აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის მიერ, 20 მარტს გამოქვეყნებულ, ყოველწლიური ანგარიშში საუბარია გამოხატვის თავისუფლებისა და მედიის შეზღუდვებზე, მათ შორის, ჟურნალისტებზე ძალადობასა და მათ მიმართ მუქარაზე.

რა უნდა ვიცოდეთ ანგარიშის შესახებ?

2022 წლის ანგარიშშიც, 2021-ის მსგავსად, აღნიშნულია, 2021 წლის 5-6 ივლისის ძალადობრივი ჯგუფებისა და მათი ორგანიზატორების დაუსჯელობა:

• 2021 წლის ბოლოსთვის, მთლიანობაში, 31 ადამიანი გასამართლდა, თუმცა მათი უმეტესობა მხოლოდ 1-დან 3 წლამდე ვადით დააპატიმრეს ან თანხის გადახდის სანაცვლოდ გაათავისუფლეს.
• ხელისუფლებას არ გამოუვლენია ძალადობრივი აქციის ორგანიზატორები.
• ანგარიშის მიხედვით, არასამთავრობო ორგანიზაციების უმეტესობა 5-6 ივლისს "პოლიციის უმოქმედობაზე" საუბრობს.

სახელმწიფო დეპარტამენტი ანგარიშის მომზადებისას სხვადასხვა ღია წყაროებისა და ქვეყნის შიგნით მომუშავე არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ მიწოდებულ ინფორმაციას ეფუძნება.

ფარული მიყურადებისა და თვალთვალის ფაქტები:

• 13 ივლისს, ტელეკომპანია "მაესტროს" ეთერში გადაცემაში "უცნობის კიდობანი", "მთავარი არხის" დირექტორის, გიორგი გაბუნიასა და ჟურნალისტების შესაძლო ფარული მიყურადებით მოპოვებული საუბარი გავრცელდა.
• 17 სექტემბერს "ტვ პირველმა" გაასაჯაროვა სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის მიერ, ოპოზიციის წევრებზე, ჟურნალისტებსა და საერთაშორისო წარმომადგენლებზე ფარული თვალთვალის ამსახველი კადრები.

სასამართლო დავები კრიტიკული მედიის წინააღმდეგ

მედიაპლურალიზმის დონე შემცირდა, ხელისუფლების წარმომადგენლების მხრიდან კრიტიკული მედიის დისკრედიტაციასთან ერთად, ანგარიშში აღნიშნულია,რომ ჟურნალისტები, არასამთავრობო ორგანიზაციები და საერთაშორისო პარტნიორები ერთ-ერთ მთავარ გამოწვევად ხელისუფლების წარმომადგენლების მხრიდან სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების მუდმივ შეზღუდვას ასახელებენ:

• 2022 წლის 17 მაისს, 3,5 წლით დააპატიმრეს ერთ-ერთი "ოპოზიციური" მედიის, "მთავარი არხის" დირექტორი, ნიკა გვარამია. ადამიანის უფლებათა საერთაშორისო ორგანიზაცია, "Amnesty International" ამ ფაქტს აფასებს, როგორც "პოლიტიკურად მოტივირებულ უხეშ ქმედებას, ხელისუფლების მხრიდან მისი (ნიკა გვარამიას) განსხვავებული შეხედულებებისა და კრიტიკის საპასუხოდ".
• დამატებით, ანგარიშში ნახსენებია სხვა კრიტიკული მედიების მფლობელებისა და მათი ოჯახის წევრების წინააღმდეგ დაწყებული სასამართლო დავები,მათ შორის "ტვ პირველის" მფლობელის მამის, ავთანდილ წერეთლისა და "ფორმულას" მფლობელი, დავით კეზერაშვილის წინააღმდეგ წარმოებული დავები.

ჟურნალისტებზე ფიზიკური თავდასხმების შემთხვევები 2021 წელთან შედარებით შემცირდა, თუმცა ანგარიშში საუბარია მაღალჩინოსნების ან მათთან დაკავშირებული პირების მხრიდან კრიტიკული მედიის წინააღმდეგ, ცილისწამების ბრალდებით "კოორდინირებულ" სასამართლო დავების გაზრდილ რაოდენობაზე.

• "საქართველოს დემოკრატიული ინიციატივის" (GDI) ანგარიშით, 32-მდე მსგავსი დავაა წამოწყებული დამოუკიდებელი მედიის წინააღმდეგ.

გარდა სასამართლო დავებისა, კრიტიკული მედიის შეზღუდვისთვის სახელმწიფო "კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის" საშუალებით ფინანსურ ვალდებულებებს აკისრებს დამოუკიდებელ ტელევიზიებს:

• 2022 წლის აგვისტოში, კომუნიკაციების ეროვნულმა კომისიამ, "ქართული ოცნების" საჩივარი დააკმაყოფილა, "მთავარი არხი" 118 688 ლარით დააჯარიმა, ხოლო "ფორმულა" და "ტვ პირველი" გააფრთხილა, მაუწყებლების ეთერში "შინ ევროპისკენ" ვიდეოს განთავსებისთვის და ეს უკანასკნელი, წინასაარჩევნო, პოლიტიკური შინაარსის რეკლამად მიიჩნია.
• "არასამთავრობო ორგანიზაციებისთვის შემაშფოთებელია საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის, კომუნიკაციების ეროვნულ კომიისა და მმართველი პარტიის, "ქართული ოცნების" ახლო კავშირები" - ვკითხულობთ ანგარიშში.

წლის განმავლობაში, ჟურნალისტთა დიდი ნაწილისთვის პრობლემურია, რომ ხელისუფლების წარმომადგენლებმა მათ ან საჯარო ღონისძიების გაშუქების საშუალება არ მისცეს ან საჯარო უწყებებიდან ინფორმაცია ვერ მოიპოვეს.

• 19 მარტს, "ტვ პირველის" ჟურნალისტი, ნატალია ქაჯაია არ დაუშვეს პარლამენტში, ეს შეიძლება დაკავშირებულია იმ ფაქტთან, რომ მან 12 მარტს, პარლამენტის თავმჯდომარე, შალვა პაპუაშვილისთვის "კრიტიკული" კითხვები დასმა სცადა, თუმცა ამის საშუალება დაცვისა და პრესსამსახურის თანამშრომლებმა არ მისცეს.
• 22 მარტს, ეროვნულ გალერეაში, კულტურის მინისტრ თეა წულუკიანის, ოფიციალურ ვიზიტზე არ დაუშვეს ოპოზიციურად განწყობილი მედიების წარმომადგენლები.
• სექტემბერში, "BMG"-ის ჟურნალისტი, თელარა გელანტია მთვრობის სხდომის გასაშუქებლად არ დაუშვეს.

წაიკითხეთ ვრცლად: "რატომ არ გასცემენ საჯარო უწყებები ინფორმაციას?"

თავდასხმები ჟურნალისტებზე

• ზუგდიდში, პრორუსული მოძრაობა "ალტ ინფოს" ოფისის წინ, უცნობი პირები თავს დაესხნენ მთავარი არხის გადამღებ ჯგუფს და დააზიანეს მათი გადასაღები ტექნიკა.
• 5-6 ივლისის ერთ-ერთი სასამართლო სხდომის დასრულებისას, სასამართლოს შენობასთან სიტყვიერი შეურაცხყოფა მიაყენეს "ფორმულას" ჟურნალისტ, რატი წვერავას, "რუსთავი 2"-ის ოპერატორ არჩილ ჭიჭიბოშვილსა და ჟურნალის, ხათუნა გაგნიძეს.

ცენზურა

• 29 აპრილს, საზოგადოებრივი მაუწყებლიდან გაათავისუფლეს გადაცემა "ახალი კვირის" სამი ჟურნალისტი, იმედა დარსალია, გვანცა ზედელაშვილი და თამთა ჯანაძე. მათი განცხადებით, მაუწყებელში არსებობს ერგვარი "ექსპერტების შავი სია", რომლის წევრების ჩაწერის საშუალებაც ჟურნალისტებს არ აქვთ. იმედა დარსალია აღნიშნავს, რომ არხის მენეჯმენტმა დაბლოკა სიუჟეტები ბელარუსში მიმდინარე აქციებისა და საბჭოთა კავშირის დანაშაულზე.
• მნიშვნელოვანია, რომ 22 დეკემბერს საქართველოს პარლამენტმა ცვლილებები შეიტანა "მაუწყებლობის შესახებ" კანონში, რამაც გაზარდა "კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის" რეგულირების სფეროები.

წაიკითხეთ ვრცლად: "რა პრობლემა აქვს "მაუწყებლობის შესახებ" ახალ კანონპროექტს?"

ინტერნეტის თავისუფლება

ინტერნეტზე და ონლაინ-კონტენტზე სახელმწიფოს მხრიდან არ ვრცელდება შეზღუდვები, თუმცა მნიშვნელოვანია, ბრალდებები სხვადასხვა არასამთვრობო ორგანიზაციების მხრიდან, რომ ხელისუფლება აქტიურად იყენებს ე.წ "ტროლ-ბოტებს" საზოგადოებრივი აზრის ფორმირების, არასამთავრობო ორგანიზაციებისა თუ კერძო პირების დისკრედიტაციისთვის.

"ტვ პირველის" ჟურნალისტზე, ნატო გოგელიაზე თავდამსხმელი, ძალადობრივი და პრორუსული მოძრაობა "ალტ ინფოს" აქტივისტი მამუკა ანდღულაძე თავისუფალია. მოსამართლის გადაწყვეტილებით, სასამართლო დარბაზიდან 3 000-ლარიანი გირაოს სანაცვლოდ გაათავისუფლეს.

ჟურნალისტის სამართლებრივ უფლებებს "მედიაომბუდსმენის" ხელმძღვანელი ნათია კაპანაძე იცავს. უფლებადამცველმა გვითხრა, რომ გოგელია თავს დაცულად არ გრძნობს, რადგან ისევ უგზავნიან მუქარის შემცველ წერილებს, რომელიც მიმართულია როგორც უშუალოდ ჟურნალისტის, ასევე, მისი არასრულწლოვანი შვილების მიმართ.

კაპანაძის პოზიციით:

• მთავარი ინტერესია, ჟურნალისტებს ჰქონდეთ შესაძლებლობა, მუშაობდნენ ყოველგვარი შეზღუდვის გარეშე, და არავინ ესხმოდეთ თავს შეკითხვის დასმის გამო.
• გოგელიაზე თავდასხმის საქმეზე, ანდღულაძის გირაოს სანაცვლოდ გათავისუფლებით, სამართლებრივი პროცესი არ ამოწურულა.

ამით კაპანაძე მიუთითებს მუქარის შემცველ წერილებზე, რომელსაც გოგელია შვილების მისამართითაც იღებს, მათ შორის, დღესაც.

"მედიაომბუდსმენმა" გვითხრა, რომ დღეს, 21 მარტს, შესაბამისი ფაქტებით განმეორებით მიმართა სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს, რომ "ეს გარემოებები არ დარჩეს ყურადღების მიღმა".

ხაზგასმით აღნიშნავს, რომ საქმე ეხება არამხოლოდ ჟურნალისტს, არამედ, მის არასრულწლოვან შვილებსაც, ამიტომ, მაღალი იქნება ინტერესი სამართალდამცავი უწყებების მიმართ, რომ შეისწავლონ დეტალები და ფაქტების შესაბამისად იმოქმედონ.

"მთელი ეს პროცესი მნიშვნელოვანია იმითაც, რომ კიდევ ამით ერთხელ შევახსენოთ ძალადობისკენ მიდრეკილ ჯგუფებს, ყოველთვის გვექნება სამართლებრივი რეაგირება ჟურნალისტებზე ფიზიკური თავდასხმის ფაქტებზე, ისევე, როგორც მათ მიმართ მუქარებზე", — გვითხრა "მედიაომბუდსმენის" დირექტორმა.

---

კონტექსტი:

• ჟურნალისტზე თავდასხმას წინ უძღოდა 10 მარტს, რუსული კანონის ჩაგდების შემდეგ, მმართველი პარტიისა და ხელისუფლების მაღალჩინოსნების მიერ საპროტესტო აქციის მონაწილეთა დისკედირაციის მიზნით გაკეთებული განცხადებები, რომელიც შეიცავდა სიძულვილის ენას, რამაც წაახალისა მოძალადე ჯგუფები.
• ძალადობრივმა "ალტ ინფოს" აქტივისტებმა 14 მარტს, თბილისში, პარლამენტის შენობის წინ აღმართული ევროკავშირის დროშა ჩამოხსნეს და დაწვეს. პირი, რომელმაც ევროკავშირის დროშა ჩამოხსნა, მამუკა ანდღულაძეა — ძალადობრივი "ალტ ინფოს" აქტივისტი.
• 15 მარტს, ოზურგეთში, ჟურნალისტი ნატო გოგელია ანდღულაძესთან ინტერვიუს ჩასაწერად მივიდა, რასაც მასზე ფიზიკური თავდასხმა მოჰყვა.
• ანდღულაძე 17 მარტს დააკავეს.

სტატიის ფოტო: ალტ ინფო

21 მარტი ქართული ჟურნალისტიკის დღეა. ამ დღეს 1993 წლიდან აღნიშნავენ და ეს უკავშირდება პირველი ქართული გაზეთის, "საქართველოს გაზეთის" პირველი ნომრის გამოსვლის თარიღს — 1819 წლის 21 მარტს.

---

დღეს, 2023 წლის 21 მარტს, საქართველოს მთავრობის ფეისბუკგვერდმა, პრემიერ-მინისტრის, ირაკლი ღარიბაშვილის სახელით გამოაქვეყნა ტექსტი, სადაც ის ქართველ ჟურნალისტებს ჟურნალისტიკის დღეს ულოცავს და წერს, რომ მთავრობა და პოლიტიკური გუნდი კარგად აცნობიერებს ჟურნალისტების პროფესიის უდიდეს სახელმწიფოებრივ მნიშვნელობას.

"ამის დასტურია "ქართული ოცნების" მიერ გატარებული რეფორმები, რომელთა შედეგადაც არსებითად გაუმჯობესდა მედიის პლურალიზმი და გაიზარდა თავისუფლების ხარისხი".

რეალობა, პრემიერ-მინისტრის განცხადების შინაარსის საპირისპიროა. პრესის თავისუფლების ხარისხი საქართველოში გაუარესდა და უმთავრესად, 2021 წლის 5 ივლისის მოვლენების გამო, როდესაც ძალადობრივი, პრორუსი და ჰომოფობიური ჯგუფები მედიის 50-ზე მეტ წარმომადგენელს დაესხნენ თავს.

საგულისხმოა, რომ ეს მოხდა მას შემდეგ, რაც 5 ივლისის დილით, პრემიერ ღარიბაშვილმა "თბილისი პრაიდის" მიერ დაგეგმილ "ღირსების მარშს" "პროპაგანდისტული" უწოდა და თქვა, რომ აღლუმის ჩატარების იდეას "მოსახლეობის 95% ეწინააღმდეგება".

ჟურნალისტებზე თავდასხმის ორგანიზატორები კი საქართველოს ხელისუფლებას დღემდე არ დაუსჯია.

---

ამ სტატიაში, "მედიაჩეკერი" ხელისუფლებას შეახსენებს ფაქტორებზე, რამაც ქართული მედიაგარემო და პრესის წარმომადგენლების უფლებრივი მდგომარეობა გააუარესა.

ფაქტი: საქართველოში მედიაგარემო გაუარესდა

ეს ინფოგრაფიკა მომზადებულია "პრესის თავისუფლების ინდექსის" 2017-2022 წლების მონაცემების მიხედვით . ინდექსში, საქართველოს პოზიციების დაღმასვლა, ფართო სურათით გვიჩვენებს, როგორ უარესდება მედიაგარემო.



განსაკუთრებით, 2022 წელს და მსოფლიო ინდექსში, 180 ქვეყანას შორის, მე-60-დან 89-ე ადგილზე გადავინაცვლეთ. მეტწილად, სწორედ მედიის მიმართ, ხელისუფლების მაღალჩინოსნების ძალადობისკენ წამაქეზებელი განცხადებების გამო, რისი ნათელი მაგალითია 2021 წლის 5 ივნისს, მედიის 50-ზე მეტ წარმომადგენელზე ძალადობა.

საყურადღებოა, რომ

"ალტ ინფოს" ძალადობრივი თავდასხმების ორგანიზატორების დაუსჯელობა წელსაც ახალისებს ჟურნალისტების ფიზიკურ დაზიანებასა და მათზე მუქარებს. მაგალითია "ტვ პირველის" ჟურნალისტი, ნატო გოგელია, რომელსაც "ალტ ინფოს" აქტივისტი ფიზიკურად გაუსწორდა 15 მარტს, ოზურგეთში.

ჟურნალისტი, მოძალადის მხარდამჭერებისგან იღებს მუქარის შემცველ წერილებს მისი არასრულწლოვანი შვილების მიმართ. მეტი

რატომ უნდა აღელვებდეს რიგით მოქალაქეს საქართველოს პოზიციების ვარდნა "პრესის თავისუფლების ინდექსში?"

იმიტომ, რომ:

• პრესის თავისუფლების ხარისხი ქვეყნებისათვის, დემოკრატიის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი საზომია. თუ უარესდება სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლება — უარესდება დემოკრატიის ხარისხი.

ორგანიზაცია ჟურნალისტები საზღვრებს გარეშე შეფასებაში მიუთითებს, რომ პრესის თავისუფლება, დემოკრატიის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორი, საქართველოში კიდევ უფრო გაუარესებულია და ამ კუთხით, ისევ პრობლემურ ქვეყნებს შორისაა.

ფაქტი: საქართველოში მედიაპლურალიზმი საფრთხის წინაშეა

"არსებითად გაუმჯობესდა მედიის პლურალიზმი" — წერს პრემიერ-მინისტრი ირაკლი ღარიბაშვილი, ჟურნალისტების მისალოც ტექსტში.

რას ნიშნავს მედიაპლურალიზმი?

• მედიაპლურალიზმი, მრალაფეროვანი მედიის არსებობას ნიშნავს. განმსაზღვრელი ფაქტოები კომპლექსურია და ის მაშინ მიიღწევა, თუ ქვეყანაში არსებობს მრავალფეროვანი, სტაბილური, ფინანსურად მდგრადი მედიაკომპანიები, რომლებიც მრავალფეროვან შინაარსს სთავაზობენ აუდიტორიას. ორგანიზაციის “რეპორტიორიები საზღვრებს გარეშე” შეფასებით, სარეკლამო ბაზრის განუვითარებლობა და დაფინანსების პრობლემა ერთ-ერთია იმ ფაქტორებს შორის, რომელიც არასახარბიელო მდგომარეობას ქმნის მედიისთვის საქართველოში.

შესაბამისად, ფაქტები, ამ ნაწილშიც პრემიერის შეხედულების საპირისპიროა, რაზეც ასევე მოწმობს:

• ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი მედიამფლობელების მიმართ არსებული სასამართლო დავები და "მთავარი არხის" დირექტორის, ნიკა გვარამიას პატიმრობა, რაც, სწორედ მედიაპლურალიზმის დამაზიანებელ ფაქტორებად არის მოყვანილი აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის ახალ ანგარიშში. სახდეპის ანგარიშზე დღეს, პრემიერმა ღარიბაშვილმა თქვა, ჩვენთვის [მთავრობისთვის] საინტერესო არ არისო.

გარდა ამისა,

• მედიების ფინანასური ზიანისკენ იყო მიმართული გასულ, 2022 წელს, "ოცნების" მაღალჩინოსნებისა და მათი ოჯახის წევრების სასამართლო პროცესები კრიტიკული მედიებისა და კონკრეტული ჟურნალისტების წინააღმდეგ. მეტი

იგივე ნიშნები ჩანდა სხვადასხვა ქალაქის მერების მიერ, კოორდინირებულად შეტანილ სარჩელებში კრიტიკული მედიის წინააღმდეგ,
რადგან:

• მერების მიერ სასამართლოში შეტანილი ყველა სარჩელი თითქმის იდენტურია ფორმით, სტრუქტურით, სიტყვებით და შინაარსით. მსგავსია სარჩელო მოთხოვნაც: ცნობების უარყოფა და მორალური ზიანის ანაზღაურება 55 555 ლარით.

უპრეცედენტოდ მაღალი ჯარიმა ოპოზიციური არხების მიმართ

• 2022 წლის 23 აგვისტოს, კომუნიკაციების ეროვნულმა კომისიამ, “ოცნების” საჩივრის საფუძველზე, “მთავარი არხი” 118 688 ლარით დააჯარიმა, ტელეკომპანია “პირველი” და “ფორმულა” კი წერილობითი გააფრთხილა. მედიაკოალიციამ, რომელიც 16 არასამთავრობო ორგანიზაციას აერთიანებს, თქვა, რომ კომისიის გადაწყვეტილება არის პოლიტიკური, დაუსაბუთებელი და აუარესებს მედიაგარემოს.

ფაქტი: მთავრობამ მხარი დაუჭირა მედიის დისკრედიტებაზე მიმართულ რუსული კანონს

რაც მიზნად ისახავდა საქართველოში დამოუკიდებელი მედიისა და ადამიანების უფლებრივი მდგომარეობის გაუმჯობესებისკენ მიმართული არასამთავრობო ორგანიზაციების დემონიზებას, როგორც ეს მოხდა ანალოგიური კანონის მიღების შემდეგ რუსეთში.

• 10 მარტს, საპარლამენტო უმრავლესობამ — "ქართულმა ოცნებამ" და ღიად ანტიდასავლურმა "ხალხის ძალამ", რუსული შინაარსის კანონი ჩააგდო, მაგრამ იმავდროულად, წინ წამოწიეს რუსული პროპაგანდისთვის დამახასიათებელი მიდგომები, რომლითაც ახლა, აქციის რიგითი მონაწილეების, სტუდენტებისა და სხვა ჯგუფების დისკრედიტებას ცდილობენ. მეტი
• განაცხადეს, რომ შეეცდებიან საზოგადოების დარწმუნებას, თითქოს, კანონპროექტი, რომელიც დამოუკიდებელი მედიისა და არასამთავრობო სექტორის დემონიზებას გულისხმობს, სასიკეთოა. ამისთვის იყენებენ პროპაგანდისტულ სამთავრობო მედიარესურსებს, სადაც წამყვანები, ხელისუფლების მაღალჩინოსნებისთვის კრიტიკისაგან დაცლილ გარემოს ქმნიან.

რატომ არის "აგენტების შესახებ" კანონი რუსული? მეტი

ფაქტი: საპარლამენტო უმრავლესობის ინიციატივაა, მიიღოს ე.წ. "მედიის კანონი"

"ხალხის ძალა" არის საპარლამენტო უმრავლესობის შემადგენელი, გაცხადებულად ანტიდასავლური მოძრაობა, რომლის ოფიციალური მედიარესურსია "პოსტივი".

2022 წლის დეკემბრის მიწურულს, როდესაც რუსული კანონის ანალოგიური კანონპროექტის შესახებ დაიწყეს საუბარი, ამ მიზნის მიღწევის შემთხვევაში, მომდევნო მიზნად ე.წ. "მედიის კანონის" მიღება განსაზღვრეს, რაც შეიძლება გახდეს დამატებითი საკანონმდებლო რესურსი ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი მედიასაშუალებების შესაზღუდად.

"მედიის კანონი როდის იქნება?", — მოიკითხა შალვა რამიშვილმა "ხალხის ძალაში", როდესაც მათ ლიდერებს მასპინძლობდა გადაცემაში 2022 წლის 30 დეკემბერს, რაზეც მიხეილ ყაველაშვილმა უპასუხა, რომ არ ეშინია ამ კითხვაზე პასუხის, რადგან — "მედიის კანონი მოჰყვება ამ ყველაფერს, ეს არის შემდეგი ეტაპი".

• "ეს ყველაფერი" კი, რუსული კანონის მიღება უნდა ყოფილიყო, რომლითაც დამოუკიდებელ მედიას "აგენტებად" გამოაცხადებდნენ.
• ანტიდასავლური "ხალხის ძალის" ამ ინიციატივას ჯერ არ მიუღია საკანონმდებლო ინიციატივის სახე.

ფაქტი: საკანონმდებლო ცვლილებები და ინიციატივები

2022 წელს, საპარლამენტო უმრავლესობის ინიციატივით, "მაუწყებლობის შესახებ" კანონში ცვლილებებით, სახელმწიფომ მედიაზე რეგულირების სფერო გაზარდა.
რა შეიცვალა ამით?

• მედია პროდუქტის შინაარსთან დაკავშირებული პრობლემური საკითხები, რომელიც კანონის მანამდე მოქმედი რედაქციით მაუწყებლების თვითრეგულირების ორგანოებში განიხილებოდა, კომუნიკაციების მარეგულირებელი კომისიის უფლებამოსილებაშიც გადადის. მეტი

საყურადღებოა კანონპროექტი "დეოლიგარქიზაციის შესახებ", რომელიც შესაძლოა, იმდენადვე შეეხოს მდიდარ, გავლენიან ადამიანებს, რამდენადაც — მედიას.

კანონპროექტი დასკვნას ვენეციის კომისიისგან ელოდება. "ოცნების" გადაწყვეტილება, უკრაინული კანონპროექტის ანალოგით დააკმაყოფილოს ევროკომისიის მოთხოვნა დეოლიგარქიზაციის შესახებ, კრიტიკულად შეფასდა, რადგან თავად კანონპროექტის ინიციატორები ამბობენ, რომ პროექტში გაწერილი კრიტერიუმებით "აქსიომაა", რომ ოლიგარქი ბიძინა ივანიშვილი კი არა, დავით კეზერაშვილია — ოპოზიციური არხის, "ფორმულას" დამფუძნებელი.

პრობლემაა ისიც, რომ ავტორებს კანონპროექტში არ დაუკონკრეტებიათ, რა ბედი ეწევა მედიას, თუ კანონი მის მფლობელს ოლიგარქად სცნობს. მეტი

ფაქტი: სახელმწიფო უწყებები მედიას საჯარო ინფორმაციას არ აძლევენ

• სახელმწიფო სტრუქტურებიდან ინფორმაციის მიწოდების მაქსიმალური ვადა 10 დღითაა განსაზღვრული, თუმცა, ისინი ხშირად არღვევენ კანონით განსაზღვრულ ვადებს ან საერთოდ არ გასცემენ კონკრეტულ საკითხებზე ინფორმაციას.

პრობლემაა, რომ:
საჯარო სამსახურების მსგავსი დამოკიდებულება აფერხებს: გადამოწმებული, ზუსტი ინფორმაციის გავრცელებას. ჟურნალისტის პროფესიულ საქმიანობას.
გარდა ამისა,

• გახშირდა შემთხვევები, როდესაც საჯარო უწყება კრიტიკულად განწყობილ მედიასაშუალებებს არ აწვდის ინფორმაციას შეხვედრების და სხვადასხვა აქტივობის შესახებ, არ უშვებს პრესკონფერენციებზე.
• 2022 წლის სექტემბერში, მთავრობის პრესკონფერენციაზე არ შეუშვეს BM.GE-ის მთავარი რედაქტორი თელარა გელანტია, არგუმენტით, რომ "ბევრ კითხას სვამს."

---

ეს არასრული ჩამონათვალია პრობლემებისა, რომელიც ბოლო წლებში, მნიშვნელოვნად აზიანებს მედიაგარემოს საქართველოში. უფრო ვრცლად

მედიის ადვოკატირების კოალიცია, რომელიც 16 ორგანიზაციას აერთიანებს, სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს მოუწოდებს, გამოიყენოს დაცვის სპეციალური ღონისძიებები "ტვ პირველის" ჟურნალისტის, ნატო გოგელიასა და მისი არასრულწლოვანი შვილების მიმართ.

რა ხდება?
"ტვ პირველის" ჟურნალისტ ნატო გოგელიაზე თავდამსხმელი, ძალადობრივი და ჰომოფობიური მოძრაობა "ალტ ინფოს" აქტივისტი, მამუკა ანდღულაძე, დაკავებულია.
მაგრამ, პრობლემაა, რომ: "ჟურნალისტსა და მის არასრულწლოვან შვილებზე მუქარა გრძელდება", — გვითხა "მედიაომბუდსმენმა", რომელიც "მედიაკოალიციის" წევრი ორგანიზაციაა.

მათი ინფორმაციით,

• მოძალადე პირის მხარდამჭერთა მხრიდან, ჟურნალისტის მიმართ გამოვლინდა არაერთი მუქარა, "რაც დაუყოვნებლივ რეაგირებას მოითხოვს".
• ჟურნალისტის და მისი არასრულწლოვანი შვილების დაცვის საჭიროებებიდან გამომდინარე, სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს უკვე წარედგინა დამატებითი მტკიცებულებები.
• სპეციალურმა საგამოძიებო სამსახურმა დაუყოვნებლივ უნდა შეისწავლოს ჟურნალისტის და მისი არასრულწლოვანი შვილების უფლებების შელახვის ფაქტები, მიანიჭოს მათ სავარაუდო მსხვერპლის სტატუსი და გამოიყენოს საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული დაცვის სპეციალური ღონისძიებები.

---

კონტექსტი:

• ჟურნალისტზე თავდასხმას წინ უძღოდა 10 მარტს, რუსული კანონის ჩაგდების შემდეგ, მმართველი პარტიისა და ხელისუფლების მაღალჩინოსნების მიერ საპროტესტო აქციის მონაწილეთა დისკედირაციის მიზნით გაკეთებული განცხადებები, რომელიც შეიცავდა სიძულვილის ენას, რამაც წაახალისა მოძალადე ჯგუფები.
• ძალადობრივმა "ალტ ინფოს" აქტივისტებმა 14 მარტს, თბილისში, პარლამენტის შენობის წინ აღმართული ევროკავშირის დროშა ჩამოხსნეს და დაწვეს.
• პირი, რომელმაც ევროკავშირის დროშა ჩამოხსნა, მამუკა ანდღულაძეა — ძალადობრივი "ალტ ინფოს" აქტივისტი.
• 15 მარტს, ოზურგეთში, ჟურნალისტი ნატო გოგელია ანდღულაძესთან ინტერვიუს ჩასაწერად მივიდა, რასაც მასზე ფიზიკური თავდასხმა მოჰყვა.
• ანდღულაძე 17 მარტს დააკავეს.
• სპეციალურმა საგამოძიებო სამსახურმა განცხადებაში დაწერა, რომ ბრალდებულმა, რეპორტაჟზე მუშაობის დროს, პროფესიულ საქმიანობაში ხელის შეშლის მიზნით, ჟურნალისტს მიაყენა ფიზიკური შეურაცხყოფა, წაართვა მობილური ტელეფონი და დაუზიანა — "აღნიშნული ქმედებით, ჟურნალისტს პროფესიული საქმიანობის განხორციელებაში ხელი შეეშალა, კერძოდ ვერ განახორციელა სიუჟეტის ჩაწერა, ხოლო ძალადობის შედეგად განიცადა ფიზიკური ტკივილი."

16 მარტს, საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს წევრმა, ლიკა ბასილაია-შავგულიძემ, მაუწყებლის ახალი და მიმდინარე ამბების ბლოკის ხელმძღვანელზე, გიორგი გვიმრაძეზე თქვა, რომ ის გადაცემებში, "მუდმივად ეჭვქვეშ აყენებს ქვეყნის ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციის პროცესს."

ბასილაია-შავგულიძემ მაუწყებლის დირექტორს, თინათინ ბერძენიშვილს მოუწოდა, წარადგინოს მოხსენებითი ბარათი და საბჭოს გაუზიაროს შეხედულება და დამოკიდებულება გიორგი გვიმრაძის "საგარეო ორიენტირის, მრწამსისა და მისწრაფებების შესახებ".

დეტალები:

• თავდაპირველად, ლიკა შავგულიძე-ბასილაიამ საბჭოს სხდომაზე განახცადა, რომ გვიმრაძის მიმართ ბრალდებებს მასთან ერთად იზიარებს საბჭოს კიდევ ორი წევრი — ლაშა ტუღუში და ზაზა აბაშიძე.
• დღეს კი, 17 მარტს, ამ საკითხზე საუბრისას გვითხრა, რომ ამ განცხადებას არ უერთდება ზაზა აბაშიძე. "მედიაჩეკერი" ვერ ახერხებს აბაშიძესთან დაკავშირებას და მისი პოზიციის დაზუსტებას.
• საბჭოს წევრის ამ ბრალდებაზე არხმა განაცხადა, რომ "საშიშ ტენდენციას წარმოადგენს ადამიანების ორიენტაციისა და მრწამსის კვლევა და ამ ნიშნით სეგრეგაცია."

ბასილაია-შავგულიძის არგუმენტებით:

• ქვეყნის მოსახლეობის 85 პროცენტი ევროინტეგრაციას უჭერს მხარს;
• ამის საპირისპიროზე მიუთითებს გვიმრაძის საგარეო ორიენტირი რადგან, გადაცემებში სვამს "გაურკვეველ შეკითხვებს";
• ეს კი, კითხვებს უჩენს მოსახლეობის ფართო ფენებს.

ლიკა ბასილაია-შავგულიძეს მხედველობაში აქვს გიორგი გვიმრაძის ინტერვიუ "ქართული ოცნების"აღმასრულებელ მდივანთან, მამუკა მდინარაძესთან, რომელშიც მდინარაძე "პირველი არხის" ტელემაყურებელს ესაუბრა ხელისუფლების ცნობილ თეორიაზე, რომლის მიხედვით, "გლობალურ ომის პარტიას საქართველოს ომში ჩართვა სურს".
სამეთვალყურეო საბჭოს წევრის შეფასებით, წამყვანმა უგულებელყო მაუწყებლის პროგრამული პრიორიტეტი – "მაუწყებელმა ყველა საჭირო ზომას უნდა მიმართოს ყალბი ინფორმაციის გავრცელების თავიდან ასაცილებლად, განსაკუთრებით, ჰიბრიდული ომის ვითარებაში."

• საბჭოს წევრი ციტირებს დოკუმენტიდან, რომელშიც განსაზღვრულია საზოგადოებრივი მაუწყებლის 2022-2025 პროგრამული პრიორიტეტები.

საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის პოზიცია

არხი, განცხადებით პასუხობს საბჭოს წევრების პრეტენზიას და წერს, რომ:

• მაუწყებლის მიზნები და ღირებულებები არის კანონით განსაზღვრული და საჯარო.
• იგი ევროპული ინსტიტუციაა და მისი ვალდებულებაა, იყოს ქვაკუთხედი დემოკრატიული საზოგადოების მშენებლობის პროცესში, ხელი შეუწყოს ადამიანების მოსაზრების დაახლოებას, გააძლიეროს ქართული საზოგადოება და კულტურა.

მაუწყებელი, საბჭოს წევრების მოწოდებას თანამშრომლებზე ზეწოლად და სარედაქციო დამოუკიდებლობის შელახვის მცდელობად აღიქვამს.

• "ადამიანის მრწამსის შესწავლის მოთხოვნა თავისთავად სახიფათო პრეცედენტია იმ საზოგადოებაში, სადაც პოლარიზაციის დაძლევის ამოცანა ისედაც მტკივნეულად დგას.", — წერია მაუწყებლის განცხადებაში.

ამ დროისთვის უპასუხოდ რჩება "მედიაჩეკერის" შეთავაზება მაუწყებლის დირექტორთან, თინათინ ბერძენიშვილთან, ვისაუბროთ ტელევიზიის სარედაქციო პოლიტიკასთან დაკავშირებული მოსაზრებების შესახებ, და აუდიტორიას მივცეთ შესაძლებლობა, მიიღოს ამომწურავი ინფორმაცია.

არხის სარედაქციო კურსთან დაკავშირებულ კითხვებზე "მედიაჩეკერი" 2022 წლის ნოემბერში ესაუბარა გიორგი გვიმრაძეს — მაუწყებლის ახალი და მიმდინარე ამბების ხელმძღვანელს.

ინტერვიუში, გვიმრაძემ ღიად გააკრიტიკა არასამთავრობო ორგანიზაციები:

• "მათ მიმართ მაქვს პრეტენზიები და ვფიქრობ, იციან ჩემი პოზიციების შესახებ. ჩემთვის არასამთავრობო სექტორის ასეთი ფორმით არსებობა დემოკრატიისთვის სერიოზულ პრობლემას წარმოადგენს და სერიოზულად აზიანებს დემოკრატიას."

სასამართლოს დამოუკიდებლობასთან დაკავშირებით, გვიმრაძემ გვითხრა, რომ არ მიიჩნევს, რომ განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი პრობლემაა, რადგან:

• "დასახელებულ პრობლემებს შორის ის შეიძლება იყოს მეათე, მეთერთმეტე, მეთორმეტე ადგილზე. შესაძლოა, სასამართლო მნიშვნელოვანი კომპონენტიც იყოს, თუმცა მზად ვარ, ვიკამათო — რა არის უფრო მნიშვნელოვანი. ფაქტია, მოქალაქეებსაც სულ სხვა საკითხები აწუხებთ. ჩემი აზრით, აბსოლუტური ტყუილია, როდესაც ამბობენ, დემოკრატია სასამართლოს დამოუკიდებლობით იწყებაო. დემოკრატია იწყება ძლიერი ჯგუფებისგან, რომელთაც საკუთარი ინტერესები აქვთ და ჰყავთ საკუთარი წარმომადგენლები. მათ შორის იწყება იმის "დალაგება", რა წესებით იურთიერთონ ერთმანეთთან და აქ შემოდის დამოუკიდებელი სასამართლო, როგორც ამ წესების მაკონტროლებელი არბიტრი."

ამასთან, ინტერვიუში, გვიმრაძემ გაგვიზიარა, როგორია მისი ხედვები:

• დემოკრატიაზე;
• ეთნიკურ უმცირესობებზე;
• პირველი არხის საინფორმაციო პოლიტიკასთან დაკავშირებულ ეჭვებზე;
• და კანონით განსაზღვრულ პრიორიტეტებზე, რომელსაც საზოგადოებრივი მაუწყებლის ტელე, რადიო და ციფრული პლატფორმები უნდა ასრულებდეს.

ინტერვიუს სრული ვერსია ნახეთ აქ

"ტვ პირველის" ჟურნალისტ ნატო გოგელიაზე თავდამსხმელი, ჟურნალისტისთვის პროფესიულ საქმიანობაში ხელის შეშლის, ძალადობისა და სხვისი ნივთის დაზიანების ბრალდებით დააკავეს.

ბრალდებული ძალადობრივი, ჰომოფობიური მოძრაობა "ალტ-ინფოს" აქტივისტი, მამუკა ანდღულაძეა.

ინფორმაციას სპეციალური საგამოძიებო სამსახური ავრცელებს, განცხადებაში, დამატებით აღნიშნულია, რომ "რეპორტაჟზე მუშაობის დროს, ბრალდებულმა მ.ა.-მ, პროფესიულ საქმიანობაში ხელის შეშლის მიზნით, ჟურნალისტს მიაყენა ფიზიკური შეურაცხყოფა, წაართვა მობილური ტელეფონი და დაუზიანა. აღნიშნული ქმედებით, ჟურნალისტს პროფესიული საქმიანობის განხორციელებაში ხელი შეეშალა, კერძოდ ვერ განახორციელა სიუჟეტის ჩაწერა, ხოლო ძალადობის შედეგად განიცადა ფიზიკური ტკივილი."

15 მარტს, "ტვ პირველის" ჟურნალისტს, პროფესიული საქმიანობის შესრულებისას თავს დაესხნენ - წაიკითხეთ ვრცლად ამ თემაზე.

15 მარტს, ოზურგეთში, პროფესიული საქმიანობის შესრულებისას თავს დაესხნენ "ტვ პირველის" ჟურნალისტს, ნატო გოგელიას.

თავდასხმამდე, ჟურნალისტი ინტერვიუს წერდა ძალადობრივი მოძრაობა "ალტ-ინფოს" აქტივისტთან, მამუკა ანდღულაძესთან, რომელმაც 14 მარტს, საქართველოს პარლამენტის შენობის წინ აღმართული ევროკავშირის დროშა ჩამოხსნა და აქციის მონაწილეებს დასაწვავად გადასცა.

"ანდღულაძესთან ინტერვიუს ჩაწერის დაასრულებისას, გაურკვეველი მიზეზით, მომაყენეს სიტყვიერი შეურაცხყოფა და დამიმტვრიეს ტელეფონი, რომლითაც ვიდეოს ვიღებდი", — გვითხრა გოგელიამ.

კიდევ რა ვიცით?

"ტვ პირველის" ჟურნალისტის თქმით,

• გუშინ, 15მარტს სახელმწიფო ინსპექტორის აპარტმა გამოკითხა და ექსპერტიზაც ჩაუტარდა, თუმცა, მისი ინფორმაციით, "ეს პირი [მამუკა ანდღულაძე] ამ დრომდე არ გამოუკითხავთ."
• სპეციალურმა საგამოძიებო სამსახურმა სოციალურ ქსელში გაავრცელა განცხადება, სადაც წერია, რომ გამოძიება დაწყებულია საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 154-ე მუხლით, რაც ჟურნალისტისთვის პროფესიულ საქმიანობაში ხელის შეშლას გულისხმობს.
• ამ ფაქტზე "საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ" სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს სწრაფი და ეფექტიანი გამოძიებისკენ მოუწოდა. "ბოლო პერიოდში ჟურნალისტებზე გახშირებული თავდასხმების გამომწვევი ფაქტორები მედიის წარმომადგენლების მიმართ ჩადენილი დანაშაულების გაჭიანურებული და გამოუძიებელი საქმეებია", — წერია განცხადებაში.

კონტექსტი

• მას შემდეგ, რაც საპარლამენტო უმრავლესობამ, მეორე მოსმენით ჩააგდო რუსული კანონის ანალოგიური კანონპროექტი "უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ":
• "ქართული ოცნების" ლიდერების განცხადებებს, რომელიც შეიცავდა სიძულვილის ენას აქციის მონაწილეთა მიმართ, ძალადობრივმა ჯგუფებმა პარლამენტის შენობის წინ აღმართული ევროკავშირის დროშა ჩამოხსნეს და დემონსტრაციულად დაწვეს.
• ჰომოფობიური და ძალადობრივი "ალტ ინფო"-ს წარმომადგენელი, მამუკა ანდღულაძე, ფიზიკურად გაუსწორდა ჟურნალისტ ნატო გოგელიას ოზურგეთში.
• და მანამდე, თბილისში, 14 მარტს, იგივე ძალადობრივი ჯგუფები თავს დაესხნენ იურიდულ ფირმა "BGI Legal"-ს, თავდასხმის მონაწილეებმა, ბეტონის ქვები დაუშინეს შენობას, დაშავებულია ერთი თანამშრომელი.

საქართველოში დამოუკიდებელი გამოცემა "დოჟდის" კიდევ ერთი ჟურნალისტი, ალექსანდრა შევჩენკო არ შემოუშვეს. ინფორმაცია ამავე არხის ჟურნალისტმა, ეკატერინე კოტრიკაძემ, "ტელეგრამ არხში" დღეს, 14 მარტს გაავრცელა, აქ წერია, რომ ალექსანდრა შევჩენკოს არ განუმარტეს ქვეყანაში შემოსვლაზე უარის თქმის მიზეზი და ახლა მას უკან, თვითმფრინავზე აბრუნებენ.





19 თებერვალს, საქართველოში ასევე მიზეზის განმარტების გარეშე არ შემოუშვეს რუსი ჟურნალისტი და პორტალი "Arzamas"-ს მთავარი რედაქტორი ფილიპ დზიადკო.

"რა ხდება დოჟდის ირგვლივ?" წაიკითხეთ ვრცლად ამ თემაზე.

"ტვ პირველის" ჟურნალისტმა და თოქ-შოუების წამყვანმა მაია მამულაშვილმა არხი დატოვა. მამულაშვილიც და არხის ხელმძღვანელობაც, უარყოფენ ამ გადაწყვეტილების კავშირს სარედაქციო პოლიტიკასთან.

მამულაშვილი 5 მარტს, "დღის ამბების" ღამის გამოშვების შემდეგ, ეკრანზე აღარ გამოჩენილა.

რა ხდება?
მაია მამულაშვილმა გვითხრა, რომ:

• ამ ეტაპისთვის შეწყვიტა ჟურნალისტური საქმიანობა, რადგან დაიწყო თანამშრომლობა უცხოური კომპანიის საზოგადოებასთან ურთიერთობის განყოფილებაში — "ფიზიკურად ვეღარ ვეტეოდი დროში, რომ ამის პარალელურად შემეთავსებინა ტელევიზიაში მუშაობა".

"მაია წავიდა პირადი მოტივით. სჭირდება უფრო მეტი დრო ოჯახისთვის. დიდი ხანი ფიქრობდა სატელევიზიო ტაიმ-აუტზე, თუმცა, მოვლენებიდან გამომდინარე, რამდენიმეჯერ გადადო" — ამბობს არხის საინფორმაციო სამსახურის უფროსი, ნოდარ მელაძე.

---

არქივიდან: კალაძე მამულაშვილის წინააღმდეგ

• 2020 წლის 20 ივნისს, მაია მამულაშვილისა და "ტვ პირველის" წინააღმდეგ, საქალაქო სასამართლოში სარჩელი შეიტანა თბილისის მერმა, კახა კალაძემ.
• არხს და ტელეწამყვანს ცილისწამისთვის ედავებოდა ეთერში ნათქვამი ფრაზის გამო — "კალაძემ 60 მლნ ერთ-ერთი ტენდერიდან ჩაიდო ჯიბეში" და ითხოვდა 100 00 ლარიან კომპენსაციას და ინფორმაციის უარყოფას.
• 2022 წლის 30 ნოემბერს თბილისის საქალაქო სასამართლომ ტელეკომპანია "TV პირველს" და მის ჟურნალისტ, მაია მამულაშვილს, კახა კალაძის სასარგებლოდ, 15 000 ლარის ანაზღაურება დაეკისრა.
• ამაზე არხმა თქვა, რომ ტვ პირველის ანგარიშებს ინკასო ადევს, შესაბამისად არხი კალაძეს თანხას "ვერანაირად ვერ გადაუხდის" და სასამართლო გადაწყვეტილებას გაასაჩივრებს.

• ჟურნალისტმა სალომე ბოკუჩავამ ტელეკომპანია "რუსთავი 2" დატოვა.
• ის 13 წელი მუშაობდა "კურიერში" — არხის საინფორმაციო სამსახურში.
• იყო კორესპონდენტი და ასევე, სხვადასხვა დროს, დილისა და დღის საინფორმაციო გამოშვებების პროდიუსერი.

რა ვიცით?

• არხს განცხადებით 3 მარტს მიმართა. კონტრაქტი, ოფიციალურად, განცხადების დაწერიდან 1 თვეში, 2 აპრილს შეწყდება.
• წამოსვლამდე, ესაუბრა ნინო შუბლაძეს, საინფორმაციო სამსახურის უფროსს. უკვე დაემშვიდობა ხელმძღვანელ პირებს და გუნდს, მაგრამ არხის დატოვების მიზეზებზე საჯაროდ საუბარს არ აპირებს.

"რუსთავი 2"-ის პოზიცია:
ტელევიზია ადასტურებს არხიდან ჟურნალისტის წასვლას.

• "სალომე, ბოლო პერიოდში პროდიუსერად გადავიყვანეთ, რადგან არხმა მიიჩნია, რომ ის ამ პოზიციაზე უფრო მეტად გვჭირდებოდა, ვიდრე კორესპონდენტად. ეს აღმოჩნდა მისთვის არხის დატოვების მოტივაცია — გადაწყვიტა, სხვა არხზე განაგრძოს რეპორტიორობა, რადგან რეპორტიორობაა მისი არჩევანი, — გვითხრა ნინო შუბლაძემ, "კურიერის" ხელმძღვანელმა.

რას ამბობს სალომე ბოკუჩავა

• "ვინც მიცნობს, იცის, რომ მუდამ "რუსთავი 2"-ის ლოგოს სადარაჯოზე ვიყავი, მაგრამ ხანდახან, არსებობს მომეტი, როდესაც ისტორიის დასასრული დგება. ასე მოხდა ამ შემთხვევაშიც.

მიზეზებზე საუბარს საჯაროდ არ ვაპირებ, ამაზე უკვე ვესაუბრე ჩემ უშუალო ხელმძღვანელს, ნინო შუბლაძეს."

ასევე, ჟურნალისტმა გვითხრა, რომ:

• თანამდებობრივ პოზიციაზე საუბარი არც ნინო შუბლაძესთან, და არც ვინმე სხვასთან, საერთოდ არ ყოფილა — "მითუმეტეს, რომ ეს იყო დროებითი პოზიცია";
• ასეთი წვრილმანი, წასვლის მიზეზი ვერ გახდებოდა;
• მიზეზებზე საჯაროდ მხოლოდ იმის გამო არ საუბრობს, რომ არხზე ტოვებს მეგობრებს, ვისთანაც 13 წელი იმუშავა.

რა ხდება?

8-9 მარტს რუსთველის გამზირზე მიმდინარე საპროტესტო აქციის გაშუქებისას სამართალდამცველებმა ხელი შეუშალეს ჟურნალისტებს პროფესიულ საქმიანობის შესრულებაში.

რას ყვებიან დაზარალებული ჟურნალისტები?

აქციის გაშუქებისას, სიტყვიერი და ფიზიკური შეურაცხყოფა მიაყენეს "ფორმულას" რამდენიმე გადამღებ ჯგუფს.

• "ვერ ვახერხებდი იმ პირების იდენტიფიცირებას, რომლებიც ჩვენს მიმართ იყვნენ აგრესიულები, მათ ეცვათ შავი სამოსი, იყვნენ აღჭურვილი აირწინაღებით და ჯიბეში ჰქონდათ წიწაკის სპრეი, არ ჰქონდათ მინიშნება (წარწერა), რომ იყვნენ ძალოვანები, თუმცა დარბევაში იღებდნენ მონაწილეობას. დასასრულისკენ, როდესაც პოლიცია ცდილობდა, რომ გზა გაეთავისუფლებინა და ხალხს აკავებდა, ამის გადაღების საშუალებას არ გვაძლევდნენ, მიზანმიმართულად, ისეთ ადგილას გადმოვყავდით, საიდანაც არ ჩანდა ეს პროცესი" ამბობს "მედიაჩეკერთან" საუბრისას "ფორმულას ჟურნალისტი სალომე ჩადუნელი, რომელიც ოპერატორ თემო ხუხიასთან ერთად აშუქებდა პარლამენტის წინ მიმდინარე აქციას.
• სამართალდამცველების მხრიდან სიტყვიერ და ფიზიკურ შეურაცხყოფაზე საუბრობს "ფორმულას" კიდევ ერთი ჟურნალისტი გიორგი კვიჟინაძე, რომელიც ოპერატორ დათო მანიასთან ერთად იმყოფებოდა გადაღებაზე, როგორც ჟურნალისტი იხსენებს, "დაახლოებით დილის 7 საათისთვის ვიმყოფებოდით რუსთაველის მიმდებარე ტერიტორიაზე, როდესაც სამართალდამცველები აქციის მონაწილეებს დასდევდნენ და აკავებდნენ, ერთ-ერთი ასეთი ფაქტის გადაღების დროს 6-7 სამართალდამცველი შემოგვეხვია, გვირტყამდნენ მე და ჩემს ოპერატორს და კამერაზე აფარებდნენ ხელს. "
• როგორც "ფორმულას" ჟურნალისტი, თეა თეთრაშვილი ამბობს, პარლამენტის ზედა მხარეს, ცდილობდნენ, რომ გადაეღოთ, როგორ ემატებოდა დამატებითი ძალები, სწორედ ამ დროს ხელი ჰკრეს "ფორმულას" ოპერატორს, ნიკა კოკაიას, "მე ვუხსნიდი რომ ჟურნალისტები ვიყავით, მივუთითებდი კამერასა და მიკროფონზე, მაგრამ მიზანმიმართულად თვალებში შემასხეს წიწაკის სპრეი".

დაზარალებულებს შორის არიან გამოცემა "პუბლიკას" ჟურნალისტები, ბასტი მგალობლიშვილი და ალექსანდრე ქეშელაშვილი.

• "ცრემლსადენი გაზი ჩავყლაპე და ცოტახანი გავჩერდი, იქვე აღმოვაჩინე, რომ პროტესტის მონაწილეებს აკავებდნენ და დავიწყე გადაღება, სწორედ ამ დროს ერთ-ერთმა სამართალდამცველმა დაიყვირა "მოაშორეთ ჟურნალისტებიო" და დაიწყეს ჩემი გადაყვანა ძალის გამოყენებით, როდესაც მათ სიტყვიერ მოთხოვნას ისედაც დავემორჩილე და უკან-უკან მივდიოდი კამერით საითაც მიმითითეს"- ამბობს ალექსანდრე ქეშელაშვილი, მისი გადაღებული ვიდეომასალა "პუბლიკას" ვებგვერდზეა გამოქვეყნებული.
• "როდესაც პარლამენტის წინ სიტუაცია დაიძაბა, წამოვედით პირველი სკოლისკენ და მიწისქვეშა გადასასვლელში ჩავდიოდით, ვიდეოს ვიღებდი, როდესაც ერთ-ერთი სპეცრაზმელი მოვარდა, ამ დროს ჩემმა რედაქტორმა, ნესტან ცეცხლაძემ დაიყვირა, რომ ჟურნალისტები ვიყავით და მეც მეკეთა პრესის ბარათი, მაგრამ ამ ფრაზიდან რამდენიმე წამში სპეცრაზმელმა წიხლი ჩამარტყა, ვიდეოს გადაღება სწორედ ამ მომენტში წყდება, იმედია სათვალთვალო კამერა დააფიქსირებდა ამ შემთხვევას" - ამბობს "ნეტგაზეთის" ჟურნალისტი, მიხეილ გვაძაბია.

"მედიის ადვოკატირების კოალიციას ჰქონდა ცხელი ხაზი ჟურნალისტებისთვის, რადგან მოსალოდნელი იყო, რომ ხელისუფლება ტრადიციულად, უგულებელყოფდა ჟურნალისტების უსაფრთხოებას, ჩვენ პირდაპირ ეთერში ვადევნებდით თვალს და ვაფიქსირებდით, ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლის ფაქტებს, ხვალიდან იწყება გამოკითხვის პროცედურები და სამი ჟურნალისტი საგამოძიებო სამსახურში გამოკითხვაზეა დაბარებული" - ამბობს "მედიაომბუდსმენის" ხელმძღვანელი ნათია კაპანაძე.

ცხელი ხაზის ნომერი ჟურნალისტებისთვის 555 79 57 76

დღეს, 9 მარტის დილას, მასობრივი საპროტესტო გამოსვლების შემდეგ, რომელიც ხელისუფლებამ ძალის გამოყენებით დაშალა, "ქართულმა ოცნებამ" და მათივე საპალამენტო უმრავლესობის შემადგენელმა, ღიად ანტიდასავლურმა "ხალხის ძალამ" გაავრცელა ერთობლივი განცხადება, თითქოს, აპირბენ "უკან გაიწვიონ" კანონპროექტი "უცხოური გავლენების გამჭვირვალობის" შესახებ.

ამას მოჰყვა პარტია "ქარული ოცნების" აღმასრულებელი მდივანის, მამუკა მდინარაძის ბრიფინგი, რომელშიც ხაზგასმით აღნიშნავს, რომ კანონპროექტი ჩავარდება.
თუმცა,
ისინი მაინც საუბრობენ იმაზე, რომ ამ კანონპროექტს "რუსული იარლიყი მიაკრეს" და სინამდვილეში "ის პრობლემური არ არის".

პრობლემაა, რომ:

• კი ამბობენ, რომ მათ მიერვე მხარდაჭერილ კანონრპროექტს გაიწვევენ, თუმცა, რეალურად, პროცედურულად ეს შეუძლებელია. საუბარია კანონპროექტზე "უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ", რომელსაც, პლენარულ სხდომაზე საპარლამენტმა უმრავლესობამ უკვე დაუჭირა მხარი.
• ამაზე მოწმობს საქართველოს პარლამენტის რეგლამენტი, რომლის მიხედვით, პლენარულ სხდომაზე პირველი მოსმენით მხარდაჭერილი კანონპროექტის გაწვევა არ ხდება.

ამონარიდი საქართველოს პარლამენტის რეგლამენტიდან, მუხლი 101
"კანონპროექტის ინიციატორს უფლება აქვს, სათანადო მოტივირებით გამოითხოვოს კანონპროექტი პარლამენტის პლენარულ სხდომაზე პირველი მოსმენით მიღებამდე."

აბა, შეუძლებელია ამ კანონპროექტის ანულირება?

არა.
პროცედურულად:

• საპარლამენტო კომიტეტმა კვლავ უნდა განიხილოს კანონპროექტი მეორე მოსმენით;
• შემდეგ — გავიდეს პლენარულ სხდომაზე, მეორე მოსმენით;
• პლენარულზე, მეორე მოსმენისას, დეპუტატებმა აღარ უნდა დაუჭირონ მხარი წარდგენილ კანონპროექტს.

"ამის ალტერნატივაა ამ კანონპროექტის თაროზე შემოდება, თუმცა, ეს ვერ ჩაითვლება კანონრპროქტის ჩაგდებად, ეს იქნება მისი "მიძინება" და შეეძლებათ, ნებისმიერ დროს ჩამოიღონ თაროდან და მიიღონ", — გვითხრა ვახტანგ ხმალაძემ, კონსტიტუციონალისტმა.

მაგრამ მეორე მოსმენით ჩავარდნაც კი არ ნიშნავს კანონპროექტის კანონად ფორმირების პროცესის საბოლოო დასასრულს,
რადგან ამის შემდეგ, საპარლამენტო უმრავლესობას ექნება კიდევ 1 თვე, რომ მესამე მოსმენით გაიტანოს კანონი პლენარულ სხდომაზე და დაუჭიროს მას მხარი.

უფრო გასაგებად, რეგლამენტით:

• "თუ პარლამენტის პლენარულ სხდომაზე მეორე მოსმენისას ჩავარდნილი კანონპროექტი სასესიო პერიოდში 1 თვის განმავლობაში მისი ინიციატორის მოთხოვნით არ დადგება პლენარულ სხდომაზე კენჭისყრაზე, იგი უარყოფილად ჩაითვლება. ასევე უარყოფილად ჩაითვლება კანონპროექტი, რომელიც განმეორებით ვერ დააგროვებს ხმათა საჭირო რაოდენობას" — და ეს არის მნიშვნელოვანი, განსაკუთრებით, იმ განცხადების მთავარი გზავნილების ფონზე, რომელიც "ქართულმა ოცნებამ", ღიად ანტიდასავლურ "ხალხის ძალასთან" ერთად გაავრცელად და თქვა, რომ:

ამონარიდები მათი განცხადებიდან:

• "სიცრუის მანქანამ შეძლო კანონპროექტის უარყოფითად წარმოჩენა და საზოგადოების გარკვეული ნაწილი შეცდომაში შეიყვანა";
• "კანონპროექტს მიაკერეს "რუსული კანონის" ყალბი იარლიყი, ხოლო მისი პირველი მოსმენით მიღება საზოგადოების ნაწილის თვალში ევროპული კურსიდან გადახვევად წარმოაჩინეს".

ეს მიანიშნებს, რომ ხელისუფლება გააძლიერებს პროპაგანდას საზოგადოებრივი აზრის ფორმირების პროცესში, თითქოს, რუსული კანონი, "ქართულია".

რაც შეეხება პარლამენტში, ასევე, ანტიდასავლური "ხალხის ძალის" მიერ წარდგენილ კიდევ ერთ კანონპროექტს,

რომელზეც ინიციატორები ამბობენ, ამერიკული FARA-ს (*უცხო ქვეყნის აგენტების რეგისტრაციის" შესახებ) ზუსტი თარგმანიაო, რაც ასევე მანიპულაციურია.
რეალურად,
ინიციატორებს, აი, მხოლოდ ამ კანონპროექტის გაწვევა შეუძლიათ, რადგან პროცედურულად, რუსული შინაარსის ეს კანონპროექტი ჯერ მხოლოდ ბიუროზეა განხილული და მხარდასაჭერად ჯერ არ გასულა პლენარულ სხდომაზე. იმისთვის, რომ რუსული შინაარსის ამ კანონპროექტის ანულირება მოხდეს, რეგლამენტის მიხედვით, კანონპროექტის ინიციატორებს უფლება აქვთ, სათანადო მოტივირებით გამოითხოვოს კანონპროექტი პარლამენტის პლენარულ სხდომაზე პირველი მოსმენით მიღებამდე.

ჩვენ "ხალხის ძალას" ვკითხეთ, აპირებენ თუ არა ამის გაკეთებას, და თუ კი — როდის, მაგრამ გვითხრეს, რომ ამ საკითხთან დაკავშირებით განცხადებას გაავრცელებენ.