რამდენიმე დღის წინ სამცხე-ჯავახეთის საოლქო პროკურატურამ გაავრცელა ინფორმაცია, რომ უცხო ქვეყნის მოქალაქეს, შუახნის მამაკაცს, არასრულწლოვანებთან გარყვნილ ქმედებაში ედება ბრალი. როგორც მედიაში ვკითხულობთ, სწორედ ეს გახდა სოციალურ ქსელში გავრცელებული ფეისბუკ ივენთის „ქართველთა მარშის“ გაკეთების მიზეზი. როგორც აღმოჩნდა, გარკვეული ჯგუფი შეკრებას გეგმავს და სიძულვილის ენის შემცველი მოწოდებებით, ქვეყნის უცხოელებისგან გაწმენდას ითხოვს. ეს თემა მედიის, მათ შორის პრესის ყურადღების ცენტრში მოექცა და ამ მასალას არაერთი სტატია მიეძღვნა. სტატიების უმეტესობა შეიცავს სიძულვილის ენას, კერძოდ კი ქსენოფობიურ გამონათქვამებს.

პრობლემურია ისიც, რომ შესაძლო დანაშაულზე საუბრისას, მედიასაშუალებები ასახელებენ ბრალდებულთა ეროვნებას, რაც არანაირ დამატებით ღირებულებას არ სძენს ამბავს და ხელს უწყობს ქვეყანაში მცხოვრები უცხოელებისა და უცხო ქვეყნის მოქალაქეების სტიგმატიზებას.

გაზეთ „ასავალ-დასავალის“ 3-9 ივლისის ნომერში ამ საკითხზე ორი მასალა გამოქვეყნდა, ორივე მასალა ქსენოფობიურია და ხელს უწყობს ჩვენს საზოგადოებაში არსებული სტიგმის კიდევ უფრო გაძლიერებას. ძალადობაში ბრალდებული ადამიანი მოხსენიებულია „ირანელ პედოფილად“, ამ და სხვა ქვეყნის მოქალაქეებთან არის დაკავშირებული „ქართველი გოგოების ბორდელში მუშაობა“. ასევე, გაზეთი ავრცელებს რესპონდენტის თურქოფობიურ გამონათქვამებსაც: „ბათუმში ვარ და ჩემი თვალით ვხედავ თურქულ ექსპანსიას“ ან „აჭარაში თურქია ყველაფრის ბატონ პატრონი“, თუ „ასავალ-დასავალს“ დავეყრდნობით მათია ასევე, „თბილისის აღმაშენებლის გამზირი“. გაზეთში ვკითხულობთ, რომ „არაბებს, სირიელებს, ერაყელებსა და სხვებს, რომლებიც ლტოლვილის სახით შემოედინებიან საქართველოში აქ ცხოვრების უფლება არ უნდა ჰქონდეთ, ხოლო არალეგალმა მიგრანტებმა ჩვენი ქვეყანა უნდა დატოვონ“.

ნეგატიური განწყობების შემცველია გაზეთ „ალიაში“ გამოქვეყნებული სტატიაც: „სამწუხარო რეალობაა ის ფაქტი, რომ გზააცდენილი უცხოტომელები დათარეშობენ და დღე არ გავა, არ გავიგოთ ინფორმაცია, რომ არაბმა, ირანელმა, თურქმა გააუპატიურა არასრულწლოვანი გოგონა და თქვენ წარმოიდგინეთ, პატარა ბიჭებზეც ნადირობენ და ძალადობენ“.

ამავე თემაზე გამოაქვეყნა მასალა გაზეთ „რეზონანსმა“ სათაურით: „თბილისსა და ბათუმში არალეგალ უცხოელთა წინააღმდეგ „ქართველთა მარში“ გაიმართება.“ სტატია საერთო ჯამში არადისკრიმინაციულია, გაკრიტიკებულია „ქართველთა მარში“, თუმცა მიუხედავად ამისა აქაც ვაწყდებით უცხო ქვეყნის მოქალაქის ეროვნების დასახელებას, რაც ამბავს არანაირ დამატებით მნიშვნელობას არ სძენს. “ირანელი მამაკაცი არასრულწლოვან ბიჭებთან სექსუალური კავშირის დამყარების მცდელობაშია ეჭვმიტანილი,“ - ვკითხულობთ გაზეთში.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის „კრიმინალის გაშუქების სახელმძღვანელო წესებში“ ვკითხულობთ: „დაუშვებელია ბრალდებულის ეთნიკური, რელიგიური ან სხვა სახის იდენტობის დაკავშირება დანაშაულთან, ან მისი იდენტობის ხსენება, თუკი ის პირდაპირ არ უკავშირდება დანაშაულის მოტივს“.

ყოფილმა ტელეწამყვანმა და ახლა უკვე "ნაციონალური მოძრაობის" თბილისის მერობის კანდიდატმა ზაალ უდუმაშვილმა 9 საათიანი "კურიერი" 19 ივნისს ბოლოჯერ წაიყვანა და მაყურებელს თავისი პოლიტიკური გეგმების შესახებ ამცნო. იმის მიუხედავად, რომ ის “კურიერის” წამყვანი აღარაა, "რუსთავი 2-ის" მაყურებელს მისი ნახვა თითქმის ყოველ საღამოს მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში შეუძლია. უდუმაშვილის საქმიანობის და პერსონის გაშუქება კი მკვეთრად პოზიტიურია. საგულისხმოა, რომ "კურიერში" ასეთივე პოზიტიური გაშუქება სხვა მერობის კანდიდატების მიმართ არ შეინიშნება. გარდა ამისა, სხვა კანდიდატების გაშუქებას, ჯერჯერობით, არც ამდენი დრო დათმობია.

მედიაჩეკერი გთავაზობთ, "კურიერის" დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებში "ნაციონალური მოძრაობის" მერობის კანდიდატის გაშუქების მიმოხილვას.


მაყურებელთან დამშვიდობების მეორე დღესვე, 20 ივნისს "კურიერის" მთავარ გამოშვებაში ზაალ უდუმაშვილის შესახებ სიუჟეტი სახელწოდებით, “25 წელი ეკრანზე” გავიდა. სიუჟეტი მერობის კანდიდატის განვლილ კარიერას ეხებოდა.

“რუსთავი 2-ის" ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული სახე მაყურებელს დაემშვიდობა, თუმცა შეხვედრა უკვე ახალ ამპლუაში შედგება” - აღნიშნა წამყვანმა შესავალ ტექსტში.

სიუჟეტში "რუსთავი 2-ის" თანამშრომლები, გენერალური დირექტორი და წამყვანები უდუმაშვილს პოზიტიურად ახასიათებდნენ.

“ურთულესი პერიოდები გვაქვს "რუსთავი 2-ში" გამოვლილი და მე არ ვიცი სად და როგორ პოულობდა ეს ადამიანი ენერგიას თავის თავში იმისთვის, რომ დარჩენილიყო ყველა სიტუაციაში ასეთი მშვიდი, ასეთი გაწონასწორებული,” - ასე გაიხსენა უდუმაშვილი "რუსთავი 2-ის" პოლიტიკური ტოქშოუს წამყვანმა, გიორგი გაბუნიამ.

“ზალიკო შედის ამ ქვეყანაში იმ ძალიან მცირერიცხოვან ადამიანთა ჯგუფში, და ამ კომპანიაში მეგულება ასეთი ადამიანები მხოლოდ, ვინც ბიძინა ივანიშვილთან ომში გაიმარჯვებს. ჯერჯერობით ამის გამოცდილება "რუსთავი 2-ის" გარეთ ამ ქვეყანაში, არც პოლიტიკოსს და არც სხვა ვინმეს არ აქვს,” - ამბობდა ტელევიზიის დირექტორი ნიკა გვარამია.

„ომშიც ვყოფილვართ და სიხარულშიც, შეუპოვარი ადამიანია [ზაალ უდუმაშვილი],“ - ამბობდა კომენტარში დიანა ჯოჯუა, რომელიც ამავდროლად, იმ საინფორმაციო გამოშვებას უძღვებოდა, რომელშიც ეს სიუჟეტი განთავსდა. მანვე სიუჟეტის დასრულების შემდეგ, მერობის კანდიდატს ასე მიმართა: “კიდევ ერთხელ წარმატებები, ზალიკო”.


წამყვანმა სიუჟეტის შესავალ ტექსტში ზაალ უდუმაშვილი მერობის მთავარ პრეტენდენტად მოიხსენია, ასეთივე შეფასება დაიმსახურა „ნაციონალურმა მოძრაობამ“ წამყვანისგან, ის „მთავარ ოპოზიციურ პარტიად“ შეფასდა.

"თბილისის მერობის მთავარი პრეტენდენტი წინასაარჩევნო კამპანიას იწყებს. ზაალ უდუმაშვილი დღეს ოფიციალურად წარადგინა მთავარმა ოპოზიციურმა პარტიამ. თავის პირველივე გამოსვლაში ცნობილი ტელეწამყვანი ამბობს - "მე შევძლებ" და თბილისის მთავარ გამოწვევებზე საუბრობს. პოლიტიკურ კონკურენტად "ნაციონალური მოძრაობის" კანდიდატი მმართველი პარტიის კანდიდატს ასახელებს" - აღნიშნა წამყვანმა შესავალში.

სიუჟეტს, რომელიც ამ შესავალ ტექსტს მოსდევდა, ერქვა „ზალიკო თბილისის მერად“. ეს სიტყვები, როგორც ჩანს, კანდიდატის საარჩევნო სლოგანიცაა, რადგანაც მისი წარდგენისას ტრიბუნას სწორედ ეს წინადადება ეწერა. თავად სიუჟეტი კი წარდგენისას გადაღებული კადრით - ზაალ უდუმაშვილისა და ბავშვის ჩახუტებით იწყება.

ზაალ უდუმაშვილის სამომავლო გეგმებზე საუბრის შემდეგ, მისი მხარდამჭერი ცნობილი სახეების, ლექსენის, დავით დეფის, გიული ალასანიას, მარინა ბერიძის კომენტარებიც შემოგვთავაზეს, სადაც ისინი მერობის კანდიდატის პოზიტიურ მხარეებზე აკეთებდნენ აქცენტს და მას მხარდაჭერას უცხადებდნენ.

სიუჟეტის ბოლოს კი ჟურნალისტმა აღნიშნა, რომ ზალიკო უდუმაშვილი „მოქალაქეებთან ერთად გეგმავს თბილისში ოლიგარქიული მმართველობის დამარცხებას“.


ტელეკომპანია "რუსთავი 2-ის" პირველი სიუჟეტი 27 ივნისს პრეზიდენტის მიერ არჩევნების თარიღის გამოცხადებას ეხებოდა. სიუჟეტის დასრულებისთანავე "კურიერის" ჟურნალისტმა 27 ივნისისთვის უკვე დასახელებული კანდიდატების, ან სავარაუდო კანდიდატების შესახებ ისაუბრა. ჟურნალისტის თქმით, მიუხედავად, იმისა რომ საარჩევნო კამპანია დაწყებული არ იყო, მერობის კანდიდატები ამომრჩეველს უკვე ხვდებოდნენ. თუმცა, ამ შემთხვევაში მაყურებელს მხოლოდ უდუმაშვილის ამომრჩეველთან შეხვედრის კადრების ხილვის საშუალება ჰქონდა.

28 ივნისის “კურიერი” - "უდუმაშვილმა თბილისის მთავრობა გააკრიტიკა "

ზაალ უდუმაშვილის გარეშე არც 28 ივნისის "კურიერს" ჩაუვლია. საინფორმაციო გამოშვების მეორე ნაწილში ერთ-ერთი სიუჟეტი თბილისში ე.წ. ზაჰესის ხიდთან მიმავალი გზის ჩანგრევას შეეხებოდა. მერობის ერთადერთი კანდიდატი, რომლის კომენტარიც "კურიერმა" მაყურებელს შესთავაზა, ზაალ უდუმაშვილი იყო, რომელმაც თბილისის მერია უხარისხოდ შესრულებული სამუშაოების გამო გააკრიტიკა.



ზაალ უდუმაშვილის შესახებ და მისი მონაწილეობით "რუსთავი 2-ის" მაყურებელმა კიდევ ერთი პოზიტიური სიუჟეტი 2 ივლისს ნახა. სიუჟეტი 20 ივნისს გასული მასალის მსგავსი იყო და ზაალ უდუმაშვილის პიროვნული თვისებებისა თუ მიზნების გაცნობას ემსახურებოდა.

“უკვე მე-7 დღეა, რაც ჩვენი კოლეგა აქტიურად არის ჩართული წინასაარჩევნო კამპანიაში. ზალიკო უდუმაშვილი ორშაბათს ოფიციალურად წარუდგინეს დედაქალაქს, როგორც მერობის კანდიდატი. იმავე წუთიდან ის ზედაკავებულ ადამიანდ იქცა. ზალიკო ისედაც, „რუსთავი 2-ში“ მუშაობის პერიოდშიც, უჩიოდა დროის დეფიციტს, მაგრამ მაშინ ამ ერთ შენობაში მაინც უწევდა ტრიალი, ახლა კი ის მთელ თბილისს არის მოდებული, მისმა საქმიანობამ სულ სხვა მასშტაბები შეიძინა. ადრე თუ ეკრანიდან ელაპარაკებოდა მაყურებელს, ახლა პირისპირ უწევს მოსახლეობასთან და მათ პრობლემებთან შეხვედრა. მიუხედავად ასეთი დატვირთული გრაფიკისა, ზალიკო მაინც იცლის ახლობლებისა და მეგობრებისთვისაც, ზოგჯერ საკუთარი თავისთვის და რა თქმა უნდა, ჟურნალისტებისთვის, მაგალითად, თეა ადეიშვილისთვის”, თქვა წამყვანმა სიუჟეტის წარდგენისას.

სიუჟეტი იწყება კადრებით, რომელშიც ზაალ უდუმაშვილს გზაზე მიმავალი ავტომობილის მძღოლი ხელის აწევით ესალმება, ქალი კი, ეხუტება და ეუბნება: "როგორ მინდა შენ მერი გახდე".

“აქამდე ზალიკო უდუმაშვილი მაყურებელს მხოლოდ ეკრანიდან ესალმებოდა. თბილისი მისი სახლია და ამ სახლის სიყვარულმა ტელევიზორის ყუთიდან ქალაქის ქუჩებში გამოიყვანა,” - ამბობს ჟურნალისტი თავის ყოფილ კოლეგასა და თბილისი მერობის კანდიდატზე, შემდეგ კი კადრში უდუმაშვილი ჩნდება, რომელიც კვლავ ხალხს ესალმება და ბავშვებს ეთამაშება.

მოგვიანებით ჟურნალისტიც და მერობის კანდიდატი იმ ქუჩაზე მიდიან, სადაც უდუმაშვილი გაიზარდა. ჟურნალისტი ამბობს, რომ მერობის კანდიდატი ამ ქუჩაზე მიმდინარე “წინასაარჩევნო რემონტით არ ტყუვდება.” შემდეგ კი აღნიშნავს, რომ დაუღალავად შეუძლია მის რესპონდენტს ძველი თბილისის გადარჩენის პროგრამაზე საუბარი.

“ჟურნალისტიკიდან პოლიტიკაში შესვლა ერთი შეხედვით არც ისე რთულია. იცის თბილისისთვის ყველა საკვანძო და მნიშვნელოვანი საკითხი. მენეჯერის გამოცდილებაც აქვს და ქალაქის თავისთვის აუცილებელი თვისებებიც,” - გვიყვება სიუჟეტის ავტორი უდუმაშვილზე და მას მშვიდ, დინჯ და გაწონასწორებულ პიროვნებად ახასიათებს.

ამის შემდეგ მაყურებელი უდუმაშვილის სპორტული ცხოვრების, სამეგობროსა და სკოლაში განვლილი წლების შესახებაც იღებს ინფორმაციას. ჟურნალისტი ამბობს, რომ უდუმაშვილის გულწრფელი სახის ნახვა “მისი ბავშვობაში” დაბრუნებითაა შესაძლებელი. ამის საჩვენებლად იმ სკოლაში მიდიან, რომელშიც უდუმაშვილი სწავლობდა.

“ეს ზალიკოს სიმწიფის ატესტატია. ხუთოსანი ბიჭი არ იყო, მაგრამ გვარწმუნებს, რომ მის გრაფაში ყველა ოთხი გამართულია,” - ამბობს ჟურნალისტი, რომელიც დასძენს, რომ მერობის კანდიდატმა თავისი ინტელექტი არაერთხელ დაამტკიცა და "ფორდი ბოიარდისა" და "რა, სად, როდისის" გადაცემების ა იმ მომენტებს გვიჩვენებს არქივიდან, სადაც უდუმაშვილი დასმულ ინტელექტუალურ შეკითხვებს პასუხობს.

სიუჟეტის დასრულების შემდეგ, გადაცემის წამყვანმა კიდევ ერთხელ უსურვა წარმატება ზალიკოს.

„არასრულწლოვნებზე ძალადობის შესაძლო ფაქტი,“ - ასე ერქვა სიუჟეტს, რომელიც „იმედის დილის“ ეთერში 4 ივნისს გავიდა და საიდანაც ვიგებთ, რომ თბილისში მცხოვრებ უცხო ქვეყნის მოქალაქეებს მეზობლები არასრულწლოვნების გაშიშვლებასა და ფოტოების გადაღებაში ადანაშაულებენ.

„ჩვენ შეგნებულად არ ვასახელებთ ამ მოქალაქეების ეროვნებას კონკრეტული ეთნიკური ჯგუფის მიმართ აგრესიის ასარიდებლად,“ - თქვა გადაცემის წამყვანმა სიუჟეტის დაწყებამდე, თუმცა კადრებში სრულად იყვნენ იდენტიფიცირებულნი უცხო ქვეყნის მოქალაქეები, რომლებიც სიუჟეტის მიხედვით, ძალადობის შესაძლო ფაქტთან იყვნენ დაკავშირებულნი. ჩანდა მათი საცხოვრებელი კორპუსი და ბინის ნომერიც, მოგვიანებით კი, ერთ-ერთი არასრულწლოვნის მშობელი ინტერვიუს მსვლელობისას ამ მოქალაქეების ეროვნებასაც ამბობდა. „ერთ-ერთი ბავშვი ჩვენთან საუბარში ყვება, თუ როგორ დააღწიეს მან და მისმა მეგობრებმა თავი უცხოელებს,“ - თქვა ჟურნალისტმა და ერთ-ერთ არასრულწლოვანთან ინტერვიუც შემოგვთავაზა (ბავშვი დაფარული იყო), რომელიც ყვებოდა, როგორ შეუყვანეს ის სახლში და გახადეს მაისური.

სიუჟეტიდან ისმოდა მუქარაც უცხო ქვეყნის მოქალაქეების მისამართით: „გაყარეთ ესენი აქედან, სანამ სისხლი არ დაიღვარა,“ - ამბობდა რესპონდენტი. მასალაში პირებს ყოველგვარი სამართლებრივი საფუძვლის, სასამართლოს გადაწყვეტილების გარეშე პირდაპირ ბრალდებოდათ ბავშვებზე ძალადობა. გარდა ამისა, ბუნდოვანი დარჩა, რატომ გაესვა ამდენჯერ ხაზი, რომ ისინი ქართველები და საქართველოს მოქალაქეები არ იყვნენ, რა საჯარო ინტერესი არსებობდა ამ დეტალის მიმართ.

იმ ფონზე, რომ ბოლო პერიოდში ქვეყანაში მცხოვრები უცხო ქვეყნის მოქალაქეების მიმართ გარკვეული ჯგუფების მხრიდან ნეგატიური განწყობები შეიმჩნევა, რამდენიმე დღეში კი „ქართველთა მარში“ იგეგმება, სადაც მოქალაქეებს ფაშისტური ტექსტით მოუწოდებენ შეკრებას და „არაბებისგან, ირანელებისგან, აფრიკელებისგან ქვეყნის გაწმენდას“ ითხოვენ, ამგვარი მედიაგაშუქება სულ უფრო საშიში და სახიფათო ხდება, რადგან ის ხელს უწყობს, ქვეყანაში მცხოვრები უცხო ქვეყნის მოქალაქეების სტიგმატიზებას და საზოგადოებას მათ მიმართ ნეგატიურად განაწყობს.

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსი

მუხლი 31: „მაუწყებელმა თავი უნდა შეიკავოს ისეთი მასალის გამოქვეყნებისგან, რომელიც გააღვივებს სიძულვილს ან არატოლერანტობას რასის, ენის, სქესის, რელიგიური კუთვნილების, პოლიტიკური შეხედულებების, ეთნიკური, გეოგრაფიული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე“.

მუხლი 33: „მაუწყებელმა თავი უნდა აარიდოს ეთნიკურ ან რელიგიურ კუთვნილებასა და უარყოფით მოვლენებს შორის დაუსაბუთებელი პარალელების გავლებას, მათ შორის ცალკეული პიროვნებების საქმიანობის ასოცირებას მთელ ჯგუფთან. მაუწყებელმა თავი უნდა აარიდოს უმცირესობების და სოციალური პრობლემების შესახებ არასწორი და შეცდომაში შემყვანი განცხადებების გაკეთებას, ხელი არ უნდა შეუწყოს სტერეოტიპების ჩამოყალიბებას, აუცილებლობის გარეშე არ უნდა აღნიშნოს პირის ეთნიკური წარმოშობა და რელიგიური მრწამსი“.

მუხლი 48: „მაუწყებელმა არ უნდა გადასცეს ისეთი მასალა, რომელმაც შესაძლოა წააქეზოს ან წაახალისოს დანაშაული ან გამოიწვიოს საზოგადოებრივი არეულობა და ანტისოციალური ქმედება. დანაშაულისა და ანტისოციალური ქმედების გაშუქებისას, მაუწყებელმა უნდა დაიცვას ბალანსი, ერთი მხრივ, გამოხატვის თავისუფლებასა, ხოლო მეორე მხრივ, უდანაშაულობის პრეზუმფციასა და ეჭვმიტანილთა, ბრალდებულთა, განსასჯელთა, მსჯავრდებულთა, მოწმეთა და დაზარალებულთა პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის უფლებას შორის“.

მუხლი 49: 1.მაუწყებლმა არ უნდა გადასცეს ისეთი მასალა, რომელმაც შესაძლოა წააქეზოს ან წაახალისოს დანაშაულის ჩადენა ან გამოიწვიოს ანტისოციალური ქმედება, ან რომელიც ამართლებს ან იწონებს უკანონო, ძალადობრივ, სახიფათი ან ანტისოციალურ ქმედებას. 2.დანაშაულისა და ანტისოციალური ქმედების გაშუქებისას მაუწყებელი ვალდებულია უზრუნველყოს ეჭვმიტანილთა, ბრალდებულთა, განსასჯელთა, მსჯავრდებულთა, მოწმეთა, დაზარალებულთა და მათი ოჯახის წევრების კანონიერი ინტერესების დაცვა.

მუხლი 50: დანაშაულის ან ანტისოციალური ქმედების გაშუქებისას მაუწყებელმა: ა) არ უნდა დაუშვას უსაფუძვლო პანიკის შექმნა საზოგადოებაში, ჭორების ან უსაფუძვლო ვარაუდების გავრცელება, რამაც შეიძლება გაუმართლებელი ზიანი მიაყენოს პირის რეპუტაციას ან კანონიერ ინტერესებს;

ბ) მაუწყებელი უნდა დაეყრდნოს საგამოძიები ორგანოებისა და ექსპერტების დასკვნებს,

2 ივლისს დაახლოებით 21:30 საათისთვის ცნობილი გახდა, რომ ელიავას ბაზრობაზე ხანძარი გაჩნდა. ამ დროს „იმედის“ ეთერში გადაცემა „იმედის კვირა“, ხოლო „რუსთავი 2-ის“ ეთერში „კურიერ P.S” - გადიოდა. ორივე გადაცემა ფაქტობრივად, საგანგებო რეჟიმზე გადავიდა, დაგეგმილზე დიდხანს გაგრძელდა და მაყურებელს მოვლენების ადგილიდან პირდაპირი ჩართვები შესთავაზა. სპეცგამოშვებით შევიდა ეთერში ტელეკომპანია „პირველის“ დიანა ტრაპაიძის „დღის ამბები“ და ტელეკომპანია „იბერიას“ საინფორმაციო პროგრამა.

მათგან განსხვავებით საზოგადოებრივი მაუწყებელი პრაქტიკულად ერთადერთი დიდი არხი აღმოჩნდა, რომელსაც ელიავას ბაზრობის ხანძარი 2 ივლისს არ გაუშუქებია. მაშინ, როცა აუდიტორია შემთხვევის ადგილიდან ჩართვებს სხვა არხებზე უყურებდა, საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის ეთერში ფეხბურთის მატჩის ტრანსლაცია გადიოდა.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის ეთერში ფეხბურთი (კონფედერაციის თასის ფინალი) 21:56 წუთზე დაიწყო, ამ დროს, ცეცხლის გაჩენის შესახებ ინფორმაცია უკვე გადაცემული ჰქონდა რუსთავი 2-ს, (21:51 წთ) ხოლო ზუსტად 4 წუთში, ანუ 22:00 სთ-ზე ინფორმაცია გადასცა „იმედის კვირამაც“. ფეხბურთის დროს 15 წუთიანი შესვენება 22:47 საათზე მოუწია, ამ დროს ყველა სხვა არხზე აქტიურად ერთვებოდნენ ჟურნალისტები მოვლენის ადგილიდან, აუდიტორიას აცნობდნენ დაზარალებულების, მეხანძრეების, ოფიციალური პირებისა თუ პოლიტიკოსების კომენტარებს. საზოგადოებრივი მაუწყებლის ეთერში კი ინფორმაცია ცეცხლის გაჩენის შესახებ არც ფეხბურთის მატჩებს შორის 15 წუთიან შესვენებაზე გასულა.

საზოგადოებისთვის მომხდარის შესახებ ინფორმაციის მისაწოდებლად მაუწყებელს არც მეორე არხი გამოუყენებია, იქ პარლამენტის სხდომის სესიას განმეორებით აჩვენებდნენ. პლატფორმა, რომელიც იმ ღამეს საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა გამოიყენა, ოფიციალური ვებსაიტი www.1tv.ge და ფეისბუკ გვერდი იყო, სადაც ფეისბუკ ლაივები და მოვლენების ადგილიდან სიახლეები ზიარდებოდა. მაუწყებლის მაყურებელმა კი მომხდარის შესახებ მხოლოდ მეორე დღეს, 3 ივლისის დილის 9 საათზე, დაახლოებით12 საათის დაგვიანებით შეიტყო.

მაუწყებლის მიმდინარე და ახალი ამბების ბლოკის დირექტორი გიორგი გვიმრაძე მედიაჩეკერთან საუბარში აღნიშნავს, რომ რადგან კვირა დღე იყო, თანამშრომლები კი სახლში იყვნენ წასულები, პირდაპირი ჩართვის გაშვება ვერ მოხერხდა: „ამ დროს ფეხბურთის მატჩი გადიოდა, 15 წუთიან ჭრაში საინფორმაციოს გაშვება არ გამოვიდოდა. ხანძარი ისეთ დროს დაიწყო, რომ ვერ მოვასწრებდით საეთეროს მომზადებას. ასევე, კვირა დღე იყო და რადგან კვირა იყო, ხალხი სახლში იყო წასული, ვერ გავიდოდით ეთერში და ამიტომ არ გავედით. მე არც ვთვლი, რომ უნდა გავსულიყავით, სპეცი არ უნდა შეგვეყვანა, არ იყო “სასპეცე“ ამბავი. ეთერში რომ ვყოფილიყავით, ცხადია, გავაშუქებდით. გვაქვს ვებმაუწყებლობა და იქ ყველაფერი გავაკეთეთ, რაც უნდა გაკეთებულიყო“.

28 ივნისს "კურიერის" დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში სახელმწიფო დეპარტამენტის ანგარიშის შესახებ სიუჟეტი გავიდა. ანგარიშში საუბარი იყო ტრეფიკინგსა და ბავშვთა უფლებების დაცვაზე. "კურიერის" მასალაში ქალების სინონიმად "სუსტი სქესი" გამოიყენეს.

"ბათუმში მცხოვრები ადვოკატი ლელი ბჟალავა იმ კონკრეტულ ადგილებსა და სქემებზე საუბრობს, სადაც გოგონებს არალეგალურ ექსპლუატაციას უწევენ, ადვოკატი იმაზეც მიუთითებს, თუ როგორ ხდება ქვეყანაში, პროსტიტუციის მიზნით, სუსტი სქესის წარმომადგენლების სხვადასხვა სახელმწიფოებიდან შემოყვანა" - ამბობს ჟურნალისტი სიუჟეტის ტექსტში.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მეშვიდე პრინციპი დისკრიმინაციას კრძალავს. ამ პრინციპის თანახმად, ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე, ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის სხვადასხვა ნიშნით, მათ შორის სქესის გამო დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად.

28 ივნისს, თბილისში მცირეწლოვანი ბავშვი საცხოვრებელი კორპუსის აივნიდან გადმოვარდა და ადგილზე დაიღუპა. ჟურნალისტმა 3 საათიან "კურიერში", ჩართვაზე ახსენა, რომ „შემთხვევა სულ ცოტა ხნის წინ მოხდა“, კადრში გვიჩვენეს სისხლის კვალი და ჩაწერეს შოკურ მდგომარეობაში მყოფი ბავშვის მამა, რომელსაც მომხდარზე განმარტებებს სთხოვდნენ.

ადგილიდან შემოგვთავაზეს მეზობლებისა და გარდაცვლილი ბავშვი მამის კომენტარი: „რა ვერსიებზე საუბრობენ ისინი, ჩვენთვის, რა თქმა უნდა, იყო საინტერესო,“ - თქვა ჟურნალისტმა.

ამ კომენტარებიდან მაყურებელს მომხდარზე დამატებით მნიშვნელოვანი ინფორმაცია არ მიუღია, მხოლოდ ნახა ადამიანი პირადი მწუხარებისას, რომელსაც ჟურნალისტი უბედური შემთხვევიდან რამდენიმე წუთში მომხდარზე განმარტებებს სთხოვდა.

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსი, 36 მუხლი: მიზანშეწონილი არ არის დაზარალებულის, გვამისა ან დასახიჩრებული სხეულის, სისხლისა და სხვა მსგავსი სცენების ჩვენება მნიშვნელოვანი სარედაქციო დასაბუთების გარეშე.

26 ივნისს „პალიტრანიუსზე“ გავიდა სიუჟეტი, რომელიც სიმსივნით გარდაცვლილი ქალისა და მისი ოჯახის ისტორიას გვიყვება. სიუჟეტი იმ ქალის საუბრით იწყება, რომელიც მედიამ გარდაცვალებამდე რამდენიმე დღით ადრე ჩაწერა.

26 ივნისს, რუსთავი 2-ის ეთერში გასული სიუჟეტის მიხედვით, ახლგაზრდები სამართალდამცავებს თავს დაესხნენ, შემდეგ კი ადგილიდან მიიმალნენ. ამავე თემაზე "კურიერში" სიუჟეტი 27 ივნისსაც გავიდა, თუმცა წინა დღის სიუჟეტისგან განსხვავებით, ამ შემთხვევაში მაყურებელს ახალგაზრდების ვერსიაც გააცნეს. როგორც წამყვანმა აღნიშნა, 26 ივნისს გასული სიუჟეტის შემდეგ, "რუსთავი 2-ს თავად ბრალდებულები დაუკავშირდნენ, რომელთა უმეტესობა სკოლის მოსწავლე და პირველკურსელია, ისინი ძალადობაში პოლიციელებს ადანაშაულებენ". როგორც სიუჟეტიდან ირკვევა, საგამოძიებო უწყება საქმეს 353-ე მუხლის მე-2 ნაწილით იძიებს, რაც საზოგადოებრივი წესრიგის დამცველზე ჯგუფურ თავდასხმას გულისხმობს და 4-დან 7-წლამდე თავისუფლების აღკვეთას ითვალისწინებს. 27 ივნისის მასალაში შესაძლო დანაშაულთან დაკავშირებული ბავშვები სრულად არიან იდენტიფიცირებულნი, ნათქვამია მათი სახელები და გვარები, ჩაწერილია მათთან ინტერვიუები.

ბავშვთა საკითხების გაშუქების სახელმძღვანელო წესებში ნათქვამია, რომ „ბავშვის დაფარვა უპირობოდ აუცილებელია, როდესაც ის ბრალდებული, მსჯავრდებული ან მოწმეა“.

„ნებისმიერი ფორმის ძალადობის შემთხვევაში არასრულწლოვნის იდენტიფიცირება, როგორც პირდაპირი, ისე ირიბი, დაუშვებელია, იმის მიუხედავად ბავშვი მოძალადის როლშია, მსხვერპლის თუ მოწმის“.

მასალა მომზადებულია UNICEF- ის მიერ დაფინანსებული პროექტის ფარგლებში - "ბავშვთა საკითხების ეთიკური გაშუქება მედიაში".პუბლიკაციაში გამოხატული მოსაზრებანი ეკუთვნის ავტორს და არ ასახავს გაეროს ბავშვთა ფონდის ოფიციალურ თვალსაზრისს .

26 ივნისს ნაციონალურმა მოძრაობამ მერობის კანდიდატად „კურიერის“ ყოფილი წამყვანი, ზაალ უდუმაშვილი წარადგინა. თემა 26 ივნისის დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებშიც მოხვდა, თუმცა განსხვავებული ფოკუსით.



წამყვანმა სიუჟეტის შესავალ ტექსტში ზაალ უდუმაშვილი მერობის მთავარ პრეტენდენტად მოიხსენია, ასეთივე შეფასება დაიმსახურა „ნაციონალურმა მოძრაობამ“ წამყვანისგან, ის „მთავარ ოპოზიციურ პარტიად“ შეფასდა.

წამყვანის შესავალი ტექსტი: "თბილისის მერობის მთავარი პრეტენდეტი წინასაარჩევნო კამპანიას იწყებს. ზაალ უდუმაშვილი დღეს ოფიციალურად წარადგინა მთავარმა ოპოზიციურმა პარტიამ. თავის პირველივე გამოსვლაში ცნობილი ტელეწამყვანი ამბობს - "მე შევძლებ" და თბილისის მთავარ გამოწვევებზე საუბრობს. პოლიტიკურ კონკურენტად ნაციონალური მოძრაობის კანდიდატი მმართველი პარტიის კანდიდატს ასახელებს".

სიუჟეტს, რომელიც ამ შესავალ ტექსტს მოსდევდა, ერქვა „ზალიკო თბილისის მერად“. ეს სიტყვები, როგორც ჩანს, კანდიდატის საარჩევნო სლოგანიცაა, რადგანაც მისი წარდგენისას ტრიბუნას სწორედ ეს წინადადება ეწერა. თავად სიუჟეტი კი წარდგენისას გადაღებული კადრით - ზაალ უდუმაშვილისა და ბავშვის ჩახუტებით იწყება.

ზაალ უდუმაშვილის სამომავლო გეგმებზე საუბრის შემდეგ, მისი მხარდამჭერი ცნობილი სახეების, ლექსენის, დავით დეფის, გიული ალასანიას, მარინა ბერიძის კომენტარებიც შემოგვთავაზეს, სადაც ისინი მერობის კანდიდატის პოზიტიურ მხარეებზე აკეთებდნენ აქცენტს და მას მხარდაჭერას უცხადებდნენ.

სიუჟეტის ბოლოს კი ჟურნალისტმა აღნიშნა, რომ ზალიკო უდუმაშვილი „მოქალაქეებთან ერთად გეგმავს თბილისში ოლიგარქიული მმართველობის დამარცხებას.“

ამავე სიუჟეტიდან ვიგებთ, რომ ნიკა მელია პარლამენტს დატოვებს და საკრებულოს თავმჯდომარეობისთვის იბრძოლებს.


"ქრონიკის" სიუჟეტი ეხებოდა არა უშუალოდ ზაალ უდუმაშვილის წარდგენას, არამედ ზოგადად, თბილისის მერობის კანდიდატებს. „თბილისის მერობის კანდიდატები“ - სიუჟეტსაც სწორედ ასე ერქვა, მასალა კი უდუმაშვილის წარდგენაზე საუბრით დაიწყო.

წამყვანის შესავალი ტექსტი: "მარათონი დაიწყო, ერთიანმა ნაციონალურმა მოძრაობამ, თბილისის მერობის კანდიდატად ყოფილი ტელეწამყვანი ზაალ უდუმაშვილი, ამომრჩევლისთვის უკვე ზალიკო წარადგინა. გამარჯვებული ხალხის ტელევიზიიდან ზალიკო დღეს გაბრაზებული თბილისელების მერობის კანდიდატი გახდა. გაბრაზებულები დღეს ვახტანგ გორგასლის ძეგლთან შეიკრიბნენ და იქიდან უსმენდნენ ნაციონალების მერობის და საკრებულოს თავმჯდომარეობის კანდიდატების ემოციურ გამოსვლებს. ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა, როგორც ჩანს, მორიგ არჩევნებზეც ისტორიული პარალელების ერთგული რჩება. სოფო ბერიძე ესწრებოდა დღეს გაბრაზებულების კანდიდატების პრეზენტაციას და ის ახლა პირდაპირ ეთერში გვერთვება“.

ჩართვისას, ჟურნალისტმა ზაალ უდუმაშვილის წარდგენაზე საუბრის შემდეგ, გვითხრა, რომ „თბილისის მერობა სურს კანადის ქალაქ კალგარის პოლიციის შერიფს მერაბ მარკ ტაბიძეს. ეს მან ექსკლუზიურად რადიო თავისუფლებას უთხრა“.

ზაალ უდუმაშვილის სამომავლო გეგმებზე საუბრის შემდეგ კი ჟურნალისტი ხაზს უსვამს წარდგენაზე დამსწრეთა რაოდენობას, მათ გაბრაზებულებად მოიხსენებს და ამბობს: „გაბრაზებული თბილისელები დღეს მეტეხის ტაძრის ეზომ დაიტია“.

თბილისის მერობის კანდიდატად წარდგენის დღეს, ზაალ უდუმაშვილს, ქრონიკის დღის მთავარი გამოშვების 6 წუთიანი სიუჟეტიდან მხოლოდ 2 წუთი დაეთმო. ამავე სიუჟეტში მერობის სხვა კანდიდატებზე - ელენე ხოშტარიაზე, კახი კალაძესა და მერაბ მარკ ტაბიძეზეც ისაუბრეს.

ნიკა მელიას საკრებულოს თავმჯდომარეობის კანდიდატად დასახელება, "რუსთავი 2-ის" გან განსხვავებით, „ქრონიკაში“, ისევე, როგორც „მოამბეში“ ნეგატიურ კონტექსტში გაშუქდა: „პარლამენტიდან მიდის ნიკა მელია, ანუ უარს ამბობს მანდატზე, რომელიც საქართველოს ამომრჩეველმა მის პარტიას მისცა“ - აღნიშნა ჟურნალისტმა.

სიუჟეტში ვისმენთ საპარლამენტო უმრავლესობის წევრის ანრი ოხანაშვილის კომენტარს, სადაც ის ამბობს, რომ მელიას თავი, როგორც კარგ კანონმდებელს, არავისთვის დაუმახსოვრებია.

„ქართულ ოცნებაში ამბობენ, რომ სავარაუდოდ ნიკა მელია უმუშევარი რჩება“ - ამ წინადადებით ასრულებს ჟურნალისტი მელიაზე საუბარს.


"მოამბის" სიუჟეტი, "ქრონიკისგან" განსხვავებით, ეხებოდა არა ზოგადად, თბილისის მერობის კანდიდატებს, არამედ უშუალოდ ზაალ უდუმაშვილის კანდიდატად წარდგენას. "კურიერთან" და "ქრონიკასთან" შედარებით, ნეიტრალური იყო საზოგადოებრივი მაუწყებლის დღის მთავარი საინფორმაციო გამოშვების შესავალი ტექსტი:

"ჟურნალისტიკიდან პოლიტიკაში - ნაციონალური მოძრაობის თბილისის მერობის კანდიდატმა წინასაარჩევნო კამპანია დაიწყო. რუსთავი 2-ის გენერალური დირექტორის ყოფილი მოადგილე, ზაალ უდუმაშვილი მთავარ კონკურენტად მმართველი პარტიის კანდიდატს მიიჩნევს, პრიორიტეტებს შორის კი ქალაქის საცობებისგან განტვირთვას, კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლას და ეკოლოგიური მდგომარეობის გაუმჯობესებას ასახელებს. საარჩევნო მარათონში ერთვება დეპუტატი ნიკა მელიაც, რომელიც პარლამენტის დატოვებას და დედაქალაქის საკრებულოს თავმჯდომარეობისთვის ბრძოლას გეგმავს".

„ქრონიკის“ მსგავსად, მელიას მიერ პარლამენტის დატოვება და არჩევნებში საკრებულოს თავმჯდომარეობისთვის ბრძოლა ნეგატიურ კონტექსტში გაშუქდა „მოამბეშიც“. ამ საკითხზე, გამოშვებაში საპარლამენტო უმრავლესობის წევრის ანრი ოხანაშვილის ზუსტად ის სინქრონი მოვისმინეთ, რაც „ქრონიკაში“:

„ბატონ მელიას არაფრით არ დაუმახსოვრებია თავი საპარლამენტო ცხოვრებაში, როგორც კანონმდებელს, ასე რომ თუ მან ეს გადაწყვეტილება მიიღო, მიმაჩნია, რომ ფაქტობრივად, უსამსახუროდ დარჩენილა, იმიტომ რომ შანსიც არ აქვს მას საკრებულოში“ - აღნიშნა ოხანაშვილმა. მისი ეს კომენტარი „კურიერში“ არ ყოფილა.

„მოამბეში“ აღინიშნა, რომ მელია პარლამენტის დატოვებას აპირებს, მიუხედავად ამისა, როგორც ჟურნალისტი ამბობს, „მოამბე“ დაინტერესდა, „რამდენად შეიძლება მას დეპუტატის საქმიანობის პარალელურად, გარკვეულწილად, დარჩეს დრო წინასაარჩევნო კამპანიის წარმოებისთვის“, იმ შემთხვევაში თუ პარლამენტარის უფლებამოსილებას არ შეიჩერებს. ამ კითხვაზე პასუხის მისაღებად, „მოამბემ“ პარლამენტიდან გამოითხოვა ინფორმაცია, დეპუტატთა დასწრების შესახებ , საიდანაც გაირკვა, რომ ნოემბრიდან მაისის შუა რიცხვებამდე სულ 30 რიგგარეშე და პლენარული სხდომა გამართა, აქედან 25 ნიკა მელიამ გააცდინა. შესაბამისად, საზოგადოებრივი მაუწყებლის ჟურნალისტი ასკვნის, რომ „მას (ნიკა მელიას) ალბათ ექნება დრო წინასაარჩევნო კამპანიისთვის, თუ ის არ შეიჩერებს უფლებამოსილებას“.

ჟურნალ „გზაში“ გამოქვეყნდა ინტერვიუ ტუბერკულოზისა და ფილტვის დაავადებათა ეროვნული ცენტრის დირექტორთან, სათაურით „ტუბდაავადებული-მოსიარულე ბიოლოგიური იარაღი.“ მიუხედავად იმისა, რომ ჟურნალისტმაც და რესპონდენტმაც ტუბერკულოზთან ბრძოლის პროცესში სტიგმისა და დაავადებული ადამიანის საზოგადოებისგან გარიყვის პრობლემაზე თავადაც აღნიშნეს, გამოქვეყნებული ინტერვიუ სიტუაციის შეუსაბამო დრამატიზებით მაინც ხელს უწყობდა სტიგმის გაძლიერებას და ყველა იმ პირის დისკრიმინაციას, ვისაც ტუბერკულოზი აქვს.

„ტუბერკულოზის გადამდები ფორმით დაავადებულმა ერთმა პიროვნებამ ერთი წლის განმავლობაში საშუალო სტატისტიკურად შესაძლებელია 10-15 პიროვნება დააავადოს და თუკი არ გამოვკვეთთ და განვკურნავთ, 2-3 წელში, ლოგიკურად, მთელი ქვეყანა დაავადდება. ასეთი ადამიანი მოსიარულე ბიოლოგიური იარაღია,“ - ამბობდა რესპონდენტი, მისი ეს წინადადება სტატიის სათაურადაა გატანილი.

„წარმოიდგინეთ, ძველ ეგვიპტურ სამარხებში აღმოჩენილია ტუბერკულოზით დაავადებული მუმიების ნიმუშები, რომელთაც ჯერ კიდევ 4000 წლის წინ იზოლირებულად ამყოფებდნენ,“ - ეს მაგალითი ექიმს ტუბდაავადებული ადამიანებისგან დისტანცირების მნიშვნელობის საჩვენებლად მოჰყავდა.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მე-7 პრინციპის თანახმად, „ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით“.

საქართველოს პარლამენტში “მაუწყებლობის შესახებ” კანონში შესატანი ცვლილებების პაკეტი დარეგისტრირდა. პროექტის ინიციატორი საზოგადოებრივი მაუწყებელია. 27 ივნისს საზოგადოებრივი მაუწყებლის მთავარი საინფორმაციო გამოშვების მეხუთე სიუჟეტი სწორედ ამ თემას მიეძღვნა. საკითხი ცალმხრივად გაშუქდა. მიუხედავად იმისა, რომ საკანონმდებლო ცვლილებებს კრიტიკა მოჰყვა არასამთავრობო სექტორისგან და მათმა ნაწილმა გამოაქვეყნა დოკუმენტი, სადაც პუნქტობრივადაა აღწერლი, თუ რატომ ეწინააღმდეგებიან მაუწყებლის მიერ შეთავაზებულ ცვლილებებს, იქამდე კი 8 არასამთავრობო ორგანიზაციამ გაავრცელა განცხადება, სადაც კანონპროექტის ინიცირების შეჩერებასა და ცვლილებებთან დაკავშირებით ფართო განხილვას ითხოვდნენ, საზოგადოებრივი მაუწყებლის სიუჟეტში მათი პოზიციები ფაქტობრივად, ვერ მოხვდა. მასალაში სიღმისეულად არ იყო წამოწეული ის პრობლემური საკითხები, რასაც კანონპროექტთან დაკავშირებით არასამთავრობო ორგანიზაციები ასახელებენ. სიუჟეტში ჩანდა 7 რესპონდენტი, საიდანც 6 კანონპროექტის დადებით მხარეებზე ამახვილებდა ყურადღებას, შესაბამისად, ბალანსი ფორმალურადაც კი არ ყოფილა დაცული.

კანონპროექტში შესატანი ცვლილებების შეფასებისას, სიუჟეტში დადებითად შეფასებას ჯამში 217 წამი, ხოლო მის უარყოთ მხარეებზე საუბარს 56 წამი დაეთმო.



„ევროპის მაუწყებელთა კავშირის და კომუნიკაციების მარეგულირებელი კომისიის დადებითი დასკვნების მიუხედავად, მესამე სექტორი პროექტში გარკვეულ საფრთხეებს ხედავს” - აღნიშნა წამყვანმა შესავალ ტექსტში. ჟურნალისტმა კი სიუჟეტის ტექსტში განმარტა, რომ მაუწყებელი ცვლილებებით, რამდენიმე მნიშვნელოვან საკითხს დააზუსტებს: „ექვსთვიანი მუშაობის შედეგად მომზადებული საკანონდმებლო პაკეტი პარლამენტში უკვე ინიცირებულია. ათამდე მუხლში ცვლილებების განხორციელების შემთხვევაში, საზოგადოებრივი მაუწყებელი რამდენიმე მნიშვნელოვანი საკითხის დაზუსტებას შეძლებს”.

სიუჟეტში, ჟურნალისტის მხრიდან, ცვლილებები შეფასებულია, როგორც “მაუწყებლისთვის კონკრეტული პრობლემების გადაჭრის გზა, რაც არ მოსწონს მედიის საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციების ნაწილს”.

სიუჟეტში კანონპროექტთან დაკავშირებით ერთადერთი კრიტიკული აზრი რეგიონული მაუწყებელთა ასოციაციის ხელმძღვანელისგან, ნათია კუპრაშვილისგან ისმის. სინქრონის სიუჟეტში გამოყენებულ ნაწილში, კუპრაშვილი ჩამოთვლის იმ ცვლილებებს, რაც კანონში განხორციელდება. კონკრეტულად, რატომ არის საზიანო ეს ცვლილებები, რატომ ეწინააღმდეგება არასამთავრობო სექტორი მას, სიუჟეტში ფაქტობრივად არ ჩანს.

სიუჟეტში არაერთხელაა ხაზგასმული, რომ ცვლილებები პოზიტიურად შეაფასა ევროპის მაუწყებელთა ასოციაციამ და კომუნიკაციების ეროვნულმა კომისიამ: ”როდესაც მესამე სექტორის ნაწილი ცვლილების ამ ნაწილს აკრიტიკებს, კომუნიკაციების მარეგულირებელი კომისიის თავმჯდომარე ამბობს, რომ საზოგადოებრივის მოთხოვნა რეკლამასთან დაკავშირებით სრულ შესაბამისობაშია ევროპულ სტანდარტებთან”. სიუჟეტის ავტორი, პუნქტობრივად მიჰყვება შესატან ცვლილებებს და ყოველ მათგანზე საზოგადოებრივი მაუწყებლის პროდიუსერის, მიმდინარე და ახალი ამბების ბლოკის დირექტორის, მაუწყებლის იურისტის, სამეურვეო საბჭოსა და კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის თავმჯდომარეების და საპარლამენტო უმრავლესობის წევრის, ეკა ბესელიას კომენტარს გვთავაზობს. ყველა მათგანი ცვლილებებს პოზიტიურად აფასებს.

საბოლოო ჯამში, მაყურებელი სიუჟეტიდან იგებს, რომ კანონში შედის ცვლილებები, რომელიც არასამთავრობო სექტორს არ მოსწონს, მაგრამ კონკრეტულად რატომ არ მოსწონს, ამის შესახებ, “მოამბე” მას ინფორმაციას ამომწურავად არ აწვდის, თუმცა დეტალურად აცნობს კანონპროექტის მომხრეთა პოზიციებს და არგუმენტებს.

რა ცვლილებები შედის მაუწყებლობის შესახებ კანონში და რას ფიქრობენ არასამთავრობო სექტორის წარმომადგენლები

ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტმა, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ და საქართველოს რეგიონულ მაუწყებელთა ასოციაციამ გაავრცელეს დოკუმენტი, სადაც განმარტებულია კანონში შესატანი ცვლილებები და მათი პოზიციები.

1.შესატანი ცვლილებების მიხედვით: კანონის პროექტი ზღუდავს საზოგადოებრივ მაუწყებელში დაცულ საჯარო ინფორმაციაზე წვდომას; კერძოდ, ინფორმაცია, რომელიც შეიცავს საზოგადოებრივი მაუწყებლის საქმიანობასთან დაკავშირებული სამოქმედო გეგმების, ინოვაციური ხასიათის, შიდა მმართველობითი პროცესების ამსახველ ცნობებს, კანონპროექტის მიხედვით, საჯარო ინფორმაციად არ ჩაითვლება და შესაბამისად, მისი გაცემის ვალდებულება მაუწყებელს არ ექნება. ინფორმაციის გასაჯაროებაზე გადაწყვეტილებას კი გენერალური დირექტორი მიიღებს.

არასამთავრობო ორგანიზაციების აზრით: მაუწყებლის მიერ საჯარო ინფორმაციის გაცემის შეზღუდვა ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციას. გენერალური დირექტორის მიერ ინფომრაციის გაცემაზე გადაწყვეტილების ერთპიროვნულად მიღება კი სახელმწიფოში ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის სტანდარტს კითხვის ნიშნის ქვეშ დააყენებს; საქართველოს კონსტიტუციის 41-ე მუხლის თანახმად ყველა მოქალაქე უფლებამოსილია ხელი მიუწვდებოდეს სახელმწიფო დაწესებულებებში არსებულ დოკუმენტაციაზე, თუ აღნიშნული დოკუმენტაცია არ შეიცავს სახელმწიფო, პროფესიულ ან კომერციულ საიდუმლოებას. ინფორმაციის თავისუფლებასთან დაკავშირებულ საკითხებს უფრო დეტალურად აწესრიგებს საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსი. კერძოდ კოდექსის თანახმად საჯარო დაწესებულებაში დაცული ინფორმაცია წარმოადგენს ღია საჯარო ინფორმაციას. საჯარო დაწესებულებაში დაცული ინფორმაცია, შესაძლებელია არ გაიცეს მხოლოდ იმ შემთხვევაში თუ ის წარმოადგენს სახელმწიფო, პროფესიულ ან/და კომერციულ საიდუმლოებას, შეიცავს პერსონალურ მონაცემებს ან დაცულია აღმასრულებელი პრივილეგიით. საჯარო დაწესებულებაში დაცული ინფორმაციის გაცემაზე უარის თქმა სხვა ნებისმიერი საფუძვლით არ შეესაბამება მოქმედ კანონმდებლობას, შესაბამისად არის არალეგიტიმური.

საზოგადოებრივი მაუწყებლობის შესახებ საქართველოს კანონი ვერ დააწესებს საჯარო ინფორმაციის ახლებურ განმარტებას კონკრეტულად იმ ინფორმაციისთვის, რაც საზოგადოებრივ მაუწყებელში ინახება. საზოგადოებრივი მაუწყებლობის შესახებ საქართველოს კანონმა შეუძლებელია შეზღუდოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მოქმედება საჯარო ინფორმაციაზე. დაუშვებელია ასევე, საზოგადოებრივი მაუწყებლის გენერალურ დირექტორს მიენიჭოს ერთპიროვნული და ექსკლუზიური უფლებამოსილება თავად გადაწყვიტოს თუ მაუწყებელთან დაკავშირებით რა ინფორმაცია უნდა გასაჯაროვდეს და რა არა. მსგავსი პრეცედენტი დაშვება, კითხვის ნიშნის ქვეშ დააყენებს საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის ერთიან სისტემას სახელმწიფოში. განმარტებითი ბარათის თანახმად აღნიშული ცვლილების განხორიცელების საჭიროება გამომდინარეობს მაუწყებლის კონკურენტუნარიანობის დაცვის ინტერესიდან. მიუხედავად იმისა, რომ აღნიშნული ინტერესი არის ლეგიტიმური, დაუშვებელია „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში შემოთავაზებული ცვლილების მიღება. მოქმედი კანონმდებლობა უკვე იცნობს კომერციული და პროფესიული საიდუმლოების ცნებას, რომელთა ერთ-ერთ ძირითად მიზანსაც სწორედ პირთა კონკურენტუნარიანობის დაცვა წარმოადგენს.

2. შესატანი ცვლილებების მიხედვით: სახელმწიფო შესყიდვების შესახებ“ საქართველოს კანონი არ გავრცელდება საზოგადოებრივი მაუწყებლის მიერ, საზოგადოებრივი მაუწყებლის ეთერით გადასაცემი გადაცემების, სერიალების, მხატვრული და დოკუმენტური ფილმების დამზადების მომსახურების შესყიდვაზე. ტელერადიოპროდუქციის (პროგრამები, გადაცემები, ფილმები, რეპორტაჟები, კულტურული ღონისძიებები) ან/და მასთან დაკავშირებული მომსახურების შესყიდვა განხორციელდება „სახელმწიფო შესყიდვების შესახებ“ საქართველოს კანონის შესაბამისად, გარდა იმ შემთხვევებისა, როდესაც მოხდება არარეზიდენტი პირისაგან ტელერადიოპროდუქციის შესყიდვა.“

არასამთავრობო ორგანიზაციების აზრით: შემოთავაზებულ ცვლილებათა კუმულაციური ეფექტი გამოხატულებას პოვებს ისეთ ვითარებაში, როდესაც “სახელმწიფო შესყიდვების შესახებ“ საქართველოს კანონის მოქმედების სფეროდან სრულად გამოირიცხება პროდუქციის დამზადების და გამზადებული პროდუქციის შესყიდვა კერძო სამართლის იურიდიული პირებისა და არარეზიდენტი პირებისგან. შესაბამისად, პროდუქციის შეძენა-წარმოების შესყიდვისათვის ტენდერის ჩატარების ვალდებულება, საზოგადოებრივ მაუწყებელს ექნება მხოლოდ რეზიდენტი პირებისგან შეძენის შემთხვევაში. შესაბამისად “სახელმწიფო შესყიდვების შესახებ საქართველოს კანონით” დადგენილი სტანდარტის დაცვა საზოგადოებრივ მაუწყებელს შესყიდვათა მხოლოდ ძალზედ შეზღუდულ ნაწილზე გავრცელდება.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის გარე და შიდა პროდუქციის შესყიდვის გატანა სახელმწიფო შესყიდვების შესახებ კანონის მოქმედების სფეროდან დაუშვებელია, ვინაიდან ეს გაუმჭვირვალეს გახდის საზოგადოებრივი მაუწყებლის შესყიდვებს და შეასუსტებს მაუწყებლის ანგარიშვალდებულების სტანდარტს. საზოგადოებრივი მაუწყებელი წარმოადგენს საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს, რომლის ფუნქციონირება და დაფინანსება მთლიანად დამოკიდებულია სახელმწიფო ბიუჯეტიდან გამოყოფილ ფინანსურ რესურსებზე. შესაბამისად, საზოგადოებრივი მაუწყებლის ანგარიშვალდებულებისა და ფინანსური გამჭვირვალობის დონე მაქსიმალურად მაღალი უნდა იყოს. კანონში შესატანი ცვლილებების ზემოთ მოყვანილი რედაქცია მაუწყებლის გამჭვირვალობის სტანდარტს დაბლა წევს, აჩენს მაუწყებლის შესყიდვებში კორუფციულ რისკებს და მის მიერ საჯარო ფინანსების გაუმჭვირვალედ ხარჯვის შესაძლებლობას იძლევა.

3.შესატანი ცვლილებების მიხედვით: ბიუჯეტის კორექტირების ნაწილში, გენერალური დირექტორის უფლებამოსილებები იზრდება, ხოლო სამეურვეო საბჭოსი- მცირდება

არასამთავრობო ორგანიზაციების აზრით: „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მოქმედი რედაქცია ითვალისწინებს სამეურვეო საბჭოს უფლებას საკუთარი ინიციატივით წარადგინოს ცვლილებები ბიუჯეტში. შემოთავაზებული კანონპროექტით საბჭოს ერთმევა აღნიშნული უფლება, და ნაცვლად ამისა ბიუჯეტის, ისევე როგორც ბიუჯეტში ცვლილებების ინიცირების უფლება გენერალური დირექტორის ხელში გადადის. ამასთან საბჭოს ერთმევა უფლება-მოსილება საკუთარი ინიციატივით შეიტანოს ცვლილებები მაუწყებლის დებულებაში, და ნაცვლად ამისა აღნიშნული მხოლოდ გენერალური დირექტორის მიერ ინიცირების შემთხვევაში იქნება შესაძლებელი.

ნაცვლად ამისა პროექტის არსებული სახით მიღების შემთხვევაში გაუმართლებლად გაიზრდება საზოგადოებრივი მაუწყებლის გენერალური დირექტორის უფლებამოსილება, სამეურვეო საბჭოს უფლება-მოვალეობათა შემცირების ხარჯზე. აღნიშნული კი ამცირებს საზოგადოებრივ მაუწყებელზე სრულყოფილი დემოკრატიული კონტროლის განხორციელების საშუალებებს, რაც თავის მხრივ ეწინააღმდეგება 2013 წელს მაუწყებლის რეფორმირების სულისკვეთებას

4.შესატანი ცვლილებების მიხედვით: ნახევრდება სოციალური რეკლამისთვის დასათმობი დრო;

არასამთავრობო ორგანიზაციების აზრით: საზოგადოებრივი მაუწყებლის მიერ საზოგადოებრივი მნიშვნელობის მატარებელი საქმიანობის განხორციელების ერთ-ერთ წარმოჩინებას სწორედ უფასო სოციალური რეკლამა წარმოადგენს. დაუშვებელია სოციალური რეკლამისათვის დასათმობი დროის განახევრება, მითუმეტეს კი იმ ვითარებაში, როდესაც განმარტებით ბარათში არ არის დასაბუთებული აღნიშნული ცვლილების აუცილებლობა;

5.შესატანი ცვლილებების მიხედვით: თანამშრომლების ხელშეკრულებების შინაარსს სამეურვეო საბჭო აღარ განსაზღვრავს.

არასამთავრობო ორგანიზაციების აზრით: საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოსთვის თანამშრომლების შრომითი ხელშეკრულების პირობების წესის განსაზღვრის უფლების შეზღუდვით, სუსტდება არა მხოლოდ მისი როლი საზოგადოებრივი მაუწყებლის მართვაში და არამედ, მაუწყებელი საერთოდ თავისუფლდება მითითებული შრომითი უფლებების დაცვის ვალდებულებისგან, რაც საზოგადოებრივ მაუწყებელში თანამშრომელთა შრომითი უფლებების დაცვის მხრივ უკან გადადგმული ნაბიჯია.

ფემინიზმისა და ქალთა უფლებების დისკრედიტაცია, ჰომოფობიასთან ერთად, ანტიდასავლური პროპაგანდის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი იარაღია საქართველოში. ანტიდასავლური ონლაინ მედიასაშუალებები ქალთა უფლებებისთვის ბრძოლას წარმოაჩენენ, როგორც დასავლეთისგან თავსმოხვეულ ქმედებას, რომელიც ეწინააღმდეგება მართლმადიდებელ ეკლესიას, ოჯახს და სხვა ე.წ. ქართულ, ტრადიციულ ღირებულებებს.

როდესაც ქართული ანტიდასავლური მედიასაშუალებები ქალთა მოძრაობასა და ფემინიზმზე წერენ, პირველ რიგში, ცდილობენ დაამტკიცონ, რომ ამ მოძრაობას საერთო არაფერი აქვს ქალების დაცვასთან და უფრო მეტიც - ფემინისტები არიან დასავლეთისგან დაფინანსებული პირები, რომლებსაც მხოლოდ პირადი მიზნები ამოძრავებთ, მათ შორის ოჯახის ინსტიტუტისა და ქართული ტრადიციებისათვის ძირის გამოთხრა.

როგორც ჩანს, ქართული ანტიდასავლური ონლაინ მედიასაშუალებებისთვის ყველაზე “მტკივნეული” საკითხი ფემინისტთა მიერ პარლამენტში გენდერული კვოტების აუცილებლობაზე საუბარია. ამ საკითხზე მომზადებული სტატიები გაჯერებულია შეურაცხმყოფელი, დისკრიმინაციული ტერმინებით, მიზოგინიით. მნიშვნელოვანია ის, რომ ამ მედიასაშუალებებში კვოტების საწინააღმდეგოდ, ვერ შეხვდებით არგუმენტირებულ მსჯელობას, რომელიც დაცლილი იქნება შეურაცხყოფისა და სიძულვილისგან. მაგალითად, “საქართველო და მსოფლიოს” ვებგვერდზე გამოქვეყნებულ სტატიაში ავტორი, ბაკურ სვანიძე წერს:

“ბიძინა პოლიტიკიდან წავიდა,მაგრამ ქალი “ბუტკაში” არ შევიდა; ან, სულაც, სწორედ საქართველოს პარლამენტი მიიჩნიეს გარკვეული ტიპისა და კატეგორიის ქალებმა “ბუტკად” და დიდი დაჟინებითაც აპირებენ იქ შესვლა-მოკალათებას”.

“აკი, ჩვეულებრივი, ნორმალური, რეალურად ჭკვიანი და ინტელექტუალი ქალების მისწრაფება მამაკაცებთან ჯანსაღი კონკურენცია და ამ კონკურენციის საფუძველზე მიღწეული წარმატებაა ამა თუ იმ სფეროში. ხოლო ამათ, გონებით მახინჯ არსებებს, როგორც წესი, სადმე ინტრიგით, დაძალებით, შანტაჟით გაკვეტება ურჩევნიათ და, როგორც წესი, ზუსტად იქ ეკვეტებიან ხოლმე, სადაც მათნაირების ადგილი ჯანსაღ ვითარებაში არ უნდა იყოს”.


აღნიშნული გამოცემა იყენებს ისეთ შეურაცხმყოფელ ტერმინებს, როგორიცაა: ახუნტრუცებული დედაკაცი, არაქალი, მოქალო ელემენტი, ტუტუცი დედაკაცი და ა.შ.

ფემინიზმზე საუბრისას, ავტორები საკუთარი მოსაზრებების გასამყარებლად ეყრდნობიან აშკარად ცრუ ფაქტებს, ან ისეთ ინფორმაციას, რომლის გადამოწმებაც შეუძლებელია.

როგორც ზემოთ ვახსენეთ, ფემინიზმი ანტიდასავლური მედიასაშუალებების მიერ წარმოდგენილია, როგორც ტრადიციული ოჯახის ძირგამომთხრელი იდეოლოგია, რომლის ერთადერთი მიზანი სწორედ ოჯახის, ტრადიციებისა და მამაკაცების წინააღმდეგ ბრძოლაა, ფემინიზმს წარმოაჩენენ როგორც კაცობრიობის დამღუპველად. მაგალითად, სააგენტო ივერიონი წერს:

“ვაჟკაცი ქალიც რა სათქმელია? ეგ ტენდენციაც აშკარად იგრძნობა “დავაჟკაცდნენ” ქალები! ფემინიზმი სხვა არაფერია, თუ არა ლტოლვა კაცურობისკენ! გადაშენდება ადამიანის მოდგმა! არა და, ხომ იცი რა ცოტანი დავრჩით?”

ამავე სააგენტოს ვებსაიტზე გამოქვეყნებულ განცხადებაში არასამთავრობო ორგანიზაცია "ეროვნულ-რელიგიური ინსტიტუტის" ხელმძღვანელი ზვიად ტომარაძე წერს, რომ ქალთა უფლებების დაცვის მოთხოვნა “მიმართულია ოჯახის, როგორც ინსტიტუტის დასანგრევად! და რაოდენ სამწუხაროა, როდესაც ამას ხელისუფლება ვერ აცნობიერებს”. ამის დასტურად, ტომარაძე იხსენებს 2014 წლის ოქტომბერში მთავრობის კანცელარიასთან გამართულ აქციას. ამ აქციაზე აქტივისტებმა გააპროტესტეს ოჯახში ძალადობა და ქალების მკვლელობები, რასაც მოგვიანებით პარლამენტში დისკუსიაც მოჰყვა.

ანტიდასავლური მედიასაშუალებები ფემინისტურ მოძრაობას და ქალთა უფლებების დაცვაზე საუბარს პირდაპირ უკავშირებენ ევროპისა და ამერიკის შეერთებული შტატების პოლიტიკას.

“გენდერული ინკვიზიციის ახალი დოკუმენტი მომზადებულია ევროპარლამენტის ქალთა უფლებებისა და გენდერული თანასწორობის კომიტეტის მიერ. საბავშვო წიგნებში ტრადიციული ოჯახის პოპულარიზაციის აკრძალვის გარდა, ევროპელი ფემინისტები მოითხოვენ ევროკავშირის კანონმდებლობის შეცვლას ქალის სახის კორექტირების მიზნით”, - წერს “საქართველო და მსოფლიო”.

ამ და მსგავს სტატიებში შეხვდებით ინფორმაციას იმის შესახებაც, რომ თითქოს, შევდეთში აკრძალეს ბავშვების დაყოფა გოგოებად და ბიჭებად, მიმდინარეობს ზღაპრების გადაკეთება, სადაც პრინცს პრინცესა კი არ უყვარდება, არამედ პირნცს პრინცი და პრინცესას პრინცესა და ა.შ. ამ კუთხით საინტერესოა ერთი დეტალი, კერძოდ, “საქართველო და მსოფლიომ” დაწერა: “შვედეთში პატარებს ახალ “ნეიტრალურ” ნაცვალსახელს აზეპირებენ – “ჰენ”, რომელიც გოგოსაც ნიშნავს და ბიჭსაც, ქალსაც და კაცსაც. მოგვიწევს ამ ნოვაციის გადმოღება”. ავტორს ალბათ ან დაავიწყდა, ან შეგნებულად არ წერს, რომ ამ მიმართულებით შვედეთისგან არაფრის თავსმოხვევა ქართულ ენას არ სჭირდება, რადგან ბევრი სხვა ენისგან განსხვავებით, ქართულ ენაში არის ნეიტრალური ნაცვალსახელი “ის”, რომელიც, როგორც იცით, ქალსაც აღნიშნავს, კაცსაც და ნებისმიერ უსულო საგანსაც.

ანტიდასავლურ მედიასაშუალებებში საინტერესო ტენდენციაა ისიც, რომ როდესაც საუბრობენ დასავლეთის მიერ ტრადიციული ოჯახის “ძირგამომთხრელ საქმიანობაზე”, ფემინიზმსა და ქალთა უფლებების დაცვას ყოველთვის ახსენებენ ჰომოსექსუალობისა და ლგბტ (ლესბი, გეი, ბისექსუალი, ტრანსგენდერი) პირთა უფლებების დაცვასთან ერთად. მარტივად რომ ვთქვათ, ქალთა უფლებებისა და ლგბტ პირთა უფლებების დაცვა ერთობლიობაში განხილულია როგორც ტრადიციებისა და ოჯახის წინააღმდეგ მიმართული საქმიანობა.

საინტერესოა ისიც, რომ ეს მედიასაშუალებები ერთი-ერთში იმეორებენ რუსულ მედიაში აქტიურად გამოყენებულ ისეთ ტერმინებს, როგორიცაა “სოდომური მაფია”, “გეი ლობი” და ა.შ. ასეთ სტატიებში შეხვდებით შეთქმულების თეორიებს იმის შესახებ, თუ როგორ მართავენ ფემინისტთა და გეების გაერთიანებები მსოფლიოს, როგორ ებრძვიან რელიგიას, ოჯახსა და ტრადიციებს. ზოგიერთ მსგავს სტატიას წყაროდ პირდაპირ აქვს მითითებული გაურკვეველი რუსული საიტის მისამართები, რომლებიც ასევე სიცრუითა და დეზინფორმაციით კვებავენ მკითხველს.