მას შემდეგ რაც ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ რუსთავი2-ის საქმეზე უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულება შეაჩერა, ასავალ-დასავალი ყველა ნომერში აგრძელებს ანტიდასავლური განწყობების ტირაჟირებას და სტრასბურგის სასამართლოს ნეგატიურ კონტექსტში წარმოჩენას.

„ნუ მიირთმევთ სტრასბურგერს“-ვკითხულობ ასავალ-დასავალის მე-3 გვერდზე, 27 მარტის ნომერში. მასალიდან ჩანს რომ „მომწამვლელ სტრასბურგერში“ ასავალ-დასავალი ევროსასამართლოს გულისხმობს, გამოცემა წერს, რომ „სტრასბურგერის“ მიღება საზიანოა საქართველოსათვის.

ასავალ-დასავალის სტატიაში ვკითხულობთ:

√ საქართველოსთვის შეკაზმული სტრასბურგერი იმ კალიუმციანიდით გახლავთ გაჯერებული, რომლითაც პატრიარქი უნდა მოეწამლათ.

√ ევროსაბჭო პირს დაგაღებინებს, ევროკავშირი ხელ-ფეხს გაგიკავებს, ხოლო ამერიკის ელჩი ძალით ჩაგატენის სტრასბურგერს, რომელსაც თავმოყვარე ძაღლიც არ შეჭამს.

√ თუ „მაკდონალდსი“ ჰამბურგერებსა და „ბიგ-მაკებს“ ამონიუმის ჰიდროქსიდით დამუშავებული ხორცით ამზადებდა, საქართველოსთვის გამოგზავნილი სტრასბურგერი იმ ადამიანების კვნესა-ვაებითა და ჯაჯაებით არის გაჟღენთილი, რომლებიც რუსთავი 2-ისთვის ეწამნენ, დაიხოცნენ და გაუბედურდნენ.

√ სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილება მართლაც შხამია, რომელიც საქართველოს სახელმწიფოებრიობას სიკვდილსა და შავ სამარეს უქადის.

ონლაინ გამოცემების ნაწილმა, რომელიც ანტიდასავლური სარედაქციო პოლიტიკით გამოირჩევა, საქართველოსთვის უვიზო მიმოსვლის მინიჭების ამბავი ცალსახად უარყოფით კონტექსტში გააშუქა. ამ მედიასაშუალებების სარედაქციო წერილები, სტატიები და ინტერვიუები, ძირითადად იმ რამდენიმე მესიჯის გარშემო ტრიალებდა, რის გამოც, მათი აზრით, უვიზო მიმოსვლა ცალსახად უარყოფითი მოვლენაა. მედიაჩეკერი გთავაზობთ იმ ძირითად გზავნილებს, რასაც ანტიდასავლური ონლაინ მედიასაშუალებები თავიანთ მკითხველს აწვდიდნენ.

“უვიზო მიმოსვლა გამოიწვევს მუშახელის გადინებას”

ონლაინ მედიასაშუალებების ნაწილი საქართველოს მოქალაქეებისთვის ევროპის ქვეყნებში უვიზო მიმოსვლის უფლების მიღებას პირდაპირ უკავშირებს ქვეყნიდან სამუშაო ძალის გადინებას და “ქვეყნის დაცლას”.

მიმდინარე წლის 3 თებერვალს საქინფორმმა გამოაქვეყნა ინტერვიუ თავის რედაქტორთან, არნო ხიდირბეგაშვილთან, რომელიც მან გამოცემა Eurasia Diary-ს მისცა. აღნიშნულ სტატიაში ხიდირბეგაშვილი ამბობს: “უვიზო მიმოსვლის უარყოფით მხარეებზე თუ ვილაპარაკებთ, ვშიშობ, ის ქვეყნიდან მოსახლეობის, კვალიფიციური მუშახელის გადინებას გამოიწვევს, როგორც ეს ბალტიისპირეთის ქვეყნებში მოხდა”. “საქინფორმის” რედაქტორს აღნიშნული პარალელით შეცდომაში შეჰყავს მკითხველი, რადგან ბალტიისპირეთის ქვეყნები - ლიტვა, ლატვია და ესტონეთი - არიან ევროკავშირის წევრები, შესაბამისად, ამ ქვეყნების მოქალაქეებს, სხვა არაერთი სარგებლის გარდა, აქვთ მუშაობის უფლება ევროკავშირის ქვეყნებში. მათთვის ევროპის სამუშაო ბაზარი ღიაა, რაც საშუალებას აძლევს მათ, იშოვონ მაღალანაზღაურებადი სამსახური. რაც შეეხება უვიზო მიმოსვლას, ეს ექვსთვიან პერიოდში 90-დღის ხანგრძლივობით უვიზოდ გადაადგილებას გულისხმობს და არ ითვალისწინებს მუშაობისა და სწავლის უფლებას. საქინფორმის რედაქტორი ასევე ამტკიცებს, რომ რადგან მუშაობის უფლება არ ექნებათ საქართველოს მოქალაქეებს, “ევროპაში ჩვენ იძულებული ვიქნებით, დაბალკვალიფიციურ სამუშაოზე დავსაქმდეთ, მაგალითად - მომვლელებად, დამლაგებლებად. ჭურჭლის მრეცხავებად”.

მსგავსი მოსაზრებების გასამყარებლად, საქინფორმმა გაავრცელა გაზეთ ასავალ-დასავალში, გასულ წელს პოლიტოლოგ ალექსანდრე ჭაჭიასთან გამოქვეყნებული ინტერვიუ, რომელიც გაჯერებულია შეურაცხმყოფელი დისკრიმინაცული ტექსტით. ჭაჭია ასევე ამტკიცებს, რომ “უმუშევარი ახალგაზრდობა ევროპის ქვეყნებს მიაწყდება, ოფიციალურად მუშაობის უფლების არქონის გამო, გადავა არალეგალურ მდგომარეობაში და შავი სამუშაოების შესრულებით შეეცდება ფულის შოვნას”. პოლიტოლოგი ასევე ამბობს, რომ უვიზო მიმოსვლის გამო, საქართველო თურქეთისთვის “იაფფასიანი მეძავების” მიმწოდებელია, ევროპაში კი საქართველოს “ბანდიტების ქვეყანად” იცნობენ.

მედიასაშუალებამ, “საქართველო და მსოფლიომ”, ამავე კონტექსტში გამოაქვეყნა სტატია, სადაც წერია “ქართველების გადინების გეგმაზე”: “ელიზბარ ჯაველიძე: ეს ყველაფერი არის საქართველოდან ქართველების გადინების მიზანმიმართული გეგმა, რომელიც წლების წინ შემუშავდა”.

“უვიზო მიმოსვლა თუ სოხუმი და ცხინვალი”

ანტიდასავლური პროპაგანდის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ასპექტი, რაც უვიზო მიმოსვლის გაშუქებისას გამოიკვეთა, არის საქართველოს კონფლიქტური რეგიონების პრობლემით მანიპულირება. მედიასაშუალებების ნაწილი, სოციალური პრობლემების მსგავსად, უვიზო მიმოსვლას უპირისპირებს ისეთ სენსიტიურ საკითხებს, როგორიც არის დევნილთა დაბრუნება სოხუმსა და ცხინვალში.

რუსული საინფორმაციო სააგენტო “სპუტნიკის” ქართულმა რედაქციამ ინტერვიუ გამოაქვეყნა “დემოკრატიული მოძრაობის” ლიდერთან, ნინო ბურჯანაძესთან, სადაც ის ამბობს: “ევროპასთან უვიზო რეჟიმის ფაქტი პოზიტიურია, მაგრამ ეს ატეხილი აჟიოტაჟი უადგილოა. რადგან ეს არის მოკლევადიანი, თანაც არასამუშაო ვიზები. და, მეორე, ჩვენ აფხაზეთი და ცხინვალი კი არ დაგვიბრუნებია. ჩემთვის უფრო მნიშვნელოვანია წავიდე სოხუმსა და ცხინვალში არა უცხოელის სტატუსით, არამედ ისე, როგორც საკუთარ ქვეყანაში დავდივარ, ვიდრე პარიზში ან ბრიუსელში წავიდე. პარიზში სიარული კი მიყვარს, მაგრამ ცხინვალი და სოხუმი მირჩევნია”.

“საქართველო და მსოფლიომ” უვიზო მიმოსვლის ძალაში შესვლის წინა დღეს, 27 მარტს გამოაქვეყნა ინტერვიუ ნიკოლოზ მჟავანაძესთან სათაურით: “ნიკოლოზ მჟავანაძე: ქართველი ხალხის დაკვეთა ის კი არ იყო, რომ პრემიერის თვითმფრინავი ბრიუსელში დაშვებულიყო, ქართველი ხალხის ოცნება იყო სოხუმთან და ცხინვალთან დაახლოება”.

აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის კონფლიქტების კონტექსტში, უვიზო მიმოსვლის მიმართ სკეპტიკურ განწყობებს აღვივებს “საქართველო და მსოფლიო” გულბაათ რცხილაძესთან გამოქვეყნებულ მცირე ზომის ინტერვიუში, სადაც რცხილაძე ამბობს: “მე დარწმუნებული ვარ, რომ არაფერს ეს არ შეცვლის და არანაირი დადებითი ძვრები კონფლიქტების მოგვარების კუთხით ამას არ მოჰყვება. ყოველ შემთხვევაში მანამდე მაინც, სანამ არ გამოჩნდება, რომ ეს ვიზალიბერალიზაცია რამე სიკეთის მომტანია ჩვენთვის; და არაფრის მომტანი რომ არაა, ამას უკვე ყველა საღად მოაზროვნე ადამიანი ხვდება. საერთოდ, ხელისუფლებამ ამ საკითხით მანიპულირებისგან და რაღაც მოლოდინების შექმნისგან თავი უნდა შეიკავოს”.

“ხალხი გაჭირვებულია, რა დროს უვიზო მიმოსვლაა”

კიდევ ერთი გზავნილი, რომელსაც ემყარება ანტიდასავლური პროპაგანდა, არის აპელირება ქვეყანაში არსებული მძიმე სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობით და იმის ხაზგასმა, რომ ხელმოკლე ადამიანები მოგზაურობას “მაინც ვერ შეძლებენ”.

უვიზო მიმოსვლასა და ქვეყანაში არსებულ მძიმე სოციალურ მდგომარეობას ადარებს ერთმანეთს ინტერნეტ გამოცემა “საქართველო და მსოფლიო”. 10 თებერვალს გამოქვეყნებულ სტატიაში გამოცემა წერს: “ნაწილი ტორტისა, რომელიც საქართველოს პარლამენტში ვიზალიბერალიზაციის მომდევნო ეტაპის წარმატებით დასრულების გამო გაჭრეს; აი, იმ გაყინული დედა–შვილისთვის (იგულისხმება ბათუმში, საკუთარ ბინაში გარდაცვლილი დედა-შვილი. ავტ.) რომ გაემეტებინათ, ეგებ არც კი გაყინულიყვნენ.

იმავე სტატიაში ავტორი არაერთხელ უპირისპირებს მძიმე სოციალურ ყოფას უვიზო მიმოსვლას, რაც ქმნის შთაბეჭდილებას, თითქოს, უვიზო მიმოსვლა არის ყველა პრობლემის სათავე. მაგალითად, “საქართველო და მსოფლიო” წერს: “ჰო, გასაგებია, რომ ვიზალიბერალიზაცია ჩვენი ქვეყნისთვის იმდენად სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია, რომ რამდენიმე ოჯახის გაყინვა და სიკვდილი რა სახსენებელია”.

სააგენტო “სპუტნიკის” ქართულმა ფილიალმა, უვიზო მიმოსვლასთან დაკავშირებით გამოაქვეყნა გამოკითხვის შედეგები, რომლის მიხედვითაც, “სპუტნიკის მკითხველთა უმრავლესობა ევროპაში წასვლას არ აპირებს”.

კიდევ ერთი მედიასაშუალება, რომელმაც უვიზო მიმოსვლის მინიჭება უარყოფით კონტექსტში გააშუქა, სააგენტო “ივერიონია”. მაგალითად, სტატიაში “ჰამლეტ ჭიპაშვილი: არ ვართ ჩვენ ევროპელობის ღირსი!”, საუბარია ქვეყანაში არსებულ იმ სოციალურ-ეკონომიკურ მდგომარეობაზე, რის გამოც, სტატიის ავტორის აზრით, საქართველო “არ იმსახურებს ევროპას”.

ძირითადად შეურაცხმყოფელი ტექსტებით გაჯერებული მასალით გამოეხმაურა სააგენტო “თბილისი 24” უვიზო მიმოსვლას. ამ მასალაში, ძირითადად, თავმოყრილია უცენზურო ფეისბუკ პოსტები, სადაც ავტორები ლანძღავენ იმ ადამიანებს, ვისაც ევროპასთან უვიზო მიმოსვლა გაუხარდათ, ან რაიმე წვლილი შეიტანეს ამ პროცესში. ამ მედიასაშუალებამ რამდენიმე კვირის წინ, უვიზო მიმოსვლა დაუკავშირა საქართველოში თითქოს, სირიელ ლტოლვილთა ბანაკების განთავსების ვალდებულებას, რაც სიცრუე იყო.

რუსეთის ფაქტორი

მაშინ, როცა უვიზო მიმოსვლის ოფიციალურად ძალაში შესვლამდე სულ უფრო ნაკლები დრო რჩებოდა, ანტიდასავლურმა მედიასაშუალებებმა დაიწყეს სტატიების მომზადება რუსეთის მიერ საქართველოს მოქალაქეებისთვის უვიზო მიმოსვლის შესაძლო მინიჭებაზე.

“საქართველო და მსოფლიოს”, “სპუტნიკის”, საქინფორმისა” და სხვების სტატიების საინფორმაციო საბაბი, ამ შემთხვევაში, იყო რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის, სერგეი ლავროვის განცხადებები. აღნიშნული ცნობების მიხედვით, რუსეთი მზადაა საქართველოსთან მოლაპარაკებებისთვის და “ლავროვმა არ გამორიცხა საქართველოსთვის სავიზო რეჟიმის გაუქმება”.

26 მარტს ტელეკომპანია “რუსთავი 2”-ის გადაცემა “კურიერი P.S”.-ში თბილისში მიმდინარე მშენებლობის შესახებ მასალა მომზადდა. სიუჟეტის მიხედვით, აბაშიძის ქუჩაზე, ერთ-ერთი სამსართულიანი სახლიდან რამდენიმე სანტიმეტრში, 11-სართულიანი კორპუსი შენდება, სამშენებლო კომპანიის იურისტი კი თბილისის მერის, დავით ნარმანიას ძმაა. მასალის მიხედვით, სწორედ ის ლობირებს ამ და კიდევ რამდენიმე უკანონო მშენებლობას .

“ყველა ამ თავნებობას, ერთი ადამიანის სახელი აერთიანებს - თბილისის მერის, დავით ნარმანიას ძმა, ირაკლი ნარმანია,” - ასე წარადგინა წამყვანმა სიუჟეტი. მოგვიანებით, რამდენიმე მედიასაშუალებაში გავრცელდა იურისტ ირაკლი ნარმანიას კომენტარი, რომელშიც ის ამბობდა, რომ მართლაც მისი სახელით გაკეთდა არქიტექტურის სამსახურში აბაშიძის ქუჩაზე მშენებლობის შესახებ განაცხადი, თუმცა, ის სხვა ირაკლი ნარმანიაა და თბილისის მერთან ნათესაური კავშირები არ აქვს. სიუჟეტის ავტორი, აკაკი გოგიჩაიშვილი მედიაჩეკერთან საუბარში ამბობს, რომ ინფორმაცია სიუჟეტში გადაუმოწმებლად მოხვდა.

აკაკი გოგიჩაიშვილი აბაშიძის ქუჩაძე არსებულ მშენებლობის ეპიზოდზე თბილისის საკრებულოს დეპუტატის, ალეკო ელისაშვილის მიერ მიწოდებულ ინფორმაციას დაეყრდნო. ელისაშვილის თქმით, ინფორმაცია, რომ მშენებლობის შესახებ განმცხადებლად ირაკლი ნარმანია იყო მითითებული, მოქალაქისგან მიიღო, შემდეგ კი მედიას მიაწოდა.

კითხვაზე, იყო თუ არა ალეკო ელისაშვილის მიერ მიწოდებული ინფორმაცია გადამოწმებული, სანამ ის სიუჟეტში მოხვდებოდა, აკაკი გოგიჩაიშვილი მედიაჩეკერს ასე პასუხობს:

“არა არ გადაგვიმოწმებია, რომ გადაგვემოწმებინა, ხომ არ მოგვივიდოდა ეს შეცდომა… ეს ჩემი შეცდომა იყო, არხი ამ შეცდომას გამოასწორებს”. მისი თქმით, მომავალ გადაცემაში მაყურებელს შეცდომის დაშვების მიზეზებს განუმარტავენ.

გარდა ამისა, თავად სიუჟეტში არ ისმოდა ბრალდების ობიექტების პოზიციები, თუმცა გოგიჩაიშვილი მიიჩნევს, რომ სიუჟეტში ბალანსი არ დარღვეულა, რადგან მათი მასალა იმ დოკუმენტებს ემყარებოდა, სადაც ორივე მხარის პოზიციები იყო წარმოდგენილი. მისი თქმით, სიუჟეტში წარმოადგინეს, სახალხო დამცველის მიერ შესწავლილი დოკუმენტები და სასამართლოს დასკვნებიც, რომელიც ორივე მხარის პოზიციას ეყრდნობოდა.

განახლება (28.03.2017, 23:40წთ) : 28 მარტს, გადაცემა "არჩევანში," წამყვანმა გიორგი გაბუნიამ "პოსტ სკრიპტუმში" გასული არასწორი ინფორმაციის გამო, ბოდიში მოიხადა.

ბავშვთა საკითხების გაშუქების მედიამონიტორინგის 2017 წლის შუალედური ანგარიშის მიხედვით, მნიშვნელოვნადაა შემცირებული არასრულწლოვანთა იდენტიფიცირება ისეთ ჟურნალისტურ პროდუქტში, რომელშიც კანონთან კონფლიქტში მყოფი, ან ძალადობის მსხვერპლი ბავშვი ფიგურირებს, თუმცა მონიტორინგის პროცესში გამოვლინდა რამდენიმე მასალა, რომლშიც ჟურნალისტებმა ბავშვები საჭირო დროს არ დაფარეს, ან სხვა დეტალები გაამჟღავნეს, რამაც არასრულწლოვნის სახის დაფარვას აზრი დაუკარგა. გარდა ამისა, კვლავაც პრობლემაა ბავშვების სახის დაფარვა მაშინ, როცა ამის საჭიროება არ არსებობს.

კრიტიკას იმსახურებდა მედიასაშუალებების მიერ ცხენის ქურდობაში ბრალდებული არასრულწლოვნის შესახებ მომზადებული მასალები. მიუხედავად იმისა, რომ „ბავშვების დაფარვა უპირობოდ აუცილებელია, როდესაც ის ბრალდებული, მსჯავრდებული ან მოწმეა,“ სიახლეებში სრულად ან ირიბად ხდებოდა არასრულწლოვნის იდენტიფიცირება. დღეისათვის „გუგლის“ საძიებო სისტემაში ბავშვის სახელის და გვარის ჩაწერისას მარტივად იძებნება ამ თემაზე მომზადებული მასალები, საიდანაც ვიგებთ, რომ ბავშვს ცხენების ქურდობაში სდებენ ბრალს და საქმეზე გამოძიება სწორედ ქურდობის მუხლით დაიწყო.

პრობლემაა იმ არასრულწლოვნების იდენტიფიცირებაც, რომელთაც ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული პრობლემები აქვთ. მაგალითად, „იმედის კვირაში“ 25 მაისს გავიდა სიუჟეტი C ჰეპატიტის პროგრამის მუშაობისა და მისი ბენეფიციარების შესახებ. სიუჟეტი იწყება ერთ-ერთი არასრულწლოვნით, რომელსაც აქვს C ჰეპატიტი. ბავშვი სრულადაა იდენტიფიცირებული, გამჟღავნებულია მისი ჯანმრთელობის მდგომაროება და სამედიცინო ისტორია. ასევე, ჟურნალისტი ამბობს, რომ ბავშვი არ არის მშობლების ბიოლოგიური შვილი, მის ბიოლოგიურ დედას კი აივ ინფექცია ჰქონდა. ანგარიშში აღნიშნულია, რომ მაუწყებელს არ გაუთვალისწინებია აღნიშნულ დაავადებასთან დაკავშირებული საზოგადოებრივი სტიგმისა და დისკრიმინაციის საფრთხეები.

მედიისთვის გამოწვევად რჩება ბავშვების დაფარვა ტექნიკური თვალსაზრისითაც: „როდესაც მაუწყებლები მიიღებენ ბავშვის არაიდენტიფიცირების გადაწყვეტილებას, ტექნიკურ ხარვეზად რჩება ბავშვების ისე გადაღება, რომ დაფარვის შემდეგ კადრში ბავშვის ნაცვლად გადღაბნილი წრე არ ჩანდეს,“- ვკითხულობთ კვლევის ანგარიშში.

არასაჭირო იდენტიფიცირებასთან ერთად, არანაკლებ პრობლემურია არასაჭირო დაფარვა - ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ ჩატარებულმა მედიამონიტორინგმა ცხადყო, რომ მედია ხშირად ზედმეტ, უსაფუძვლო სიფრთხილეს იჩენს და ბავშვებს ფარავს მაშინ, როცა ამის საჭიროება არ არის. ამის კარგი მაგალითია, ტელეკომპანია “რუსთავი 2”-ის „სხვა შუადღის“ ერთ-ერთი სიუჟეტი, რომელიც ბავშვთა საკითხების გაშუქების 2016 წლის ანგარიშში მოხვდა. გადაცემა ეძღვნებოდა თემას, ასეირნებენ თუ არა ძიძები სიცივეში ბავშვებს. ერთ-ერთი წამყვანი შეხვდა ძიძას, რომელიც იდენტიფიცირებული იყო, მაგრამ ბავშვების ნაცვლად კადრში გადღაბნილი წრეები „სეირნობდნენ“.

„ბავშვის დაფარვა მხოლოდ მაშინ არის საჭირო, როდესაც იდენტიფიცირების შემდეგ შესაძლებელია მისი მდგომარეობა გაუარესდეს. როდესაც ბავშვის სახის გარდა ყველაფერი იდენტიფიცირებულია, მაშინ მისი სახის დაფარვა აზრს კარგავს,“ - ვკითხულობთ ამავე ანგარიშის რეკომენდაციებში.

როგორ დავფაროთ არასრულწლოვნები, ამის შესახებ რეკომენდაციებს შეიცავს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ მომზადებული ბავშვთა გაშუქების სახელმძღვანელოც, სადაც ვკითხულობთ:

· ბავშვის დაფარვა საჭიროა მხოლოდ მაშინ, როდესაც შესაძლებელია მას რაიმე ტიპის ზიანი მიადგეს, მაგალითად, იძალადონ მასზე, გახდეს ბულინგის მსხვერპლი, მოხდეს მისი სტიგმატიზება, გარიყვა ან ნებისმიერი სახით გაუარესდეს მისი მდგომარეობა.

· ბავშვის დაფარვა უპირობოდ აუცილებელია როდესაც ის არის:

✔ძალადობის/დანაშაულის მსხვერპლი; ✔ ბრალდებული/მსჯავრდებული/მოწმე; ✔ არის ჩართული არასრულწლოვანთა მართლმსაჯულების სისტემაში; ✔ რაიმე ფორმით არის დაკავშირებული სექსუალურ ძალადობასთან; ✔ აივ-დადებითი ან შიდსით დაავადებული, გარდა იმ შემთხვევებისა, თუ ბა­ვშვი, მშობელი ან მასზე პასუხისმგებელი პირი არ განაცხადებს თანხმობას სრულიად შეგნებულად.

მასალა მომზადებულია UNICEF- ის მიერ დაფინანსებული პროექტის ფარგლებში - "ბავშვთა საკითხების ეთიკური გაშუქება მედიაში". პუბლიკაციაში გამოხატული მოსაზრებანი ეკუთვნის ავტორს და არ ასახავს გაეროს ბავშვთა ფონდის ოფიციალურ თვალსაზრისს .

გაზეთმა “ახალმა თაობამ” 22 მარტს ინტერვიუ გამოაქვეყნა მოძრაობა “ქართული იდეის” თავმჯდომარესთან, ლევან ჩაჩუასთან. რესპონდენტი ავრცელებს დეზინფორმაციას ამერიკელი პროკურორების საქართველოში ჩამოსვლასთან დაკავშირებით, რომლებმაც, თითქოს უნდა შეისწავლონ USAID-ის (აშშ–ს საერთაშორისო განვითარების სააგენტო) მიერ საქართველოში დახარჯული ფინანსების მიზნობრიობა. გაზეთმა პუბლიკაცია გამოაქვეყნა შემდეგი სათაურით: ლევან ჩაჩუა: “ამერიკელი პროკურორები ამერიკული გრანტების ხარჯვის მიზნობრიობას საქართველოში შეისწავლიან”.

დეზინფორმაცია ამერიკული ფონდის ფინანსების შესახებ

ინტერვიუში ლევან ჩაჩუა ამბობს, რომ ტრამპის არჩევის შემდეგ, აშშ–ს ახალი ადმინისტრაცია “დაუპირისპირდა მარგინალურ ლიბერალურ ინტერნაციონალს, რომელმაც მსოფლიოში ხალხს თავი მოაბეზრა. თეთრი სახლი ორიენტირებულია ღვთის რწმენაზე, პატრიოტიზმსა და ოჯახების სიძლიერეზე. ამერიკამ ხელი აიღო სექსუალური უმცირესობების უფლებების აგრესიულ დაცვასა და ცხოვრების წესის სხვა ქვეყნებისათვის მოხვევაზე. ეს მიმართულებები არ ფინანსდება”.

ჩაჩუას აღნიშნულ ჰომოფობიურ განცხადებასა და არსობრივად მცდარ ინფორმაციას არ მოჰყოლია ჟურნალისტის კრიტიკული შეკითხვები, მაგალითად, საიდან ასკვნის, რომ ტრამპის ადმინისტრაციისთვის ნაკლებად პრიორიტეტულია სექსუალური უმცირესობების უფლებები და რაში გამოიხატება აღნიშნული საკითხისთვის ნაკლები მნიშვნელობის მინიჭება. მაგალითად, ტრამპის ადმინისტრაციამ თქვა, რომ ის ძალაში ტოვებს ბარაკ ობამას მიერ 2014 წელს მიღებული ბრძანებას, რომლის მიხედვითაც, სამუშაო ადგილებზე იკრძალება სექსუალური ორიენტაციის ნიადაგზე ნებისმიერი სახის დისკრიმინაცია. გარდა ამისა, ტრამპი თავის საარჩევნო კამპანიისას ხაზს უსვამდა ლგბტქი (ლესბოსელი, გეი, ბისექსუალი, ტრანსსექსუალი, ინტერსექსი) პირების უფლებების დაცვის მნიშვნელობას.

ფოტო: Reuters/Carlo Alleg

ლევან ჩაჩუა ინტერვიუში ასევე ამბობს, რომ “ლიბერალურ ინტერნაციონალს შავად აქვს საქმე” და ამის დასტურად ის მის ხელთ არსებულ ინფორმაციას ასახელებს:

“ეს ახალი ამბავია და საჯაროდ პირველად ვამბობ. საქართველოში აშშ–დან ჩამოდის პროკურორთა ჯგუფი. ამერიკელმა პროკურორებმა უნდა შეისწავლონ იმ გრანტების ხარჯვის მიზნობრიობა და კანონიერება, რომელიც საქართველოს გამოეყო. ეს იუსაიდის ეგიდით გამოყოფილი გრანტებია”.

ლევან ჩაჩუა ასევე ამტკიცებს, რომ მსგავსი გამოძიება უკრაინაში უკვე მიმდინარეობს და საქმე უკავშირდება ფულის შესაძლო გათეთრებას. მისივე თქმით, არსებობს ინფორმაცია, რომ “საქმეში სენატორ მაკკეინის ხელი ურევია”.

ინფორმაცია საქართველოსა და უკრაინაში ამერიკელი პროკურორების ჩასვლისა და USAID–ის ფინანსების კვლევის შესახებ, მით უმეტეს ამ საქმეში მაკკეინის რაიმე სახით მონაწილეობაზე, სიცრუეა. მსგავსი ინფორმაცია არც ამერიკულ მედიაში გამოქვეყნებულა და არც აშშ–ს მთავრობას განუცხადებია.

პირიქით, 22 მარტს ცნობილი გახდა, რომ USAID–მა უკრაინაში “ფინანსური სისტემის ტრანსფორმაციისთვის” 23 მილიონი აშშ დოლარის ღირებულების პროექტი წამოიწყო. პროექტის მნიშვნელობაზე კი უკრაინაში აშშ–ს დიპლომატიური მისიის ხელმძღვანელმა, ჯორჯ კენტმა ისაუბრა. USAID საქმიანობას ჩვეულებრივ აგრძელებს საქართველოშიც.

“ახალი თაობა” არ დაინტერესებულა, საიდან ჰქონდა ინფორმაცია ლევან ჩაჩუას საქართველოში ამერიკელი პროკურორების ჩამოსვლის შესახებ, ან უკრაინაში დაწყებულ გამოძიებაზე. ჟურნალისტს ამ საკითხებზე კრიტიკული კითხვები არ დაუსვამს. პირიქით, როდესაც რესპონდენტმა საქართველოზე ისაუბრა, ჟურნალისტმა მას შეახსენა: “უკრაინაშიც უნდა შეესწავლათ ამერიკული თანხების საკითხი”. სწორედ ამ შეხსენებას მოჰყვა ჩაჩუას კომენტარი უკრაინაში გამოძიების წარმოებაზე და საქმეში მაკკეინის ჩართულობაზე.

პოლიტიკური განცხადებები USAID–ის შესახებ ამერიკაში

შესაძლოა, ლევან ჩაჩუას კომენტარი USAID-ის შესახებ იყოს აშშ–ს პოლიტიკურ წრეებში დაწყებული დისკუსიის ინტერპრეტაცია, რომელსაც სიმართლესთან კავშირი არ აქვს.

მიმდინარე წლის მარტში რამდენიმე რესპუბლიკელმა სენატორმა სახელმწიფო მდივანს, რექს ტილერსონს წერილი მისწერა. დეპუტატებმა ტილერსონს მოუწოდეს, შეესწავლა USAID–ის მიერ აშშ–ს საზღვრებს გარეთ დახარჯული თანხების მიზნობრიობა, კერძოდ, აშშ–ს გადამხდელების ფულით რატომ ფინანსდება ისეთი “მემარცხენე, რადიკალური” ორგანიზაციები, როგორიცაა ჯორჯ სოროსის ფონდი “ღია საზოგადოება”. მაგალითად კი მოყვანილია მაკედონიაში სოროსის ფონდის მიერ USAID-ის ფულით ოპოზიციურად განწყობილი სამოქალაქო აქტივისტების დაფინანსების საკითხი.

სენატორები წერილში წერენ, რომ მათთან ვიზიტისას სხვადასხვა სახელმწიფოს ლიდერები გამოთქვამენ წუხილს “ამერიკელი გადასახადების გადამხდელთა ფულით მათ ქვეყანაში ოპოზიციური მოძრაობების დაფინანსების გამო”. თუმცა, აღნიშნულ წერილში არაფერია ნათქვამი საქართველოსა და უკრაინის შესახებ.

ამერიკელ რესპუბლიკელებსა და მემარცხენე ჯორჯ სოროსს შორის პოლიტიკური დაპირისპირება ახალი ამბავი არ არის. ჯორჯ სოროსი დონალდ ტრამპის პრეზიდენტად არჩევის ერთ–ერთი აქტიური მოწინააღმდეგე იყო. შესაბამისად, დონალდ ტრამპი კეთილგანწყობილი არ არის და ჯორჯ სოროსისა და მისი ფონდის საქმიანობის მიმართ იდეოლოგიური შეუთავსებლობის გამო. მას სოროსი არაერთხელ გაუკრიტიკებია საჯაროდ.

გარდა ამისა, ტრამპის პოლიტიკა გულისხმობს მეტი რესურსის დახარჯვას ქვეყნის შიდა პოლიტიკაზე და ნაკლები ყურადღების გამახვილებას სხვა ქვეყნებში არსებულ პრობლემებზე. ეს იყო მისი ერთ–ერთი წინაასაარჩევნო დაპირება. სწორედ ამიტომ გადაწყდა სახელმწიფო დეპარტამენტისა და USAID-ის ბიუჯეტის მნიშვნელოვანი შემცირება. თუმცა, არანაირი ოფიციალური გამოძიება, ან მოკვლევა USAID-ის მიერ თანხების არამიზნობრივ ხარჯვაზე, არ დაწყებულა, ლევან ჩაჩუასა და “ახალი თაობის” მიერ გავრცელებული ინფორმაცია კი სიმართლეს არ შეესაბამება.

ვინ არის ლევან ჩაჩუა?

ლევან ჩაჩუა. ფოტო: რადიო თავისუფლება / მზია საგანელიძე

ლევან ჩაჩუა იყო “მართლმადიდებელ მშობელთა კავშირის წევრი”. ის იმ პირებს შორის იყო, რომლებიც 2010 წელს ტელეკომპანია “კავკასიას” ეთერში შეიჭრნენ და შემდეგ დააპატიმრეს. სასამართლომ ის დამნაშავედ სცნო ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლისა და ხულიგნობის გამო. ჩაჩუამ ციხე პოლიტპატიმრის სტატუსით, ხელისუფლებაში “ქართული ოცნების” მოსვლის შემდეგ დატოვა.

ჩაჩუამ 2013 წელს საპრეზიდენტო არჩევნებში მონაწილეობაც სცადა. მან 2014 წელს რუსულ საინფორმაციო სააგენტო “რია ნოვოსტის” პრესკლუბში პრესკონფერენცია გამართა და საზოგადოებას აცნობა პოლიტიკური გაერთიანება “ქართული იდეის” დაფუძნების შესახებ. აღნიშნულმა პარტიამ შემოწირულობები მხოლოდ 2016 წლის განმავლობაში მიიღო და მისი ჯამური ოდენობა 14 459 ლარი იყო.

23 მარტს ყაზბეგის გამზირზე მომხდარი ავტოავარიის გაშუქებისას, საინფორმაციო სააგენტოების ნაწილი მიუთითებდა მძღოლის სქესს, მაშინ როცა ეს დეტალი დამატებით, მნიშვნელოვან ინფორმაციას არ აწვდიდა მკითხველს.

„როგორც თვითმხილველები აცხადებენ, მძღოლმა - ახალგაზრდა გოგომ საჭე ვერ დაიმორჩილა და სავალი ნაწილიდან გადავიდა,“ - წერს interpresnews.ge. „,ავტომანქანა, რომელსაც ქალბატონი მართავდა, საჭე ვერ დაიმორჩილა და ჯერ გაჩერებაზე, შემდეგ კი იქვე მდგარ ჯიხურში შევარდა,“ - წერია „newpost.ge-ს“ მასალაში. „არსებული ინფორმაციით, მანქანა, რომელსაც გოგო მართავდა, სავარაუდოდ, დიდი სიჩქარით მოძრაობდა,” - ვკითხულობთ „pia.ge-ზე“ გამოქვეყნებულ სიახლეში. მძღოლის სქესი აღნიშნა „მარშალპრესმა", ოლნიუსმა, presa.ge-მ.

„პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის“ (PHR) ხელმძღვანელი ანა აბაშიძე მიიჩნევს, რომ ამგვარი გაშუქება სექსისტური და სტერეოტიპულია:

„რა თქმა უნდა, ზოგიერთ დანაშაულზე, დანაშაულის ჩამდენის სქესი მნიშვნელოვანია, მაგალითად, ასეთი დანაშაულია ქალთა მიმართ ძალადობა. საგზაო მოძრაობის წესების დარღვევის შემთვევაში კი არანაირი მნიშვნელობა არ აქვს, სამართალდამრღვევი კაცია თუ ქალი. ამ კონკრეტულ შემთვევაში, სიახლეში მძღოლის სქესის აღნიშვნა მომდინარეობს სტერეოტიპებიდან, რომ ქალის ქცევა უფრო საკონტროლებელია, ვიდრე მამაკაცის, ეს ხელს უწყობს ქალთა მიმართ სტერეოტიპების შენარჩუნებას და მათ მიმართ გარკვეული საზოგადოებრივი წნეხის გაძლიერებასაც“.

ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს მიერ რუსთავი 2–თან დაკავშირებით უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულების შეჩერებაზე, ანტიდასავლური პროპაგანდის მორიგი ტალღა გამოიწვია სხვადასხვა ონლაინ გამოცემაში.

პრორუსული, ქართული მედიასაშუალებების სამი მთავარი გზავნილი იყო:



ანტიდასავლური მედიასაშუალებები, სარედაქციო წერილების გარდა, ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს განჩინებას გამოეხმაურნენ ისეთი მოსაზრებების გაშუქებით, რომელიც ცალსახად აყენებს ეჭვქვეშ მისი განჩინების ლეგიტიმურობას, ასევე, მსგავს სტატიებს თან დართული აქვს მანიპულაციური, დამონტაჟებული ფოტოები.

„სტრასბურგის გადაწყვეტილების აღსრულების ვალდებულება უვიზო მიმოსვლის სანაცვლოდ“

საქინფორმი არის ის მედიასაშუალება, რომლებმაც რუსთავი 2–თან დაკავშირებული გადაწყვეტილება ანტიდასავლური მოსაზრებების გავრცელების საბაბად გამოიყენა. მედიასაშუალების რედაქტორმა, არნო ხიდირბეგაშვილმა სარედაქციო წერილი გამოაქვეყნა სათაურით “ევროპისკენ გზამ “ტაძრის” მაგივრად, ტრ….სკენ მიგვიყვანა!”

აღნიშნულ სარედაქციო წერილში ხიდირბეგაშვილი წერს: “ბევრჯერ გამიფრთხილებია თანამემამულეები, რომ ევროკავშირთან ასოცირებას, უფლებების - მაგალითად, შენგენის ზონაში ყოველ 6 თვეში 90 დღის განმავლობაში უვიზოდ ყოფნის - გარდა, „მედლის მეორე მხარეც“ აქვს. ეს გულისხმობს კაბალურ მოვალეობებს, მაგალითად, უსიტყვო მორჩილებას სტრასბურგის, ანუ ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლოს გადაწყვეტილებებისადმი, რომლებიც არაასოცირებული ქვეყნებისათვის მხოლოდ და მხოლოდ რეკომენდაციებს წარმოადგენს”.

ხიდირბეგაშვილის მოსაზრება, რომ ამ გადაწყვეტილებას არაასოცირებული ქვეყნებისთვის (ანუ საქართველოსთვის) სარეკომენდაციო ხასიათი აქვს, სიცრუეა. როცა საქართველო ევროპის საბჭოს წევრი გახდა, მან 1999 წელს ხელი მოაწერა ადამიანის უფლებათა დაცვის ევროპულ კონვენციას, რაც სხვადასხვა ვალდებულებასთან ერთად, გულისხმობს ევროსასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილების პატივისცემას და დამორჩილებას. შესაბამისად, ასევე სიცრუე და მანიპულაციაა პარალელის გავლება საქართველოსთვის უვიზო მიმოსვლასა და ევროსასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულებას შორის. ეს ორი მოვლენა ერთმანეთს არ უკავშირდება. საქართველომ შენგენის ზონაში უვიზო მიმოსვლა 2017 წელს მიიღო საბოლოოდ.

მსგავს კონტექსტში სტრასბურგის გადაწყვეტილება გააშუქა ინტერნეტ გამოცემა თბილისი 24 მედიასაშუალებამ გამოაქვეყნა საინფორმაციო სააგენტო “ივერიონის” რედაქტორის, ზაურ ნაჭყებიას ფეისბუკ პოსტი სათაურით: “ჭირსაც წაუღია „რუსთავი-2" .... რა თავში ვიხლით ასეთ ვიზალიბერალიზაციას?”

არნო ხიდირბეგაშვილის მსგავსად, ნაჭყებიაც მიიჩნევს, რომ სტრასბურგის გადაწყვეტილება “შეურაცხმყოფელია” და ეს უნდა გახდეს “ერის გამოფხიზლების” ბოლო წვეთი. “ივერონის” რედაქტორი აგრძელებს ხიდირბეგაშვილის ნარატივს და არარელევანტურ შედარებას აკეთებს სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულებასა და საქართველოსთვის უვიზო მიმოსვლის მინიჭებას შორის.

„სტრასბურგის სასამართლო ხელყოფს საქართველოს სუვერენიტეტს“

ანტიდასავლური მედიასაშუალებების ერთ–ერთი მთავარი გზავნილი, რუსთავი 2–ის საქმის გაშუქებისას, იყო საქართველოს სუვერენიტეტის ეჭვქვეშ დაყენება ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს მიერ.

„საქინფორმის“ მთავარი რედაქტორი, არნო ხიდირბეგაშვილი სარედაქციო წერილიში ასევე წერს, რომ თუ ხელისუფლება დაემორჩილება სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილებას, ქვეყანაში “ომი დაიწყება”: “თუკი დღეს ხელისუფლება დათმობაზე წავა და დასავლეთის ზეწოლით მართლაც შეაჩერებს შესრულებას - ანუ გააუქმებს უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილებას, ამით, პირველ რიგში, საკუთარ განაჩენს მოაწერს ხელს, უღალატებს თავის ამომრჩევლებს და საქართველოს, რომელიც სისხლისმღვრელ სამოქალაქო ომში აღმოჩნდება ჩათრეული და როგორც სახელმწიფო, არსებობას შეწყვეტს!”

საქინფორმმა 7 მარტსაც გამოაქვეყნა ნიუსი სათაურით “ჩვენთან რევიზორი ჩამოდის – საქართველოში მედიამეურვეებს - ცენზორებს აგზავნიან!”. აღნიშნულ მასალაში ისევე, როგორც “საქინფორმის” სხვა სტატიებში, სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილება შემდეგნაირადაა ახსნილი: “საქართველოს შეახსენეს, რომ ის მხოლოდ დასავლეთის პროტექტორატია, ანუ - კოლონია”.

კიდევ ერთი ონლაინ მედიასაშუალება, რომელმაც ევროსასამართლოს გადაწყვეტილება ანტიდასავლური ნარატივით გააშუქა, “მარშალპრესია”. აღნიშნულმა გამოცემამ მკითხველს, ძირითადად, სხვა მედიასაშუალებებსა და ასევე, სოციალურ ქსელებში გამოქვეყნებული უარყოფითი შინაარსის შეფასებები შესთავაზა.

“მარშალპრესის” მსგავსად, “მკითხველს” ანტიდასავლური შინაარსის შეფასებები შესთავაზა სააგენტო “რესპორტიორმაც”. აღნიშნული მედიასაშუალების ვებსაიტზე გამოქვეყნდა მასალები შემდეგი სათაურებით:

· ნიკოლოზ მჟავანაძე: სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილებას პოლიტიკური ელფერი დაჰკრავს.

· ია მეტრეველი: „რუსთავი 2“-ის საქმეზე სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილება ჩვენი ქვეყნისა ღირსების შელახვაა”

· გიორგი ფოფხაძე: ყარამანიშვილებსა და ხალვაშს შორის ატეხილი დავა სტრასბურგის კომპეტენცია არ არის!

· დარეჯან ლიპარტელიანი: მოკალი, დაარბიე, სცემე, აწამე - სტრასბურგი შენია!

· „სტრასბურგის სასამართლოს არანაირი ბერკეტი არ აქვს, „რუსთავი 2“-ის საქმეზე უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილება შეცვალოს“

„სტრასბურგი მუშაობს ორმაგი სტანდარტებით. მისი გადაწყვეტილება პოლიტიკურია“

სტრასბურგის სასამართლოსთან დაკავშირებით დაწერილ ანტიდასავლური პუბლიკაციებში ერთ–ერთი მთავარი ხაზი იყო, რომ ის მუშაობს „ორმაგი სტანდარტებით“. ამის დასტურად ავტორები იხსენებენ საქართველოდან გაგზავნილ არაერთ საქმეს, რომელთა განხილვასაც წლები სჭირდება. თუმცა, ამ მასალებში არ წერია, რომ ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს განჩინება, რუსთავი 2–ის საქმეზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულების შეჩერებაზე, მხოლოდ დროებითი ღონისძიებაა, სასამართლოს ჯერ წარმოებაშიც არ მიუღია საქმე. წარმოებაში მიღების შემთხვევაში კი, სხვების მსგავსად, მის განხილვასაც, შესაძლოა წლები დასჭირდეს. ანტიდასავლურ მასალებში არც ის არის ნახსენები, რომ საქართველოს უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულება რუსთავი 2–ის იურისტებმა მოითხოვეს, საქმეების დიდ ნაწილზე კი, რომელსაც ისინი ადარებენ, ან არავინ მოითხოვა მსგავსი რამ, ან არ იყო შესაბამისი გარემოება.

„საქინფორმის“ რედაქტორმა, არნო ხიდირბეგაშვილმა თავისი მედიასაშუალების ვებსაიტზე 10 მარტსაც გამოაქვეყნა წერილი სათაურით: “გაგზავნის თუ არა იუსტიციის სამინისტრო სტრასბურგში საქინფორმის განცხადებებს? ორმაგი სტანდარტები: და სად იყავით თქვენ 2007 წლის 10 აგვისტოს ღამეს?!”

ხიდირბეგაშვილის თქმით, “აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი, სტრასბურგის სასამართლო, ევროკავშირი, საქართველოს პრეზიდენტი, ყველა ოპოზიციური პარტია და მათ მიერ კონტროლირებადი მედიასაშუალებები, აგრეთვე მთელი “სამოქალაქო სექტორი” - სოროსის ფონდი და დასავლურ გრანტებზე შექმნილი სხვა არასამთავრობოები” იცავენ მხოლოდ რუსთავი 2–ს და არ იცავენ სხვა მედიასაშუალებებს.

“აი ისინი, თქვენი ევროპული ორმაგი სტანდარტები!” – ასკვნის არნო ხიდირბეგაშვილი სარედაქციო სტატიის ბოლოს. საქინფორმის სხვა მასალებში ის პირები, რომლებიც რუსთავი 2–ს მხარს უჭერენ, შეფასებულნი არიან პრორუსული პროპაგანდისთვის დამახასიათებელი ისეთი ტერმინებით, როგორიცაა “გრანტიჭამიები”, “ლიბერასტები” და ა.შ.

სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილების შეფასებისას, გაცილებით შორს წავიდა კიდევ ერთი ქართული ონლაინ გამოცემა თბილისი 24. აღნიშნული გამოცემის ერთ–ერთ სტატიაში რუსთავი 2–თან დაკავშირებით ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლო შეფასებულია, როგორც სპეცოპერაცია სააკაშვილისა და გვარამიას გადასარჩენად. სტატიის ავტორია “საერთო გაზეთის” რედაქტორი ვახტანგ ხარჩილავა.

ხარჩილავა წერს: “შეიძლება საქმე გვქონდეს ქრთამთან, რომელიც, როგორც ცნობილია, ჯოჯოხეთსაც კი ანათებს და, რა თქმა უნდა, ანათებს ევროპაშიც, აზიაშიც, ამერიკის კონტინენტზეც და ა. შ. თუ საერთაშორისო სასამართლო ქრონიკებს თვალს მივადევნებთ, ადვილად დავრწმუნდებით, რომ ქრთამს იღებენ ყველგან და, მათ შორის, ევროპაშიც”.

სტატიის ავტორი ასევე მოუწოდებს საქართველოს ხელისუფლებას, დაადგინოს “რატომ დადგა ეს მოსამართლე [სტრასბურგის სასამართლოში] "რევოლუციონერობის" ხასიათზე ასე მოულოდნელად და რატომ დაარღვია დადგენილი ნორმები და წესები?”

სტატიის ბოლოს კი ავტორი ამბობს, რომ თუ სტრასბურგმა რუსთავი 2–ის სასარგებლო გადაწყვეტილება მიიღო, მაშინ “არ ყოფილა სამართალი ამ ცოდვილ დედამიწაზე და ეგ არის...”

“ივერიონის” უარყოფითი დამოკიდებულება “რუსთავი 2–თან” დაკავშირებით სტრასბურგის მიერ გამოტანილ გადაწყვეტილებაზე, ძირითადად, სწორედ მისი რედაქტორის წერილებში ჩანს. მაგალითად, ზაურ ნაჭყებიამ ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილებას კიდევ ერთი წერილი მიუძღვნა სათაურით: “რუსთავი-2-ის“ გადარჩენაზე კი არა, სულის გადარჩენაზე ვიფიქროთ და ქვეყანაც გადარჩება!”. აღნიშნულ მასალაში კი გაკრიტიკებულია ის საერთაშორისო და ადგილობრივი ორგანიზაციები, რომლებმაც რაიმე ფორმით მხარდაჭერა გამოხატეს ტელეარხის მიმართ.

სტრასბურგის სასამართლოს შესაძლო პოლიტიკურ მოტივაციაზე წერდა “მარშალპრესი”. მედიასაშუალებამ 9 მარტს გამოაქვეყნა ნაწყვეტი პოლიტოლოგ რამაზ საყვარელიძესთან ჩაწერილი ინტერვიუდან, რომელიც გაზეთ “რეზონანსში” დაიბეჭდა. საყვარელიძე აღნიშნულ ინტერვიუში აქცენტს აკეთებს სტრასბურგში მომუშავე ქართველ მოსამართლეზე, ნონა წოწერიაზე, რომელიც წლების წინ იუსტიციის მინისტრის, ზურაბ ადეიშვილის მოადგილე იყო. მასალაში ნათქვამია, რომ სტრასბურგის გადაწყვეტილება რუსთავი 2–ის საქმეზე, “ლობისტების ნამუშევარია”.

“მარშალპრესმა” მკითხველს ასევე შესთავაზა ორგანიზაციის, “ჩვენი უფლებებისთვის”, თავმჯდომარის, დავით ლილუაშვილის კომენტარი, რომელიც წერს: “იმედის მფლობელი და ჟურნალისტთა დასი ფეხებზე დაიკიდე და მრავალი წელი უიმედობაში ამყოფე, ხოლო რუსთავი 2–ის აღვარღვარებულ ცრემლებს ერთი დღეს ვერ გაუძელი? რა ქენი სტრასბურგი ესა?”

თუმცა, ამავე მასალაში ლილუაშვილი წერს, რომ “ევროპაზე ხელის ჩაქნევა და გულის გატეხვა არ იქნებოდა სწორი”.

საბოლოო ჯამში, შეიძლება ითქვას, რომ ზემოაღნიშნულმა მედიასაშუალებებმა სტრასბურგის სასამართლოს 7 მარტის გადაწყვეტილება აქტიურად გამოიყენეს ანტიდასავლური მოსაზრებების გასავრცელებლად არარელევანტური პარალელების, რადიკალური შეფასებებისა და ცრუ ფაქტების გამოყენებით.

20 დეკემბრის „მოამბის“ და „ქრონიკის“ დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებში პარლამენტში მომხდარი დაპირისპირება გაშუქდა, თუმცა არ თქმულა, რომ პრემიერმა „ნაციონალური მოძრაობის“ წევრ ნიკა მელიას აგინა. ამის შესახებ არც წამყვანს და არც ჩართვაზე მყოფ ჟურნალისტებს აღუნიშნავთ, არ გასულა დაპირისპირების ამსახველი კადრების არც ის მონაკვეთი, სადაც პრემიერის გინება ისმოდა. კადრები ისე იყო შერჩეული, რომ უმეტესად, მხოლოდ ნიკა მელიას მიერ გიორგი კვირიკაშვილის მისამართით გამოთქმული ბრალდებები ისმოდა.

„მოამბის“ ჟურნალისტმა მაყურებელს უთხრა, რომ პრემიერმა „უცენზურო გამონათქვამი“ გამოიყენა, „ქრონიკაში“ კი აღინიშნა, რომ „პრემიერს მწვავე რეაქცია ჰქონდა“. ორივე საინფორმაციო გამოშვებაში ხაზი გაესვა, რომ პრემიერს წონასწორობა ნიკა მელიამ დააკარგვინა:

„მოამბის“ ჟურნალისტი: „საინტერესო იყო ის, რომ მას შემდეგ, რაც ნიკანორ მელიამ პრემიერ მინისტრს კორუმპირებული უწოდა და რამდენიმე შეურაცხმყოფელი ფრაზა გამოიყენა, ამის შემდეგ პრემიერ მინისტრმა უკვე მისი მისამართით გამოიყენა უცენზურო გამონათქვამი“.


„ქრონიკის“ წამყვანი: „სიტუაცია უკიდურესად დაიძაბა მაშინ, როცა პრემიერი ფრაქცია „ნაციონალურ მოძრაობას“ ხვდებოდა. ინციდენტი შეხვედრის დასრულებისას მოხდა, როცა გიორგი კვირიკაშვილს ნიკა მელია დაუპირისპირდა, მან მთავრობა კორუფციაში დაადანაშაულა, რასაც პრემიერის მწვავე რეაქცია მოჰყვა“.


მაუწყებელთა ქცევის კოდექსში აღნიშნულია, რომ შეურაცხმყოფელი ლექსიკის გამოყენება/ტირაჟირება დასაშვებია მაშინ, როცა საჯარო ინტერესი მაღალია და როცა გამოუყენებლობის შემთხვევაში „ინფორმაციის მთლიანობა ირღვევა“. ამ კონკრეტულ შემთხვევაში კი, როცა ქვეყნის მაღალი თანამდებობის პირი საკანონმდებლო ორგანოში იგინება, საჯარო ინტერესი ეჭვს არ იწვევს.

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსი, მუხლი 56: “შეურაცხმყოფელი ლექსიკის გამოყენებაზე გადაწყვეტილების მიღებისას გათვალისწინებული უნდა იქნას ტონალობა და სარედაქციო კონტექსტი. შეიძლება ზოგჯერ აუცილებელი გახდეს შეურაცხმყოფელი ლექსიკის გამოყენება ინფორმაციის მთლიანობის უზრუნველსაყოფად“.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მესამე პრინციპში კი აღნიშნულია, რომ „ჟურნალისტმა არ უნდა მიჩქმალოს მნიშვნელოვანი ფაქტები, არ უნდა გააყალბოს დოკუმენტები და ინფორმაცია“.

ვალერი კვარაცხელიას გადაცემა „ოქროს კვეთა“ ობიექტივის ეთერში დაბრუნდა და ის ყოველ კვირას, 20:30 წუთზე გადის. ვალერი კვარაცხელია და მისი პარტია „ნეიტრალური საქართველო“ 2016 წლის საპარლამენტო არჩევნებშიც მონაწილეობდა. მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის მიხედვით, პოლიტიკური პარტიის წევრი გადაცემის წამყვანი არ შეიძლება იყოს.

ვალერი კვარაცხელიას ობიექტივის ეთერში გადაცემა წინასაარჩევნო პერიოდშიც მიჰყავდა, თუმცა მაშინ, გადაცემა 6 თვით შეჩერდა.

„ეთერშია 6 თვის წინ შეწყვეტილი „ოქროს კვეთა,“- ასე მიესალა წამყვანი 5 მარტს აუდიტორიას. გადაცემას, რომელიც 50 წთ-ს გრძელდება, არ ჰყავს მოწვეული სტუმრები და რესპონდენტები, მაყურებელს ტელეეკრანიდან მხოლოდ წამყვანი ვალერი კვარაცხელია ესაუბრება.

„მე დღეს მაქვს შეწყალების სიგელი მიღებული და ეთერი დავიბრუნე. საითაც გული გამიწევს, იქით წავალ, რის თქმასაც ჩავთვლი აუცილებლად, იმის შესახებ მოგიყვებით იმიტომ, რომ დასაკარგი არაფერი მაქვს,“ - ასე დააანონსა წამყვანა გადაცემის მომავალი თემები. „ის, რის შესახებაც მე ვსაუბრობ თქვენთან, მე მგონი, რომ სჭირდება ჩვენს სამშობლოს, საქართველოს, ჩვენს ხვალინდელ დღეს,“ - მოვისმინეთ გადაცემის დასაწყისში.

ვალერი კვარაცხელია გადაცემის განმავლობაში ღიად გამოხატავდა თავის ანტიდასავლურ განწყობებსა და რუსეთის პოლიტიკის მიმართ სიმპათიას:

„ჩემი მთავარი მოწინააღმდეგე გახლავთ აშშ იმიტომ, რომ მე მთელი ამ წლების განმავლობაში, როგორც შემიძლია და რითაც შემიძლია, ვებრძვი, ვეწინააღმდეგები და ვაკრიტიკებ მათ იმ პოლიტიკას, რომელიც არის ძალმომრეობის პოლიტიკა, რომელიც არის უსინდისო და უნამუსო პოლიტიკა, რომელიც არის მსოფლიოზე ერთპიროვნული გაბატონების პოლიტიკა და რაც მთავარია, რომელიც არის უზნეობის, უხამსობისა და უტიფრობის დანერგვა მთელ მსოფლიოში.“

„მე რუსული პოლიტიკის მიმართ მაქვს ძალიან პოზიტიური განწყობა. მთელი უკანასკნელი 15—16 წლის განმავლობაში რუსეთში ნაწარმოები პოლიტიკა, ასე მგონია, რომ ძალიან დიდ პოზიტიურ გავლენას ახდენს მთელ მსოფლიოზე,“- ამბობდა კვარაცხელია.

წამყვანი უარყოფით კონტექსტში საუბრობდა ვიზალიბერალიზაციის საკითხზეც: „ჩვენი მთავრობა ხალხს ატყუებს და ზეიმობს იმასთან დაკავშირებით, რომ ვიზალიბერალიზაცია მოხდა ევროპასთან და ეს თურმე ძალიან დიდი ბედნიერების მომტანია. გარწმუნებთ, რომ ეს არანაირი ბედნიერების მომტანი არ არის საქართველოს მოსახლეობის დაახლოებით 70-80%-ისთვის იმიტომ, რომ ისინი, ვინც გულშიც კი ვერ გაივლებდა ევროპაში სამოგზაუროდ წასვლას, ხვალაც და ზეგაც და მაზეგაც გულში ვერ გაივლებენ იქ წასვლას, ხოლო ის 10 %, რომელიც ისედაც ახერხებდა ამას, ყოველგვარი ვიზალიბერალიზაცის გარეშე, რა თქმა უდნა, ამას ხვალაც და ზეგაც მოახერხებს“.

კვარაცხელია ანტიდასავლური განწყობების გაღვივებას 19 მარტის ეთერშიც განაგრძობდა: „ახლა, ზუსტად ახლა, დამდგარია ის დრო, რომ ჩვენ პრინციპულად შევცვალოთ ჩვენი დამოკიდებულება დასავლეთთანაც და რუსეთთანაც. ჩვენ ერთმნიშვნელოვნად უნდა განვაცხადოთ, რომ ხელს ვიღებთ დასავლეთის სტრატეგიულ პარტნიორობაზე... და ვიწყებთ მუშაობას იმისათვის რომ გავხდეთ რუსეთის სამხედრო სტრატეგიული პარტნიორები.“

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსი, მუხლი 16

"დაუშვებელია პოლიტიკური თანამდებობის პირის ან პოლიტიკური პარტიის წევრის მონაწილეობა ახალი ამბების ან საინფორმაციო პროგრამებში წამყვანის, ინტერვიუერის ან ჟურნალისტის სახით".

საქინფორმის რედაქტორმა, არნო ხიდირბეგაშვილმა სარედაქციო წერილი გამოაქვეყნა სათაურით “ევროპისკენ გზამ “ტაძრის” მაგივრად ტრაკისკენ მიგვიყვანა!” ამ სარედაქციო წერილში ხიდირბეგაშვილი წერს: “ბევრჯერ გამიფრთხილებია თანამემამულეები, რომ ევროკავშირთან ასოცირებას, უფლებების - მაგალითად, შენგენის ზონაში ყოველ 6 თვეში 90 დღის განმავლობაში უვიზოდ ყოფნის - გარდა, „მედლის მეორე მხარეც“ აქვს. ეს გულისხმობს კაბალურ მოვალეობებს, მაგალითად, უსიტყვო მორჩილებას სტრასბურგის, ანუ ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლოს გადაწყვეტილებებისადმი, რომლებიც არაასოცირებული ქვეყნებისათვის მხოლოდ და მხოლოდ რეკომენდაციებს წარმოადგენს”.

განცხადება, რომ ამ გადაწყვეტილებას არაასოცირებული ქვეყნებისთვის (ანუ საქართველოსთვის) სარეკომენდაციო ხასიათი აქვს, სიცრუეა. როცა საქართველო ევროპის საბჭოში გაწევრიანდა, მან 1999 წელს ხელი მოაწერა ადამიანის უფლებათა დაცვის ევროპულ კონვენციას, რაც სხვადასხვა ვალდებულებასთან ერთად, გულისხმობს ევროსასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილების პატივისცემას და დამორჩილებას. შესაბამისად, ასევე სიცრუე და მანიპულაციაა პარალელის გავლება საქართველოსთვის უვიზო მიმოსვლასა და ევროსასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულებას შორის. ეს ორი მოვლენა ერთმანეთს არ უკავშირდება.

„8 მარტს რუსთაველის გამზირზე ერთგვარი გეი-აღლუმი გაიმართა! ოღონდ განსხვავება ის იყო, რომ ამ „აღლუმზე“ მამათმავლების ნაცვლად, დედათმავლები დაშლიგინებდნენ,“-ამ სათაურით გამოქვეყნდა სტატია „ასავალ-დასავალის“ 13-19 მარტის ნომერში, რომელიც 8 მარტს ქართველი ფემინისტების მიერ გამართულ აქციას ეხება. სტატიაში ავტორი აღვივებს ჰომოფობიურ განწყობებს. ტრანსფარანტებისა და მათზე გამოტანილი წარწერების შინაარსიდან გამომდინარე, აქტივისტების მოთხოვნას ჟურნალისტი აფასებს როგორც „ბოზობის ლიბერალიზაციას“. ლესბოსელობა მოხსენიებულია აღვირახსნილობად და მეძავობად. „მადლობა ღმერთს, ჩვენში გრანტმოსილი მეძავები და ლესბოსელები - თითო-ოროლაა, ხოლო ტრადიციული ზნეობრივი პრინციპების ერთგული აბსოლუტური უმრავლესობა“. ამ თემას ეხმიანება გაზეთი „ალიაც“ 13-19 მარტის ნომერში. “ვინც სიტყვის თავისუფლება მიიღო მარგალიტად, ყველანაირ სისაძაგლეს გაჰყვირის.“ აქციის მონაწილეთა გაჟღერებულ ფრაზებს ავტორი „ავადმყოფობის დაბრეხვებად“ მოიხსენიებს.

16 მარტს საზოგადოებრივი მაუწყებლის გადაცემა „კაცების დროში“ საქართველოში ლტოლვილთა ბანაკების გახსნის პერსპექტივაზე ისაუბრეს. "ლტოლვილთა ვნებანი" - გადაცემა ასე იყო დასათაურებული. საუბრისას არაერთხელ აღინიშნა, რომ ავსტრიის საგარეო საქმეთა მინისტრის ნათქვამი, რომ ევროკავშირმა უნდა განიხილოს ლტოლვილთა ბანაკების აშენების საკითხი ევროკავშირის საზღვრებს მიღმა, მაგალითად, ბალკანეთსა და საქართველოში, შესაძლოა ევროკავშირის სატყუარა იყოს და ვიზის ლიბერალიზაციის სანაცვლოდ, საქართველოს ლტოლვილთა ბანაკების აშენება მოუწიოს. საკითხი სტუდიაში პოლიტოლოგ მამუკა არეშიძესთან და ისტორიკოს პაატა ჩიქოვანთან ერთად განიხილეს.

წამყვანის შესავალი:

„ჩვენ ამ რამდენიმე დღის წინ მოვისმინეთ ასეთი განცხადება, რომ კარგი იქნება, რომ საქართველოში განთავსდეს ლტოლვილთა ბანაკები. ბუნებრივია, მას შემდეგ ბევრმა წყალმა ჩაიარა, გამოითქვა ბევრი მოსაზრება იმის შესახებ, რომ ეს არ შეესაბამება სინამდვილეს, თავად ბატონი სებასტიანი, ვინც ახსენა, თქვა, რომ საერთოდ მე ეს არ ვიგულისხმე, საქართველო საერთოდ სხვა კუთხით ვახსენე და ა.შ. მიუხედავად ამისა, ეს ჩვენთვის გახდა ინსპირაციის საგანი და შთაგონების საგანი, რომ ვისაუბროთ ლტოლვილთა მიღების ცენტრებზე“.

მეორე წამყვანი აქვე ცდილობს დააზუსტოს, ვინ სებასტიანზეა საუბარი: „ჯობს დავაზუსტოთ ვინ სებასტიანზეა საუბარი, ეს არ არის იოჰან სებასტიან ბახი, ეს იყო... ვინ სებასტიანზეა საუბარი?“ - მიმართავს კითხვით სტუმარს, რომელიც განგვიმარტავს, რომ საუბარია სებასტიან კურცზე, ავსტრიის საგარეო საქმეთა მინისტრზე. მისგანვე ვიგებთ, რომ ის ახლაგაზრდა და თანაც ფლეიბოია.

გადაცემაში ისმის ის მესიჯები, რაც რამდენიმე დღის წინ პრორუსულ მედიაში აქტიურად შუქდებოდა. კურცის განცხადება გადაცემაში დაკავშირებულია ვიზის ლიბერალიზაციის პროცესთან და ისეა წარმოჩენილი, თითქოს, ევროკავშირი საქართველოსგან ვიზის ლიბერალიზაციის სანაცვლოდ, ლტოლვილთა ბანაკების მშენებლობას ითხოვს.

წამყვანი: „ხომ არ არის რაღაცა ტიპის საფასური, აი თქვენ ვიზა ლიბერალიზაცია მიიღეთ, მალე ვთქვათ შემობრძანდებით ევროპულ თავისუფალ ზონაში და აი ამის გამო ... ჩვენ ქართველებს ლოჯების მიშენება გვიყვარს და ამ ლოჯის მაგვარ რაღაცას ხომ არ გულისხმობს, იმ სატყუარასთან რაც მანამდე არის“- ჟურნალისტის ეჭვებს საფუძვლიანს უწოდებს სტუმარი მამუკა არეშიძეც.

ამ საკითხს მამუკა არეშიძე კიდევ ერთხელ ბალკანეთის კონტექსტშიც შეეხო:

„მან (კურცმა) ახსენა დასავლეთ ბალკანეთი, იგულისხმა სერბეთი. მე უკვე ველაპარაკე სერბ კოლეგებს და ნუ იქ არიან დასაბმელები. ჩვენ გვინდა ევროკავშირში შესვლა და ამის გამო ყველაფერს, რასაც უნდათ გვეუბნებიან, გვავალებენო“. ამავე სტუმრისგან მოგვიანებით, ისმის შფოთვა, აღმაშენებლის გამზირზე არსებული ეთნიკური სიჭრელის გამო:

„კრიტიკულმა მასამ პლეხანოვზე უკვე მიაღწია, მე არ ვამბობ რომ ისინი კრიმინალები არიან, მაგრამ ჭრელია ძალიან“, აღნიშნა სტუმარმა და ჩამოთვალა, რა ეროვნების ადამიანები ცხოვრობენ აღმაშენებლის გამზირზე, შემდეგ კი დაამატა: „ამ პატარა ქუჩაზე ყველაფერი არეულია“ - სტუმრის დისკრიმინაციულ გამოხატვას წამყვანებისგან შესაბამისი რეაგირება არ მოჰყოლია, შესაბამისად, საზოგადოებრივი მაუწყებლის ეთერი დისკრიმინაციული ენის ტრიბუნად იქცა.

შეგახსენებთ, რომ გასულ კვირას რუსულ მედიაში აქტიურად ისმოდა პროპაგანდისტული მესიჯი, რომ ევროკავშირი საქართველოსგან ვიზის ლიბერალიზაციის სანაცვლოდ ლტოლვილთა ბანაკების მშენებლობას ითხოვდა. ერთ-ერთი პირველი მათ შორის იყო Gazeta.ru, რომელმაც ინფორმაციის დასტურად მოიყვანა რუსეთის დუმის სენატორის, ალექსეი პუშკოვის მიერ ტვიტერზე გამოქვეყნებული იმავე შინაარსის განცხადება. უვიზო მიმოსვლის სანაცვლოდ, ბანაკების მშენებლობის შესახებ ინფორმაცია ქართული გამოცემების ნაწილმაც გამოაქვეყნა.

Gazeta.ru-ს შემდეგ, ეს ინფორმაცია თითქმის ყველა ძირითადმა რუსულმა საინფორმაციო საშუალებამ გაავრცელა, მათ შორის NTV-მ, Russia Today-მ და ა.შ. როგორც აღმოჩნდა, რუსული მედია ეყრდნობოდა ავსტრიის საგარეო საქმეთა მინისტრის, სებასტიან კურცის მიერ გერმანულ გაზეთ ბილდისთვის მიცემულ ინტერვიუს, სადაც ის ამბობს, რომ ევროკავშირმა უნდა განიხილოს ლტოლვილთა ბანაკების აშენების საკითხი ევროკავშირის საზღვრებს მიღმა, მაგალითად, ბალკანეთსა და საქართველოში. თუმცა, ინტერვიუში არსად არ არის ნახსენები, რომ ეს საქართველომ უვიზო მიმოსვლის სანაცვლოდ უნდა გააკეთოს.ეს კავშირი არის მხოლოდ და მხოლოდ რუსი სენატორისა და რუსული მედიის ინტერპრეტაცია.

რუსული მედიის ამ ნარატივს მიჰყვა რამდენიმე ქართული მედიასაშუალებაც. საგარეო საქმეთა სამინისტრომ კი განცხადება გაავრცელა, სადაც წერია: “ევროკავშირის ტერიტორიაზე მყოფი მიგრანტების გადანაწილების საკითხი ქართულ მხარესთან არასდროს, არც ერთ დონეზე ოფიციალურად არ დამდგარა. მათ შორის, ამ საკითხს არ შეხებია თავად ბატონი კურცი არც საქართველოში სტუმრობისას და არც რაიმე სხვა ფორმატში. ეს საკითხი საქართველოში დღის წესრიგში არ დგას, რადგან შეუძლებელია დღევანდელი ჩვენი გამოწვევების გამო ამ პროექტის განხორციელება”.