2015-06-05 „ალიაში“ გამოქვეყნდა ინტერვიუ პარლამენტის ყოფილ წევრთან დიმიტრი ლორთქიფანიძესთან, რომელსაც გამოცემა უფლებადამცველის სტატუსით წარმოგვიდგენს. ინტერვიუს გრძელი სათაური პირველ გვერდზეც არის გამოტანილი: „ჩვენს შვილებს ბავშვობიდან უნდა ასწავლონ: „გენდერული იდენტობა“, „პიროვნული იდენტობა“, „უმცირესობის დისკრიმინაცია“, „ბავშვის უფლებები“, „ტოლერანტობა“.

რესპონდენტი ცდილობს დაგვარწმუნოს, რომ განათლების სისტემაში „ანტიეროვნული“ სიახლეებია ინიცირებული. მასალის დიდ ნაწილში რესპონდენტი სკანდინავიის შესახებ საკუთარ მოსაზრებებს ფაქტების სახით გვთავაზობს, გამოცემა კი მას პირდაპირ აქვეყნებს.

„ძალიან სასაცილოა. საინტერესო ზღაპარია სკანდინავიის შესახებ“, - ასეთი იყო ნორვეგიის ჰელსინკის კომიტეტის წარმომადგენელს, საქართველოს სახალხო დამცველის მრჩეველს, ოგე ბორჩგრევინკს რეაქცია „ალიაში“ გამოქვეყნებულ მასალაზე.

მითი №1

დიმიტრი ლორთქიფანიძე: „სკანდინავიის ქვეყნებში მშობელი მოხსენიებულია არა როგორც დედა და მამა, არამედ როგორც „მშობელი ერთი“ და „მშობელი ორი“. შესაბამისად, ბავშვობიდანვე არ ხდება იდენტიფიცირება სქესის, ანუ აქ საუბარია იმაზე, რომ ბავშვმა უნდა გაიაროს საადაპტაციო დრო იმისთვის, რომ თავად ჩამოყალიბდეს საკუთარ სქესში: გოგონა უნდა იყოს თუ ვაჟი მომავალში“.

ოგე ბორჩგრევინკი: „მშობლები მოიხენებიან ჩვეულებრივად, როგორც დედა და მამა. მე პირადად მყავს სამი შვილი და მათ შეუძლიათ ეს დაადასტურონ. როგორც სახელმწიფო, ასევე თავად ისინიც, მე მეძახიან მამას და არა „მშობელ 1-ს“ ან „მშობელ 2-ს“. ამავე დროს, ჩემი შვილები დაბადების მომენტში იდენტიფიცირებულები იყვნენ როგორც გოგონები და ბიჭები და ასევე იწოდებიან დღესდღეობით“.

მითი №2

დიმიტრი ლორთქიფანიძე: „სკანდინავიაში დანერგილია უკვე მეთოდოლოგია, რომლის თანახმადაც, მაგალითად, ბიჭი გარკვეული ხანი არის გოგონას ტანსაცმლით, გარკვეული ხანი - ვაჟის ტანსაცმლით, ანუ ეს არის ადამიანის ანტითეისტური ბუნების პირდაპირი გამოვლინება. ეს ყველაფერი კი არის მზაკვრული გეგმა, რამაც საბოლოო ჯამში, უნდა წაშალოს ყველანაირი შესაძლებლობა იდენტობისა ღმერთთან“.

ოგე ბორჩგრევინკი: „არასოდეს გამიგია ამის შესახებ. ძალიან უცნაურია. ადამიანს, რომელმაც ეს ისტორია მოიგონა, ძალიან დიდი წარმოსახვა აქვს“.

მითი №3

დიმიტრი ლორთქიფანიძე: „ოჯახური ძალადობისგან დაცვის საბაბით, ბავშვებს ჩამოართმევენ მშობლებს. ეს ბავშვები მოექცევიან სოციალურ თავშესაფრებში, როგორც მაგალითად, სკანდინავიაშია. შემდეგ გადაეცემიან კერძო სტრუქტურებს და შემდგომში ასეთი მასალა - ბავშვების სახით არის ძალიან სარფიანი ბიზნესი, რადგანაც ხშირად ხდება ამ ბავშვების გაშვილება ერთსქესიან წყვილებზე, რაზეც საქართველოშიც დიდი ხანია, უკვე დაწყებულია ლაპარაკი“.

ოგე ბორჩგრევინკი: „სკანდინავიაში დიდი დებატები მიმდინარეობს, სად უნდა გადიოდეს ზღვარი ბავშვთა მიმართ ძალადობასა და ბავშვებზე ზრუნვას შორის. ზოგიერთები ჩივიან, რომ ბავშვების ჩამორთმევა ძალიან ადვილად ხდება. სხვები კი აცხადებენ, რომ ბავშვები არ უნდა იყვნენ იმ მშობლებთან, რომლებიც ძალადობენ მათზე, მხოლოდ იმიტომ, რომ ისინი მათი ბიოლოგიური მშობლები არიან. ეს ძალზედ საჩოთირო საკითხია, ვინაიდან ბავშვებს აქვთ უფლებები, ხოლო მშობლებს მათზე ზრუნვის ვალდებულება. თუმცა, ეს ყველაფერი სულაც არაა ბიზნესი, თანაც - შემოსავლიანი, როგორც ამას ბატონი ამბობს“.

გაზეთი „ალია“ უარყოფითად აფასებს საქართველოს თავდაცვის მინისტრად ქალის დანიშვნას.

„ომამდე მაინც თუ იყო ტანკისტი, კიდევ ჰო... „ტოჟე, მნე“ მაია წყნეთელი...“ - ამ სათაურით გამოქვეყნებულ სიახლეში „ალიას“ რედაქცია პრემიერ-მინისტრ ირაკლი ღარიბაშვილის მიერ თავდაცვის მინისტრის პოსტზე დეპუტატ თინათინ ხიდაშელის წარდგენას ეხმაურება (იხ. გაზეთი „ალია“ 2015 წ. 1-4 მაისი, №64 (3186), გვ. 11.).

„დავიწყოთ იმით, რომ თავდაცვის მინისტრის პოსტზე თინა ხიდაშელის შესაძლო დანიშვნამ ინტერნეტში ძალიან სერიოზული უკმაყოფილება გამოიწვია, თუმცა ევროპას კი დაუვლის, ალბათ, შეშფოთებანარევი სიამოვნების ჟრუანტელი - ქალი თავდაცვის მინისტრი - ჟღერს ფემინისტებისთვის, თან როგორ ჟღერს!..

ისიც საინტერესოა, რომ ამ ინფორმაციას, რომელიც იმედია სინამდვილეს არ შეესაბამება, თავად თინა ხიდაშელი არც უარყოფს და არც ადასტურებს, ეკა ბესელია კი მიიჩნევს, რომ სხვადასხვა პოზიციაზე მაქსიმალურად ბევრი ქალი უნდა დაინიშნოს.

„რა თქმა უნდა, საჭიროა და მნიშვნელოვანია, რაც შეიძლება მეტი ქალი საჯარო აქტივობის კუთხით, პოლიტიკაში თუ სხვადასხვა პოზიციაზე. ეს ძალიან, ძალიან საჭირო და მართლაც საშური რამ არის, - განაცხადა ეკა ბესელიამ“.

ასეთი საინფორმაციო შესავლის შემდეგ „ალიას“ რედაქცია თავის პოზიციას ასე გამოხატავს: „რა არის, საშური, კაცო, თქვენ ყველა ჭკუიდან ხომ არ გადახვედით, როგორ შეიძლება თავდაცვის მინისტრად ქალის, თანაც თინა ხიდაშელის დანიშვნა?! თანაც, გადავაქოთეთ მთელი ინტერნეტი და ერთი მოკლე ციტატაც კი ვერ ვიპოვეთ, რომელშიც თინა ხიდაშელი თუნდაც „კალაშნიკოვის“ დაშლა-აწყობაზე ამბობდეს რამეს. თავდაცვის სფეროც ისე ხომ არ არის მოწყობილი, „კარგი მენეჯერი“ რომ საქმეს წაადგება?!“

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის #7 პრინციპში ვკითხულობთ: „ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით“.

გენდერულ თანასწორობასა და მედიაზე ევროსაბჭოს წევრი ქვეყნების მინისტრთა კომიტეტის რეკომენდაციის თანახმად, მედიასაშუალებებმა ხელი უნდა შეუწყონ თვითრეგულირების მექანიზმების,შიდაქცევის/ეთიკის კოდექსებისა და შიდამონიტორინგის,ასევე ისეთი სტანდარტების შემუშავებას,რაც მედიაგაშუქებაში გენდერულ თანასწორობას შეუწყობს ხელს, უნდა უზრუნველყონ ქალთა და მამაკაცთა არასტერეოტიპული იმიჯი,ფუნქცია და ხილვადობა,რომელიც თავისუფალია სექსისტური რეკლამირების,ენისა და შინაარსისაგან,რასაც სქესის საფუძველზე დისკრიმინაციის,სიძულვილისა და გენდერზე დაფუძნებული ძალადობისკენ მივყავართ.

გაზეთი “ასავალ-დასავალი” თითქმის ყველა ნომერში მკითხველს ჯანმრთელობასთან დაკავშირებით ჯაბა ექიმის რჩევებს სთავაზობს. 20-26 აპრილის ნომერში გამოქვეყნებულ მასალაში ჯაბა ექიმმა ნარკომანიაზე, ჰომოსექსუალობასა და აზარტულ თამაშებზე ისაუბრა და მათ გარყვნილება უწოდა. მან ნარკომანები, ჰომოსექსუალები და ის პირები, ვინც აზარტულ თამაშებს თამაშობს, არანორმალურ ადამიანებად მოიხსენია, რომლებიც “სიამოვნებას იღებენ არაბუნებრივი, არაადამიანური, ბუნების საწინააღმდეგო მეთოდებით”.

“ნარკომანია, აზარტულობა და გაუკუღმართებული სქესობრივი ურთიერთობები ფარული თვითმკვლელობების გამოვლინებებს წარმოადგენს. ყოველი გარყვნილება და ბუნების საწინააღმდეგო ქმედება, თვითგანადგურებისკენ მიდრეკილება გახლავთ”, - ამბობს ჯაბა ექიმი.

ჯაბა ექიმი მოწევის აკრძალვასა და „გარყვნილების ზრდას“ შორის პირდაპირპროპორციულ კავშირსაც ხედავს. გარყვნილების თავიდან ასაცილებლად ის თამბაქოს პროპაგანდას ეწევა და ამბობს, რომ “დღევანდელ პირობებში, როცა ხარისხიანი პური იშვიათობას წარმოადგენს და ნიკოტინის მჟავას დეფიციტია, ჯობია თავი დავანებოთ თამბაქოს საწინააღმდეგო პროპაგანდას და ახალგაზრდობას სიგარეტის მოწევის საშუალება მივცეთ”.

„იმ ქვეყნებში, სადაც მკაცრად მოხდა სიგარეტის აკრძალვა და სხვა წყაროებით არ მოხდა ორგანიზმის მომარაგება ნიკოტინის მჟავით, დაიწყო ჰომოსექსუალიზმის, ნარკომანიის, აზარტული თამაშებისა და სხვა გარყვნილების მატება.

თუკი ჩვენ ერთდროულად შევადარებთ დიდ ქალაქებში სიგარეტის აკრძალვისა და გარყვნილების დაფიქსირების რიცხვის გრაფიკებს, შევნიშნავთ, როგორ თვალშისაცემად და შემაშფოთებლად იზრდება გარყვნილებები მოწევაზე თავის დანებების პარალელურად. მსგავსი კვლევები ყოველთვის კეთდებოდა და კეთდება, თუმცა, მათი შედეგები არ იბეჭდება და მაქსიმალურად იბლოკება,“ - წერს ჯაბა ექიმი.

ჯაბა ექიმის თქმით, გარყვნილების წინააღმდეგ ბრძოლის მხოლოდ ერთადერთი გამოსავალია და ეს არის გარყვნილების ხელშემწყობი პირობების აღმოფხვრა ან ადამიანის სრული იზოლაცია. საუბრის დასასრულსისყველანაირი არგუმენტის გარეშე იმ დაწესებულებებსაც აკრიტიკებს, სადაც ნარკოტიკებზე დამოკიდებულ ადამიანებს მკურნალობენ.

ჯაბა ექიმის ამბობს, რომ გარყვნილებისგან განკურნება შეუძლებელია და ის დაწესებულებები, რომლებიც “გარყვნილი პირების” გამოჯანმრთელებაზე მუშაობენ, ამაზე ფულს აკეთებენ და საკუთარ ინტერესებზე ზრუნავენ. ერთ-ერთ ასეთ მაგალითად მას თავისუფალი დემოკრატების ლიდერის,ირაკლი ალასანიას მეუღლის,ნათიაფანჯიკიძის ფსიქოსარეაბილიტაციო ორგანიზაცია “კამარა” მოჰყავს. ჯაბა ექიმის მტკიცებით,აღნიშნული ორგანიზაცია ადამიანებს ატყუებს, რომ მათი განკურნება შეუძლია.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მეშვიდე პრინციპი:

ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციისწახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოსნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლადრასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის,პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ანსოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.

26 აპრილს გადაცემა “2030-ში” გავიდა სიუჟეტი, რომელშიც საქართველოში ბოლო წლების განმავლობაში მედიის მდგომარეობა იყო მიმოხილული.

სიუჟეტი იწყება ექსპრეზიდენტ მიხეილ სააკაშვილის სიტყვებით, რომ არც თვითონ და არც ქართული სახელმწიფო არ დაუშვებს ტერორს ჟურნალისტების მიმართ, რასაც მოსდევს ჟურნალისტის ტექსტი: “თუმცა, ნაციონალურმა მოძრაობამ ქართული მედიის წინააღმდეგ არაერთი უპრეცედენტო ძალადობა განახორციელა. ვარდების რევოლუციის შემდეგ სააკაშვილის ხელისუფლებამ საკუთარ მფლობელობაში მოაქცია „რუსთავი 2“ და სრული კონტროლი დაამყარა საზოგადოებრივ მაუწყებელზე. 2007 წლის 7 ნოემბერს სპეცრაზმმა თავდასხმა განახორციელა ტელეკომპანია „იმედზე“ და მალე ამ ტელეკომპანიის საინფორმციო პოლიტიკა სრულად მოერგო ნაციონალური მოძრაობის პარტიულ ინტერესებს. სააკაშვილის მმართველობისას ხელისუფლების ძალდატანებით 11 ტელეკომპანიას შეეცვალა მეპატრონე და ხელისუფლებასთან დაახლოებული პირების მფლობელობაში გადავიდა. ვისაც ხელისუფლება ვერ აკონტროლებდა, მათ საქმიანობაში ხელს უშლიდნენ, ხშირად კი ფიზიკურად უსწორდებოდნენ.”

მასალაში ნაციონალური მოძრაობის მიერ მედიის მიმართ განხორციელებული ძალადობის შესახებ საუბრისას, ტექსტს 2007 წლის 7 ნოემბრის კადრები ადევს (ნაჩვენებია, როგორ ცემს აქციის მონაწილეებს სპეცრაზმი). სიუჟეტის ტექსტიდან გამომდინარე, იქმნება შთაბეჭდილება, რომ კადრებში ჟურნალისტებს ურტყამენ. (გამოყენებულია რამდენიმე კადრი, რომელშიც ჟურნალისტებიც ჩანან, თუმცა კადრების უმეტესობა სწორედ 7 ნომებრის საპროტექსტო აქციიდანაა)

მასალა მთავრდება სტატისტიკით: “სააკაშვილის მმართველობის პერიოდში საქართველოში მედიის თავისუფლების ინდექსი მკვეთრად გაუარესდა და მედიის თავისუფლების მიხედვით საქართველო 120-ე ადგილამდე ჩამოქვეითდა. იმავე “ფრიდომ ჰაუსისა” და “რეპორტიორები საზღვრებს გარეშეს” მონაცემებით, 2012 წლის საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ საქართველოში მედიის თავისუფლების ხარისხი წლიდან წლამდე უმჯობესდება და ამჟამად ამ ნიშნით ევროკავშირის ქვეყნებს: იტალიას, საბერძნეთს და ბულგარეთს გადავუსწარით”.

მედიის თავისუფლების ინდექსში საქართველოს პროგრესი მართლაც აღნიშნულია, თუმცა ქვეყანა კვლავ რჩება “შესამჩნევი პრობლემების” მქონე ქვეყნების ჯგუფში ხვდება“.

9. ინტერვიუების, ჩაწერილი მასალის, მათ შორის საარქივო მასალის რედაქტირებისას, მაუწყებელმა არ უნდა დაამახინჯოს რესპონდენტის ციტატა ან არ უნდა მოახდინოს სხვა სახით აუდიტორიის შეცდომაში შეყვანა ვიზუალური ან აუდიო მანიპულაციებით, დასმული კითხვების მნიშვნელობის შეცვლით ან კონტექსტიდან ამოვარდნილი კადრების გამოყენებით.

21 აპრილს გაზეთ “რეზონანსში” რუბრიკა “ბიზნესპრესში” გამოქვეყნდა სტატია: “რატომ გადაეცა განსაკარგად ეკონომიკის სამინისტროს ათონელის რეზიდენციის შენობა?” მასალა ეხება ავლაბრის რეზიდენციიდან ათონელის ქუჩაზე მდებარე რეზიდენციაში პრეზიდენტ გიორგი მარგველაშვილის გადასვლის საკითხს. გაზეთის ბოლო გვერდზე მითითებულია, რომ რედაქცია პასუხისმგებლობას იხსნის იმ მასალებზე, რომლებიც რუბრიკა "ბიზნესპრესში" იბეჭდება, რადგან ეს მასალები დაფინანსებულია შემკვეთის მიერ.

მასალაში გიორგი მარგველაშვილის პოზიცია საკითხთან დაკავშირებით არ ჩანს. ავტორმა მარგველაშვილი გააკრიტიკა და ის სახელმწიფოს ხარჯზე “პირადი ამბიციების” დაკმაყოფილებაში დაადანაშაულა.

“ახალი მმართველობის პირობებში, პრეზიდენტის ინსტიტუტს არ შეესატყვისება არსებული საპრეზიდენტო რეზიდენცია. დაუშვებელია ასი ათასობით ლარი ზედმეტად იხარჯებოდეს ერთი ადამიანის პირადი ამბიციების დაკმაყოფილებისთვის. ეს არის არსებული მწარე რეალობა და იმედია, ამ რეალობის სიმწარეს მარგველაშვილიც მალე მიხვდება. სხვა თუ არაფერი, ქამრების შემოჭერა პრეზიდენტის ადმინისტრაციასაც რომ შეეხოს, ურიგო არ იქნება”, - წერს ავტორი.

გაზეთ “რეზონანსის” ბოლო გვერდზე წვრილი შრიფტით აღნიშნულია, რომ რედაქცია პასუხისმგებლობას იხსნის იმ მასალებზე, რომლებიც განთავსებულია რუბრიკებში: "ბიზნესპრესი", „პროექტები“, „განცხადება“, „პრესკონფერენცია“, „მოვლენა“ და „ექსპრესინტერვიუ“.

რედაქციის ცნობით, ეს სტატიები დაფინანსებულია შემკვეთის მიერ და “რედაქცია პასუხს არ აგებს სარეკლამო მასალებში მოყვანილ ფაქტებზე”.

იმ გვერდზე, სადაც სტატიაა გამოქვეყნებული, სარეკლამო მასალის საცნობი ნიშანი არ არის. ასევე არსადაა მითითებული შემკვეთის ვინაობა და მკითხველისთვის ბუნდოვანია, თუ ვისი დაკვეთით გამოქვეყნდა მასალა.

„რეკლამის შესახებ“ საქართველოს კანონის თანახმად, რეკლამა არის საქონელზე, მომსახურებასა და სამუშაოზე , ფიზიკურ და იურიდიულ პირებზე, იდეასა და წამოწყებაზე ნებისმიერი საშუალებითა და ფორმით გავრცელებული ინფორმაცია, რომელიც გამიზნულია პირთა განუსაზღვრელი წრისათვის და ემსახურება ფიზიკური და იურიდიული პირების, საქონლის, იდეისა და წამოწყებისადმი ინტერესის ფორმირებასა და შენარჩუნებას, აგრეთვე საქონლის, იდეისა და წამოწყების რეალიზაციის ხელშეწყობას. ხოლო სპონსორობა - ფიზიკური და იურიდიული პირების მიერ სხვა ფიზიკური და იურიდიული პირების საქმიანობაში წვლილის შეტანაა (ფულადი სახსრების, ქონების, ინტელექტუალური მოღვაწეობის შედეგების, მომსახურების გაწევისა და გაწეული მომსახურების, სამუშაოს შესრულების სახით) სპონსორის მიერ წარმოებული საქონლის რეკლამის გავრცელების პირობით.

დაფინასებულ სტატიებთან დაკავშირებით საქმე ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭომაც განიხილა 2015 წლის მარტში. საბჭო რეკომენდაციის სახით მიუთითებს, რომ ეთიკური პრინციპების დაცვისთვის მიზანშეწონილია მედიასაშუალებამ თავი შეიკავოს საფასურის სანაცვლოდ ისეთი მასალის გამოქვეყნებისაგან, რომელიც არ წარმოადგენს პირდაპირ სარეკლამო/სასპონსორო ინფორმაციას და მასში ხდება კონკრეტულ ფაქტებზე ან პირებზე მითითება, ვინაიდან ასეთი მასალა ყველაზე მეტად ჰგავს ჟურნალისტურ პროდუქტს და ამასთან, არსებობს იმის ალბათობა, რომ მასალაში წარმოდგენილი ფაქტები არ იქნება დაზუსტებული ან შესაძლოა, ისინი შეიცავდეს ცილისმწამების ნიშნებს.

„თუ, მიუხედავად ზემოაღნიშნულისა, მედიასაშულება გადაწყვეტს, საფასურის სანაცვლოდ გამოაქვეყნოს ისეთი ინფორმაცია, რომელიც თავისი არსით არ წარმოადგენს წმინდა სახის სარეკლამო/სასპონსორო მასალას, მან უნდა უზრუნველყოს, რომ ცალსახა და ერთმნიშვნელოვანი იყოს მითითება იმის შესახებ, რომ მასალაზე არ ვრცელდება სარედაქციო პასუხისმგებლობა. მკითხველს/მსმენელს აქვს მოლოდინი, რომ მედიასაშუალებით გამოქვეყნებული მასალის შინაარსი ასახავს ავტორი ჟურნალისტის ძალისხმევას, რომ გაევრცელებინა სწორი და გადამოწმებული ინფორმაცია და თუ გამოქვეყნებული მასალა გადახდილი საფასურის სანაცვლოდ ატარებს სხვა პირის ინტერესს, ამის შესახებ ცალსახად და ვრცლად უნდა იყოს ხაზგასმული, კერძოდ მითითებული უნდა იყოს, რომ ინფორმაციაზე არ ვრცელდება სარედაქციო პასუხისმგებლობა და უნდა აღინიშნოს ვის მიერ დაფინანსდა მასალის გამოქვეყნება“ - აღნიშნულია საბჭოს გადაწყვეტილებაში.

ტელეკომპანია „რუსთავი 2-მა“ 30 აპრილს 18:00 საათზე გასულ საინფორმაციო გამოშვება „კურიერში“ გაავრცელა ინფორმაცია ცენტრალურ აფრიკაში სამხედროების მხრიდან ბავშვებზე ძალადობის შესახებ.

წამყვანის თქმით, „ცენტრალური აფრიკის რესპუბლიკაში სამშვიდობო მისიების სამხედროების მხრიდან ბავშვებზე სექსუალურ ძალადობაში ქართველი სამხედროებიც მონაწილებდნენ. სკანდალური ინფორმაცია დღეს ფრანგულმა გამოცემებმა გაავრცელეს. საუბრია 2013 წლის დეკემბრიდან 2014 წლის ივნისამდე პერიოდზე“.

ამავე გამოშვებაში ჟურნალისტის ჩართვისას აღინიშნა, რომ თავდაცვის სამინისტროში „თავს იკავებენ კომენტარი გააკეთონ ამ ფაქტზე, რაზეც ღიად საუბრობს საერთაშორისო მედია“.

ეთერში გაუშვეს უშიშროების საბჭოს მდივნის კომენტარი, სადაც მან აღნიშნა, რომ ამ საკთხზე ქართული მხარისთვის ოფიციალურად არავის მოუმართავს.



გამოშვების დასრულების შემდეგ „რუსთავი 2-ის“ ვებგვერდზე ამავე თემაზე გამოქვეყნდა მასალა სათაურით „სკანდალი-აფრიკელ ბავშვებზე ქართველი და ფრანგი სამხედროები სექსუალურად ძალადობდნენ“. მაუწყებლის მიერ არ აღნიშნულა, რომ ძალადობის შესახებ ინფორმაცია უცხოური მედიის ნაწილმა გაავრცელა არა როგორც ფაქტი, არამედ როგორც ერთ-ერთი რესპონდენტის ნათქვამი.

თავდაცვის სამინისტროს საიტზე კი იძებნება ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკაში ქართველი სამხედროები 2014 წლის ივნისში გაემგზავრნენ და ეს არ ემთხვევა იმ პერიოდს, რაზეც საუბარია წამყვანის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაში.

მოგვიანებით აღმოჩნდა, რომ ქართველი სამხედროების მონაწილეობის შესახებ ინფორმაციას სხვა წყაროები არ ადასტურებენ. უკვე 9 საათზე გასულ „კურიერშიც“ აღინიშნა, რომ რადიოსადგურ France info-ს მიერ მომზადებული რეპორტაჟი ერთადერთია, სადაც საქმეში ქართველი სამხედროების მონაწილეობაზეა საუბარი. ამავე გამოშვებაში ინფორმაცია უარყო საფრანგეთის სამხედრო ატაშემ საქართველოში ანდრე ევრარმა. მისი თქმით, "არ არის არანაირი მტკიცებულება, რომ ამ პროცესში ქართველები იყვნენ ჩართულნი."

„მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის“ თანახმად, მაუწყებელი ვალდებულია მიიღოს ყველა გონივრული ზომა, რათა უზრუნველყოს ინფორმაციის წყაროს და ფაქტების სიზუსტე.მიაწოდოს აუდიტორიას სანდო და ზუსტი ინფორმაცია, არ დაუშვას ცრუ ან შეცდომაში შემყვანი ინფორმაციის გავრცელება.

გაზეთ "Prime Time-ის" 27 აპრილის ნომერში გამოქვეყნდა სტატია სათაურით: „ძიძა, რომელიც აუტისტური სპექტრის მქონე ბავშვზე ორი კვირის განმავლობაში ძალადობდა, დღესაც ბაღში მუშაობს“. სტატიაში საკითხი მრავალმხრივადაა წარმოჩენილი, მოყვანილია სტატისტიკური ინფორმაცია კვლევებიდან, ჩაწერილია რამდენიმე წყარო, თუმცა, ძალადობის მსხვერპლი ბავშვი იდენტიფიცირებულია.

ილუსტრაციად გამოყენებულ ფოტოებში ბავშვის თვალები დაფარულია და მისი იდენტიფიცირება არ ხდება, მაგრამ სტატიაში ნახსენებია ბავშვის სახელი და ასაკი, მთავარი რესპონდენტი კი დედაა, რომელიც სახელით და გვარითაა წარდგენილი.

სტატიას ილუსტრაციის სახით თან ახლავს ექსპერტიზის დასკვნაც, სადაც მითითებულია ბავშვის სახელი და გვარი. დასკვნაში ნათქვამია, რომ მას „სხეულზე გარეგნულად აღენიშნება დაზიანებები მარჯვენა საფეთქლის ორი სისხლნაჟღენთის და მარცხენა ლოყის და ზემო ტუჩის თითო ნაჭდევის სახით“. „ტუჩზე ნაჭდევი“ კარგად ჩანს დიდი გაფართოებით გამოქვეყნებულ ფოტოებზეც.

გარდა ამისა, სტატიაში ნახსენებია ძიძის სახელი და გვარიც. მისი დანაშაული ჯერჯერობით დამტკიცებული არ არის, სტატიის სათაურით კი, მტკიცებით ფორმაში, ფაქტის სახითაა წარმოჩენილი, რომ ძიძამ ბავშვს სცემა.

პროფესიული სტანდარტების მიხედვით, დაუშვებელია 18 წლამდე ასაკის ბავშვის იდენტიფიცირება ძალადობის ნებისმიერი ფორმის შემთხვევაში.

26 აპრილს მაესტროს მთავარ გამოშვებაში გავიდა მოკლე ინფორმაცია მარნეულში სასაფლაოს მიწის შესაძლო გასხვისებასთან დაკავშირებით. მასალის თანახმად, მოსახლეობა ადგილობრივ ხელისუფლებას მიწის გაყიდვაში ადანაშაულებს.

მასალის წარდგენისას წამყვანი აღნიშნავს: „ადგილობრივი ხელისუფლების წარმომადგენლები კი განმარტავენ, რომ სასაფლაოს გაყიდვა არ იგეგმება, საპირისპიროზე მეტყველებს ნაციონალური მოძრაობის მიერ გავრცელებული დოკუმენტები, ისინი ადასტურებს ფაქტს, რომ სასაფლაოს ტერიტორია, შესაძლოა, გასხვისდეს.“

მასალაში არ არის ნაჩვენები დოკუმენტები, რომელზეც ჟურნალისტი საუბრობს, შესაბამისად, მაყურებლისთვის ბუნდოვანი რჩება, კონკრეტულად რა დოკუმენტზეა საუბარი და მართლა ადასტურებს თუ არა ის სასაფლაოს ტერიტორიის გასხვისებას.

ამასთან, „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ წარმომადგენელი, აჰმედ იმამკულიევი, ინტერვიუში ამბობს:

„მოსახლეობას აწუხებს, რატომ ჰყიდიან სასაფლაოს მიწას, რისთვის ჰყიდიან და ჩვენი ინფორმაციით, სავარაუდოდ, ამაში პირველ რიგში დაინტერესებულია საკრებულოს მოადგილე, ვალერი მეტრეველი, რომელიც აქ კურირებს მარნეულის რაიონში მიწებს და ყველაფერს“.

მასალაში არ არის წარმოჩენილი ვალერი მეტრეველის პოზიცია.

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის III თავი ჯეროვანი სიზუსტის დაცვას ეხება. მე-12 მუხლში აღნიშნულია, რომ მაყურებელს ახალი ამბები და ფაქტებზე დაფუძნებული ინფორმაცია უნდა მიეწოდოს მიუკერძოებლად და ჯეროვანი სიზუსტით.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის #1 მუხლი ამბობს: „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს დასაზოგადების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.“ მის განმარტებაში ვკითხულობთ, რომ უნდა ჩანდეს ჟურნალისტის მცდელობა, რომ მან ბოლომდე გადაამოწმა ფაქტები, რათა გამოექვეყნებინა სიმართლე და ზუსტი ინფორმაცია. განმარტების თანახმად, ზუსტ ინფორმაციად მიიჩნევა მინიმუმ ორ წყაროსთან გადამოწმებული ინფორმაცია, რომელშიც იდენტიფიცირებულია ადამიანი, ადგილი და მოვლენა, ვისაც და რასაც ეხება ინფორამცია.

23 აპრილს გადაცემა “2030-ის” ბოლო ბლოკის ჩართვაში ჟურნალისტის თქმით, მათ დაუკავშირდნენ და ინფორმაცია მიაწოდეს, რომ ადამიანები, რომლებიც ზუგდიდის ცენტრში აქციებს მართავენ და ლტოლვილთა და განსახლების სამინისტროს ბინების არასწორ განაწილებაში ადანაშაულებენ, “იმართებიან პოლიტიკური პარტიებისგან, კონკრეტულად საუბარი არის ერთიან ნაციონალურ მოძრაობაზე.”

მასალაში ჩაწერილია დევნილთა საინიციატივო ჯგუფის ხელმძღვანელი ნონა შეროზია, რომელიც დევნილთა აქციების ერთ-ერთი ორგანიზატორია.

“ქალბატონმა ნონამ ჩვენთან საუბარში დაადასტურა, რომ ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის ლიდერებს ის ხვდება, მაგრამ ნაციონალების დახმარებაზე უარს დევნილები ამბობენ”, ამბობს ჟურნალისტი, რასაც შეროზიას კომენტარი მოსდევს. რესპონდენტი არსად ამბობს, რომ ნაციონალურ მოძრაობასთან შეხვედრებს მართავს. მისი თქმით, ნაციონალური მოძრაობის წარმომადგნლებმა აქციების შესახებ შეიტყვეს და მისვლა თავიანთი ინიციატივით გადაწყვიტეს.



“ჩვენ აქ საპროტესტო აქციები გავმართეთ იმის თაობაზე, რომ ჩვენი კუთვნილი ბინები იყო განაწილებული არაკანონიერად. ნაციონალურმა მოძრაობამ გაიგო ეს, არ ვიცი, რანაირი იმით, როცა გადავკეტეთ ჩვენ გზა… ჩამოსული იყო მინაშვილი, მაჭავარიანი, წიკლაური და კიდევ იყო ერთ-ერთი, გვარი არ ვიცი” - აცხადებს ნონა შეროხია.

ამ სინქრონს კი აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის წარმომადგენლის, ოთარ გოგოხიას, სინქრონი მოსდევს:“იმართება (დევნილები) სხვადასხვა ადამიანების მიერ, სხვადასხვა პარტიის მიერ. მაქვს ინფორმაცია, რომ ნაციონალური პარტიის ხელმძღვანელები, ადგილობრივი დევნილები დადიან იქ, რატომ დადიან, რა უნდათ იქ”.

ჟურნალისტი ჩართვაში ამბობს, რომ ოთარ გოგოხიას არა მარტო ინფორმაცია აქვს იმის შესახებ, რომ ეს აქციები ნაციონალური მოძრაობის წარმომადგენლების მიერ იმართება, არამედ “მას აქვს ამ თემაზე ფაქტები“. თუმცა, მასალაში არ არის ნაჩვენები არც ერთი კონკრეტული ფაქტი ბრალდებების დასადასტურებლად. არ არის წარმოდგენილი არც ნაციონალური მოძრაობის წევრების კომენტარები. აქციის ორგანიზატორის, ნონა შეროზიას, კომენტარით კი, ბალანსი ფორმალურადაა დაცული.

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის მუხლი 18:

1. პოლიტიკური მოვლენების თავისუფალი და მიუკერძოებელი გაშუქების უზრუნველსაყოფად, მაუწყებელმა უნდა გაითვალისწინოს, რომ მიუკერძოებლობა არ გულისხმობს თითოეული შეხედულებისთვის თანაბარი დროის დათმობას, არამედ მაუწყებელმა უნდა უზრუნველყოს ყველა მნიშვნელოვანი მოსაზრების სათანადო წარმოჩენა.

2. პროგრამა ან სიუჟეტი მიკერძოებული იქნება, თუ ის არ მოიცავს ამომწურავ ინფორმაციას მნიშვნელოვანი ფაქტების შესახებ, აგებულია უმნიშვნელო ფაქტებზე, შეგნებულად ან გაუცნობიერებლად შეჰყავს აუდიტორია შეცდომაში, შენიღბული სახით გამოხატავს მიკერძოებული პირის მოსაზრებებს.