხვა რეალურ გამოწვევებს, საქართველოს ევროინტეგრაციის გზაზე პრინციპული და მტკიცე წინსვლაა - სწორედ ის, რისი შეფერხებასაც ხელისუფლება, მათ შორის ამ საკანონმდებლო პაკეტითაც, ცდილობს.

კანონების პაკეტი საზიანო და სახიფათოა, რადგან იგი სინამდვილეში ცენზურის დაკანონებასა და შეკრებისა და მანიფესტაციის უფლებაში უხეშ ჩარევას მოიაზრებს. პაკეტი თავისი არსით ეხება არამხოლოდ ერთ ჯგუფს, ლგბტქ თემს, არამედ ქმნის პრეცედენტს, რომ მომავალში მთავრობას შეეძლოს ნებისმიერ მოქალაქეს ჩამოართვას კონსტიტუციით გარანტირებული უფლებები. არაერთი ისტორიული მაგალითი არსებობს იმისა, თუ როგორ ხდება ერთი ჯგუფისათვის უფლებების შეზღუდვა უფრო მასშტაბური რეპრესიების დასაწყისი", - ვკითხულობთ მათ განცხადებაში.

სამოქალაქო ორგანიზაციებმა საკანონმდებლო პაკეტზე ვეტოს დადებისკენ მოუწოდა საქართველოს პრეზიდენტს, სახალხო დამცველს - რომ მიიღოს ყველა ზომა კრიტიკული საჯარო შეფასებისა და მომავალში შესაბამის სასამართლოებში მისი გასაჩივრებისთვის და სამოქალაქო და პოლიტიკურ მოძრაობებს - რომ მიიღონ ზომები ანტიდემოკრატიული და ანტიევროპული ინიციატივების გრძელვადიანი გავლენის შესაჩერებლად.

პარლამენტის პლენარული სხდომის პარალელურად, საკანონმდებლო ორგანოსთან საპროტესტო აქციაც გაიმართა. 

„ქართულ ოცნებას" „საქართველოს კონსტიტუციაში ცვლილების შეტანის შესახებ“ და „ოჯახურ ღირებულებათა და არასრულწლოვანთა დაცვის შესახებ“ საქართველოს კონსტიტუციური კანონპროექტებიც აქვს დაინიციირებული.

ქართულ-სომხური მედიაგამოცემა Aliq Media-ს დამფუძნებელი და ერთ-ერთი რედაქტორი არსენ ხარატიანი, რომელიც ლუქსემბურგიდან თბილისში მოფრინავდა და ხვალ სომხეთში უნდა წასულიყო, საქართველოში არ შემოუშვეს. ხარატიანი სტამბოლში გააბრუნეს, საიდანაც წასვლა ისევ ლუქსემბურგში მოუწევს.

როგორც არსენ ხარატიანი ფეისბუკის საკუთარ გვერდზე წერს, ყველაზე დიდი პრობლემაა ისაა, რომ მისთვის მიზეზი არავის აუხსნია. ხარატიანი საქართველოში რამდენიმე წლის განმავლობაში ცხოვრობდა და როგორც ის ამბობს, საქართველო მისთვის მეორე სამშობლოა. 

ხარატიანის თქმით, „ამ დროისთვის ეჭვი არ მეპარება, რომ ეს უარი, ანუ დეპორტაცია, პოლიტიკურია“. მისი შეფასებით, საქართველოს ხელისუფლებას მისნაირი ადამიანების ან ეშინია, ან მოსკოვში ან ბაქოში ჰყავთ პატრონები, რომლებიც ეუბნებიან, რომ არჩევნებამდე „გაწმინდონ სივრცე“.  

არსენ ხარატიანი თბილისის აეროპორტში 11 სექტემბერსაც დააყოვნეს, თუმცა რამდენიმე საათის შემდეგ საზღვრის კვეთის უფლება მისცეს. მაშინ, ისევე როგორც ახლა საქართველოში შემოსვლაზე უარის თქმის საფუძვლად შსს-ს გადაწყვეტილებაში მითითებული აქვს: "არ აკმაყოფილებს საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრულ სხვა მოთხოვნებს". 

ხარატიანი 2018 წელს სომხეთის პრემიერ-მინისტრის, ნიკოლ ფაშინიანის მრჩეველიც იყო. ის არასამთავრობო ორგანიზაციებსა და მედიაში საქმიანობს.

„მედიაჩეკერთან“ საუბრისას თბილისში დაკავებული აზერბაიჯანელი  ჟურნალისტის მეუღლემ, სევინჩ სადიგოვამ განაცხადა, რომ აფგან სადიგოვს მიგრაციის დეპარტამენტმა საქართველოში პოლიტიკური თავშესაფრის მიცემაზე უარი უთხრა. 

სადიგოვას თქმით, მას აფგანმა დღეს დაურეკა და უთხრა, რომ აზერბაიჯანულ ენაზე შედგენილი დოკუმენტი მიიღო, სადაც წერია, რომ აზერბაიჯანში მის სიცოცხლეს საფრთხე არ ემუქრება.

აფგან სადიგოვი შემდგომი ექსტრადირების მიზნით თბილისში 3 აგვისტოს დააკავეს, მეორე დღეს კი მას 3-თვიანი საექსტრადიციო პატიმრობა შეეფარდა. საქალაქო სასამართლოს 4 აგვისტოს განჩინება უცვლელი დატოვა სააპელაციო სასამართლომაც.

აფგან სადიგოვის შესახებ ვრცლად იხილეთ „მედიაჩეკერის“ მასალებში: 

• სადიგოვის საექსტრადიციო პატიმრობიდან 1 თვე გავიდა - ჟურნალისტი მიგრაციის დეპარტამენტის თანამშრომლებმა მოინახულეს
• საექსტრადიციო პატიმრობის გაუქმებაზე სადიგოვის საჩივარი სააპელაციომ განუხილველი დატოვა
• სადიგოვის საქმე ვრცლად: საექსტრადიციო პატიმრობა სააპელაციოში გასაჩივრდა

თბილისის საქალაქო სასამართლომ „ფორმულა“ და „TV პირველი“ კომუნიკაციების კომისიის მიერ შედგენილი სამართალდარღვევის ოქმის საფუძველზე 5-5 ათასი ლარით დააჯარიმა. 

ორივე შემთხვევაში სასამართლომ სამართალდარღვევად ტელევიზიების ეთერიდან „ქართული ოცნების“ იმ საარჩევნო კლიპის ამოღება მიიჩნია, რომელშიც არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები და სამოქალაქო აქტივისტები ჩანან. პარალელურად ისმის ფრაზაც: „უთხარი არა საზოგადოების მორალურ გადაგვარებას და აირჩიე ტრადიციული ფასეულობები“.

ტელეკომპანიების ცნობით, გადაწყვეტილება გამოცხადდა პოლიტიკური სუბიექტებისთვის უფასო სარეკლამო დროის დათმობასთან დაკავშირებულ ComCom-ის მეორე სარჩელზეც. საქალაქო სასამართლომ ორივე ტელევიზია სამართალდამრღვევად ცნო, თუმცა, მათ მხოლოდ სიტყვიერი შენიშვნა მისცა.

„TV პირველის“ იურისტის, თორნიკე მიგინეიშვილის თქმით, თბილისის საქალაქო სასამართლომ კიდევ ერთხელ დაადასტურა ის ნება, რომელიც „ქართულ ოცნებას“ კომისიაში საჩივრების შემოტანის მომენტში ჰქონდა, დადასტურა ComCom-ის განზრახვაც, რომ კრიტიკულ მედიებზე ზეწოლა მოახდინოს.

„ორივე საქმესთან დაკავშირებით სასამართლომ დაადგინა აბსოლუტური დარღვევები და ასევე სიძლვილის ენა წააქეზა, რომელიც არის მიმართული მესამე სექტორის მიმართ,“ - აღნიშნავს იურისტი „TV პირველის“ განცხადებაში.

ტელეკომპანია „ფორმულას“ იურისტის, ეთერ ქათამაძის შეფასებით კი, წინასაარჩევნოდ ცუდი პრეცედენტები ყალიბდება და ComCom-ი უპრეცედენტო გადაწყვეტილებებს იღებს.

„სამწუხაროდ, ცუდი პრეცედენტები ყალიბდება წინასაარჩევნოდ და შეიძლება ითქვას, რომ უპრეცედენტო გადაწყვეტილებებსაც იღებს კომისია და ახალ-ახალ პრაქტიკას ადგენს. ისე განმარტავენ კანონს, რომ „ქართული ოცნების“ საჩივარი მაქსიმალურად დაკმაყოფილდეს.

ფაქტია, რომ ძალიან დიდი ზეწოლა წამოვიდა ამ წინასაარჩევნოდ კრიტიკულ მედიებზე და არამარტო მედიებს, შეიძლება ითქვას, რომ საარჩევნო სუბიექტებსაც ზღუდავს მათთვის კუთვნილ, კანონით დადგენილ საეთერო დროში,“- აღნიშნა ქათამაძემ.

სასამართლომ 13 სექტემბერს ComCom-ის სამართალდარღვევის ოქმის საფუძველზე 5 000 ლარით დააჯარიმა „მთავარი არხიც“. კომუნიკაციების კომისიამ სამართალდამრღვევად „ქართული ოცნების“ იგივე რეკლამის განუთავსებლობის გამო ცნო. 

„მთავარი არხი“ მიიჩნევს, რომ ამ რეკლამის განთავსება კანონით გათვალისწინებული სიძულვილის ენის გავრცელების აკრძალვას ეწინააღმდეგება.

ტელეკომპანიები საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილებებს სააპელაციო სასამართლოში გაასაჩივრებენ.

ComCom-ის ძველი გადაწყვეტილებების შსახებ იხილეთ „მედიაჩეკერის“ მასალები:

• ComCom-მა „ქართული ოცნების“ რეკლამის ეთერიდან ამოღებისთვის „ტვ პირველსა“ და „ფორმულას“ სამართალდარღვევის ოქმი შეუდგინა
• არაწინასაარჩევნო პერიოდში პოლიტიკური რეკლამა - რისთვის ასანქცირებს ComCom-ი ტელემედიის ნაწილს

საქართველოში მცხოვრები ბელარუსი ჟურნალისტი და აქტივისტი, ანდრეი მიალეშკა ქვეყანაში არ შემოუშვეს. როგორც ჟურნალისტი თემო კიღურაძე სოციალურ ქსელში წერს, მიალეშკა არასრულწლოვან შვილთან ერთად ქუთაისის აეროპორტში დააკავეს და სავარაუდოდ, პოლონეთში აბრუნებენ.

„საქართველოში მისი მეუღლე და მეორე შვილი რჩება. სასაზღვრო პოლიციამ უარა თქვა არშეშვების მიზეზების განმარტებაზე. მეშვიდე საათია ზიან აეროპორტის საკანში, არავინ ეკონტაქტება, საჭმელიც არ მოაქვთ. კეთილი იყოს ჩვენი მობრძანება საოცარ ახალ სამყაროში!“ - წერს კიღურაძე.

დამატებითი ინფორმაციის მიღების შემთხვევაში, მასალა შესაბამისად განახლდება.

„მედიაომბუდსმენი“ კომუნიკაციების კომისიის მონიტორინგს იწყებს. ორგანიზაცია წინასაარჩევნოდ comcom-ისა და მასთან დაკავშირებული სამსახურების: მედიააკადემიისა და მომხმარებელთა ინტერესების საზოგადოებრივი დამცველის საქმიანობას დააკვირდება.

„მედიის სამუშაო პირობები 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნების შეფასების მნიშვნელოვანი კომპონენტია. ამიტომ ვაკვირდებით ჟურნალისტების და ოპერატორების შესაძლებლობას მიიღონ და გაავრცელონ ინფორმაცია, მეორეს მხრივ, გვსურს მედიაორგანიზაციები დაცულნი  იყვნენ მოტივირებული რეგულირებისგან,“ - ვკითხულობთ „მედიაომბუდსმენის“ განცხადებაში. 

გამოხატვის თავისუფლების მხარდასაჭერად ორგანიზაციის გუნდი ასევე:

• მოამზადებს მასალებს კომისიის მაკონტროლებელი რგოლის - საქართველოს პარლამენტის და საზოგადოების დაინტერესებული წრეების ინფორმირების მიზნით;
• გაუწევს იურიდიულ კონსულტაციებს;
• მედიაორგანიზაციებს სამართლებრივ წარმომადგენლობას გაუწევს კომისიასა და სასამართლოში   და კომისიის საქმიანობის შესახებ ყოველთვიურ ანგარიშს მოამზადებს.

„მედიაომბუდსმენის“ საკონსულტაციო ნომრებია: 595 92 45 97  /  577 07 05 92

კომუნიკაციების კომისიამ „TV პირველისა“ და „ფორმულას“ წინააღმდეგ „ქართული ოცნების" საჩივარი, რომელიც მმართველი პარტიის პოლიტიკური რეკლამის ეთერიდან ამოღებას ეხება, დააკმაყოფილა და ტელეკომპანიებს სამართალდარღვევის ოქმი შეუდგინა. 

როგორც კომისია განმარტავს, ტელევიზიებმა თავდაპირველად ვიდეო-რგოლი ეთერში განათავსეს, თუმცა, რამდენიმე დღეში კანონმდებლობის შესაძლო დარღვევის მიზეზით ბადიდან ამიღეს. ტელეკომპანიებს მიაჩნიათ, რომ სადავო რეკლამის განთავსება, შესაძლოა „მაუწყებლობის შესახებ" საქართველოს კანონით გათვალისწინებულ სიძულვილის ენის გავრცელების აკრძალვას, ან „რეკლამის შესახებ“ კანონით გათვალისწინებულ წესებს ეწინააღმდეგებოდეს.

დღეს, 13 სექტემბერს გამართულ სხდომაზე კი, ComCom-მა მიიჩნია, რომ სადავო პოლიტიკურ რეკლამაში არ ჩანს სიძულვილის ან ძალადობის წაქეზება, ან მოწოდება ძალადობისკენ. 

„საარჩევნო სუბიექტის მიერ დამზადებული ვიდეო-რგოლი ემსახურება პოლიტიკური გაერთიანების წინასაარჩევნო ხედვის წარდგენას. შესაბამისად, წარმოდგენილი ვიდეო-რგოლი არ არღვევს მოქმედი კანონმდებლობის მოთხოვნებს და მაუწყებლები ვალდებულნი იყვნენ ის ეთერში განეთავსებინათ,“ - აღნიშნულია კომისიის განცხადებაში.

აღსანიშნავია, რომ 11 სექტემბერს, კომუნიკაციების კომისიამ „ქართული ოცნების“ მსგავსი შინაარსის საჩივარი „მთავარი არხის“ წინააღმდეგაც დააკმაყოფილა და ტელეკომპანიას სამართალდარღვევის ოქმი შეუდგინა. 

ComCom-ის მიერ შედგენილი ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმები წინასაარჩევნო პერიოდში სასამართლოში იგზავნება და საბოლოო გადაწყვეტილებას სასამართლო შემჭიდროვებულ ვადაში (2 დღე) იღებს. 

„მთავარი არხისთვის“ 11 სექტემბერს შედგენილ სამართალდარღვევის ოქმზე სასამართლო გადაწყვეტილება დღეს, 15:00 საათზე გამოაცხადებს.

ეთერიდან ამოღებულ „ქართული ოცნების“ სადავო საარჩევნო კლიპში  არასამთავრობო ორგანიზაციის წარმომადგენლები და სამოქალაქო აქტივისტები ჩანან, ისმის ფრაზაც: „უთხარი არა საზოგადოების მორალურ გადაგვარებას და აირჩიე ტრადიციული ფასეულობები“.

წინასაარჩევნო პერიოდში საერთო მაუწყებლებს არჩევნებში მონაწილე კვალიფიციური სუბიექტების უფასო პოლიტიკური რეკლამის განთავსების ვალდებულება აქვს, ვიდეორგოლის შინაარსზე პასუხისმგებელი კი, ტელევიზია არ არის.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია 12 სექტემბერს ცესკოს თავმჯდომარის, გიორგი კალანდარიშვილის მიერ ბრიფინგზე მედიის საყურადღებოდ გაკეთებულ  განცხადებას ეხმაურება.

კალანდარიშვილმა მედიასაშუალებებს, კონკრეტულად კი „ტვ პირველს“, ადმინისტრაციის თანამშრომლების პერსონალური მონაცემების სავარადოდ კანონის საწინააღმდეგოდ დამუშავებაში დასდო ბრალი. ცესკოს თავმჯდომარე მათ, და მედიას საზოგადოდ, „ადმინისტრაციის წარმომადგენლებთან კომუნიკაციისას, კანონისა და ეთიკის ნორმების მოთხოვნის დარღვევის შემთხვევაში“, თანამშრომლობის საკითხის გადახედვით დაემუქრა.

„ტვ პირველის“ საინფორმაციო სამსახური ხელმძღვანელის, ნოდარ მელაძის განმარტებით, ცესკოს თავმჯდომარის გაღიზიანება ცესკოში დასაქმებული მაღალი თანამდებობის პირების ნათესაური კავშირების დასადგენად ტელეკომპანიის მიერ წამოწყებულმა ჟურნალისტურმა გამოძიებამ გამოიწვია. მელაძემ კალანდარიშვილის განცხადება შეაფასა როგორც ზეწოლა, შანტაჟი და მუქარა მათი იძულების მიზნით, შეწყვიტონ გამოძიება, და სამართლებრივი დევნის დაანონსება იმ პირობებში, როცა სასამართლო თავის გადაწყვეტილებებში არ არის თავისუფალი.

ქარტიის განცხადებით, მედიას უფლება აქვს, თანამდებობის პირებს დაუსვას ნებისმიერი შეკითხვა, რომელიც საჯარო ინტერესს ემსახურება, ხოლო თანამდებობის პირების ვალდებულებაა, ამ შეკითხვას დროულად და ამომწურავად უპასუხონ. 

„საარჩევნო კომისიის ადმინისტრაციის თანამშრომლებსა და მმართველი პარტიის აქტიურ წევრებსა და მხარდამჭერებს შორის ნათესაური კავშირის დადგენა სწორედ ასეთ საჯარო ინტერესის საგანს წარმოადგენს, რამდენადაც მას არჩევნების ხარისხსა და შედეგებზე პირდაპირი გავლენის მოხდენა შეუძლია. ცესკოს ადმინისტრაციის თანამშრომელთა ნეიტრალურობა ცენტრალური საკითხია საარჩევნო პროცესის სანდოობის შესაფასებლად.

უკვე წლებია, საჯარო სტრუქტურები და საჯარო ინფორმაცია პრაქტიკულად დახურულია დამოუკიდებელი და კრიტიკული მედიისთვის. ეს გარემოება განსაკუთრებით შემაშფოთებელია წინასაარჩევნო ფაზაში, როცა არჩევნებთან დაკავშირებული საკითხების მიმართ საჯარო ინტერესი გამორჩეულად მაღალია. ცესკოს თავმჯდომარემ და სხვა მაღალი რანგის თანამდებობის პირებმა კარგად უნდა გააცნობიერონ თავიანთი პასუხისმგებლობა საზოგადოების მიმართ, რომლის ინფორმირებისთვისაც მუშაობს დამოუკიდებელი და კრიტიკული მედია, და მედიასთან ურთიერთობისას ამ პასუხისმგებლობის და კანონის მოთხოვნების შესაბამისად და საზოგადოების საუკეთესო ინტერესებიდან გამომდინარე იმოქმედონ,“ - აღნიშნულია ქარტიის განცხადებაში.

ვრცლად იხილეთ მედიაჩეკერის მასალა - „ტვ პირველი“ ცესკოს თავმჯდომარის განცხადებას რეალურ მუქარად აღიქვამს

"ტელეკომპანია პირველი" ცენტრალური საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარეს ჟურნალისტებზე ზეწოლაში ადანაშაულებს. ტელევიზიის საინფორმაციო სამსახურის ხელმძღვანელის, ნოდარ მელაძის განცხადებით, გიორგი კალანდარიშვილი შაბათის ეთერის გუნდს ცესკოს საქმიანობის შესახებ მასალის მომზადების შეწყვეტას მუქარით აიძულებს. 

ცენტრალური საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარემ, გიორგი კალანდარიშვილმა დღეს, 12 სექტემბერს გამართულ ბრიფინგზე „ტვ პირველის“ მიერ საარჩევნო ადმინისტრაციის თანამშრომლების შესახებ პერსონალური ინფორმაციის სავარაუდოდ უკანონოდ დამუშავების მცდელობაზე ისაუბრა.

"ხსენებული მედიასაშუალების წარმომადგენლების მიერ საარჩევნო ადმინისტრაციის თანამშრომლების თუ მათი ოჯახის წევრების მიმართ დასმული კითხვების შინაარსი და ფორმა შეუძლებელია, ემსახურებოდეს რაიმე საჯარო ინტერესს გარდა იმისა, რომ განხორციელდეს საარჩევნო ადმინისტრაციის თანამშრომლების მმართველ პარტიასთან დაკავშირების მცდელობა, მიკერძოებულად მათი საქმიანობის წარმოჩენა მათი ნათესავების სხვადასხვა უწყებებში საქმიანობის ან შესაძლო საქმიანობის გამო და ამით დაზიანდეს საარჩევნო ადმინისტრაციის რეპუტაცია, რაც თავის მხრივ ხელს შეუშლის არჩევნების მოდერნიზების მნიშვნელოვან პროცესს და დააზიანებს საარჩევნო გარემოს".

კალანდარიშვილის თქმით, არც ნათესაური კავშირები და არც ოჯახის წევრების ან ნათესავების საქმიანობა, ასეთის არსებობის შემთხვევაში, კანონით არ შეიძლება იყოს საარჩევნო ადმინისტრაციის არცერთი თანამშრომლის საქმიანობის შეფასების კრიტერიუმი. 

"ტელეკომპანია პირველის" საინფორმაციო სამსახურის ხელმძღვანელის განცხადებით კი, ეს არის ტყუილი და თუ ჟურნალისტი ტელეფონის ნომერს ან მისამართს  გაიგებს, რომ კითხვები დასვას და ფაქტები გადაამოწმოს, რომელიც  კონკრეტულ მასალას ეხება, პეროსნალური მონაცემების უკანონო დამუშავება არ არის.

ცესკოს თავმჯდომარემ დღესვე თქვა, რომ საარჩევნო ადმინისტრაცია თანამშრომლებზე  ზეწოლას მათთვის პროფესიულ საქმიანობაში ხელის შეშლისა ან სხვაგვარი ზემოქმედების მოხდენის მიზნით, არ დაუშვებს და ამ ინტერესების შელახვის ყოველ ფაქტთან დაკავშირებით კანონით გათვალისწინებულ ყველა ზომას მიიღებენ.

"მომავალში ნებისმიერი მედიასაშუალების მხრიდან, ადმინისტრაციის წარმომადგენლებთან კომუნიკაციისას, კანონისა და ეთიკის ნორმების მოთხოვნების დარღვევის შემთხვევაში, იძულებულნი გავხდებით, გადავხედოთ თანამშრომლობის საკითხს, რაც იქნება მხოლოდ და მხოლოდ საარჩევნო ადმინისტრაციის საქმიანობისა და დასაქმებული თანამშრომლების შესახებ ამომრჩევლებისთვის ობიექტური ინფორმაციის მიწოდების წინაპირობა", - განაცხადა კალანდარიშვილმა.

"ტელეკომპანია პირველის" ჟურნალისტები, ცესკოს თავმჯდომარის ამ განცხადებას რეალურ მუქარად აღიქვამენ. 

"ჩვენ მოვითხოვთ ამ ჩანაწერის მკაფიო განმარტებას, რას ნიშნავს თანამშრომლობის გადახედვა? ანუ აკრედიტაციის შეჩერებას? არჩევნების პროცესში ცესკოში და საარჩევნო უბენბზე აღარ შეგვიშვებენ, რომ არჩევნები აღარ გავაშუქოთ, თუ "ქართული ოცნების" მსგავსად ბოიკოტის რეჟიმში გადავლენ და კრიტიკული მედიის კითხვებს აღარ უპასუხებენ?" - ამბობს მელაძე

მისი შეფასებითვე, დიდია რისკი, რომ ერთი პარტიის ლეგიტიმაციით თანამდებობაზე არჩეულმა გიორგი კალანდარიშივლმა მედიაზე ანგარიშსწორებისთვის გამოიყენოს ამავე პარტიის კონტროლის ქვეს მყოფი სასამართლოს კლანი.

"მუქარის, დაშინების მცდელობის და შანტაჟის ნაცვლად მოვუწოდებთ ცენტრლაურ საარჩევნო ადმინისტრაციას და მათ თანამშრომლებს, უპასუხოს კითხვებს, რომელიც კონკრეტული მასალის მზადებას პროცესში მედიას აქვს", - განაცხადა მელაძემ.

სოფელ შუქრუთის მცხოვრებლების მიერ გუშინ, 11 სექტემბერს პარლამენტის შენობის წინ გამართული საპროტესტო აქცია არცერთი ტელევიზიის („საზოგადოებრივი მაუწყებელი“, „იმედი“, POSTV, „რუსთავი 2“, „ფორმულა“, „მთავარი არხი“, „TV პირველი“) ეთერში არ მოხვდა. მიმდინარე პროტესტის შესახებ მასალები კი ვებგვერდზე მხოლოდ „მთავარმა არხმა“ და „TV პირველმა“ გამოაქვეყნა. 

გუშინდელ საპროტესტო აქციაზე თითქმის 5-წუთიანი სიუჟეტი დღეს, 12:00-საათიან საინფორმაციო გადაცემაში გავიდა ტელეკომპანია „ფორმულაზეც“.

ტელეკომპანიებმა: „იმედმა“, POSTV-მა და „რუსთავი 2-მა“ კი, 12 სექტემბერს საპროტესტო აქციის შესახებ მომზადებულ მასალებში აქცენტი „ჭიათურა მენეჯმენტ კომპანის“ მიერ საბანკო ანგარიშების ამონაწერების გასაჯაროებაზე გააკეთეს. კომპანიის მტკიცებით, 281 შუქრუთელზე 13 მილიონ ლარამდე კომპენსაცია გაიცა, შუქრუთის აქციის ორგანიზატორებს კი, საკომპენსაციო თანხები სრულად აქვთ მიღებული. 

სოფელ შუქრუთში (ჭიათურის მუნიციპალიტეტი), კოროხნალის მაღაროსთან რამდენიმე თვეა უწყვეტი საპროტესტო აქცია მიმდინარეობს. შუქრუთელების ნაწილმა პროტესტის რადიკალურ ფორმასაც მიმართა, მათ პირი ამოიკერეს და შიმშილობა დაიწყეს. დემონსტრანტების თქმით, სოფელში საცხოვრებელი სახლები ინგრევა, რაც მადნის მოპოვებით სამუშაოებთანაა დაკავშირებული. შუქრუთელები მიყენებული ზიანის ანაზღაურებას ითხოვენ.

შუქრუთელების პროტესტმა კი გუშინ თბილისში გადმოინაცვლა. საკანონმდებლო ორგანოსთან აქციის მონაწილეებმა იმ იმედით გადმოინაცვლეს, რომ მმართველი პარტია „ჯორჯიან მანგანეზთან“ არსებულ დავას მოაგვარებს. 

ტელეკომპანია „იმედმა“ დღევანდელ 11:00-საათიან „ქრონიკაში“  მიმდინარე მოვლენებს დაახლოებით 3 წუთი დაუთმო. საინფორმაციო გადაცემის წამყვანმა, ქეთი ლაცაბიძემ აქციის მონაწილეებს რადიკალური ჯგუფი უწოდა და ტელემაყურებელს ინფორმაცია შემდეგი სიტყვებით მიაწოდა:  

„შუქრუთის აქციის რადიკალურ ჯგუფს, რომელმაც ჭიათურიდან თბილისში გადმოინაცვლა, საკომპენსაციო თანხები სრულად აღებული აქვს. თანხის ჩარიცხვები საბანკო ანგარიშების ამონაწერებით დასტურდება. ჯამში, გაცემულია 13 მილიონ ლარამდე კომპენსაცია 281 შუქრუთელზე. მათ შორის, თანხა აღებული აქვთ აქციის ორგანიზატორებს, რომლებიც შანტაჟის გზით კომპანიისგან დამატებითი თანხების მიღებას ცდილობენ“.

ტელეკომპანიამ რამდენიმე საათში პარლამენტის თავმჯდომარის, შალვა  პაპუაშვილის კომენტარიც გამოაქვეყნა, რომლის მტკიცებითაც, ეს საკითხი პარლამენტის უშუალო კომპეტენციაა არაა. „მე ამ საკითხებს დეტალურად არ ვიცნობ, თუმცა ჩვენ კომპანიის განცხადება ვნახეთ“, - განაცხადა პაპუაშვილმა.

„ჭიათურა მენეჯმენტ კომპანიის“ განცხადებით დაიწყო ტელეკომპანია „რუსთავი 2“-ის დღევანდელი სიუჟეტიც. არხს მასალაში აქციის რამდენიმე მონაწილესთან ერთად, „იმედის“ მსგავსად, „ჭიათურა მენეჯმენტ კომპანის“ მთავარი ინჟინერი და სოციალური პროექტების დეპარტამენტის ხელმძღვანელი ჰყავდა ჩაწერილი.

POSTV-იმ კი შუქრუთელების პროტესტს დრო 13:00-საათიანი საინფორმაციო გამოშვების მე-17 წუთზე დაუთმო. აქციის ერთ-ერთი მონაწილის გარდა, POSTV-საც „იმედისა“ და „რუსთავი 2“-ის რესპონდენტები ჰყავდა ჩაწერილი. აქციის მონაწილეებს რადიკალური ჯგუფი უწოდა გადაცემის წამყვანმა, ნინო სალუქვაძემაც.

„შუქრუთის აქციის რადიკალური პროტესტის ჯგუფმა ჭიათურიდან თბილისში გადმოინაცვლა. მიუხედავად იმისა, რომ „ჭიათურა მენეჯმენტ კომპანიისგან“ საკონპენსაციო თანხები აღებული აქვთ, პროტესტს მაინც აგრძელებენ. გაცემული თანხის ჩარიცხვები საბანკო ანგარიშების ამონაწერებიდან დასტურდება, რომელსაც კომპანია ასაჯაროვებს.“ 

აღსანიშნავია, რომ ტელემედიისგან განსხვავებით, შუქრუთის მცხოვრებლების პროტესტს აქტიურად აშუქებს ონლაინ მედია.

„მედიის თავისუფლების სწრაფი რეაგირების“ (MFRR) კონსორციუმმა ანგარიში გამოაქვეყნა, სადაც გაანალიზებულია ევროკავშირის წევრ და კანდიდატ ქვეყნებში მედიის თავისუფლების ყველა ის დარღვევა, რომელიც 2024 წლის პირველ ნახევარში (იანვარი-ივნისი) დაფიქსირდა.

მონიტორინგის შედეგად დადგინდა, რომ საკვლევ პერიოდში მედიის თავისუფლების დარღვევის 756 შემთხვევა დაფიქსირდა (ყველაზე გავრცელებული ფორმა დაშინება და მუქარა იყო), რაც მედიების 1212 წარმომადგენელს შეეხო. 

„პრესისა და მედიის თავისუფლების ევროპული ცენტრის“ (ECPMF), „ჟურნალისტთა ევროპის ფედერაციის“ (EFJ) და „პრესის საერთაშორისო ინსტიტუტის“ (IPI) მიერ მომზადებულ დოკუმენტში საქართველოც მოხვდა. 

როგორც ანგარიშიდან ირკვევა, 2024 წლის იანვარ-ივნისის პერიოდში საქართველოში მედიის თავისუფლების დარღვევის 38 შემთხვევა დაფიქსირდა, რომელშიც მედიასთან დაკავშირებულ 65 სუბიექტს შეეხო.

„საქმეები მოიცავდა ჟურნალისტებზე ფიზიკურ შეურაცხყოფას, საკუთრებაზე თავდასხმას, სიტყვიერ თავდასხმას, სამართლებრივ დევნას  და ცენზურას. მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ ინციდენტების თითქმის მესამედი (31.6%) სახელმწიფო და საჯარო მოხელეების მიერ განხორციელდა, ხოლო მათ 34.2%-ში სამართალდარღვევის წყარო პოლიცია და სახელმწიფო უსაფრთხოების ძალები იყვნენ,“ - აღნიშნულია დოკუმენტში.

პუბლიკაციის თანახმად, EU-ს წევრობის კანდიდატის სტატუსის მქონე საქართველოში, 2024 წლის პირველ ნახევარში, მედიის თავისუფლების მდგომარეობა სერიოზული საფრთხის ქვეშ იყო. სიტუაცია მკვეთრად თვალსაჩინო კი, „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონის ხელმეორედ ინიციირების შემდეგ გახდა.

„2024 წლის 28 მაისს საქართველოს პარლამენტმა გააუქმა პრეზიდენტის ვეტო კანონზე და მიიღო იგი. კანონი [რუსული კანონი] საფრთხეს უქმნის დამოუკიდებელი მედიისა და სამოქალაქო საზოგადოების არსებობას ქვეყანაში, სადაც უკვე არსებობს პოლარიზებული მედია და პოლიტიკური გარემო“.

ანგარიშში ასახულია მედიის თავისუფლების დარღვევის ისეთი ფაქტები, როგორებიცაა:

• პარლამენტის თავმჯდომარის, შალვა პაპუაშვილის მიერ (20 თებერვალს) შოვში მომხდარი ტრაგედიის შესახებ მომზადებული საგამოძიებო მასალის გამო ჟურნალისტ გელა მთივლიშვილის დისკრედიტაციის შემთხვევა;
• პრემიერ ირაკლი კობახიძის მიერ (8 აპრილს) factcheck-ისა და „მითების დეტექტორის“ დისკრედიტაციისა და თბილისის მერის, კახა კალაძის მიერ (2 მაისს) „ფორმულას“ რეპორტიორ ნუცა ბახუტაშვილისთვის მიყენებული სიტყვიერი შეურაცხყოფის შემთხვევები; 

დოკუმენტში მოხვდა რუსული კანონის საწინააღმდეგო აქციების პარალელურად, ჟურნალისტებისა და სამოქალაქო აქტივისტების მიმართ მუქარის, დაშინებისა და შეურაცხმყოფელი ზარების განხორციელების შემთხვევები და ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი ადამიანების ავტომანქანებსა თუ ოფისებზე განხორციელებული ვანდალიზმის ფაქტებიც. პუბლიკაციაში ასევე საუბარია ჟურნალისტების, მათ შორის „ტაბულას“ ჟურნალისტის, გიორგი ბადრიძის დაკავების ფაქტზეც.

MFRR-ის ანგარიშში ყურადღება გამახვილებულია ონლაინ მედიის წარმომადგენლების პარლამენტში არ შეშვებისა და  ჟურნალისტებისთვის აკრედიტაციის შეჩერების შემთხვევებზე.

„სწრაფი რეაგირება მედიის თავისუფლებისთვის“ (MFRR) არის მექანიზმი, რომელიც მიზნად ისახავს აღმოაჩინოს, დააკვირდეს და რეაგირება მოახდინოს პრესისა და მედია თავისუფლების დარღვევებზე ევროკავშირის წევრ და კანდიდატ ქვეყნებში. პროექტი ევროკომისიის თანადაფინანსებით ხორციელდება.

კომუნიკაციების კომისიამ „მთავარი არხის“ წინააღმდეგ „ქართული ოცნების" საჩივარი დააკმაყოფილა და ტელეკომპანიას სამართალდარღვევის ოქმი შეუდგინა. 

საქმე მმართველი პარტიის პოლიტიკურ რეკლამას ეხება, რომელიც „მთავარმა არხმა” ეთერში კანონმდებლობის შესაძლო დარღვევის მიზეზით არ განათავსა.

კომისიის განცხადების მიხედვით, ტელეკომპანიამ მიიჩნია, რომ აღნიშნული რეკლამის განთავსება, შესაძლოა „მაუწყებლობის შესახებ" საქართველოს კანონით გათვალისწინებულ სიძულვილის ენის გავრცელების აკრძალვას, ან „რეკლამის შესახებ“ კანონით გათვალისწინებულ წესებს ეწინააღმდეგებოდეს.

დღეს, 11 სექტემბერს გამართულ სხდომაზე კი ComCom-მა მხარეთა პოზიციები მოისმინა და მიიჩნია, რომ სადავო პოლიტიკურ რეკლამაში სიძულვილის ან ძალადობის წაქეზება, ან მოწოდება ძალადობისკენ არ ჩანს. 

„საარჩევნო სუბიექტის მიერ დამზადებული ვიდეო-რგოლი ემსახურება პოლიტიკური გაერთიანების წინასაარჩევნო ხედვის წარდგენას. შესაბამისად, წარმოდგენილი ვიდეო-რგოლი არ არღვევს მოქმედი კანონმდებლობის მოთხოვნებს და მაუწყებელი ვალდებული იყო ის ეთერში განეთავსებინა.

ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, კომუნიკაციების კომისიამ დააკმაყოფილა პოლიტიკური გაერთიანება „ქართული ოცნება - დემოკრატიული საქართველოს" საჩივარი და მის მიერ წარდგენილი პოლიტიკური რეკლამის განუთავსებლობისთვის ტელეკომპანია „მთავარი არხის“ მიმართ ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა ოქმის შედგენის გადაწყვეტილება მიიღო,“ - განმარტავს კომისია.

ComCom-მა დღესვე 11 მაუწყებლის წინააღმდეგ „ერთიანობა - ნაციონალური მოძრაობის“ საჩივარი არ დააკმაყოფილა. 

„ერთიანობა - ნაციონალური მოძრაობის“ საჩივრის მიხედვით, მათ ტელეკომპანიებს: „მთავარი არხი“, „ფორმულა“, „ტელეკომპანია პირველი“, „ტელეიმედი“, „რუსთავი2“, „სტუდია მაესტრო“, „პოსტვ“, „საზოგადოებრივი მაუწყებელი“, „საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზია და რადიო”, „სილქ მედია“, „ილიონი“ უფასო პოლიტიკური რეკლამის განთავსები მიზნით მიმართეს, მაუწყებლებმა კი ბლოკში შემავალი პარტიებისთვის კანონმდებლობით განსაზღვრული უფასო სარეკლამო დრო არასწორად გაანაწილეს. 

„კერძოდ, ბლოკისთვის განკუთვნილი დრო, რომელიც უნდა გაყოფილიყო სამზე, გაიყო ხუთზე, რის გამოც, დაირღვა „ერთიანობა - ნაციონალური მოძრაობის“ უფლება, რაც გამოიხატა იმაში, რომ მისი უფასო სარეკლამო დრო შემცირდა“.

კომუნიკაციების კომისიის განცხადებით, საკითხის განხილვისას მარეგულირებელმა აღნიშნა, რომ უფასო საეთერო დრო თანაბრად იმ პარტიებსა და საარჩევნო ბლოკებს ეძლევათ, რომლებმაც ბოლო საპარლამენტო არჩევნებში საქართველოს კონსტიტუციით დადგენილი შესაბამისი საარჩევნო ბარიერი გადალახეს. 

„თუ უფასო საეთერო დრო საარჩევნო ბლოკს ეძლევა, ეს დრო მასში გაერთიანებულ პოლიტიკურ პარტიებს შორის თანაბრად ნაწილდება. ამასთან, საქართველოს „საარჩევნო კოდექსი“ ერთმანეთისგან განასხვავებს პოლიტიკურ პარტიას და საარჩევნო სუბიექტს. საარჩევნო სუბიექტი კი არის შესაბამისი საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარის მიერ რეგისტრირებული პარტია, ამომრჩეველთა საინიციატივო ჯგუფი, საჯარო ხელისუფლების წარმომადგენლობითი ორგანოს წევრობის კანდიდატი, საჯარო ხელისუფლების თანამდებობის კანდიდატი.

გამომდინარე იქიდან, რომ საქართველოს „საარჩევნო კოდექსი“ მიუთითებს პოლიტიკურ პარტიებზე და არა საარჩევნო სუბიექტებზე, შესაბამისად ამ დანაწესის მიხედვით, უფასო საეთერო დროც თანაბრად ეკუთვნის იმ პოლიტიკურ პარტიებს, რომლებიც ბლოკში იყვნენ გაერთიანებული, მათ შორის, მათ, რომლებიც მიმდინარე არჩევნებზე საარჩევნო სუბიექტებად არ დარეგისტრირებულან,“ - განმარტავს კომისია.

აქედან გამომდინარე, ComCom-მა მიიჩნია, რომ მაუწყებლებს „საარჩევნო კოდექსის“ შესაბამისი ნორმები არ დაურღვევიათ და „ერთიანობა - ნაციონალური მოძრაობის“ საჩივარი არ დააკმაყოფილა.