კახეთის საინფორმაციო ცენტრმა 18 მაისს გამოაქვეყნა მასალა სათაურით: “სოფელ გურჯაანში მამამ 3 მცირეწლოვანი შვილი სასტიკად ცემა”. სტატიას ახლავს ვიდეო, რომელშიც იდენტიფიცირებულია სოფელი, სადაც ამბავი მოხდა, ბავშვების პაპა და მეზობლები, ნახსენებია ოჯახის გვარი, რაც ბავშვის იდენტიფიცირების საფრთხეს ქმნის.

“25 წლის მამაკაცმა სამი არასრულწლოვანი შვილი ცემა. გავრცელებული ინფორმაციით 2 მამაკაცის გერია, ერთი კი ბიოლოგიური შვილი. განსაკუთრებით მძიმეა წლინახევრის ბავშვის მდგომარეობა, რომელიც კატასტროფის ბრიგადამ სამკურნალოდ თბილისში იაშვილის სახელობის კლინიკაში გადაიყვანა”, - ამბობს ჟურნალისტი ვიდეოში.

საერთაშორისო სტანდარტების მიხედვით, ძალადობის მსხვერპლი ბავშვების იდენტიფიცირება დაუშვებელია.

გაეროს „ბავშვის უფლებათა კონვენცია“, მუხლი 16 1. არც ერთი ბავშვი არ შეიძლება იყოს პირადი და ოჯახური ცხოვრების, საცხოვრებელი ბინის ხელშეუხებლობის ან კორესპონდენციის საიდუმლოების უფლებათა მის მიერ განხორციელებაში თვითნებური ან უკანონო ჩარევის ან მისი ღირსებისა და რეპუტაციის უკანონო ხელყოფის ობიექტი. 2. ბავშვს უფლება აქვს, კანონით იყოს დაცული მსგავსი ჩარევის ან ხელყოფისაგან.

ჟურნალისტთა საერთაშორისო ფედერაციის სახელმძღვანელო მითითებები და პრინციპები, რომლებიც ეხება ბავშვების საკითხებთან დაკავშირებულ პუბლიკაციებს: "ბავშვებთან დაკავშირებული ნებისმიერი მასალის გამოქვეყნებისას, საგულდაგულოდ აწონ-დაწონონ შესაძლო შედეგები და მინიმუმამდე დაიყვანონ ზიანის ფაქტორი. მოერიდონ ბავშვებთან დაკავშირებული პრობლემების სენსაციურ და სტერეოტიპულ გაშუქებას პუბლიკაციების პოპულარობის მიზნით";

17 მაისს, ჰომოფობიასთან და ტრანსფობიასთან ბრძოლის საერთაშორისო დღესთან დაკავშირებით, თბილისში მშვიდობიანი აქცია რამდენიმე ადგილას ჩატარდა. ონლაინ მედიამ საკმაოდ დაბალანსებულად გააშუქა ამ დღის მოვლენები. 17-18 მაისს ვაკვირდებოდით 8 ონლაინ გამოცემას: netgazeti.ge, liberali.ge, ick.ge, gurianews.com, info9.ge, ambebi.ge, ipn.ge და geworld.ge.

უნდა აღინიშნოს ონლაინ გამოცემა „ნეტგაზეთის“ აქტიურობა. მათ რამდენიმე მასალა მიუძღვნეს ამ დღის მოვლენებს. გამომდინარე იქიდან, რომ აქცია სხვადასხვა ადგილას ჩატარდა, ნეტგაზეთმაც მკითხველს ყველა წერტილიდან შესთავაზა ე.წ. „ნიუსები“ და ვიდეოსიუჟეტები. აღსანიშნავია საკმაოდ ინფორმაციული ინფოგრაფიკაც, საიდანაც მკითხველს შეეძლო გაეგო, როგორ დაიწყო ამ დღის აღნიშვნა, რატომ 17 მაისი, საქართველოში როდის აღინიშნა პირველად ეს დღე და ასე შემდეგ.

17 მაისს ევროკავშირის ოფისის წინ ორგანიზაცია „ერეკლე მეორის საზოგადოებამ“ და ბასილ მკალავიშვილმა გააპროტესტეს ევროსასამართლოს გადაწყვეტილება 2012 წლის 17 მაისთან დაკავშირებით, რომლის მიხედვითაც საქართველოს 33 500 ევროს გადახდა დაეკისრა 13 მოსარჩელის სასარგებლოდ. ნეტგაზეთის გარდა, ეს აქცია ჩვენი დაკვრივების ქვეშ მყოფ არც ერთ ონლაინ გამოცემას არ გაუშუქებია. მასალა გამოქვეყნდა სათაურით: „ჰომოფობიური აქცია ევროკავშირის ოფისთან“, რედაქციამ სათაურშივე შეაფასა აქცია „ჰომოფობიურად“, რითიც ჟურნალისტური სტანდარტების შესაბამისად, გაემიჯნა ჰომოფობიას და დააფიქსირა თავისი პოზიცია.

აღსანიშნავია ონლაინ გამოცემა „ლიბერალის“ აქტიურობაც. მათ ყველა „ცხელი წერტილიდან“ მიაწოდეს მკითხველს სიახლეები. მასალებს თან ერთვოდა ფოტოებიც მოვლენის ადგილიდან.

საშუალო ინტენსივობით გააშუქა 17 მაისის მოვლენები საინფორმაციო სააგენტო „ინტერპრესნიუსმა“ და აქციებს რამდენიმე ფოტორეპორტაჟი მიუძღვნა.

17 მაისის მოვლენები, ვერ მოხვდა „კახეთის საინფორმაციო ცენტრისა“ და „გურიანიუსის“ ვებგვერდებზე.

ონლაინ გამოცემა „geworld.ge-მ“ კი მხოლოდ ერთი სტატია გამოაქვეყნა, სადაც ლევან ვასაძე უკმაყოფილებას გამოთქვამდა ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლოს მიერ საქართველოსთვის დაკისრებულ ვალდებულებაზე, მან გამოიყენა სიძულვილის ენა და სექსუალური უმცირესობების წარმომადგენლებს პერვერტები უწოდა. მისი აზრით, ეს ქვეყნის შიდა საქმეებში უხეში ჩარევა და ეკლესიის მიზანმიმართული დისკრედიტაციაა: „ჩვენ ბრბო გვიწოდეს. ორგანიზებული შეტევა ქართულ ეკლესიაზე, მისი დისკრედიტაციის მიზნით და ეკლესია იქით ეხმარებოდა ძალადობის შემცირებას. ევროპულმა სასამართლომ საქართველო ამ მოვლენებისთვის 33 ათასი ევროთი დააჯარიმა. მე, როგორც მოქალაქე, ვთვლი, რომ ეს ქვეყნის შიდა საქმეებში სრულიად უხეში ჩარევაა“.

ონლაინგამოცემა Geworld.ge-ზე გამოქვეყნდა ინტერვიუ სათაურით: „მამა გიორგი (რაზმაძე): ვეკითხები ბატონ კახა კალაძეს და, საერთოდ, ხელისუფლების ყველა

„რა მოხდა კარალეთის სკოლაში“ - ამ სათაურით გამოქვეყნებული სტატიით გაზეთმა „კვირის პალიტრამ“ გორის რაიონის სოფელ კარალეთის I საჯარო სკოლის მე-7 და მე-8 კლასელი გოგონების მოწამვლის ისტორია გააშუქა. სტატიაში მოწამვლის ერთ-ერთ ვერსიად ნარკოტიკული საშუალებების მიღება დასახელდა. მასალაში მოზარდები იდენტიფიცირებულნი არიან, აღნიშნულია რამდენიმე მათგანის სახელი და გვარი.

სტატია იწყება ფაქტის გადმოცემით, რომ ჯერჯერობით დაუდგენელი მიზეზით, კარალეთის სკოლის მოსწავლეებმა გონება დაკარგეს. ათი მოზარდი ბავშვთა საავადმყოფოში გადაიყვანეს. აღიძრა სისხლის სამართლის საქმე.

სტატიის ავტორი წერს, რომ საკვებით ან წყლით ინტოქსიკაციის ვერსია ლაბორატორიულად არ დადასტურდა. აქვე ჟურნალისტი გოგონების მოწამვლის მიზეზების დაუზუსტებელ ვერსიებსაც გვიზიარებს - „გავრცელდა ინფორმაცია, რომ გოგონებმა ფსიქოტროპული ნივთიერების შემცველი წამალი მიიღეს“. დაუზუსტებელი ინფორმაცია გამეორებულია გორის რაიონის გამგებლისა და კარალეთის პირველი საჯარო სკოლის დირექტორის კომენტარებში, რომლებიც საუბრობენ და მიანიშნებენ „ეჭვებზე“, რომ ბავშვებმა, შესაძლოა, ნარკოტიკული საშუალებები მიიღეს, რამაც მათი გონების დაკარგვა გამოიწვია.

„მედიკოსები ამბობენ, რომ მოწამვლის ან ინტოქსიკაციის ნიშნები არ არის. გაკეთდა წყლის ანალიზიც. საქმეში ჩართულია პოლიციაც. ეჭვი აქვთ, თვითონ ბავშვებმა ხომ არ მიიღეს რაიმე საშუალებები“, - ამბობს გამგებელი. „ვიცი, გავრცელდა ვერსია, თითქოს ბავშვებმა „პლანი“ მოწიეს და ცუდად ამიტომ გახდნენო. აქ მაინც სოფელია, ყველა ყველას იცნობს, არა მგონია. თუმცა, გამორიცხვით არაფერს გამოვრციხავ“, - დასძენს დირექტორი და სტატიაც ამ სიტყვებით მთავრდება.

სტატიაში მოცემულია არასრულწლოვანთა კომენტარებიც. მოსწავლეები ნარკოტიკული ნივთიერებების რაიმე ფორმით მიღებას უარყოფენ. „გავრცელდა ინფორმაცია, თითქოს რაიმე შევისუნთქეთ ან პრეპარატები მივიღეთ, რაც აბსურდია“, - ამბობს ერთ-ერთი.

სტატიას თან ახლავს ფოტო, რომელზეც, სავარაუდოდ, ბავშვთა საავადმყოფოში მოთავსებული არასრულწლოვნები არიან გამოსახული. თუმცა, ამ შემთხვევაში, უხარისხო ფოტოსურათის გამო, ბავშვების იდენტიფიცირება შეუძლებელია.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მე-8 მუხლის თანახმად, ჟურნალისტი ვალდებულია, დაიცვას ბავშვის უფლებები;მან უპირატესი მნიშვნელობა უნდა მიანიჭოს ბავშვის ინტერესებს, არ მოამზადოს და არ გამოაქვეყნოს ბავშვების შესახებ ისეთი სტატიები ან რეპორტაჟები, რომლებიც საზიანო იქნება მათთვის.

ამავე დროს, ჟურნალისტმა არ უნდა ჩამოართვას ინტერვიუ და არ უნდა გადაუღოს ფოტო 16 წელზე ნაკლები ასაკის მოზარდს მშობლის ან მეურვის თანხმობის გარეშე იმ საკითხებზე, რომლებიც მისი ან სხვა რომელიმე მოზარდის კეთილდღეობას ეხება.

6 მაისს “2030-ში“ გასული სიუჟეტიდან ირკვევა, რომ სოფელ მაწიმში ერთ-ერთი პრობლემა ზამთრისთვის შეშით მომარაგებაა და მესაკუთრე მოსახლეობას ტყიდან ფიჩხის გამოტანის უფლებასაც არ აძლევს.

“ვალერი ცერცვაძე, რომელსაც სოფლის მოსახლეობა აკაციის ტყის მესაკუთრედ აცხადებს, ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის დროს სოფელ მაწიმის რწმუნებული იყო. მოქმედი რწმუნებული გიორგი კევლიშვილი ამბობს, რომ ვალერიან ცერცვაძემ, რომელიც სოფლის მოსახლეობას ტყეში აღარ უშვებს, ტერიტორია მიხეილ სააკაშვილის გადაწყვეტილებით, პირდაპირი მიყიდვის წესით შეიძინა”, - ჟურნალისტის ამ ტექსტს ახალი რწმუნებულის, გიორგი კევლიშვილის, სინქრონი მოყვება, რომელიც ამტკიცებს, რომ ტყე საჯარო რეესტრში ვალერიან ცერცვაძის მეუღლეზეა გაფორმებული. გადაცემაში იმავეს ამტკიცებს კიდევ ერთი რესპონდენტი -ლაგოდეხის მუნიციპალიტეტის ახლანდელი გამგებელი.

გადაცემაში არ არის ჩაწერილი არც ვალერიან ცერცვაძე და არც მისი მეუღლე, რომელიც, როგორც“2030-ში” ამტკიცებენ, ტყის ამჟამინდელი მფლობელია.

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსი, მუხლი 18

პროგრამაში მხოლოდ ერთი დაინტერესებული მხარის მოწვევა აქტუალურ საკითხზე კონკრეტული პოზიციის სრულყოფილად გამოკვლევის მიზნით, არ შეიძლება გამოყენებული იქნას იმ ჯგუფებზე თავდასხმის საშუალებად, რომლებიც არ მონაწილეობენ პროგრამაში.

7 მაისს ტელეკომპანია „იმედმა” გადაცემა „სხვა რაკურსი” 7 მომაკვდინებელ ცოდვას” მიუძღვნა. გადაცემის წამყვანმა და სტუმრებმა დიდი დრო დაუთმეს 7-დან ერთ-ერთ მომაკვდინებელ ცოდვაზე - სიძვაზე მსჯელობას. გადაცემის ამ ნაწილში რესპონდენტები იყენებენ სტერეოტიპულ გამონათქვამებს, რომ ჰომოსექსუალიზმი მომაკვდინებელი ცოდვაა, არასამთავრობო სექტორი ხელს უწყობს ჰომოსექსუალიზმის დემონსტრირებას, კანონი კი სამსახურიდან გათავისუფლების შემთხვევაში “ჩვეულებრივ” მოქალაქეზე მეტად ჰომოსექსუალს იცავს.

“აი, მაგალითად, არიან ადამიანები, რომლებიც იბადებიან და მოთხოვნილება აქვთ. მე არ ვამბობ სექსმუშაკებზე, არ ვამბობ ისეთ ადამიანებზე, რომლებიც სექსით ფულის გამო არიან დაკავებულები, მოდი ასე ვიტყვი ეკლესიურად, სიძვის დემონი ვისაც აქვს შეჩენილი, რა უნდა ქნას იმ ადამიანმა? როგორ უნდა ჩააცხროს ეს?” - ეკითხება გადაცემის წამყვანი სტუდიაში სტუმრად მოწვეულ არქიმანდრიტ ანთიმოზ ბიჩინაშვილს.

ანთიმოზ ბიჩინაშვილი პასუხობს: “გავყოთ ჯერ სიძვა მრუშობისაგან. სიძვა არის, როდესაც უქმრო და უცოლო ადამიანები კონტაქტს ამყარებენ, ამას ჰქვია სიძვა. მრუშობა ჰქვია, როდესაც ან ცოლიანი, ან ქმრიანია მეორე მხარე. მრუშობა და სიძვა ნორმალურ ცოდვად ითვლება. არანორმალურ ცოდვაში შედის ჩუკენობა, ლესბოსელობა, პედოფილობა, მამათმავლობა, ზოოფილობა და ა. შ. ეს არანორმალურ ცოდვებში შედის. ნორმალურში შედის სიძვა-მრუშობა და დანარჩენები არანორმალურში”.

შალვა რამიშვილის კომენტარის პასუხად, რომ “21-ე საუკუნეში ადამიანის სექსუალური მიკუთვნება არ უნდა განიხილებოდეს”, ერთ-ერთი სტუმარი (მანჩო გიორგობიანი) ამბობს. “ჩვენ არ განვიხილავთ, მაგრამ ენჯეო-ები განიხილავენ იმაზე მეტად, ვიდრე ეს საჭიროა. ხდება დემონსტრირება მუდმივად... ვთქვათ, შალვა არის ჰომოსექსუალი. კონფლიქტს ქმნის კანონი, როდესაც აკეთებს სეგრეგაციას ჩვენ შორის და შალვა სარგებლობს ჩემზე მეტი უფლებებით. სამსახურიდან ორივეს რომ გვაგდებდნენ და შენ რომ თქვა, მე ვარ ჰომოსექსუალი და ეს ამიტომ მაგდებს, შენ დაგტოვებენ სამსახურში და მე გამაგდებენ”.

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის თანახმად (მუხლი 33), მაუწყებელმა თავი უნდა აარიდოს უმცირესობების და სოციალური პრობლემების შესახებ არასწორი და შეცდომაში შემყვანი განცხადებების გაკეთებას და ხელი არ უნდა შეუწყოს სტერეოტიპების ჩამოყალიბებას.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მე-7 მუხლის თანახმად, "ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით”.

“როგორც ამბობენ“, „გავრცელებული კულუარული ინფორმაციით“, „სანდო წყაროზე დაყრდნობით“, „როგორც ცნობილია“, - ფაქტების სიზუსტის დასამტკიცებლად ქართულ მედიასაშუალებებში ამ სიტყვებს არცთუ იშვიათად შეხვდებით. Mediacheker- ის მიერ ჩატარებული რაოდენობრივი კვლევის შედეგებმა ცხადყო, რომ 16-26 თებერვლის მონაკვეთში სამ გაზეთში: „ალიაში“, „ქრონიკასა“ და „პრაიმ ტაიმში“ გამოქვეყნებული მასალების 24% - ში ინფორმაციის წყარო ზუსტად იდენტიფიცირებული არ იყო და ფაქტების გასამყარებლად, სწორედ, ზემოთმოყვანილი სიტყვები იყო გამოყენებული. მედიაპროდუქტში ფაქტების აღწერისას სიზუსტის დაცვა, ფაქტისა და მოსაზრების ერთმანეთისაგან მკაფიო გამიჯვნა, მაღალპროფესიული, ეთიკური ჟურნალისტიკის ერთ-ერთი ფუნდამენტური პრინციპია. საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის პირველი და მესამე პუნქტების მიხედვით „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“, „ჟურნალისტმა უნდა გადასცეს ინფორმაცია მხოლოდ იმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყარო დადასტურებულია“.

“როგორც ამბობენ, გავრცელებული ინფორმაციით“

„გავრცელებული ინფორმაციით, ბოლო რამდენიმე დღეა, სააკაშვილი კიევში ადგილს ვერ პოულობს და აქტიურად ეკონტაქტება თავის გარემოცვას თბილისში“ „როგორც ამბობენ, ექსპრეზიდენტი იმდენად შეწუხებულია ჟვანიას საქმის გამოძიებით, რომ ყველა მისაღებ თუ მიუღებელ ხერხებს ხმარობს მის შესაჩერებლად“. („პრაიმ ტაიმი“ 16 თებერვალი, „სააკაშვილზე შესაძლოა ძებნა გამოცხადდეს“)

„უზენაესი კანდიდატურის დასახელებას იურისტთა და პოლიტიკოსთა წრე 23 თებერვალს ელოდა, თუმცა პრეზიდენტმა იჩქარა. ამის მიზეზად კი კულუარებში სახელდება ბიძინა ივანიშვილის ფაქტორი“. („ალია“ 18 თებერვალი, „რა ხდებოდა უზენაეს სასამართლოში და „ნაციონალებში“ ნინო გვენეტაძის კანდიდატურის წარდგენისას?)

„გავრცელებული ინფორმაციით, კირკიტაძე წილში იყო ამ ნაკვეთების გასხვისების საქმეში და ხმასაც იმიტომ არ იღებდა“ . („ალია“ 24 თებერვალი, გვ. 6 „კიდევ რა ბრალს წაუყენებენ დავით კირკიტაძეს?“)

ეთიკის ქარტიის მესამე მუხლის განმარტებით ნაწილში აღნიშნულია, რომ ინფორმაციის წყარო დადასტურებული უნდა იყოს, რაც იმას ნიშნავს, რომ ჟურნალისტმა იცის კონკრეტულად ვინაა ამ ინფორმაციის წყარო, თუმცა შეუძლია ვინაობა არ დაასახელოს. ზემოთმოყვანილ შემთხვევებში მკითხველისთვის გაუგებარი რჩება, ვინაა ინფორმაციის წყარო ან არსებობს თუ არა ეს წყარო საერთოდ. ფრაზებში: „როგორც ამბობენ“, „გავრცელებული ინფორმაციით“, ბუნებრივია, ბუნდოვანი რჩება ვინ ამბობს, ვინ ავრცელებს ინფორმაციას.

მედიასაშუალებებში, ასევე, ვხვდებით გავრცელებული ინფორმაციის გადაუმოწმებლად ფაქტად წარმოჩენის შემთხვევასაც.

„თუმცა ფაქტია, რომ ჯოკია ბოდოკია ნარმანიას უახლოესი მეგობარი და თანასოფლელია კოკიდან“ – („პრაიმ-ტაიმი“ 16 თებერვალი. „რა ცვლილებებს გაატარებს დავით ნარმანია მერიაში“ ) - ნარმანიასა და ჯოკია ბოდოკიას მეგობრობის შესახებ ინფორმაციას ჟურნალისტი როგორც ფაქტს, ისე გვთავაზობს და ამის დასადასტურებლად არ მოჰყავს არც ერთი წყარო.არაერთი მედიასაშუალებით გავრცელდა ინფორმაცია, რომელიც მიუთითებს იმაზე, რომ აღნიშნულ პიროვნებას არაფერი აკავშირებს სოფელ კოკთან.

რამდენად მართებულია ჟურნალისტის მხრიდან „საზოგადოდ გავრცელებული“ ინფორმაციის ფაქტების სახით ან გადაუმოწმებლად მკითხველისათვის მოწოდება? მაღალი პროფესიული სტანდარტი გულისხმობს ჟურნალისტის მიერ ინფორმაციის მინიმუმ ორ წყაროსთან გადამოწმებას, მხოლოდ აღნიშნულის შემდგომ შეიძლება ჩაითვალოს ინფორმაცია სარწმუნოდ. ხოლო „როგორც ამბობენ“, „გავრცელებული ინფორმაციით“ - ამგვარი „მტკიცებულებითი ჩანართები“ ფაქტის სიზუსტის დადასტურების არც თუ წარმატებულ მცდელობას ჰგავს.

„სანდრო წყაროზე დაყრდნობით“

„ერთ-ერთი წყარო აცხადებს, რომ დავით მედულაშვილი იყო შუამავალი ბოდოკიასა და მერიის ზედამხედველობის სამსახურის უფროსს, გეგი ნიჟარაძეს შორის ნათია მახარაშვილის სასტუმროს მშენებლობის საკითხში “ – („ალია“ 18 თებერვალი , „ვინ იქნება ანტიკორუფციულის შემდეგი სამიზნე მერიაში“)

„ბიძინა ივანიშვილის შუშის სასახლიდან საინტერესო ინფორმაციამ გამოჟონა, ივანიშვილი თურმე იქაურობას ანგრევს, ისეთ დღეშია, მთავრობაში ერთადერთი ადამიანი, ვისაც ვერ ელევა, ეს არის ირაკლი ღარიბაშვილი“. ( „ალია“ 26 თებერვალი, „მამუკა არეშიძის „ალიასთვის“ დაპირებული სკანდალური სიის გაგრძელება“ )

„როგორც საპარლამენტო უმრავლესობის ერთ-ერთი წევრი ინკოგნიტოდ ამბობს „ალიასთან“ საუბარში, ეს ადამიანები ნებით კი არ გადადგნენ, კარგა ხნის ჩიჩინის შემდეგ აიძულეს, რომ გადამდგარიყვნენ“ („ალია“ 24 თებერვალი, „ვინ აიძულა „თავისუფალი დემოკრატები“, კომიტეტის თავმჯდომარის პოსტები დაეტოვებინათ?“ )

„ინკოგნიტო წყაროს თქმით, ბიძინა ივანიშვილმა ყველაფერი რომ აპატიოს, ბოლო შეხვედრაზე „რუსთავი 2“ -ის თავზე დაყენებას მაინც არ აპატიებს“ .(„ალია“ 24 თებერვალი, „ვინ აიძულა „თავისუფალი დემოკრატები“, კომიტეტის თავმჯდომარის პოსტები დაეტოვებინათ?“ )

ბუნებრივია, ინფორმაციის წყაროებთან თანამშრომლობის გარეშე ჟურნალისტური საქმიანობის განხორციელება წარმოუდგენელია. ,,სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შესახებ’’ კანონის მესამე თავის მე-11 მუხლი განმარტავს, რომ „პროფესიული საიდუმლოების წყარო დაცულია აბსოლუტური პრივილეგიით და არავის აქვს უფლება, მოითხოვოს ამ წყაროს გამხელა“.

საერთაშორისო პრაქტიკაში არსებობს მაგალითები, როცა ჟურნალისტები საკუთარი თავისუფლების ფასად იცავდნენ წყაროს კონფიდენციალურობას, მაგალითად, ჯუდიტ მილერი, „ნიუ იორკ თაიმსის“ ჟურნალისტი, წყაროს გაუთქმელობისათვის 18 თვის მანძილზე იხდიდა სასჯელს. მილერის მაგალითი ცხადყოფს, თუ რამდენად მნიშვნელოვანია წყაროსა და ჟურნალისტს შორის მჭიდრო და სანდო ურთიერთობის ჩამოყალიბება, განსაკუთრებით კი ისეთ შემთხვევაში, თუ წყარო სისტემატურად თანამშრომლობს მედიასაშუალებასთან.

მიუხედავად ამგვარი დამოკიდებულებისა, „კონფიდენციალურ“ „სანდო წყაროებთან“ თანამშრომლობას შესაძლოა თან ახლდეს პროფესიული რისკები. მაგალითად, წყაროს მხრიდან ჟურნალისტის განზრახ შეცდომაში შეყვანა და მედიის საკუთარი ინტერესებისათვის გამოყენება, ჟურნალისტის მხრიდან კი საკუთარი ნააზრევის მიწერა „სანდო წყაროზე“. (ასეთ შემთხვევაში ჟურნალისტი საკუთარ მოსაზრებებს წარმოგვიჩენს, როგორც უტყუარ ინფორმაციას, რომელიც კონფიდენციალურ წყაროს ემყარება).

ქართულ მედიაზე დაკვირვებამ ცხადყო, რომ „სანდო“ წყაროზე დაყრდნობილ ინფორმაციას ჟურნალისტები საკმაოდ ხშირად იყენებენ, რაც ბადებს კითხვას - რამდენად უტყუარია მათი სტატიები? ხომ არ ემსახურება მსგავსი ინფორმაცია ნებსით თუ უნებლიეთ კონკრეტული ჯგუფის ინტერესებს? გამოიყენეს თუ არა ჟურნალისტებმა მათ ხელთ არსებული ყველა რესურსი, რათა დაედგინათ გავრცელებული მოსაზრებების ჭეშმარიტება? ხომ არ არის ეს ფაქტის სიზუსტის დასადასტურებლად გამოყენებული ერთგვარი ხრიკი?

დავით კახიანი

ინტერნეტგამოცემა geworld.ge-მა გამოაქვეყნა ინტერვიუ ელიზბარ ჯაველიძესთან, სათაურით: დაიმახსოვრეთ „რესპუბლიკელები„ „ნაციონალებზე„ და მიხეილ სააკაშვილზე უარესები არიან!“

მასალაში რესპონდენტის მიერ გამოყენებულია ქსენოფობიური და დისკრიმინაციული გამონათქვამი, კერძოდ, დავით უსუფაშვილი მოხსენიებულია „იუსუპოვად“, ხოლო თინა ხიდაშელი „მის დულსინეად“.

“მე აბსოლუტურად მჯერა, რაც გასულ კვირას უკრაინულ მედიაში გამოქვეყნდა, ეს იყო ერთი ერთზე, რასაც იუსუპოვი და მისი დულსინეა თინა ხიდაშელი ფიქრობენ”.

ამავე გამოცემაში გამოქვეყნდა ინტერვიუ პოლიტოლოგ ვასილ ჭიჭინაძესთან სათაურით: „დღეს საქართველო ამერიკის ყველაზე უუფლებო, უუნარო შტატია!“

ინტერვიუში რესპონდენტი ახალი თავდაცვის მინისტრის, თინა ხიდაშელის, მიმამართით დისკრიმინაციულ განცხადებას აკეთებს.

ჟურნალისტი: რას ნიშნავს თინა ხიდაშელის თავდაცვის მინისტრად დანიშვნა, რას უნდა ველოდოთ?

რესპონდენტი: თინა ხიდაშელი ქალია და მასზე ვერაფერს ვიტყვი, მაგრამ მისგან რას ელოდებით, რა უნდა ქნას?რასაც ზემოდან ბატონები უკარნახებენ, ისე მოიქცევა.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია, მუხლი 7.

„ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციისწახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოსნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლადრასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის,პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ანსოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით“.

ამავე მუხლის განმარტებით ნაწილში ვკითხულობთ: ამ მუხლის განხილვისას კონტექსტს გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს. პირდაპირ ეთერში მოწვეული სტუმრის მიერ გაკეთებულ დისკრიმინაციულ განცხადებებს ჟურნალისტი პირდაპირ ეთერშივე უნდა გაემიჯნოს და დაუპირისპირდეს. თუ ჩანაწერია, მკაფიოდ უნდა ჩანდეს, რომ არატოლერანტული გამონათქვამები არ არის ჟურნალისტის პოზიცია. საჯარო პირს დისკრიმინაციული გამონათქვამი უნდა დაუტოვოს ჟურნალისტმა, კერძო პირს კი, შეიძლება, ამოუჭრას – თუ მიზანი არატოლერანტული გარემოს ჩვენება არ არის.ზოგადად, ევროპული ტენდენცია იმგვარია, რომ ჟურნალისტი უნდა ებრძოდეს დისკრიმინაციულ გამონათქვამებს“.

გენდერულ თანასწორობასა და მედიაზე ევროსაბჭოს წევრი ქვეყნების მინისტრთა კომიტეტის რეკომენდაციის თანახმად,გენდერულ თანასწორობასა და მედიაზე ევროსაბჭოს წევრი ქვეყნების მინისტრთა კომიტეტის რეკომენდაციის თანახმად, მედიასაშუალებებმა ხელი უნდა შეუწყონ თვითრეგულირების მექანიზმების, შიდა ქცევის/ეთიკის კოდექსებისა და შიდამონიტორინგის, ასევე ისეთი სტანდარტების შემუშავებას,რაც მედიაგაშუქებაში გენდერულ თანასწორობას შეუწყობს ხელს, უნდა უზრუნველყონ ქალთა და მამაკაცთა არასტერეოტიპული იმიჯი, ფუნქცია და ხილვადობა, რომელიც თავისუფალია სექსისტური რეკლამირების, ენისა და შინაარსისაგან, რასაც სქესის საფუძველზე დისკრიმინაციის, სიძულვილისა და გენდერზე დაფუძნებული ძალადობისკენ მივყავართ.

6 მაისს გადაცემა “სპექტრის” ეთერში წამყვანმა დავით აქუბარდიამ თურქების მიმართ სიძულვილის ენა გამოიყენა. მან ჯანდაცვის სისტემაზე საუბრისას იაშვილის კლინიის თურქი მფლობელები არატოლერანტული სიტყვებით მოიხსენია.

“მე, სხვათა შორის, ჩემს სუბიექტურ აზრს გეუბნებით. ის ვიღაცა მამაძაღლი თურქები რო იყვნენ იაშვილის კლინიკაში, მთვრალი რო დაბოდიალობდა იმათი მენეჯერი და დედას რო აგინებდა ქართველ ქალ ექიმებს, მაშინ სერგეენკოს ვუთხარი, გაქვთ მშვენიერი მომენტი და გაუწყვიტეთ კონტრაქტი და შეისყიდეთ ეს იაშვილი მეთქი”, - განაცხადა დავით აქუბარდიამ.

“სპექტრის” წამყვანმა იქვე აღნიშნა, რომ იაშვილის კლინიკა სტრატეგიული ობიექტია და ის სახელმწიფოს საკუთრება უნდა იყოს.


კანონი მაუწყებლობის შესახებ, 56-ე მუხლი:

„იკრძალება ისეთი პროგრამების გადაცემა, რომლებიც მიმართულია პირის ან ჯგუფის ფიზიკური შესაძლებლობის, ეთნიკური კუთვნილების, რელიგიის, მსოფლმხედველობის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის ან სხვა თვისებისა თუ სტატუსის გამო შეურაცხყოფისაკენ, დისკრიმინაციისაკენ ან ამ თვისებისა თუ სტატუსის განსაკუთრებული ხაზგასმისაკენ, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ეს აუცილებელია პროგრამის შინაარსიდან გამომდინარე და მიზნად ისახავს არსებული შუღლის ილუსტრირებას.”

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის 33-ე მუხლი:

“მაუწყებელმა თავიდან უნდა აიცილოს რელიგიური, ეთნიკური, ან სხვა ნიშნის მიხედვით რომელიმე ჯგუფის შეურაცხყოფა, მათ შორის გარკვეული ლექსიკის ან გამოსახულების გამოყენება. ეს მოთხოვნა არ უკრძალავს მაუწყებელს, ხელი შეუწყოს ინფორმირებულ და არაცალმხრივ დისკუსიას შეუწყნარებლობის ან დისკრიმინაციის საკითხებზე, ან გადასცეს ფაქტობრივი მასალა ან საზოგადოებაში რეალურად არსებული მოსაზრება.”

ორშაბათს, 4 მაისს გამოცემული ქართული ჟურნალ-გაზეთების მთავარი თემა მთავრობაში განხორციელებული ცვლილებები გახლდათ. სხვა გამოცემებისგან განსხვავებით, გაზეთებმა „ასავალ-დასავალმა“ და „კვირის ქრონიკამ“უარყოფითად შეაფასეს თავდაცვის მინისტრად „ქალის და თანაც თინა ხიდაშელის“ დანიშვნა.

თინა ხიდაშელის თავდაცვის მინისტრად დანიშვნის თემა „ასავალ-დასავალის“ ერთი ნომრის 11 პუბლიკაციაშია განხილული სხვადასხვა გვერდზე და ამ პუბლიკაციებს ჯამში ხიდაშელის 7 ფოტო ახლავს.

„კვირის ქრონიკაც“ სხვადასხვა ფორმით 11 პუბლიკაციაში საუბრობს ხიდაშელის მინისტრად დანიშვნის თაობაზე, რისთვისაც უფრო მეტ -13 ფოტოს იყენებს.

პუბლიკაციების უმეტესობაში თემა ნეგატიური ტონით არის გაშუქებული. ჟურნალისტებისა და რესპონდენტების მოსაზრებებში გამოყენებულია სიძულვილის ენა და გენდერული სტერეოტიპი.

„ასავალ-დასავალის“ ორი რესპონდენტი - „უფლებადამცველთა გაერთიანების“ ხელმძღვანელი, ნიკოლოზ მჟავანაძე და ლეიბორისტული პარტიის პოლიტიკური მდივანი, გიორგი გუგავა აცხადებენ, რომ ისინი, როგორც მამაკაცები, შეურაცხყოფილნი არიან თავდაცვის მინისტრად თინა ხიდაშელის არჩევით. რესპონდენტები არ აკონკრეტებენ, რა იწვევს მათ შეურაცხყოფას, მაგრამ მინიშნება კეთდება მინისტრის სქესზე.

„მე, როგორც მამაკაცი, მომხდარით ვარ საშინლად შეურაცხყოფილი და მიმაჩნია, რომ ასეთ სიტუაციაში ღარიბაშვილის ადგილზე მართლაც უხერხულად ვიგრძნობდი თავს,“ - ამ სიტყვებით პასუხობს ნიკოლოზ მჟავანაძე „ასავალ-დასავალის“ შეკითხვას: „რად უნდა ირაკლი ღარიბაშვილს ისეთი პრემიერობა, როცა თავდაცვის მინისტრად უნიშნავენ ქალს, რომელსაც არჩევნების წინ მკვდარი და ცოცხალი აგინა?“

„1 მაისს მამისონის უღელტეხილზე რუსებმა ოფიციალურად ააფრიალეს დროშა, დაიკავეს მამისონი და თავდაცვის მინისტრად ამ დროს ვნიშნავთ თინა ხიდაშელს! ხომ საინტერესო დამთხვევაა? როგორც კაცი, თავს ვგრძნობ შეურაცხყოფილად,“ - აცხადებს გიორგი გუგავა „ასავალ-დასავალთან“ საუბრისას.

ხშირად შეფასებები სკაბრეზული ფრაზებით არის გადმოცემული.

„როცა ვახტანგ გორგასლის, დავით აღმაშენებლის, გიორგი ბრწყინვალეს, „პატარა კახის“, გიორგი სააკაძისა და სტალინის სამშობლოში თინა ხიდაშელს დაგინიშნავენ თავდაცვის მინისტრად, ეს არის ქვეყნის თავზე დაფ...მა!“ - აცხადებს გიორგი გუგავა.

„თინათინი - ეს არის ქართველების თავლაფის დასხმა, თუ თავმოყვარე ხალხი ვართ, ხმა უნდა ამოვიღოთ“, - აცხადებს „კვირის ქრონიკის“ რესპონდენტი, ელიზბარ ჯაველიძე, რომელიც, „როგორც კაცი“, ასევე შეურაცხყოფილად გრძნობს თავს. „მე, ერთი კაცი, ელიზბარ ჯაველიძე, შეურაცხყოფილი ვარ იმიტომ, რომ თავდაცვის მინისტრად თინა ხიდაშელი დასახელდა“. აქვე „კვირის ქრონიკის“ რესპონდენტი ახალი მინისტრის სქესზე ცინიკური მინიშნებით რიტორიკულად კითხულობს: „მინდა ამ ქალბატონს ვკითხო, - უკაცრავად და, ახლა როგორ იქნება, სამხედროები ფეხზე მდგომი მოშარდავენ თუ დაჯდომით?“

სიძულვილის ენა და ცინიზმი ჟურნალისტების მოსაზრებებშიც იგრძნობა. „ღარიბაშვილის ხვაშიადში ქალისა და, მით უმეტეს, თინა ხიდაშელის „გათავდაცვისმინისტრება“ ისევე ზის, როგორც ნინა წკრიალაშვილი გახდება ამერიკის მეექვსე ფლოტის ადმირალი, ხოლო ირაკლი ვაჭარაძე - ჩოხოსანი“, - წერს „ასავალ-დასავალის“ ჟურნალისტი დიტო ჩუბინიძე.

„კვირის ქრონიკა“ კი კვლავ ავრცელებს რედაქციის პოზიციას: „თქვენ ყველა ჭკუიდან ხომ არგადახვედით, როგორ შეიძლება თავდაცვის მინისტრად ქალის, თანაც თინა ხიდაშელის დანიშვნა?!“ - აღნიშნულია ამ სარედაქციო მასალაში.

„კვირის ქრონიკის“ 36-ე გვერდზე, ასევე, გამოქვეყნებულია სიახლე, სათაურით: „რჩევა ხიდაშელს - „მოერიდეთ სამხედრო მოსამსახურეების წინ იუბკით სიარულს“. მოკლე ინფორმაციაში აქცენტი მინისტრის სქესზე კეთდება: „არასამთავრობო ორგანიზაცია „თავისუფალი თაობის“ ერთ-ერთი დამფუძნებელი ლადო სადღობელაშვილი თინა ხიდაშელს რჩევას სოციალური ქსელის მეშვეობით აძლევს: „რჩევა თინა ხიდაშელს იმ შემთხვევაში, თუ დაიკავა თავდაცვის მინისტრის პოსტი - მოერიდეთ სამხედრო მოსამსახურეების წინ იუბკით სიარულს, შემთხვევით ქარი არ ამოვარდეს...“

გენდერულ თანასწორობასა და მედიაზე ევროსაბჭოს წევრი ქვეყნების მინისტრთა კომიტეტის რეკომენდაციის თანახმად, მედია საშუალებებმა ხელი უნდა შეუწყონ თვითრეგულირების მექანიზმების, შიდა ქცევის/ეთიკის კოდექსებისა და შიდა მონიტორინგის, ასევე ისეთი სტანდარტების შემუშავებას, რაც მედია გაშუქებაში გენდერულ თანასწორობას შეუწყობს ხელს,უნდა უზრუნველყონ ქალთა და მამაკაცთა არასტერეოტიპული იმიჯი, ფუნქცია და ხილვადობა,რომელიც თავისუფალია სექსისტური რეკლამირების, ენისა და შინაარსისაგან, რასაც სქესის საფუძველზე დისკრიმინაციის, სიძულვილისა და გენდერზე დაფუძნებული ძალადობისკენ მივყავართ.