„კავკაზ პლიუსი“ (ge.kavkazplus.com) ონლაინგამოცემაა, რომელიც ქართულ, რუსულ და ინგლისურ ენებზე სისტემატურად აქვეყნებს ეთნიკურად სომეხი ერის საწინააღმდეგო, ქსენოფობიური კონტექსტის და დისკრიმინაციული შინაარსის მასალებს. მათი აბსოლუტური უმრავლესობა კი დაუსაბუთებელი და მანიპულაციურია.  „კავკაზ პლიუსის“ მიერ გავრცელებული მასალები ტოვებს შთაბეჭდილებას, რომ გამოცემა მიზანმიმართულად ცდილობს ეთნიკურად სომეხი ერის დისკრიმინაციას, ხელს უწყობს სტერეოტიპების ჩამოყალიბებას და შუღლის გაღვივებას ორ ერს შორის. 

 2016 წლიდან დღემდე „კავკაზ პლიუსის“ გვერდზე არმენოფობიური შინაარსის ასობით მასალა იძებნება. გამოცემა ღიად აცხადებს, რომ კონკრეტული მიზანი ამოძრავებთ და იქვე ხაზს უსვამს, რომ ზოგადად სომეხი ხალხის საწინააღმდეგო არაფერი აქვთ და მათი მიზანი მხოლოდ ნაციონალისტებთან ბრძოლაა.



სომეხი ერი - როგორც საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის საფრთხე

გამოცემა მხოლოდ ვარაუდებზე დაყრდნობით მკითხველს არწმუნებს, რომ ეთნიკურად სომეხ ერს საქართველოს ტერიტორიების მიტაცება სურს. აღვივებს აზრს თითქოს მათ „თვალი დაადგეს“ ქართულ მიწას, ცდილობენ სამცხე-ჯავახეთის მითვისებას და ასევე სურთ „მიიტაცონ“ ბათუმი და საქართველოს სხვა საკურორტო ქალაქები.

„მათ [ეთნიკურად სომხების] გეგმებშია - საქართველოს განადგურება და დანაწევრიანება რუსების ხელით იმისათვის, რომ რუსეთის დახმარებით საქართველოს წაართვას სამცხე-ჯავახეთი, ხოლო შეძლებისდაგვარად „გაატარონ დერეფანი ზღვასთან“, - ვკითხულობთ „კავკაზ პლიუსის“ სტატიაში.

მას შემდეგ კი, რაც 2019 წლის აპრილში დავით-გარეჯის სამონასტრო კომპლექსთან, საქართველო-აზერბაიჯანის საზღვრის მონაკვეთთან დაკავშირებული პრობლემა გამწვავდა, გამოცემამ დაიწყო იმის მტკიცება, რომ სომხებს დავით-გარეჯის მიტაცება სურთ. 29 მაისს გამოქვეყნებულ სტატიაში „სომხური წარწერები და სომხური პრეტენზიები დავით გარეჯზე“ აღნიშნულია, რომ აზერბაიჯანსა და საქართველოს შორის კონფლიქტი ეთნიკურ სომხებს ძალიან „აწყობთ“ და ცდილობენ, რომ ხელოვნურად გააჩაღონ მტრობა ორ ქვეყანას შორის.

ამავე სტატიაში „კავკაზ პლიუსი“ ავითარებს აზრს, თითქოს, რუსეთ-საქართველოს „წაჩხუბება“ „სომეხი ძმების“ ბრალია:


გამოცემა ხშირად მანიპულირებს რუსეთის მიერ საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიების საკითხით. „კავკაზ პლიუსი“ მკითხველს არწმუნებს, რომ აფხაზეთში ეთნიკურად სომხები „უმრავლესობას შეადგენენ და აკონტროლებენ ოკუპირებული ტერიტორიის მთელ ეკონომიკას და მათ მიერ დახოცილთა ქართველების სახლებში სახლობენ და რაც მთავარია - არ უშვებენ არა მხოლოდ ქართველ ლტოლვილებს, არამედ ქართველ მღვდლებს ქართულ ეკლესიებთან და მონასტრებთან“, - ნათქვამია სტატიაში, ისე, რომ გაუგებარი რჩება, თუ რა წყაროებს ეყრდნობა და რა აძლევს ამის თქმის საფუძველს ავტორს.

რელიგიით მანიპულირება და ფაქტების დამახინჯება

გამოცემა ხშირად მანიპულირებს რელიგიური საკითხებით და ხელს უწყობს შუღლის გაღვივებას ეთნიკურად სომეხი ხალხის მიმართ. 4 ივლისს გამოცემამ ყალბი ფოტოს დართვით გამოაქვეყნა სტატია, თითქოს სომხებმა ქართული ეკლესია დაიპყრეს და სათივედ გადააქციეს. ინფორმაციის წყაროდ კი რუსული საიტი infoteka24.ru მოჰყავს, რომელიც თავის მხრივ TV Travel-ის ფილმს ეყრდნობა.

ეს სტატია გამონაკლისი არ არის. მხოლოდ პირად მოსაზრებებს და "რუსეთის ჯავახკის დიასპორის" ფეისბუკ პოსტს ეყრდნობა სტატია,  რომლის თანახმადაც, ახალციხეში სპორტულ-კულტურული ცენტრი იმ „ბოევიკების“ მოსამზადებლად ფუნქციონირებს, რომლებსაც სომხები ქართული სალოცავების დაპყრობისთვის ამზადებენ:

„აღასი არაბიანი პირდაპირ მოუწოდებს სომეხ ექსტრემისტებს ჩამოვიდნენ საქართველოში და დაიპყრონ ქართული ეკლესიები. ამ მოწოდებების ფონზე გასაგები ხდება, თუ რისთვის სჭირდებათ სომეხ ნაციონალისტებსა და სეპარატისტებს ახალციხეში „სპორტულ-კულტურული ცენტრი“. პასუხი ნათელია - რათა მოამზადონ ბოევიკები ქართული სალოცავების დაპყრობისთვის.“ - პოსტი მართლაც გამოქვეყნდა, თუმცა ქართული ეკლესიის დაპყრობის შესახებ მოწოდება ტექსტში არ გვხვდება.

გამოცემა მკითხველს არწმუნებს, რომ სომხებმა ერთხელ უკვე სცადეს ქართული ტაძრის დაპყრობა და ამის დასტურად 2017 წელს კუმურდოში განვითარებული მოვლენები მოჰყავს, თუმცა ფაქტების დამახინჯებით:

„2017 წლის სექტემბერში ასეთი მცდელობა უკვე იყო - მაშინ სომეხმა ექსტრემისტებმა სცადეს დაეპყროთ ქართული ტაძარი კუმურდო და ქართულ პოლიციას დაუშინეს ქვები", - წერს „კავკაზ პლიუსი“.

სინამდვილეში, სოფელ კუმურდოში ადგილობრივებსა და პოლოციას შორის დაპირისპირების მიზეზი არა ტაძრის დაპყრობა, არამედ ტაძრის ეზოში ქვაჯვარის აღმართვა გახდა. სომეხთა სამოციქულო მართლმადიდებელი ეკლესიის მრევლს მისი დადგმის საშუალება პოლიციამ არ მისცა.

ეთნიკური სომხების მიერ ქართული ტაძრების “მიტაცებაზე” მხოლოდ ამ სტატიაში არ საუბრობენ. გამოცემა „ახსენებს“ მკითხველს, რომ სომეხმა ნაციონალისტებმა საქართველოს ტერიტორიაზე არსებულ 465 ქართულ ეკლესიაზე ოფიციალური მოთხოვნები წარმოადგინეს. თუმცა, ამ შემთხვევაშიც უცნობია, თუ რაზე დაყრდნობით წერს ავტორი ამას. ფაქტების, მტკიცებულებების, არგუმენტების ნაკლებობა ამ გამოცემის ერთგვარი სტილია.

სომხების კავშირი ქვეყანაში მიმდინარე მოვლენებთან

გამოცემა ცდილობს, რომ ქვეყანაში მიმდინარე ნეგატიური მოვლენები პირდაპირ დააკავშიროს ეთნიკურად სომეხ ერთან. მაგალითად, 21 ივნისს საქართველოში საპროტესტო აქციის დაშლაში, შემდგომ განვითარებულ მოვლენებსა და რუსეთის მიერ ქართული კომპანიებისთვის ფრენების აკრძალვაშიც კი „კავკაზ პლიუსი“ სომხეთის ინტერესებს „ხედავს“. 5 ივლისს გამოქვეყნებულ სტატიაში „რუსეთსა და საქართველოს შორის ახალი ომის გაჩაღების სომხური გეგმების ჩაშლა“, გამოცემა წერს, რომ „სომხური პროვოკატორებისთვის იდეალური სიტუაცია იქნებოდა, თუ 20-21 ივნისს თბილისში სახელმწიფო გადატრიალება მოხდებოდა“, რაც არ გამოუვიდათ.

იმავე მსჯელობას ავრცელებს გამოცემა სტატიაში „რატომ გააგზავნა სომხეთმა თავისი ბოევიკები საქართველოს პარლამენტთან?“ - ტექსტის მიხედვით, 20-21 ივნისს პარლამენტზე თავდასხმა ბრძანების საფუძველზე შეთანხმებულად ხდებოდა და თავდამსხმელებს შორის სომეხი „ბოევიკები“ იყვნენ. აღსანიშნავია, რომ გამოცემა ინფორმაციის წყაროდ "იმედის "საინფორმაციო გამოშვება „ქრონიკის“ კადრებს იმოწმებს, თუმცა ამ კადრებიდან არ მტკიცდება, რომ აქციაში მონაწილე პირები “სომეხი ბოევიკები” იყვნენ, ამაზე მინიშნება არც “იმედს” გაუკეთებია. ამავე სტატიაში გამოცემა ავითარებს აზრს, რომ „ფაშინიანის სომხეთი პირდაპირ არის ჩართული საქართველოს პარლამენტის ხელში ჩაგდების მცდელობაში“. როგორც სხვა შემთხვევებში, სტატია დაუსაბუთებელია და არ ჩანს, რას ეყრდნობა ავტორი ამ მოსაზრების გავრცელებისას.

დაუსაბუთებელი პარალელები და რუსული  გამოცემები ინფორმაციის წყაროდ

„ფაშინიანი გეგმავს 2050 წლისთვის ქართული მიწების დაპყრობას?“ - ამ სათაურით 7 აგვისტოს „კავკაზ პლიუსმა“ გამოაქვეყნა სტატია, რომელშიც ავტორი ამტკიცებს, რომ სომხეთის პრემიერ-მინისტრი 2050 წლისთვის სომხეთის მოსახლეობის 5 მილიონ ადამიანამდე გაზარდას საქართველოს ტერიტორიების მითვისების ხარჯზე გეგმავს. ავტორი ვარაუდობს, რომ სომხეთში შობადობის დაბალი მაჩვენებლის გათვალისწინებით, მოსახლეობის ზრდა არარეალურია და წერს:


მსგავს დაუსაბუთებელ, უარგუმენტო მოსაზრებებს მხოლოდ ამ სტატიაში არ ვხდებით. სხვა მასალებშიც (რომლებიც სომხების დისკრიმინაციას ემსახურება) ავტორი ხშირად საკუთარ კითხვას მტკიცებით ფორმაში თავადვე პასუხობს. თითოეულ სტატიაში ფაქტების, მტკიცებულებების და არგუმენტების ნაცვლად გამოყენებულია სიტყვები „ნათელია“, „აშკარაა“, „ცხადია“, „მართლაც ასეა“, „არარეალურია“ „შეიძლება“, „გამოდის, რომ...“, „ფაქტია“, „როგორც ჩანს“ და ა.შ. ამ ფრაზებით ავტორი ცდილობს მოსაზრებების ფაქტად წარმოჩენას.

გარდა ამისა, სტატიებში, ამა თუ იმ ინფორმაციის წყაროდ „კავკაზ პლიუსი“ ხშირად უთითებს ისეთ გამოცემებს, როგორიც არის რუსული პროპაგანდისტული მედიაგამოცემა „სპუტნიკი“, რუსულენოვანი საიტები pikabu.ru, regnum.ru, infoteka24.ru, aif.ru და სხვა.

„კავკაზ პლიუსზე“ გამოქვეყნებული მასალები მოვლენების არასწორი ინტერპრეტაციით, ფაქტების დამახინჯებით, მანიპულაციით და დაუსაბუთებელი პარალელებით ტოვებს შთაბეჭდილებას, რომ გამოცემის მიზანი ეთნიკურად სომეხი ერის დისკრიმინაცია და ქსენოფობიის გაღვივებაა.

"კავკაზპლიუსის შესახებ"

სტატიებზე, როგორც წესი, ავტორი მითითებული არ არის. საიტზე არ იძებნება ინფორმაცია არც სარედაქციო გუნდის შესახებ. უცნობია ასევე ვინაა ვებსაიტის მესაკუთრე. უფრო მეტიც, ვებგვერდზე საკონტაქტო ინფორმაციაც კი არ არის განთავსებული. დახურულია დომენის მფლობელის შესახებაც ინფორმაცია. მხოლოდ იმის გარკვევაა შესაძლებელი რომ დომენი უკრაინიდან არის რეგისტრირებული.

24 მაისს მხატვარმა ლია უკლებამ ფეისბუკის პირად გვერდზე თავისი ახალი ნამუშევრის ფოტო გამოაქვეყნა. ფოტოზე ასახულია ტრანსგენდერი ქალი, რომელსაც თავზე შარავანდედი აქვს და ხელში ბავშვი უჭირავს.

ლია უკლებას ნახატს სოციალურ ქსელში სიძულვილის ენის შემცველი დისკუსია მოყვა. 10 ივნისს კი მის ნამუშევარს „ასავალ-დასავალის“ ჟურნალისტი გიორგი გიგაური გამოეხმაურა. გიგაურმა მხატვრის წინააღმდეგ ფეისბუკის გვერდზე მუქარის და სიძულვილის ენის შემცველი, ჰომოფობიური ტექსტი გამოაქვეყნა, რომელიც სხვადასხვა საიტებზე და სოციალურ ქსელში ვირუსულად გავრცელდა.

გიგაური წერდა, რომ ლია უკლებას ნახატზე „ტრანსგენდერი იესოა“ გამოსახული და ნამუშევარს „სატანისტობად“ აფასებდა. მისივე თქმით, ამით ავტორი ქართველთა რელიგიურ გრძნობებს შეურაცხყოფდა და წერდა, „სანამ ამ სატანისტებს ,,შარლი ებდოს'' მოუწყობდეს ვინმე, სასწრაფოდ მისაღებია კანონი, რომლითაც რელიგიური სიწმინდეებისა და გრძნობების შეურაცხყოფისათვის, პატიმრობა მიესჯებათ!“

გამოცემებმა topnews.com.ge, alia.ge, resonancedaily.com, progressnews.ge გიგაურის მუქარანარევი ტექსტი უცვლელად გამოაქვეყნეს და, მიუხედავად იმისა, მხატვარს ნამუშევრის სახელი არ დაუსახელებია, წერდნენ, თითქოს „იესო პომადით და ჩვილი ბავშვით ხელში“ ნახატის სახელწოდება იყო.

თავად ავტორი „ნეტგაზეთთან“ საუბრისას განმარტავს, რომ მისი ნამუშევარი რეფლექსიაა ტრანსგენდერი ადამიანების პრობლემებზე, ნახატზე ქრისტეს წარმოდგენაზე კი ამბობს, რომ ეს მხოლოდ და მხოლოდ მათი ინტერპრეტაციაა.

„სკანდალზე ორიენტირებული ონლაინ-მედიების ნაწილმა, ისე, რომ ამბავი ჩემთან არ გადაუმოწმებიათ, ეს სათაური ფაქტად გაასაღეს, ნებით თუ უნებლიეთ, ტყუილის ტირაჟირებას შეუწყვეს ხელი. ასე იქცა გუნდა ზვავად. ადამიანებმა ეს ინტერპრეტაცია ჭეშმარიტებად ისე მიიღეს, რომ საკუთარი თავისთვის არ უკითხავთ – იქნებ ტილოზე ქრისტე არ არის. იქნებ შარავანდედი დედასაც შეიძლება ჰქონდეს, დედას, რომელიც ყველაფერს აკეთებს შვილის კეთილდღეობისთვის,“ - აცხადებს ლია უკლება და ამბობს, რომ მისი მიზანი ადამიანების და მათი რწმენის შეურაცხყოფა არ ყოფილა.

გამოცემებმა, რომლებმაც ჰომოფობიური და სიძულვილის ენის შემცველი ტექსტების გაავრცელეს, ლია უკლებას წინააღმდეგ მიმართული აგრესია უფრო გააღვივეს. მსგავსი შეტევა მხატვარზე 2015 წელსაც იყო,  მაშინ, როდესაც მისი ნამუშევარი „თვითმკვლელი ღვთისმშობელი“ ილიას უნივერსიტეტში გამოიფინა.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მეშვიდე პრინციპის თანახმად,

• ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.
  
  
  ⇒  ⇒ ფოტოგალერეა

24 მარტს თბილისის საკონცერტო დარბაზში ირანელი მომღერლის, ამირ თათალუს კონცერტი გაიმართა. რამდენიმე დღის შემდეგ, 28 მარტს, სოციალურ ქსელსა და სხვადასხვა საიტებზე გავრცელდა 46-წამიანი ვიდეო კონცერტიდან, რომელშიც მომღერალი მშობლიურ ენაზე მიმართავს აუდიტორიას. ვიდეოს ადევს ქართული ტიტრები, არასწორი თარგმანით, - თითქოს მომღერალი ქართველებს შეურაცხყოფას აყენებს. მასალებს ქსეონოფობიური შინაარსის, სიძულვილის ენის შემცველი დისკუსია მოჰყვა.

დამონტაჟებული ვიდეო სოციალურ ქსელში თავდაპირველად გვერდმა „აინიუსმა“ გაავრცელა. აღნიშნული გვერდი ფეისბუკში 2015 წელს შეიქმნა და ძირითადად, ქსენოფობიური და ჰომოფობიური შინაარსის კონტენტს ავრცელებს. ამ დროისთვის „აინიუსს“ 37 ათასზე მეტი გამომწერი ჰყავს.

აღნიშნული ვიდეო გადამოწმების გარეშე გამოაქვეყნდა საიტებზეც: mediamall.ge, intermedia.ge, geotimes.ge, marshalpress.ge, infopostalioni.com, reitingi.ambebi.ge, alia.ge, artinfo.ge. გამოცემები წერენ, რომ ირანელმა მომღერალმა ქართველებს „უდიდესი შეურაცხყოფა“ მიაყენა და უცენზუროდ მოიხსენია. გარდა ამისა, გამოცემების ნაწილი საქართველოს დემოგრაფიული საზოგადოების თავმჯდომარე ზვიად ტომარაძეზე დაყრდნობით იუწყება, რომ მომღერალი ამირ თათალუ ირანის ხელისუფლებისგან დევნილია.

აღმოსავლეთმცოდნე გიორგი ლობჟანიძე  ფეისბუკის გვერდზე წერს, რომ გარკვეული მიზეზის გამო მომღერლის დაცვას არ აპირებს, თუმცა მისი გამოსვლა არასწორად არის თარგმნილი: “ვინ არის საქართველოში ირანული ჟარგონისა და არგოს ისეთი მცოდნე, რომ იქ, სადაც ადამიანი ამბობს, მე რომ მოვწიო, რა მოხდებაო, ვიღაც თარგმნის: მე რომ მოვწიო, ამათ რა ჩემი ის იმასუნდამიქნანო“.

ვიდეოს გავრცელებას ულტრამემარჯვენე, ნაციონალისტური ჯგუფების წარმომადგენლების საპროტესტო აქცია მოჰყვა. 29 მარტს მათ ირანის საელჩოსთან აქცია გამართეს როგორც რადიო თავისუფლება წერს, აქციის მონაწილეებმა გააპროტესტეს ის ფაქტი, რომ “საქართველოს ხელისუფლებამ ჯერ დაუშვა, ხოლო შემდეგ - არ დაგმო ირანელი რეპერის, ამირ თათალუს შეურაცხმყოფელი ქმედებები და გამონათქვამები”.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის ინფორმაციით, საქართველოში ირანის ისლამური რესპუბლიკის საელჩომ განცხადება გაავრცელა, რომელშიც ნათქვამია, რომ ირანის საელჩოსა და ირანის ხელისუფლებას არავითარი კავშირი არ აქვს ემირ თათალოს თბილისში გამართულ კონცერტთან, არც მისი ვიზიტისა და კონცერტის ორგანიზატორების შესახებ აქვს ინფორმაცია.

24-დან 28 თებერვლამდე პერიოდში, სოციალურ ქსელსა და რამდენიმე ვებგვერდზე მასწავლებლის გლობალური ჯილდოს ფინალისტის ლადო აფხაზავას შესახებ ღირსების შემლახველი და მადისკრედიტირებელი მასალები გავრცელდა. ონლაინგამოცემები ინფორმაციას სოციალური ქსელის ოთხი სხვადასხვა მომხმარებლების მიერ დაწერილ სტატუსებზე დაყრდნობით აქვეყნებდნენ. არცერთ გამოცემას არ უცდია კონკრეტული პირების მოსაზრებები ლადო აფხაზავას შესახებ რაიმე ფორმით გადაემოწმებინა. ტექსტები შეიცავდა ჰომოფობიურ შეფასებებსა და სიძულვილის ენას, მასალებს ერთგვარი კამპანიური ხასიათი ჰქონდა და სოციალურ ქსელში რამდენიმე დღის განმავლობაში აქტიურად ვრცელდებოდა.

ამგვარ მასალებს ისეთი გამოცემები აქვეყნებდნენ, როგორიცაა: რეზონანსი, ალია, მარშალპრესი, რეპორტიორი, ექსკლუზივნიუსი. ასევე საიტები: otime.ge, intermedia.ge, newweb.ge .

სოფელ ჩიბათის სამოქალაქო განათლების მასწავლებლის მადისკრედიტირებელი მასალები მას შემდეგ გავრცელდა, რაც ცნობილი გახდა, რომ ის გლობალური ჯილდოს ათ ფინალისტს შორის მოხვდა.

კამპანია პირობოთად ორ ნაწილად შეიძლება დავყოთ, თავდაპირველად, ღირსების შემლახველი ტექსტების მიზეზი, ლადო აფხაზავას დომენიკ მანგოსთან ერთად გადაღებული ფოტო გახდა. 24 თებერვალს marshalpress.ge-მ და newweb.ge-მ სოციალური ქსელის ერთ-ერთი მომხმარებლის - გიორგი გიგაურის ჰომოფობიური შინაარსის ფეისბუკის სტატუსი გამოაქვეყნეს. გიგაური, მძიმე ბრალდებებით, ლადო აფხაზავას დისკრედიტაციას ცდილობდა და დამამცირებელ კონტექსტში იხსენიებდა ქვიარ ადამიანებს. სტატუსი ეხებოდა საგან “სამოქალაქო განათლებასაც” და იგი მოხსენიებული იყო როგორც “სოროსის ფონდის დირექტივებით შექმნილი ლიბერასტული საგანი”.

ლადო აფხაზავასა და დომენიკ მანგოს ფოტოს გამოეხმაურა სოციალური ქსელის მომხმარებელი ლევან ადეიშვილიც. მის მიერ დაწერილი ჰომოფობიური შინაარსის შემცველი და ღირსების შემლახველი სტატუსი ალიამ, რეზონანსმა და otime.ge-მ 25 თებერვალს გამოაქვეყნეს. ეს ტექსტები გაჯერებული იყო ანტიდასავლური გზავნილებითაც.

27-28 თებერვალს სოციალურ ქსელში ახალი შინაარსის სტატუსები გამოჩნდა ბაკურ სვანიძისა და გიორგი ფოფხაძის ავტორობით. ბაკურ სვანიძე ლადო აფხაზავას განათლებასა და გამოცდილებას აყენებდ ეჭვქვეშ, ფოფხაძე კი მას ტყუილში სდებდა ბრალს. ეს სტატუსებიც გადამოწმების გარეშე გამოაქვეყნეს გამოცემებმა: რეზონანსმა, ალიამ, ქართულმა აზრმა, რეპორტიორმა, ინტერმედიამ და საიტმა otime.ge.

მის წინააღმდეგ დაწყებულ ამგვარ მადისკრედიტირებელ კამპანიას ლადო აფხაზავა გაზეთ „ბათუმელებთან“ ინტერვიუში გამოეხმაურა. მასალა ეხებოდა პირადი ცხოვრების თემას, - რა იციან მოზარდებმა პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის შესახებ და რას ასწავლიან მათ სკოლაში. ინტერვიუში ლადო აფხაზავამ თქვა, რომ საზოგადოების ნაწილს მოსწონს სხვისი დისკრედიტაცია და ამ თემით ძალიან აჟიტირებულია: „ახლახანს მეც გავხდი კიბერბულინგის მსხვერპლი, ატვირთეს ჩემი ფოტო და შემდეგ სოციალურ ქსელებში ჩემი დისკრიმინაცია მიდიოდა. ბუნებრივია, ამისგან არც მოზარდები არიან დაზღვეული. სწორედ ამიტომ არის მნიშვნელოვანი მათ ხშირად ვესაუბროთ ასეთ საკითხებზე და ვასწავლოთ, როგორ დაიცვან თავი ონლაინ ძალადობისგან“.

---

გაზეთ “ბათუმელების" ინფორმაციის მიხედვით, ლადო აფხაზავა ლანჩხუთის მუნიციპალიტეტის სოფელ ჩიბათის სკოლის მასწავლებელია. იგი 2010 წლიდან მუშაობს ამ სოფლის საჯარო სკოლაში სამოქალაქო განათლების მასწავლებლად, 2012 წლიდან კი არის მცირე საოჯახო სახლის მენეჯერი, სადაც რვა ბავშვი ცხოვრობს. 2017 წელს იგი საქართველოში მასწავლებლის ეროვნული ჯილდოს მფლობელი გახდა.

მასწავლებლის გლობალური ჯილდო,    რომლის ფინალისტებს  შორისაც ლადო აფხაზავა მოხვდა, 2015 წლიდან გაიცემა. ამ ჯილდოს დამაარსებელი Varkey-ს ფონდია. მასწავლებლის ეროვნული ჯილდოს მფლობელი ფონდისგან 1 მლნ დოლარს იღებს პრიზის სახით.

24 სექტემბერს სააგენტოებზე Resonacedaily.ge და Alia.ge გამოქვეყნდა ფეისბუკის ერთ-ერთი მომხმარებლის სტატუსი, რომელშიც ის ისლამოფობიური მოტივით წერს, რომ ისლამური ლოცვის მოსმენით შეწუხდა.

“ვაკეში, არაყიშვილის ქუჩაზე, ერთ-ერთ კორპუსში ცხოვრობს მოლაა თუ ვიღაც ჯანდაბაა არ ვიცი, ყოველ დღე ისე მოთქვამს და ბღავის, ეხლაც, აქვს კი ამის უფლება? გული გვაქვს დაწვრილებული მისი ხავილით. თანაც ისე ლოცულობს, თუ რას შვება არ ვიცი, მთელ ზემო ვაკეს ესმის. როგორ უნდა მოვიქცე? ჯერ ის ვინც შეუშვა სახლში, იმას უნდა მივაგნო, რას უხდის ამისთანას იმ ვიღაც არაადამიანს, რომ შეჭმული ვართ ამდენი ხალხი. ეხლაც ბღავიიის. თურქეთში ვცხოვრობ ასე მგონია!!! უნდა გავასახლო!"

მასალა არანაირ დამატებით ინფორმაციას არ შეიცავს, არ ჩანს რეალურად დაირღვა თუ არა საზოგადოებრივი წესრიგი კონკრეტულ დასახლებაში, ამიტომ გაუგებარია რა საინფორმაციო ღირებულება აქვს ამ ტექსტს და რატომ გადაწყვიტეს რეზონანსმა და ალიამ მისი გამოქვეყნება.

ისლამი საქართველოსთვის ისეთივე ტრადიციული რელიგიაა, როგორც ქრისტიანობა. 2014 წლის აღწერის მიხედვით, ქვეყანაში 400 000-მდე მუსლიმი მოქალაქე ცხოვრობს. სტატუსის გადაკოპირებით კი რეზონანსი და ალია ისლამოფობიის პლატფორმად იქცნენ და წაახალისეს დისკრიმინაცია, რადგან მკითხველს შთაბეჭდილება რჩება, თითქოს საქართველოში მოლას ლოცვა მიუღებელი უნდა იყოს.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მე-7 პრინციპის თანახმად, ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.

24 სექტემბერს სააგენტოებზე Resonacedaily.ge და Alia.ge გამოქვეყნდა ფეისბუკის ერთ-ერთი მომხმარებლის სტატუსი, რომელშიც ის ისლამოფობიური მოტივით წერს, რომ ისლამური ლოცვის მოსმენით შეწუხდა.

“ვაკეში, არაყიშვილის ქუჩაზე, ერთ-ერთ კორპუსში ცხოვრობს მოლაა თუ ვიღაც ჯანდაბაა არ ვიცი, ყოველ დღე ისე მოთქვამს და ბღავის, ეხლაც, აქვს კი ამის უფლება? გული გვაქვს დაწვრილებული მისი ხავილით. თანაც ისე ლოცულობს, თუ რას შვება არ ვიცი, მთელ ზემო ვაკეს ესმის. როგორ უნდა მოვიქცე? ჯერ ის ვინც შეუშვა სახლში, იმას უნდა მივაგნო, რას უხდის ამისთანას იმ ვიღაც არაადამიანს, რომ შეჭმული ვართ ამდენი ხალხი. ეხლაც ბღავიიის. თურქეთში ვცხოვრობ ასე მგონია!!! უნდა გავასახლო!"

მასალა არანაირ დამატებით ინფორმაციას არ შეიცავს, არ ჩანს რეალურად დაირღვა თუ არა საზოგადოებრივი წესრიგი კონკრეტულ დასახლებაში, ამიტომ გაუგებარია რა საინფორმაციო ღირებულება აქვს ამ ტექსტს და რატომ გადაწყვიტეს რეზონანსმა და ალიამ მისი გამოქვეყნება.

ისლამი საქართველოსთვის ისეთივე ტრადიციული რელიგიაა, როგორც ქრისტიანობა. 2014 წლის აღწერის მიხედვით, ქვეყანაში 400 000-მდე მუსლიმი მოქალაქე ცხოვრობს. სტატუსის გადაკოპირებით კი რეზონანსი და ალია ისლამოფობიის პლატფორმად იქცნენ და წაახალისეს დისკრიმინაცია, რადგან მკითხველს შთაბეჭდილება რჩება, თითქოს საქართველოში მოლას ლოცვა მიუღებელი უნდა იყოს.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მე-7 პრინციპის თანახმად, ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.

7 სექტემბერს, ონლაინგამოცემებმა Alia.ge და Resonancedaily.com ყოველგვარი დამატებითი ინფორმაციის გარეშე გამოაქვეყნეს რადიკალური მემარჯვენე ორგანიზაცია ქართული მარშის ლიდერის, სანდრო ბრეგაძის არაზუსტი, ჰომოფობიური და ქსენოფობიური ფეისბუკ სტატუსი.

ბრეგაძე ჰომოფობიური მოტივით წერს, თითქოს უახლოეს მომავალში ერთნაირსქესიანთა ქორწინება ლეგალური გახდება. ამავე სტატუსში, ის ქსენოფობიასაც არ ერიდება და ყაზახი და ანდორელი ფეხბურთელების დაკნინებას ცდილობს:

“დაზუსტებული ინფორმაციით - უახლოეს დღეებში საკონსტიტუციო სასამართლოში შევა ლგბტ ორგანიზაციების და სახალხო დამცველის სარჩელი, რომლის მიხედვითაც არაკონსტიტუციურად იქნება ცნობილი ჩანაწერი კონსტიტუციაში - “ქორწინება არის ქალის და მამაკაცის ერთობა” და დაკანონდება - კანონიერად გამოცხადდება ერთნაირსქესიანი წყვილების ქორწინება, მათ უფლება მიეცემათ აიყვანონ შვილებად ბავშვები, ისარგებლონ ქორწინების ყველა უფლებით და ა.შ. აი რა შედეგებამდე მიგვიყვანა კაშიას ლგბტ სამკლაურმა, მისმა მხარდაჭერამ!!! ახლა გინდა ჩობანებით და მწყემსებით დაკომპლექტებულ ყაზახეთთან გამარჯვება იზეიმეთ და გინდაც პარიკმახერებით და მეთევზეებით დაკომპლექტებულ ანდორასთან!!!” - წერს ბრეგაძე.



სტატუსის უცვლელად, გადაუმოწმებლად, ყოველგვარი დამატებითი ინფორმაციის გარეშე გამოქვეყნებით, Alia.ge და Resonancedaily.com ბრეგაძის ჰომოფობიისა და ქსენოფობიის პლატფორმად იქცნენ. გარდა ამისა, ონლაინმედიებმა მკითხველი შეცდომაში შეიყვანეს, რადგან სახალხო დამცველის აპარატში ამ ინფორმაციას არ ადასტურებენ. მეტიც, სამართლებრივად, კონსტიტუციური ჩანაწერის საკონსტიტუციო სასამართლოში გასაჩივრება შეუძლებელია. ასევე, გეი ქორწინების დაშვება არ ნიშნავს, რომ გეი წყვილებს ბავშვის აყვანის უფლება მიეცემათ, რადგან ამას სხვა სამართლებრივი რეგულაციების სჭირდება.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის პირველი პრინციპის თანახმად, ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია. ქარტიის მეშვიდე პრინციპი კი ამბობს, რომ ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.

სანდრო ბრეგაძე და მისი ორგანიზაცია, გასულ წელს, კანონმდებლობით ისედაც აკრძალული ერთნაირსქესიანი წყვილების ქორწინების კონსტიტუცირ აკრძალვას მოითხოვდნენ. სწორედ მათი ადვოკატირების შედეგად გაკეთდა კონსტიტუციაში ჩანაწერი, რომლითაც ქორწინება განისაზღვრა როგორც მხოლოდ ქალისა და მამაკაცის ერთობა.

საქართველოს სახალხო დამცველმა ზოგადი წინადადებით მიმართა საქართველოს პრემიერმინისტრს და მთავრობის სახელით გამოცემულ საკანონმდებლო აქტებში გამოყენებული ტერმინის "ოჯახის უფროსის" სხვა უფრო ნეიტრალური ფორმით ჩანაცვლება მოითხოვა. ნინო ლომჯარიას ამ ინიციატივას მედიაში არაერთი მასალა მოჰყვა. ონლაინმედიის ნაწილმა ომბუდსმენის ინიციატივა ჰომოფობიური და სიძულვილის ენის შემცველი კონტექსტით გააშუქა. გამოცემა „რეპორტიორმა“ [reportiori.ge] კი სახალხო დამცველის ინიციატივას რამდენიმე მასალა მიუძღვნა, რომლებშიც ნინო ლომჯარიას დისკრედიტაციის მცდელობაა.

სახალხო დამცველის განცხადება 6 აგვისტოს გამოქვეყნდა, მედიაში კი ეს ინფორმაცია 9 აგვისტოდან გავრცელდა. ამ დროიდან დღემდე გამოცემა “რეპორტიორმა” საკითხს ოთხი ახალი ამბავი მიუძღვნა, ოთხივე მათგანი სხვადასხვა პირის მიერ სოციალურ ქსელში გავრცელებული მოსაზრებებია, ყოველგვარი შესავლის, განმარტების ან დამატებითი კომენტარების გარეშე უცვლელად გადატანილი.

„ირმა ინაშვილი: სად და როგორ იზრდებოდით, რომ ყველაფერი ჩვენი, ტრადიციული, ზნეობრივი გეზიზღებათ?!“ - ამ სათაურით 10 აგვისტოს რეპორტიორმა ვებგვერდზე ირმა ინაშვილის სტატუსი გამოაქვეყნა. „ესენი მალე კანონპროექტს შემოგვთავაზებენ,- მამაკაცმა იმშობიაროს, ქალს დრო არა აქვს და იზღუდება მისი უფლებაო. წადით, გენაცვალე, გადასახლდით სხვა კუნძულზე და იქ დადგით თქვენი ექსპერიმენტები. ჩვენ მოგვწონს ის, რაც გვაქვს! არ წაიღეს ტვინი? ასეთი რა ბავშვობა გაიარეთ, სად და როგორ იზრდებოდით, რომ ყველაფერი ჩვენი, ტრადიციული, ზნეობრივი გეზიზღებათ“, - წერს ინაშვილი.

„ნინო ლომჯარია სახალხო დამცველი? არა! პიდარასტების, ლესბოსელების და ფემინისტების დამცველია!“ - ასევე უცვლელად და ყოველგვარი განმარტების, ან გამიჯვნის გარეშე გადააკოპირა გამოცემამ ამავე დღეს ზვიად ტომარაძის ჰომოფობიური სტატუსიც, სათაურით - ზვიად ტომარაძე: ნინო ლომჯარია სახალხო დამცველი? არა!

ორი მასალა გამოაქვეყნდა 13 აგვისტოსაც - "ობიექტივის" ჟურნალისტის, ბონდო მძინარაშვილის არაეთიკური სტატუსი და ალიას ჟურნალისტის გელა ზედელაშვილის მოსაზრება.

სახალხო დამცველის ინიციატივაზე სტატიები მოამზადეს სხვა ონლაინგამოცემებმაც. ყველა მათგანის ტექსტი იდენტურია. ამ მასალებში ასევე გაიხსენეს ნინო ლომჯარიას მოსაზრება 2 აპრილის გამოქვეყნებული ანგარიშიდან, რომელიც ლგბტ პირთა უფლებრივ მდგომარეობას ეხება და უარყოფითადაა შეფასებული ქორწინების ცნება, როგორც ქალისა და მამაკაცის კავშირის რეგულირება. აღსანიშნავია, რომ ამ სტატიებში უცვლელად გადაიტანეს აპრილში გამოქვეყნებული ტექსტები, რომლებიც იყო ჰომოფობიური და დაამატეს ომბუდსმენის ახალი ინიციატივა.

ამ სტატიების უმეტესობას მანიპულაციური სათაური აქვს, დაახლოებით ამგვარი კონტექსტის - ,,ჰომოსექსუალთა ქორწინება უნდა დაკანონდეს, ტერმინი “ოჯახის უფროსი” უნდა შეიცვალოს”. სტატიები იდენტური ტექსტით და ოდნავ განსხვავებული სათაურებით გამოაქვეყნეს: TimeNews.ge-მ, DiaNews.ge-მ , რომელმაც წყაროდ TimeNews მიუთითა, ჟურნალმა „სარკემ“ ასევე TimeNews-ზე დაყრდნობით და „სარკის“ ავტორობით გადაიტანეს ტექსტი Tvm.ge-მ და Digest.pia.ge-მ.

გარდა ამისა, რეპორტიორის მსგავსად, ირმა ინაშვილისა და ზვიად ტომარაძის სტატუსები გამოაქვეყნეს ვებსაიტებმა: mystar.ge, Geotimes.ge და მარშალპრესი.

http://resonancedaily.com გაზეთი “რეზონანსის” ვებგვერდია, სადაც გაზეთში დაბეჭდილ სტატიებთან ერთად მხოლოდ საიტისთვის შექმნილი მასალებიც ქვეყნდება. რამდენიმე დღიანი დაკვირვება საკმარისია, რომ აღმოაჩინოთ ქსენოფობიური თუ ანტიმუსლიმური ტექსტები, მასალის შინაარსისგან განსხვავებული სათაურები, სავარაუდოდ სარეკლამო მასალები შესაბამისი აღნიშვნის გარეშე. აგვისტოს თვეში კი მარიხუანის მოხმარებისთვის ყველანაირი სანქციის გაუქმების შემდეგ მარიხუანის საწინააღმდეგო ერთგვარი კამპანია, გადაუმოწმებელი ინფორმაციის ტირაჟირებით.

24 და 30 ივლისს “რეზონანსმა” უცხოელი გიდების შესახებ მასალა გამოაქვეყნა, რომელიც ნაცვლად იმისა, რომ რეალური პრობლემების გადაჭრასა და ქართველი გიდების კვალიფიკაციის ამაღლების გზების ძიებას დათმობოდა, ქსენოფობიურ განწყობებს აღვივებდა.

24 ივლისის მასალაში, რომელსაც “უცხოელი გიდები უკვე პოლიტიკურ პრობლემებს ქმნიან” ერქვა, ჟურნალისტი მტკიცებით ფორმაში ყვებოდა, რომ ირანელი გიდები ტურისტებს თბილისს სპარსულ ქალაქად აცნობენ. გარდა ამისა, ბათუმში, სადაც მოსახლეობის დიდი ნაწილი მუსლიმია, ნეგატიურ კონტექსტშია წარმოჩენილი მოლის ლოცვა. ჟურნალისტი წერს, რომ ბათუმში "თურქული უბნებია" მოწყობილი და მუსლიმები თავიანთ დღესასწაულებს აღნიშნავენ. ყოველ დილით, უთენია “ადგილობრივებს მოლას ლოცვა აღვიძებთ”.

"თითქმის ყველა მათგანი [ირანელი გიდები] ირანელ ტურისტებს უყვება, რომ თბილისი სპარსული ქალაქი იყო, შემდეგ რუსებმა მიითვისეს და ასე მოხვდა დღევანდელი საქართველოს ტერიტორიის შემადგენლობაში. ისინი თბილისის, როგორც თავიანთი ქალაქის, დაბრუნებას სხვადასხვა ფორმით ითხოვენ", - წერს ჟურნალისტი და მასალაში არ მოჰყავს ფაქტის დამადასტრებელი არცერთი მაგალითი.

6 დღის შემდეგ ამავე თემაზე გამოქვეყნდა მასალა სათაურით “უცხოელი გიდები საქართველოს პრობლემას მის ფარგლებს გარეთაც უქმნიან”, რაც 24 ივლისის მასალის გაგრძელება აღმოჩნდა. ჟურნალისტი მტკიცებით ფორმაში წერდა, რომ “ირანელი, თურქი და რუსი გიდები ჩვენი სამშობლოს შესახებ ცნობებს სათავისოდ ფუთავენ” და თავიანთ თანამემამულეებს, "როგორც თვითონ აწყობთ", ისე აცნობენ”. ამ ინფორმაციის დამამტკიცებელი, გამამყარებელი ფაქტები ამჯერადაც წარმოჩენილი არ ყოფილა გარდა ამ აბზაცისა:. “ბიზნეს-რეზონანსი" წინა კვირას ირანელი გიდებისგან მათ მიერვე ჩამოყვანილი ირანელი ტურისტებისთვის ცრუ ინფორმაციის მიწოდებაზე წერდა, რამდენიმე დღის წინ კი ირანელების გადაღებული ვიდეოკლიპიც გავრცელდა, სადაც თბილისზე, როგორც თავიანთ ქალაქზე, ისე მღეროდნენ და მის დაბრუნებას ითხოვდნენ. ისინი განსაკუთრებით "გურჯი ხათუნების" დაკარგვას მისტიროდნენ”.

გარდა ამისა, მასალაში ერთ-ერთი რესპონდენტი საქართველოში უმუშევრობას ფაქტობრივად უცხოელ გიდებს აბრალებდა და აღნიშნავდა, რომ ისინი საქმდებიან ადგილობრივების ნაცვლად.

“საქართველოში არის უმუშევრობის საკმაოდ მაღალი დონე და უცხოელი გიდების მასობრივი დასაქმებით პრობლემა კიდევ უფრო ღრმავდება. ასეთ ფონზე არ არის ნორმალური, დავასაქმოთ სხვა ქვეყნის მოქალაქეები, თანაც - ასეთი აგდებული დამოკიდებულების შემდეგ, როდესაც შეურაცხყოფას აყენებენ ჩვენს ისტორიასა და კულტურას”, - რესპონდენტის ამ მოსაზრების ალტერნატიული აზრი სტატიაში აღარ განვითარებულა.

ორივე მასალის ავტორად ერთი და იგივე ჟურნალისტია მითითებული და ორივე შემთხვევაში ნაცვლად იმისა, რომ მკითხველისთვის გადამოწმებული, ფაქტები და შესაბამის საკითხზე კომპეტენტური სახელმწიფო უწყებების კომენტარები შეეთავაზებინა, მასალაში მხოლოდ ტურიზმის ექსპერტის სტატუსით ჩაწერილი რამდენიმე ადამიანის კომენტარია მოცემული


“რეზონანსმა” 29 ივლისს “ქართველ მუსლიმთა კავშირის” თავმჯდომარეზე, ტარიელ ნაკაიძეზე რამდენიმე მასალა გამოაქვეყნა, რომელიც როგორც ნაკაიძეს, ასევე მუსლიმ თემს არასწორი ინტერპრეტაციის გამო უარყოფით კონტექსტში წარმოაჩენდა.

ერთ-ერთი მასალა, რომელსაც “თუ დაგვჭირდება, მესამე მეჩეთსაც ავაშენებთ, მეოთხესაც და მეხუთესაც - ფეხებზე მკიდიხართ” ერქვა, ნაკაიძის ფეისბუკში გამოქვეყნებულ სტატუსზე დაყრდნობით მომზადდა. სტატუსი, სავარაუდოდ, აჭარის მთავრობის თავმჯდომარის, თორნიკე რიჟვაძის მიერ გავრცელებულ განცხადების გამოხმაურება უნდა იყოს, სადაც ის ამბობდა, რომ ბათუმში მეჩეთი მხოლოდ ქართული ფულით უნდა აშენდეს. ამ სტატუსში ნაკაიძე, სავარაუდოდ, რიჟვაძეს მიმართავდა, რომ “ფეხებზე ეკიდა” მისი გადაწყვეტილებები და მეჩეთს მალე ააშენებდნენ.

იმის მიუხედავად, რომ “ფეხებზე მკიდია თქვენი გადაწყვეტილებები” დიდი ალბათობით, მხოლოდ აჭარის მთავრობის განცხადებას შეეხებოდა, “რეზონანსმა” სათაურში სიტყვების ფორმულირება შეცვალა და დაწერა “ფეხებზე მკიდიხართ”, რაც მკითხველისთვის შესაძლოა ტოვებდეს განცდას, რომ ნაკაიძე ყველას მიმართავს. ნაკაიძის სტატუსი ყოველგვარი კონტექსტის და დამატებითი ინფორმაციის გარეშე გამოქვეყნდა

ამავე დღეს, 29 ივლისს “რეზონანსმა” ნაკაიძის განცხადების შეფასების შესახებ პარტია “ემსახურე საქართველოს” ლიდერის, მურმან დუმბაძის კომენტარზე მასალა მოამზადა. დუმბაძე ამბობდა, რომ ნაკაიძეს მეჩეთის მშენებლობით პოლიტიკაში უნდოდა შესვლა. „მეჩეთი, ისევე როგორც ეკლესია, არის საინჟინრო ნაგებობა. მეჩეთის მშენებლობის საკითხი აღმსარებლობის თავისუფლებასთან კავშირში არ არის. არის ბათუმში მეჩეთი, რომელიც ფუნქციონირებს და არავითარი პრობლემას არ ქმნის“, - თქვა დუმბაძემ “რეზონანსთან” საუბრისას. მასალაში არ ისმის ალტერნატიული აზრი, მით უფრო, რომ საკითხი სენსიტიურია და შესაძლოა, მეჩეთის აშენებასთან დაკავშირებით არასწორი წარმოდგენები შექმნას. გარდა ამისა, მასალაში არ არის აღნიშნული, რომ მუსლიმი თემი ბათუმში მეჩეთის აშენებას რამდენიმე წელია ითხოვს, თუმცა უშედეგოდ.


მას შემდეგ, რაც საკონსტიტუციო სასამართლომ მარიხუანის მოხმარება ლეგალურად მიიჩნია, “რეზონანსის” ვებგვერდზე არაერთი ნეგატიური შინაარსის მასალა გამოქვეყნდა. 30 ივლისიდან 1 აგვისტოს ჩათვლით პერიოდში 25-ზე მეტი სტატია იძებნება. მასალების მცირე ნაწილი საინფორმაციო შინაარსისაა, ნაწილი კი უარყოფითი შეფასებები, სხვადასხვა პირის მიერ სოციალურ ქსელში გამოთქმული მოსაზრებებია.

მაგალითად, უცვლელად გამოქვეყნდა “ლეიბორისტული პარტიის” ლიდერის, შალვა ნათელაშვილის ფეისბუკზე გამოქვეყნებული სტატუსი, რომელშიც ის ამბობდა, რომ დავკარგავთ მომავალ თაობას, რადგანაც “მძიმე ნარკოტიკების მიღებამდე ნარკომანები სწორედ მარიხუანას კოლეჯს ამთავრებენ ჯერ”. მოქმედი პარლამენტარი, აკაკი ზოიძე კი ამბობდა, რომ მარიხუანის მოხმარების დროს 7-ჯერ იზრდება ადამიანის ფსიქოზური მდგაომრეობა. არცერთ ამ მასალაში წარმოდგენილი არ იყო ალტერნატიული აზრი.

იყო შემთხვევა, როცა მასალა მანიპულაციური სათაურით გამოაქვეყნა, რომელიც რესპონდენტის აზრისგან განსხვავდებოდა. 31 ივლისს მომზადებული მასალა სათაურით: "საპატრიარქო მარიხუანას შემდეგ კოკაინის და ჰეროინის ლეგალიზებას ელოდება" რესპონდენტის მიერ ტელეკომპანია “იმედისთვის” მიცემული კომენტარის არასწორი ინტერპრეტაცია იყო. “იმედთან” მიცემულ კომენტარში დეკანოზი ანდრია ჯაღმაიძე ამბობდა, რომ საკონსტიტუციო სასამართლოს ეს გადაწყვეტილება “ერის ღალატის ტოლფასია” და “უარესსაც” ელოდებიან. “რეზონანსმა” კი დაწერა: “კანაფის მოხმარების ლეგალიზების შემდეგ, საქართველოს საპატრიარქო კოკაინის ლეგალიზებას ელოდება. პირველი კომენტარი საპატრიარქოს სახელით მამა ანდრიამ გააკეთა. მისი თქმით, საკონსტიტუციო სასამართლო უნდა გაუქმდეს, რადგან შესაძლოა მალე მოწევა სავალდებულოც კი გახდეს. მამა ანდრიას თქმით, 4 მოსამართლე ვერ უნდა წყვეტდეს "ოთხი მილიონი ადამიანის ბედს” .

19 ივლისს “რეზონანსმა” პრეზიდენტის სასახლეზე, შენობაზე, რომელიც თვეების განმავლობაში მმართველი პარტიისა და პრეზიდენტს შორის უთანხმოების მიზეზი იყო, მასალა მოამზადა. სტატიას “ახალი პრეზიდენტი "პრეზიდენტის სასახლეში" აღარ შევა” ერქვა. მასალაში მხოლოდ სამ რესპონდენტს სთხოვეს გამოეთქვათ მოსაზრება შევა თუ არა სასახლეში ახალი პრეზიდენტი. მიუხედავად იმისა, რომ არავის მტკიცებით ფორმაში არ გამოუთქვამს აზრი, სათაურში მაინც დადასტურებულ ფაქტად შესთავაზეს მკითხველს.

კიდევ ერთი საკითხი, რაზეც “რეზონანსის” მიერ დარქმეული სათაური და მასალის შინაარსი ერთმანეთთან თანხვედრაში არ იყო აშშ-ს მოქალაქეების, სმიტების ოჯახის ხადის ხეობაში მოკვლის საქმე იყო.

22 ივლისს “რეზონანსზე” მასალა გამოქვეყნდა სათაურით: „ექსპერტები გაოგნებულები იყვნენ, ბავშვის თავის ქალა თითქმის არ არსებობს – ლორა სმიტი გაუპატიურებულია“ . ტექსტი ეფუძნებოდა“კვირის პალიტრის” სანდო წყაროს და თან ერთვოდა ექსპერტიზის დასკვნა, რომელიც მანამდე გასაჯაროვდა. ექსპერტიზის დასკვნაში არაფერი ეწერა გაუპატიურებაზე, თუმცა აღნიშნული იყო, რომ საქმზე ბრალდებულის დნმ აღმოჩენილი იყო გარდაცვლილი ლორა სმიტის სხეულში. ეს გარემოება სექსუალურ კავშირზე მიანიშნებდა. გარდა ამისა, გამოცემამ სათაურად გამოიტანა ბრჭყალებში ჩასმული წინადადება („ექსპერტები გაოგნენულები იყვნენ, ბავშვის თავის ქალა თითქმის არ არსებობს”), რაც ტოვებდა მოლოდინს, რომ მსგავსი შინაარსის აზრს ამოიკითხავდა მასალაშიც. თუმცა მასალის სრულად გაცნობის შემთხვევაშიც კი, მკითხველი ვერ შეიტყობდა ვისი ციტატაა გამოტანილი სათაურად.

ამავე საკითხზე კიდევ ერთი მასალა და ისევ იმავე წყაროზე დაყრდნობით 23 ივლისსაც მომზადდა. მასალას "ჯერ სექსუალურად იძალადა, მერე კი წყალში აყოფინებდა თავს, ვიდრე ქალი არ დაიხრჩო" - კობაურმა დანაშაული აღიარა” ერქვა.

სათაურში მტკიცებით ფორმაში ეწერა, რომ ბრალდებულმა დანაშაული აღიარა, თუმცა მასალაში “აღიარება” საერთოდ არ იყო ნახსენები. აღსანიშნავია, რომ საგამოძიებო უწყებების ინფორმაციით, საქმზე ბრალდებულმა დანაშაული დაკავების დროს აღიარა, თუმცა მას მერე ყველა სასამართლო სხდომაზე ისიც და მისი უფლებადამცველებიც ამას არ ადასტურებენ.

24 ივლისს “რეზონანსის” ვებგვერდზე RMG - გოლდის დირექტორთან, ჯონი შუბითიძესთან ინტერვიუ გამოქვეყნდა სათაურით "არემჯი" გარემოსდაცვით პროგრამაზე 2020 წლის ბოლომდე 30 მილიონ ლარს დახარჯავს".

ამ კომპანიის მიმართ მუდმივად ისმის კრიტიკა ბუნების დაბინძურებასთან დაკავშირებით, მასალა კი ტოვებდა შთაბეჭდილებას, რომ ამ კრტიკის ფონზე კომპანიის საქმიანობის დადებითაც წარმოჩენა იყო მიზანი.

მაგალითად, ჟურნალისტმა იკითხა გარემოსთვის მიყენებულ 30 მილიონიან ზარალზეც, რაზეც რესპონდენტმა უპასუხა, რომ: “2014 წლიდან, ანუ მას შემდეგ, რაც კომპანიამ დაიწყო ოპერირება, გარემოზე მიყენებული ზიანი, სრული პასუხისმგებლობით შემიძლია განგიცხადოთ, გაცილებით ნაკლებია, ვიდრე 30 მილიონი”.

ამ პასუხის მოსმენისას ჟურნალისტს არ გასჩენია კონტრშეკითხვა, კონკრეტულად რა ოდენობის ზიანს აღიარებს კომპანია. ამავე ინტერვიუით გამოჩნდა, რომ ან ჟურნალისტს საერთოდ არ მიუღია მონაწილეობა ამ ინტერვიუს ჩაწერაში, ან არ მოემზადა. ამას აჩვენებს ის გარემოებაც, რომ არ წარუდგინა რესპონდენტს კონკრეტული ზიანის აღმნიშვნელი რიცხვები, რომელიც კომპანიის საქმიანობითაა გამოწვეული და მკითხველისთვის კომპანიის მიმართ არსებულ პრეტენზიებს უფრო საფუძვლიანად წარმოაჩენდა.

აღსანიშნავია, რომ აღნიშნული მასალა რუბრიკაში “ბიზნესპრესი” გამოქვეყნდა გაზეთ “რეზონანსის” 24 ივლისის ნომერში. ამავე გაზეთის ბოლო ფურცელზე ვკითხულობთ, რომ ამ რუბრიკაში გამოქვეყნებული მასალა დაფინანსებულია.

კიდევ ერთი მასალა, რომელიც თავისი შინაარსიდან გამომდინარე სარეკლამო მასალად შეიძლება მივიჩნიოთ 26 ივლისს გამოქვეყნდა და “ვივუსის” მოხმარების წესებს ეხება. მასალაში კითხვა-პასუხით აღწერილი იყო, როგორ შეიძლება ისარგებლოს მომხმარებელმა სწრაფი სესხით.

არცერთ ამ შემთხვევაში რეკლამის აღმნიშვნელი ნიშანი მითითებული არ იყო.

ონლაინ კომენტარები მედიაგამოცემების განუყოფელი ნაწილია და აუდიტორიასთან ურთიერთობის მნიშვნელოვან ფუნქციად ითვლება, თუმცა, ეს ფუნქცია ყველგან აქტიური აღარაა. სიძულვილის გამოხატვის, პერსონალური თავდასხმებისა თუ შეურაცხყოფის გამო, ვებსაიტების ნაწილი კომენტარების განყოფილების მოდერაციაში უზარმაზარ რესურსსა და დროს ხარჯავს, ნაწილი კი საერთოდ აუქმებს მას და დისკუსიისთვის ახალ სივრცეებს ეძებს .

ტექნოლოგიურ განვითარებამდე და ონლაინ კომენტარებამდე იყო წერილები რედაქტორს. ორივე ფორმა მკითხველს აძლევს საშუალებას გამოთქვას თავისი ცოდნა და მოსაზრება, დასვას კითხვები მედიის ეთიკურ გადაწყვეტილებასთან დაკავშირებით, ესაუბროს ავტორს და სხვა მკითხველებს, რაც საბოლოო ჯამში, ამდიდრებს დისკუსიას. შესაძლოა ჟურნალისტმა არ იცოდეს ყველაფერი, სპეფიციკური განათლების მქონე მკითხველმა კი ძალიან მნიშვნელოვანი დეტალი დაამატოს სტატიას. კომენტარი შეიძლება გახდეს ახალი მასალის იდეის ინსპირაციაც. და კიდევ ერთი, ამგვარი დისკუსიები ხელს უწყობს მასალის პოპულარიზებასა და ზრდის ვებგვერდზე ვიზიტორების რაოდენობას.

თუმცა, კომენტარების სექციას აქვე მეორე, ბნელი და საშიში მხარეც.

ქალი ჟურნალისტი აშუქებს აბორტის თემაზე მიმდინარე დემონსტრაციას ერთ-ერთ კლინიკასთან, ამ დროს კი მკითხველი წერს: “ისეთი მახინჯი ხარ, რომ დაორსულდე ჩემით წაგიყვანდი აბორტისთვის კლინიკაში”; ბრიტანელი მუსლიმი წერს ისლამოფობიის გამოცდილებაზე და მას ასე პასუხობენ: “ისლამური სახელმწიფოს მებრძოლზე დაქორწინდი და ნახავ, როგორ მოგეწონება!”; შავკანიან კორესპონტენტს უწოდებენ “რასისტს, რომელსაც თეთრკანიანი ადამიანები ეზიზღება”, როცა ის აშუქებს ამბავს, როგორ მოკლა პოლიციამ კიდევ ერთი შავკანიანი ამერიკელი; “მოგი**ან დროშა და მწერლობა”, - წერენ ამბავზე, როცა ქართველმა მწერალმა, ზურა ჯიშკარიანმა აფხაზეთის დროშიანი მაისური ჩაიცვა.

ერთ-ერთი კვლევის თანახმად, მედია ორგანიზაციების 65%-ის კომენტარების სექციაში მათი ჟურნალისტების მიმართ შეურაცხმყოფელი მოსაზრებები იწერება, მაგალითად: “ძალიან უინტელექტო ხარ”; “საკუთარ თავს ჟურნალისტს უწოდებ?”; “ამის დაწერისთვის ფულს გიხდიან?” და ა.შ.

გავლენიანი ადამიანები მედიისა და კომუნიკაციების სფეროში უკვე დიდი ხანია ამბობენ, რომ შეურაცხმყოფელი კომენტარები დისკუსიისა და დებატისთვის არანაირ ღირებულებას არ წარმოადგენს და საჭიროა მათი გაფილტვრა, მოდერაცია.

ერთ-ერთი გამოცემა, რომელიც კომენტარების სექციის გაუმჯობესებაზე დროსა და რესურსებს ხარჯავს, არის The New York Times. გამოცემა მხოლოდ ზოგიერთ მასალაზე ტოვებს კომენტარების სექციას, რადგან მოდერაცია ძირითადად ადამიანური რესურსით ხდება და შესაბამისად, ლიმიტირებულია. ძირითადად, კომენტარების სექცია ღიაა მასალის გამოქვეყნებიდან 24 საათის განმავლობაში.

“ასეთი თავდასხმებს რეალურ ცხოვრებაში ურეაქციოდ არ დავტოვებდით, ამიტომ ასევე ვიქცევით ონლაინ”, - აცხადებს The Guardian, კიდევ ერთი გამოცემა, რომელიც კომენტარებს ფილტრავს.

Guardian-ის მიდგომა მოდერაციისადმი ასეთია - ის აანალიზებს კომენტარებს და აწვდის მკითხველს ინფორმაციას, რა შინაარსის მოსაზრება დაიშვება და რომელი დაიბლოკება - მაგრამ ვებსაიტების უმრავლესობისთვის ეს არაპრაქტიკულია. არასასურველი კომენტარების უბრალოდ წაშლა არაეფექტურია მთელი ინტერნეტისთვის. გარდიანს შესაძლოა აქვს რესურსი ასეთი პოლიტიკა აწარმოოს და დაბლოკოს ათასობით კომენტარი დღეეში, მაგრამ საშუალო სტატისტიური მედიასაშუალებას ამას ვერ შეძლებს.

“დიდი სიამოვნებით გვექნებოდა ფილტრაციასთან დაკავშირებით უფრო მკაცრი პოლიტიკა, მაგრამ თუ ამის პასუხისმგებლობას იღებ, ბოლომდე უნდა მიჰყვე სოციალური ქსელებიდან დაწყებული ვებგვერდით დამთავრებული. ალბათ, ერთი ადამიანი მინიმუმ უნდა იყოს სრულ განაკვეთზე, რომ მოდერაცია გააკეთოს, რისი რესურსიც არ გვაქვს”, - ამბობს ქართული ონლაინგამოცემა On.ge-ს დირექტორი ნოდარ დავითური მედიაჩეკერთან.

მისივე თქმით, რედაქცია ძალიან რადიკალური კომენტარებს შლის, თუმცა პროაქტიული მოდერირება დაკავშირებულია ფულთან. დავითურის თქმით, საკმაოდ პრობლემურია პოლიტიკის შემუშავებაც, რადგან ”ძალიან ვიწრო ხაზი გადის გამოხატვის თავისუფლებასა და მავნებლურ ქცევას შორის.”

“საერთოდ არ ვაუქმებთ, იმიტომ, რომ დარჩეს დისკუსიისთვის სივრცე და ასევე, ტრაფიკის წყაროა. არ გვაქვს იმის ფუფუნება, რომ ჩავკეტოთ. ამ ეტაპზე ვთვლით, რომ სარგებელი წონის იმ ზიანს, რაც უკონტროლობას მოაქვს”, - ამბობს დავითური.

“იდეალურ სიტუაციაში, იდეალური ფინანსური რესურსით, რომელიც მოგვცემდა შესაძლებლობას სპეციალური ადამიანების დაქირავების, მოდერირების გზას ავირჩევდით” - ამბობს კიდევ ერთი ქართული ონლაინგამოცემის, Netgazeti.ge-ს მთავარი რედაქტორი ნესტან ცეცხლაძე. მისი თქმით, თავიდან ნეტგაზეთი იყო აბსოლუტურად ღია, თუმცა გარკვეულ სტატიებზე კომენტარების დახურვა მაინც ხდებოდა: “ვიცოდით განსაკუთრებით რომელ სტატიებზე იქნებოდა ბევრი ქსენოფობიური ან ჰომოფობიური კომენტარი, რომლის წაშლაც მერე მოგვიხდებოდა. ერთი პერიოდი სრულიად დავხურეთ ვებსაიტზე კომენტარების სექცია იმის გამო, რომ არ გვქონდა მოდერაციის რესურსი”.

ნესტან ცეცხლაძე ამბობს, რომ მისი დაკვირვებით, ვებსაიტებზე კომენტარების რაოდენობა იკლებს და ძირითადად Facebook-ზე გადადის: “ახლა კომენტარების სექცია გახსნილი გვაქვს, იქედან გამომდინარე, რომ აღარ არის იმ რაოდენობის კომენტარები. ვერ ვიტყვით, რომ ყველა კომენტარს ვკითხულობთ, მით უმეტეს არქივში, ძველ მასალებზე, მაგრამ ზოგჯერ გვიხდება მათი მოდერაცია.

საერთოდ, რატომ უნდა შესთავაზოს საიტის მფლობლემა მომხმარებელს ის სივრცე, რომელის სარედაქციო კონტროლი ძალიან რთულია?

CNN, The Verge, Reuters, Toronto Star, Popular Science - ეს იმ გამოცემების არასრული ჩამონათვალია, რომლებმაც ჩათვალეს, რომ კომენტარების სექციის შენარჩუნებასა და მოდერაციაზე ზრუნვა არ ღირს. 2016 წელს მათ რიგებს შეუერთდა ამერიკული VICE NEWS. კომპანიის განცხადებით, თეორიულად, კომენტარების სექცია ძალიან კარგია, თუმცა მოდერაციისა და უახლესი ალგორითმების გარეშე, ძალიან ხშირად კომენტარები რასისტულ, მიზოგინიურ მორევში გადადის, სადაც ყველაზე ხმამაღალი, შეურაცხმყოფელი და სულელური აზრები ყველაზე მეტად ჩანს:

“აღარ გვაქვს დრო და სურვილი გავაგრძელოთ ამ სისულელის მონიტორინგი.”

დატოვებული კომენტარების მცირე რაოდენობით ახსნა NPR-მა ვებგვერდზე სექციის გაუქმება. მისი განცხადებით, სამი თვის განმავლობაში, 79,8 მილიონი ვიზიტორიდან მხოლოდ 2 600 ადამიანმა (0,003%) დატოვა სულ მცირე ერთი კომენტარი.

2018 წელს თქვა უარი კომენტარების სექციაზე გამოცემამ The Atlantic:

“წლების განმავლობაში The Atlantic-ის კომენტარების სექციაში მიმდინარე დისკუსიას ხშირად აზიანებდნენ სარეკლამო, რასისტული, მიზოგინიური, ჰომოფობიური, ანტიმუსლიმური და ანტიებრაული ნარატივით.”

ერთადერთი და სწორი გზა კომენტარების სექციის მენეჯმენტისთვის არ არსებობს. თითოეულ მედია ორგანიზაციას სხვადასხვა გამოწვევა აქვს, თუმცა ერთი რამ ცხადია: მათ უნდა აიღონ პასუხისმგებლობა და შექმნან სივრცე ცივილური დისკუსიისთვის.

„საქართველოში „ნარკომანების რევოლუცია“ მზადდება!“ - თბილისში გამართული აქციების შესახებ ასეთი მანიპულაციური სათაურით გამოაქვეყნა გამოცემა „საქინფორმმა“ მასალა, რომელიც გაჯერებულია ანტიდასავლური გზავნილებით, შეცდომაში შეჰყავს მკითხველი და ადამიანების გარკვეული ჯგუფების სტიგმატიზებას ახდენს.

12 და 13 მაისს მიმდინარე აქციებს „საქინფორმმა“ ვრცელი სტატია მიუძღვნა, რომელსაც რამდენიმე გზავნილი აქვს. მასში ნათქვამია, რომ „ეს იყო ექსპრეზიდენტ მიხეილ სააკაშვილის მხარდამჭერების მიერ მოწყობილი სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობა", "აქციის მონაწილეები ითხოვდნენ ნარკოტიკების ლეგალიზებას" და "მოსახლეობის უმრავლესობა უკიდურესად უარყოფითად ეკიდება ე.წ. „დასავლურ ღირებულებებს“. ამ გზავნილებს გამოცემა მასალის სხვადასხვა ნაწილში არაერთხელ იმეორებს და ამავდროულად, ისე, რომ მასალაში არ ჩანს რაზე დაყრდნობით, რის საფუძველზე ავითარებს ასეთ მსჯელობას ავტორი.

ექსპრეზიდენტ მიხელ სააკაშვილს გამოცემა ახსენებს მასალის დასაწყისშიც და დასასრულშიც: „მომხდარის მიღმა აშკარად იკვეთება ოპოზიციის და საქართველოს ექსპრეზიდენტ მიხეილ სააკაშვილის პოლიტიკური ინტერესები, რომელიც საპროტესტო ტალღაზე საქართველოში დასაბრუნებლად და, რადაც უნდა დაუჯდეს, ახალი „ფერადი რევოლუციის“ მოსაწყობად ემზადება - თუნდაც ეს „ნარკომანების რევოლუცია“ იყოს“, - ვკითხულობთ სტატიაში.

სტატიაში არასწორი ინფორმაციაა აქციის მიზნის შესახებაც. გამოცემა წერს, რომ ორგანიზატორებმა ხელისუფლებას „ყველა სახეობის ნარკოტიკების ლეგალიზაცია მოსთხოვეს“. მაშინ, როდესაც აქციის მოთხოვნა ეს არ ყოფილა. გარდა ამისა, მასალაში საქართველოს სკოლებში მომხდარი დაპირისპირებები და ოჯახში ძალადობის გახშირებული შემთხვევებიც ნარკოპოლიტიკის ლიბერალიზაციასთან არის დაკავშირებული, ომბუდსმენი და საქართველოს პრეზიდენტი კი ნარკორეალიზატორების მხარდაჭერაში არიან დადანაშაულებული.

გარდა ამისა, სტატიაში გვხვდება სიძულვილის ენა და ხდება წამალდამოკიდებული ადამიანების დისკრედიტაცია და სტიგმატიზება. აქციის მონაწილეები მოხსენიებული არიან ბრბოდ, ორგანიზატორები კი ნარკომანებად.

სტატია ორი ნაწილისგან შედგება და ანტიდასავლური გზავნილები განსაკუთრებულად აქცენტირებულად მასალის მეორე ნაწილში გვხვდება. მაგალითად: „მომხდარმა აჩვენა, რომ მოსახლეობის უმრავლესობა უკიდურესად უარყოფითად ეკიდება ე.წ. „დასავლურ ღირებულებებს“ - ნარკომანიის ლეგალიზაციას, ლგბტ-ს ცხოვრების სტილის პროპაგანდას და „კლუბურ კულტურას“;

ამ ნაწილში აქციის „ჩვენი თავისუფლებისთვის“ მონაწილეები მოხსენიებული არიან როგორც „ქართველი საზოგადოების „ელიტარული გამოსული“ პროდასავლური ნაწილი - ლიბერტარიანელები, ლგბტ, ფემინისტები, ბომონდის და მათი უფლებების დამცველი, დასავლურ გრანტებზე შექმნილი არასამთავრობო ორგანიზაციები“, კონტრაქციის მონაწილეები კი „პატრიოტული ძალები, ანუ - ქვეყნის მოსახლეობის უმრავლესობა”.

სტატია მკითხველს აქციის ფოტოებსაც სთავაზობს, თუმცა, ყველა ავთენტური არ არის. სტატიაში გამოყენებულია ლგბტ პირების ფოტო, რომელსაც ამ აქციასთან კავშირი არ აქვს, არის ფოტომანიპულაცია და აქციის მიზნების ლგბტ-საზოგადოებასთან დაკავშირებასა და ჰომოფობიური განწყობების გაღვივებას ემსახურება.

რასიზმის პრობლემა არის ყველგან  და სამწუხაროდ გამონაკლისი არც საქართველოა. ამის მიუხედავად, ქართული მედიის ნაწილი ხშირად თემას ზედაპირულად და არასწორი მიმართულებით აშუქებს. საკითხზე სასაუბროდ არაკომპეტენტურ სტუმრებს იწვევს და შესაბამისად აუდიტორიას ვერ სთავაზობს არგუმენტირებულ მსჯელობას. მეტიც, ხანდახან ჟურნალისტებს უჭირთ გაუმკლავდენენ გადაცემის მონაწილეს, რომლის სტერეოტიპული დამოკიდებულებები, დიდი ალბათობით, წინასწარაც იცოდნენ. საქართველოში ძირითადად ანტითურქული, ანტიირანული, ანტიარაბული და ანტიინდური განწყობებია.

არცთუ იშვიათია ისეთი შენიღბული რასიზმის შემცველი განცხადებები, როგორიცაა - „მიგრანტები „ქართულ გენს“ უქმნიან საფრთხეს“, „ქართველები საქართველოში მალე უმცირესობაში აღმოჩნდებიან“, „უცხოელები ქართველ ქალებს გვართმევენ“ (თითქოს ქართველი ქალები ქართველი კაცების საკუთრება არიან). ამასთან, დასავლეთშიც და საქართველოშიც უფრო და უფრო იმატებს ულტრამემარჯვენე ჯგუფების რიცხვი. რასიზმის პრობლემის საილუსტაციოდ, ბოლო წლებში, მედიაში გავრცელებული რამდენიმე შემთხვევაც კმარა.

• წარმოშობით ბანგლადეშელი, ლატვიაში მცხოვრები აჰსან ჰაბიბ ამტკიცებს, რომ ყველა დოკუმენტი წესრიგში ჰქონდა, თუმცა თბილისის აეროპორტიდან კანის ფერის გამო დაადეპორტეს
• ნიგერიელი სტუდენტი სამუელ ალავოდი დარწმუნებულია, რომ 2018 წელს ბელიაშვილის ქუჩაზე მომხდარი ინციდენტი მისი კანის ფერის გამო მოხდა;
• 2017 წელს სტუდენტი ნიგერიიდან ამბობდა, რომ თბილისში რასისტული თავდასხმის მსხვერპლი გახდა. იმავეს წერდა ფეისბუკზე მისი მეგობარი;
• 2017 წელს ინდოელი ტურისტები ქართველ მესაზღვრეებს რასიზმში ადანაშაულებდნენ;
• 2017 წელს ინდოეთის მოქალაქე თბილისის აეროპორტში მომუშავეებს რასიზმში ადანაშაულებდა;
• ნეონაცისტებს ნიგერიის მოქალაქეების რასობრივი დისკრიმინაციისთვის 4-4 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯეს;

რასისტული შინაარსის განცხადებები უცხო არც ქართველი პოლიტიკოსებისთვისაა. რამდენიმე ასეთი განცხადება რასიზმისა და შეუწყნარებლობის წინააღმდეგ ევროპული კომისიის 2015 წლის მოხსენებაშიც მოხვდა. სახალხო დამცველის 2017 წლის ანგარიშის თანახმადაც, საქართველოში კვლავ გამოწვევად რჩება სავარაუდოდ სიძულვილით მოტივირებული დანაშაულების არაეფექტური გამოძიება.

ამგვარი ფონის მიუხედავად ტოქშოუში საკითხზე არარელევანტური სტუმრებით, უფოკუსო და ზედაპირული მსჯელობა იშვიათი გამონაკლისი არ არის. ამის ნათელი მაგალითი იყო 23 აპრილს “TV პირველის” ეთერში გასული გადაცემა “ხალხის პოლიტიკა”, რომლის მეორე ბლოკის მიზანი იყო დაედგინა, არის თუ არა საქართველოში რასიზმის პრობლემა. საკითხის ამგვარად დასმით, ზემოთ აღნიშნული რასობრივი დისკრიმინაციის არაერთი მაგალითის მიუხედავად, გადაცემაში საერთო ჯამში პრობლემა დაკნინდა და საერთოდ არსებობა არარსებობამდე დავიდა დისკუსიის ფოკუსი. სტუმრების ერთი ნაწილი ამტკიცებდა, რომ საქართველოში რასისტული განწყობები საერთოდ არ არის და მედიამ სხვა საკითხები უნდა გააშუქოს.

გადაცემაში ცდილობდნენ დაეცვათ ბალანსი იმ საკითხში, სადაც მეორე მხარე არ არსებობს, რადგან რასიზმს გამართლება არ აქვს და ყველა შემთხვევაში მიუღებელი უნდა იყოს. ამ გადაცემაში კი ერთ მხარეს იურისტები ნინო ბოლქვაძე და ლევან ალაფიშვილი იდგნენ, მეორე მხარეს კი ნიკოლოზ მჟავანაძე და დავით ლორია “უფლებადამცველთა გაერთიანებიდან“. მსჯელობაში მონაწილეობდნენ დარბაზში მსხდომებიც, მათ შორის საქართველოში მცხოვრები ფერადკანიანი პირები.

გადაცემის ამგვარი ფოკუსისა და სტუმრების გამო რაიმე საკითხის საფუძვლიანი განხილვის ნაცვლად დისკუსია ურთიერთბრალდებების რეჟიმში წარიმართა. გადაცემაში “უფლებათა დამცველის” სტატუსით მიიწვეული იყო სტუმარი (ნიკოლოზ მჟავანაძე), რომლის ანტიდასავლური და ისლამოფობიური განცხადებები მრავლად იძებნება. გადაცემაში კი მის დისკრიმინაციულ და უფოკუსო რეპლიკებსა და ბრალდებებს წამყვანი ვეღარ გაუმკლავდა, არაერთხელ მიუთითა, რომ სისულელეს ამბობდა და გადაცემის დატოვებისკენაც მოუწოდა. რეალურად რესპონდენტის ეს განცხადებები არაფრით განსხვავდებოდა მისი სხვა გამოსვლებისგან და წამყვანისთვის მოულოდნელი არ უნდა ყოფილიყო ამგვარი რიტორიკა, შესაბამისად გაუგებარია მაშინ რატომ მიიწვია და რა ინფორმაციის მიღებას ელოდა მისგან. 

ტოქშოუს წინ უძღოდა რამდენიმე დღის წინ Facebook-ზე შავკანიანი კაცისა და სავარაუდოდ, ქართველი ქალის ქორწინების ცერემონიის ფოტოზე საზოგადოების ნაწილის უარყოფითი გამოხმაურება. კიდევ ერთი გახმაურებული ინციდენტი მოხდა ბელიაშვილზე, სადაც ნიგერიელ სტუდენტებს შესაძლო დისკრიმინაციული მოტივით ადგილობრივები თავს დაესხნენ. ეს ინციდენტები გაიხსენა წამყვანმა, ვახო სანაიამ და სტუმრებს ამ კითხვით მიმართა: “არის თუ არა ეს ყველაფერი რეალობა, თუ მაინც გაზვიადებულია ეს თემა?!”

გადაცემის განმავლობაში, რომლის უდიდესი ნაწილი ხმაურის ფონზე წარიმართა, მჟავანაძე ამტკიცებდა, რომ “ერთი ბელიაშვილის ქუჩით ავაგეთ მთელი ჰიპოთეზა, რომ საქართველოში ფერადკანიან ადამიანებს ჩაგრავენ.” ის მოუწოდებდა წამყვანს გაეშუქებინა აზერბაიჯანში მცხოვრები ეთნიკურად ქართველი მოსახლეობის პრობლემები და აცხადებდა, რომ ამ საკითხით “TV პირველი” კომპანია სოკარის რეკლამის გამო არ ინტერესდება.

“გინდა სტუდიაში, გინდა გარეთ, ეთერის მერე, გაბედეთ რაც გინდათ; ისე არ ქნათ, რომ ბოლო ეთერი იყოს თქვენთვის აქ; წადით თუ გინდათ… უკაცრავად მაყურებელთან, თქვენ როგორც უფლებადამცველი აღორძინდით. რაც ხართ ის ხართ, კარგად გამოჩნდა”, - უთხრა წამყვანმა. დისკუსის არასწორმა ფოკუსმა და არარელევანტურმა სტუმრებმა საბოლოოდ გამოიწვია ის, რომ ერთი საათისა და 15 წუთის განმავლობაში გადაცემაში ძირითადად ზოგადი მოსაზრებები ისმოდა, დისკუსია დაცლილი იყო კონკრეტიკისგან და არგუმენტირებული მსჯელობისგან. საბოლოოდ, ვერც გადაცემის მთვარ კითხვას გაეცა პასუხი და მაყურებელმა ვერ გაიგო “არის თუ არა რასიზმი საქართველოში”.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის საბჭოს განცახდებით მიმართა მოქალაქ თორნიკე კაკალაშვილმა, რომელიც მიიჩნევდა, რომ სამაუწყებლო კომპანია „რუსთავი2-ის“ გადაცემაში „კურიერი P.S.-ის“ წამყვანმა - გიორგი გაბუნიამ დაარღვია ქარტიის მე-7 პრინციპი.

ამ პრინციპის თანახმად „ ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალუირი ორიენტაციის, ენის, რელოგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით“.

კაკალაშვილის პოზიციით, მე-7 პრინციპი წამყვანის საავტორო ტექსტში დაირღვა, როდესაც ის ბიძინა ივანიშვილის მიერ ხეების შეძენასა და ტრანსპორტირებაზე საუბრობდა. 18 მარტს „რუსთავი2-ის“ ეთერში გასულ გადაცემაში გიორგი გაბუნიამ შემდეგი კომენტარი გააკეთა:

"იესო ქრისტემ საშინელი შეცდომა დაუშა, როდესაც 2000 წლის წინ ისრაელში მოვიდა. უნდა მოსულიყოაჭარაში და ჯვარზე კი ვეღარ გააკრავდნენ, იმიტომ რომ ხე აღარ იქნებოდა დარჩენილი და ამ დროისთვის ბიძინას ეზოში იქნებოდაგადატანილი ყველა ხე. ასე იცოცხლებდა იესო ღრმა სიბერემდე, მთავარია სადმე ბიძინასთვის არ გადაეკვეთა გზა, ან უარესი, მისეზოში არ დაეწყო ქადაგება, თორემ იგივენაირად დაასრულებდა, როგორც 2000 წლის წინ, ან უარესად“.

ამ მონოლოგის შემდეგ ტელეკომპანიასთან რადიკალურად განწყობილი მართმადიდებელთა ჯგუფი შეიკრიბა და „ რუსთავი2-ის“ ჟურნალისტებს სიტყვიერი შეურაცხყოფა მიაყენა და ზოგიერთ მათგანს ფიზიკურად გაუსწორდა.

თორნიკე კაკალაშვილი მიიჩნევს, რომ გაბუნიას გაცხადება ქრისტიანოფობიურია და შესაბამისად მორწმუნე საზოგადოების აღშფოთებას იწვევს:

„ეს ყოველივე სცდება ყოველგვარი გამოხატვის თავისუფლებას და შეიცავს რელიგიური დისკრიმინაციის აშკარა ნიშნებს. მან ამგანცხადებით მასხარად აიგდო და ფაქტობრივად, ფეხქვეშ გათელა წმინდა სახარება და მთელი ქრისტიანული სწავლება/ღვთისმეტყველება. გაბუნიამ ათობით ათასი ტელემაყურებლის წინაშე, პირდაპირ ეთერში, აგდებულად მოიხსენია კაცობრიობისმხსნელი, ჩვენი უფალი-ღმერთი იესო ქრისტე და წაახალისა ქრისტიანთა რელიგიური ნიშნით დისკრიმინაცია“- აღნიშნავს ის თავის წერილში და ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიას ამ მონოლოგის „სათანადო შეფასებისა და დაგმობისკენ“ მოუწოდებს.

ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ კონკრეტულ შემთხვევაში მე-7 პრინციპი არ დარღვეულა, რადგან სახეზე არ იყო რამე ნიშნით პირის გამორჩევა და მისი სხვასთან არათანაბარ მდგომარეობაში ჩაყენება. წამყვანს არც სიძულვილის ენა გამოუყენებია. ( ევროსაბჭოს მიერ 1997 წელს მიღებულ რეკომენდაციის მიხედვით სიძულვილის ენა მოიაზრებს გამოხატვის ყველა ფორმას, რომელიც ავრცელებს, აქეზებს, ხელს უწყობს ან ამართლებს რასობრივ შუღლს, ქსენოფობიას, ანტისემიტიზმს ან შეუწყნარებლონაზე დაფუძნებული შუღლის სხვა ფორმებს, ნაციონალიზმს, ეთნოცენტრიზმს, დისკრიმინაციისა და უმცირესობათა ან მიგრანტთა მიმართ გამოხატული მტრობის ჩათვლით)

განმცხადებელი მიიჩნევს, რომ გაბუნიას მონოლოგში სიძულვილის ენა მიმართული იყო ქრისტიანების წინააღმდეგ. საბჭომ საკითხზე მსჯელობისას აღნიშნა, რომ აზრის გამოხატვა სიძულვილის ენად შეიძლება შეფასდეს მხოლოდ მაშინ, როდესაც ის „კონკრეტული ნიშნის გამო შურაცხყოფს, დისკრიმინაციულ მდგომარეობაში აყენებს ანდა აღვივებს სტიგმას და სტერეოტიპებს“. საბჭო მიიჩნევს, რომ გიორგი გაბუნიას სადავო ტექსტი არ იყო მიმართული ქრისტეს ან ქრისტიანების წინააღმდეგ და წამყვანის მხრიდან ეს იყო მცდელობა, გაეკრიტიკებინა საჯარო პირი, ბიძინა ივანიშვილი. „მან კრიტიკისთვის გამოიყენა შედარება, რომელიც შეიძლება არ იყო რელევანტური, მაგრამ ამასთან ნეგატიურად არ მოიხსენიებდა ქრისტიან მორწმუნეებს. შესაძლებელია მორწმუნე პირი თვლიდეს, რომ ქრისტეს მოხსენიება არასაკრალურ კონტექსტში დაუშვებელია, მაგრამ ეს ავტომატურად არ გულისხმობს შეურაცხყოფას“- ნათქვამია ქარტიის განცხადებაში.

შესაბამისად, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის საბჭომ დაასკვნა, რომ გიორგი გაბუნიას არ დაურღვევია ქარტიის მე-7 პრინციპი.

New York Times-მა ახალი ჟურნალისტი, ქუინ ნორტონი სამსახურში აიყვანა, თუმცა თანამშრომლობა მალევე შეწყდა, რადგან აღმოჩნდა, რომ ნორტონის ძველი ტვიტები რასისტული და ჰომოფობიური იყო.

13 თებერვალს, საღამოს Times-ის სარედაქციო გვერდის რედაქტორმა, ჯეიმს ბენეტმა განაცხადა, რომ ნორტონის ძველი ტვიტების შესახებ იფორმაცია გაზეთისთვის სიურპრიზი აღმოჩნდა: “ქუინ ნორტონის შესრულებული სამუშაოს შეფასებისა და მის ყოფილ დამსაქმებლებთან ჩვენი საუბარის მიუხედავად, ეს ინფორმაცია ჩვენთვის ახალი იყო”.

Times-ის განცხადებამდე კი სოციალური მედია აფეთქდა. მომხმარებლები ქუინ ნორტონს მისი ტვიტებისა და ნეო-ნაცისტ ენდრიუ აუერჰაიმერთან მეგობრობის გამო აკრიტიკებდნენ. როგორც თავად ნორტონმა ბლოგპოსტში დაწერა, ის წუხს, რომ Times-სთვის ვერ იმუშავებს და ძალიან უნდა გამოსავალი არსებობდეს. თუმცა, ნორტონის თქმით, მას არ უცდია დამსაქმებლისთვის თავი მოეწონებინა.

მედიასაშუალებების ნაწილი LGBT საქართველოსყოფილი აღმასრულებელი დირექტორის დავით მიხეილ შუბლაძის დაქორწინებას ჰომოფობიური მასალებით გამოეხმაურა. სტატიების ნაწილში თავად გამოცემები იყენებდნენ სიძულვილის ენას, ნაწილში კი ფეისბუკ მომხმარებლების ჰომოფობიური სტატუსები გამოქვეყნდა.

მედიის ნაწილი უფრო შორსაც წავიდა და იმასაც არკვევდა, არის თუ არა შუბლაძე ნამდვილად ქართული წარმომავლობის. მაგალითად, sazogadoeba.ge-მ და info9 -მ ამგვარი ინფორმაცია „ეროვნული ალიანსის“ თავმჯდომარის, გიორგი გაბედავას ფეისბუკ სტატუსზე დაყრდნობით გაავრცელა. გაბედავა სტატუსში ქართველებს დამშვიდებისკენ მოუწოდებდა, ვინაიდან შუბლაძე არა ქართველი, არამედ სომეხია. სიახლე, ჰომოფობიურთან ერთად, ქსენოფობიურიც არის.

“ევროატლანტიკური ფასეულობები ანუ თეთრი ჩოხა - როგორც „პატარძლის უბიწოების“ სიმბოლო: ქართველი დავით შუბლაძე იტალიელ მეთიუ გენდოლფოზე გათხოვდა!” – „საქინფორმმა“ ჰომოფობიური სიახლე ამ სათაურით გამოაქვეყნა. „საზოგადოება „ლგბტ საქართველოს“ თანადამფუძნებელი და ყოფილი აღმასრულებელი დირექტორი დავით შუბლაძე( პასიური პედერასტი, ქალწულობაში - მიხეილ რაფაელოვი, ფოტოზე - თეთრ ჩოხაში) თავის სექსპარტნიორზე - იტალიელ მეთიუ გენდოლფოზე (აქტიური პედერასტი, ფოტოზე - შავ ჩოხაში) გათხოვდა. ბედნიერმა წყვილმა ქორწინება ნიუ-იორკში დაარეგისტრირა“ - წერს გამოცემა.

მარშალპრესის ინტერესის ობიექტი გახდა მომღერალ აჩიკო ნიჟარაძის ჰომოფობიური ფეისბუკ სტატუსი, რომლითაც ის გეი ქორწინებას გამოეხმაურა. გამოცემამ სტატუსი უცვლელად გამოაქვეყნა. ნიჟარაძის აზრით, არც ერთი კაცის ცხოვრებას არ ექნებოდა აზრი, საპირისპირო სქესის გარეშე: „ამას დაუწერელი კანონი გეუბნებათ, ჩვენ კი არა. ორი კაცის თანაცხოვრება სწორი რომ ყოფილიყო, მაშინ გამრავლების ფუნქციაც ექნებოდა ღმერთის მიერ მინიჭებული“.

exclusivenews.ge -მ ჟურნალისტ ნინო ჯღარკავა ჰომოფობიური ფეისბუქ სტატუსი გამოაქვეყნა: “ფუ თქვენი, ჩოხები მაინც გაიხადეთ. ერთი ბიძია ტრამპი ამოგცხებდეთ პანღურს მადლია! ორგანიზაცია LGBT საქართველოს ყოფილი აღმასრულებელი დირექტორი დავით შუბლაძე (ქალიშვილობის გვარი რაფაელოვი) ნიუ იორკში დაქორწინდა. ბადრია შუბლაძე თამადაა ქორწილში?”

„ფოსტალიონმა“ კი იმ მომხმარებლის სტატუსი გამოაქვეყნა, რომელიც წერდა, რომ დავით მიხეილ შუბლაძე მისი კლასელი იყო: „რამხელა შეურაცხოფაა ჩვენი კულტურის და ყოფის. ჩვენ ვიჯდეთ ასე და მხოლოდ საკუთარი კუჭის მონობაზე ვიფუქროთ და სხვამ არაფერმა დაგვანტერესოს და შეგვაშფოთოს. მალე სვეტიცხოველში რომ შემოვლენ ჩოხით და მოგთხოვენ ჯვრისწერას მერე გვიანი იქნება!! ცოტა აზრზე მოვიდეთ და საკუთარი ერთი ადგილის მოვლას ნუ გადავყვებით!!!“

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მეშვიდე მუხლში ვკითხულობთ: “ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით”.

„სიძულვილის ხმა შტატების შუაგულში“ - The New York Times-მა 25 ნოემბერს, ოჰაიოს შტატში მცხოვრები თეთრკანიანი ნაციონალისტის, ჰაბერ ჰეითსის შესახებ ვრცელი მასალა გამოაქვეყნა, რომელშიც მოთხრობილია რესპონდენტის ყოველდღიურობა, მისი ცხოვრების წესი და შეხედულებები. „ჰაბერ ჰეითსი ნაციზმისადმი სიმპათიითაა განწყობილი“ - აღნიშნულია სტატიაში.

ამ მასალის გამო გამოცემა კოლეგებისა და მკითხველების მხრიდან მძაფრი კრიტიკის ობიექტი გახდა. აუდიტორიის ნაწილის აზრით, სტატია ნეონაციზმს ნორმალურ, ჩვეულებრივ მოვლენად წარმოჩენს. მკითხველები ტვიტერზე იმასაც წერდნენ, რომ დაუშვებელია მედია ამგვარი იდეების მქონე ადამიანებს ტრიბუნას უთმობდეს.

სოციალური ქსელების მომხმარებლები შემდეგი კომენტარებით აზიარებდნენ მასალის ბმულს:

„შოკირებული ვარ ამ სტატიის გამო, ამაზრზენია“

„მასალა, რომელიც ნორმალურ, ჩვეულებრივ მოვლენად წარმოგვიდგენს თეთრკანიან ნეონაცისტთა ჯგუფების არსებობას, არ უნდა ქვეყნდებოდეს“.

„სრული ნონსენსია, როცა უმსხვილესი ამერიკული გამოცემა ანტისემიტურ იდეებს ავრცელებს“

„გაუგებარია, რატომ ვუთმობთ ჩვენს სივრცეს ნეონაცისტების თუ ნაციონალისტების პორტრეტებს, მაშინ როცა ჩვენს დღის წესრიგში არა ისინი, არამედ მათი იდეოლოგიის მსხვერპლები უნდა ხვდებოდნენ“ - წერს Washington Post- ის რედაქტორი კარენ ეტია.

მკითხველები გამოცემას იმის გამოც აკრიტიკებდნენ, რომ მასალაში მითითებული იყო იმ საიტის ბმული, სადაც სვასტიკის გამოსახულებიანი სამკლაურების შეძენაა შესაძლებელი. The New York Times- მა ამ ნაწილში მკითხველის კრიტიკა გაიზიარა და ბმული წაშალა, თუმცა არ იზიარებს აზრს, რომ სტატიით ნაციზმის ნორმალიზება მოხდა:

„ჩვენი სტატიის მთავარი სათქმელი იყო არა რაიმეს ნორმალიზება, არამედ იმის აღწერა და ჩვენება, ნელ-ნელა როგორი ნორმალური და ჩვეულებრივი გახდა სიძულვილი და ექსტრემიზმი ამერიკული საზოგადოებისთვის. ძალიან ვწუხვართ იმის გამო, რომ მასალამ ჩვენი მკითხველის დიდი ნაწილის აღშფოთება გამოიწვია. ამ მასალაში საუბარია ამერიკის ცხოვრების ყველაზე ექსტრემალურ და ამასთანავე, მიჩქმალულ მხარეზე. ვფიქრობთ, რომ ამ პრობლემის უგულებელყოფა, არგაშუქება გამოსავალი არ არის. სტატიით ვეცადეთ ცხადად გვეჩვენებინა გამოწვევა, რომლის წინაშეც ვდგავართ“ - წერს გამოცემა სარედაქციო წერილში.

27 ოქტომბერს, ტელეკომპანია „მაესტროს“ ეთერში სტუმრად ფეხბურთის ფედერაციის ვიცე-პრეზიდენტი ნიკა ჯღარკავა იყო მიწვეული. ინტერვიუ ნიდერლანდების გუნდვიტესისქართველი კაპიტნის, გურამ კაშიას მიერ, ერთ-ერთი თამაშის დრო ლგბტ დროშის ფერებში სამკლაურის გაკეთებას შეეხებოდა. წამყვანის კითხვები იყო დისკრიმინაციული და ის ცდილობდა ჰომოფობია წარმოეჩინა ამბის ლეგიტიმურ, მეორე მხარედ.

„ზოგადად რამდენად მისასალმებელია ფეხბურთელის მხრიდან საკუთარი პოზიციის გამოხატვა მოედანზე? პრინციპში, ნებისმიერ ფეხბურთელს შეიძლება ჰქონდეს ესა თუ ის პოზიცია, მაგრამ მოედანზე ის არის თამაშისთვის ხო? ის მოედანზე გამოსულია იმისთვის, რომ კარგად წარმოაჩინოს ეს სპორტი, თავისი ოსტატობა. თქვენ მიესალმებით, რომ აი თუნდაც ლგბტ თემის მხარდაჭერა, ან თუნდაც რაიმე პოლიტიკური ტიპის აქცია, ეს ყველაფერი გადავიდეს მოედანზე, ეს თავისთავად, საკამათო საკითხია. და ამ დროს ფეხბურთელი, მე არ მინდა რომ ვიყო ძალიან ასე ვთქვათ, რადიკალური გურამის მიმართ, მაგრამ ასე ვთქვათ, თავს ახვევს გულშემატკივარს თავის პოზიციას და იყენებს ფეხბურთს საკუთარი პოზიციის გასავრცელებლად“.



სტუმარი წამყვანს უხსნის, რომ სრულიად გასაგები და მისასალმებელია, როცა ფეხბურთელი გამოხატავს პოზიციას და ებრძვის დისკრიმინაციას თუნდაც, სათამაშო მოედანზე.

სტუდიაში წამყვანის მხრიდან დასმული კიდევ ერთი კითხვით კი იქმნებოდა შთაბეჭდილება, რომ ის სტუმარს და ზოგადად ფეხბურთელებს მოუწოდებდა, პატივი ეცათ მათი გულშემატკივრების როგორც არაჰომოფობიური, ისე ჰომოფობიური მოსაზრებებისთვის:

„ფეხბურთს ბევრი გულშემატკივარი ჰყავს, მათ შორის განსხვავებული მოსაზრებების, ამ დროს ფეხბურთელებმა პატივი უნდა სცენ ამ გულშემატკივრების მოსაზრებებს, ხო? ამ გულშემატკივართა შორის არიან ადამიანები, რომლებიც იცავენ და ლოიალურად არიან განწყობილი ლგბტ თემის მიმართ, მაგრამ არიან ადამიანები, რომლებიც არ ფიქრობენ ასე და მათთვის მიუღებელია ეს ღირებულებები, ხო. ამ ადამიანების აზრის გათვალისწინება, გათვალისწინება თუ არა, თავს არმოხვევა მაინც მოედანზე, თამაშის დროს, ამ ღირებულებების. აი, ეს არ იქნებოდა უფრო კეთილსინდისიერი, უფრო ნეიტრალური დამოკიდებულება გულშემატკივრის მიმართ? არიან კონსერვატორი გულშემატკივრებიც, ამაზე მაქვს ლაპარაკი.

ინტერვიუს ბოლო წამყვანი საუბრობს იმაზე, რომ საქართველოში სხვა, ჰოლანდიისგან განსხვავებული გარემოა. ის ასევე დაინტერესდა, გაიკეთებდა თუ არა გურამ კაშია ასეთ სამკლაურს საქართველოში.

ეთიკის ქარტიის მეშვიდე პრინციპის განმარტებებში ვკითხულობთ, რომ ჟურნალისტი არა თუ თავად არ უნდა იყენებდეს ჰომოფობიურ გამონათქვამებს, არამედ უნდა ებრძოდეს დისკრიმინაციის გამოვლენის ფორმებს.

რატომ არ არის ჰომოფობია, ქსენოფობია და სხვა სახის სიძულვილის ენა ამბის მეორე, ლეგიტიმური მხარე, რატომ მიიჩნევა პროფესიული სტანდარტის დარღვევად ამგვარი თემების ნეიტრალურად, მხოლოდ ფაქტების მშრალი აღწერით, ან ორივე მხარის ლეგიტიმურ, თანაბარზომად მხარეებად წარმოჩენა - ამ საკითხზე შეგიძლიათ გაეცნოთ „მედიაჩეკერის“ ბლოგპოსტებს:

6 ნოემბერს „ობიექტივის“ გადაცემა „ღამის სტუდიაში“ სტუმრებისა და წამყვანის მხრიდან ისმოდა სიძულვილის ენა, ჰომოფობია და სექსისტური გამონათქვამები. „მამათმავლობა და დედათმავლობა ეს არის დაავადება, ეს არის ფსიქიკის დაავადება, ხშირად ეს არის გენეტიკის და ფსიქიკის დაავადება ერთად, მაგრამ ნებისმიერ შემთხვევაში ეს არის დაავადება. ეს არ არის სიკეთე, ეს არის ძალიან ცუდი და ეს დაავადება საჭიროებს მკურნალობას. მინდა გითხრათ, რომ 1991 წლამდე, მთელი მსოფლიოს მედიცინა ასე ფიქრობდა. მერე ამერიკის ორგანიზაციებმა დაიწყეს ლაპარაკი, რომ ეს დაავადება არ არის და ბოლოს იმდენი ქნეს, რომ მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციამ თქვა, რომ არ არის დაავადება. მაგრამ ექიმების ნახევარზე მეტი დღესაც თვლის, რომ დაავადებაა. უბრალოდ, ყველა ამას ღიად ვერ ამბობს, მაგრამ ექიმების მესამედი მაინც ღიად ამბობს, რომ ეს დაავადებაა. ახლა, ვილაპარაკოთ, რომ დაავადება კარგია, ეს არის ბოდვა“ - ამბობს გადაცემის სტუმარი დავით თარხან-მოურავი და ამატებს, რომ ეს ადამიანები „ჩაგრულის ნიღაბს“ ამოფარებული მტრები არიან, სინამვდილეში მათ უფლებებს არავინ არღვევს, მათი მიზანი ამგვარი ცხოვრების წესის პროპაგანდა და საზოგადოებისთვის თავსმოხვევაა, ამ ყველაფრის შედეგად, მისი აზრით, ბევრ ახალგაზრდას დაუმახინჯდა ფსიქიკა და დაიწყო „უკუღმართულად აზროვნება“. გადაცემის წამყვანი არათუ ეწინააღმდეგება სტუმრის მიერ გამოთქმულ ჰომოფობიას, არამედ ეთანხმება კიდეც მას. გადაცემის სტუმარი ამ თემას პოლიტიკური ქულების დასაწერადაც იყენებს და მოუწოდებს აუდიტორიას, „პატრიოტთა ალიანსს“ მხარი დაუჭირონ, რადგან ეს პოლიტიკური ჯგუფი, ხელისუფლებაში მოსვლის შემდეგ, „ლგბტ პროპაგანდის“ ამკრძალავ კანონს მიიღებს. გარდა ჰომოფობისაა, ეთერში ისმის სექსისტური განცხადებებიც. დავით თარხან-მოურავი: არ უნდა ცდილობდეს საბავშვო ბაღი და სკოლა პატარა გოგონაში, მანდილოსანში აღზარდოს სურვილი იყოს ბეტონის ჩამსხმელი მშენებელი. ეს იდიოტობაა. წამყვანი: და ბიჭი თამაშობდეს თოჯინებით და დედოფალებით. თახრან-მოურავი: ეს სისულელეა ყველაფერი. მანდილოსანმა მანდილზე უარი არ უნდა თქვას. და მამაკაცმა კაცობაზე უარი არ უნდა თქვას.

ონლაინგამოცემა geworld.ge-მ მორიგი ჰომოფობიური მასალა გამოაქვეყნა. მასალის მიხედვით, ადამიანებში გარკვეული თეორიების გამოყენებით იდეების ჩანერგვა და თავსმოხვევა ხდება. სტატიის მიხედვით, ჰომოსექსუალობასაც სწორედ ამ მეთოდებით გვინერგავენ ტვინში.

მასალაში ჰომოსექსუალობა ჰომოფობიური ტერმინოლოგიით - მამათმავლობითა და სექსუალური გადახრითაა მოხსენიებული. მასალის ავტორის აზრით, ამ “სექსუალურ გადახრას” ბიძგი მასმედიამ მისცა.

“როგორც, საერთოდ, ბევრ რამეს, ამ სექსუალურ გადახრასაც ბიძგი მასმედიამ მისცა. მედიასაშუალებებმა დაიწყეს ისეთი წერილების ბეჭდვა, რომელთა მიხედვითაც ჰომოსექსუალიზმის არსებობა ბუნებრივი მოვლენაა. ჩვენ ხომ არ ვკილავთ ძალიან ტანმაღალ ადამიანებს იმის გამო, რომ მათი განსხვავებულობა გენეტიკით არის განპირობებული? - არა. მაშასადამე, - წერდნენ ჟურნალისტები, - ასევე უნდა შევაფასოთ ჰომოსექსუალური მიდრეკილებაც“, - ვკთხულობთ geworld.ge-ზე.

მაშინ, როცა ჰომოსექსუალები საზოგადოებისგან ჩაგრულ ჯგუფს მიეკუთვნებიან, გამოცემა წერს, რომ პირიქით, საზოგადოების ეს ჯგუფი პრივილეგირებულია:

“წვერიანმა ქალკაცებმა, რომლებიც ელასტიკურ კოლჰოტებსადა მაქმანიან საცვლებში არიან გამოპრანჭულები (საინტერესოა, რომ ტერმინი “კრუჟევოიანინიფხავი აცვიაო“ ერთ–ერთი პიჟონის დასახასიათებლად პირველად გამოიყენა მწერალმა დალიტერატორმა ელგუჯა მაღრაძემ), სრულად დაიპყრეს მედიასივრცე. ბევრ განვითარებულ ქვეყანაში ჰომოსექსუალობა არა მხოლოდ ნორმალურ სტატუსად ითვლება, არამედ - პრესტიჟულადაც. პოპულარულ მსოფლიო კონკურსში შეიძლება მხოლოდ იმიტომ გაიმარჯვო, რომ შენი სახე იდეალურად ჩაეწერა ოვერტონის ერთ–ერთ “ფანჯარაში“ და არა იმიტომ, რომ ნიჭიერი ხარ“.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია, პრინციპი 7: ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.

Al Jazeera-მ საკუთარ მასალებზე ონლაინკომენტარების ფუნქცია გააუქმა და ამის არგუმენტად ანონიმური მომხმარებლების მხრიდან ცინიკური, რასისტული და უარყოფითი შინაარსის შემცველი კომენტარების გამოყენება დაასახელა.

რედაქციამ საკუთარი გადაწყვეტილების გასამყარებლად პრიორიტეტების გადაწყობაც დაასახელა. Al Jazeera - ში განმარტავენ, რომ მკითხველის მოსაზიდად, სხვადასხვა სახის ალგორითმების შემქნის ნაცვლად, უკეთესი იქნება თუკი მათი ტექნიკური და სარედაქციო რესურსი ამბების გადმოსაცემად, განსხვავებული ფორმატების ძიებასა და შექმნაში დაიხარჯება.

Al Jazeera - ს ამ გადაწყვეტილებას მკითხველის ნაწილის მხარდაჭერა მოჰყვა. ნაწილმა კი რედაქციის გადაწყვეტილების გამო, უკმაყოფილება გამოთქვა. წყარო: Imediaethics

18 სექტემბერს ქვემო ქართლის ტელევიზიამ, გადაცემაში “არჩევნები 2017” რუსთავის მერობის კანდიდატები მიიწვია. ჟურნალისტის ერთ-ერთი შეკითხვა “ქართული ოცნების” მერობის კანდიდატის მიმართ სტერეოტიპული იყო და შესაბამისად, ამგვარმა შეკითხვამ რესპონდენტის მხრიდან ასევე სექსისტური და სტერეოტიპული პასუხი განაპირობა.

მაშინ, როცა რესპონდენტი ზოგადად დასაქმების პოლიტიკაზე საუბრობდა, წამყვანმა მას ჰკითხა: რომელ სფეროს ანდობდით ქალებს, ბატონო ირაკლი?

რესპონდენტი: რომელ სფეროს ვანდობდი ქალებს? ნუ, ქალებთან ზოგადად მუშაობა ჩემი პრობლემა არ არის იმიტომ, რომ ჩემი სტილი მუშაობის არის გუნდური პრინციპი - იქ ქალებიც მოიაზრებიან, მამაკაცებიც და უფრო მიმართულებას მივცემდი, კულტურის სფეროს მიმართულებას მივცემდი აუცილებლად, სოციალურ კუთხეს ჩავაბარებდი.

წამყვანს რესპონდენტისთვის აღარ უკითხავს, რატომ წარმოუდგენია მას ქალების როლი მაინცდამაინც კულტურასა და სოციალურ სფეროში, რატომ ფიქრობს, რომ ქალისთვის სწორედ ამ სფეროების “მინდობა” იქნება გამართლებული.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის გენდერის საკითხების გაშუქების სახელმძღვანელო წესების მიხედვით, მედიამ არ უნდა გააშუქოს ამბავი ისე, რომ გენდერული როლების შესახებ საზოგადოებაში არსებული არასწორი წარმოდგენები გაძლიერდეს, არ მიანიჭოს „ქალურისა“ და „კაცურის“ იარლიყი რომელიმე პროფესიას თუ ქმედებისას. სახელმძღვანელო წესებში ასევე აღნიშნულია:

“მედიამ არათუ ხელი არ უნდა შეუწყოს გენდერული სტერეოტიპების გამყარებას, არამედ უნდა ებრძოლოს მას. ყურადღებით იყავით, რომ თქვენი მასალა არ აძლიერებდეს სოციუმში გავრცელებულ მოსაზრებას ქალის და კაცის როლის შესახებ.

სხვა პირთა მიერ სტერეოტიპული ენის გამოყენების შემთხვევაში პასუხისმგებლობა არ ეხსნება მედიას. ასეთ დროს ისევე უნდა მოიქცეთ, როგორც სიძულვილის ენის გამოყენების შემთხვევაში. თუ პირდაპირი ეთერია, იქვე უნდა გაემიჯნოთ, ჩანაწერის დროს კი, შესაბამისად უნდა დაარედაქტიროთ თუ, რა თქმა უნდა, გაშუქების მიზანი არ არის ის, რომ აჩვენოთ როგორ შეუფერებელ ტერმინოლოგიას იყენებს ესა თუ ის საჯარო პირი”.

14 აგვისტოს „ასავალ დასავალი“ ხობის N2 საჯარო სკოლის მოსწავლეების მიერ ჩაწერილ იმ კლიპს გამოეხმაურა, სადაც ბავშვები თავისუფლებაზე, თანასწორობასა და ურთიერთპატივისცემაზე საუბრობდნენ.

სტატიის ავტორის გაღიზიანება კლიპის იმ ნაწილმა გამოიწვია, სადაც მოსწავლეები ამბობდნენ, რომ „ნებისმიერი სახის სიყვარული სიყვარულია“ და ყველა ადამიანი თანასწორია. გამოცემა, „საქართველოს ბავშვთა უფლებების დაცვის საზოგადოების“ თავმჯდომარე გურამ ფალავანდიშვილზე დაყრდნობით ამტკიცებდა, რომ ეს კლიპი ლგბტ ორგანიზაციების დაფინანსებით, „ლგბტ იდეების პროპაგანდისთვის“ შეიქმნა. მასალაში გამოცემა მოსწავლეებს "სასირცხვილო საქციელის" ჩადენაში "ამხელს" და აქვეყნებს ყველა მათგანის ფოტოს, ასევე, ახსენებს ერთ-ერთის სახელსა და გვარს.

სტატიაში ასევე, ჩანს მცდელობა, „ამხილონ“ „ლგბტ იდეების პროპაგანდისტი“ დირექტორი და პედაგოგები. ავტორი განათლების მინისტრს მოუწოდებდა, ვაშლის დარიგების ნაცვლად, „ერთი-ორი დამპალი ვაშლი თავში სთხლიშოს ლგბტ პედაგოგებს და სკოლიდან გააპანღუროს“.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ შემუშავებულ ბავშვთა საკითხების გაშუქების სახელმძღვანელოში ვკითხულობთ:

· უპირატესი მნიშვნელობა მიანიჭეთ ბავშვის ინტერესებს, არ მოამზადოთ ისეთი მასალა, რომელიც საზიანო იქნება მისთვის.

· ნუ მოახდენთ ბავშვის სტიგმატიზებას. თავი აარიდეთ კატეგორიზაციას ან სიუჟეტის ისეთ აღწერას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს ბავშვისათვის სამაგიეროს გადახდა -დამატებითი ფიზიკური ან ფსიქოლოგიური ზიანის მიყენება, დამცირება, დისკრიმინაცია ან საზოგადოების მიერ გარიყვა;

· ჟურნალისტმა თავად უნდა შეაფასოს ის ნეგატიური შედეგები, რაც შეიძლება ბავშვის იდენტიფიცირებას მოჰყვეს;

ქარტიის მე-8 პრინციპში კი ნათქვამია, რომ „ჟურნალისტი ვალდებულია, დაიცვას ბავშვის უფლებები; პროფესიული საქმიანობისას უპირატესი მნიშვნელობა მიანიჭოს ბავშვის ინტერესებს, არ მოამზადოს და არ გამოაქვეყნოს ბავშვების შესახებ ისეთი სტატიები ან რეპორტაჟები, რომლებიც საზიანო იქნება მათთვის. ჟურნალისტმა არ უნდა ჩამოართვას ინტერვიუ და არ უნდა გადაუღოს ფოტო 16 წელზე ნაკლები ასაკის მოზარდს მშობლის ან მეურვის თანხმობის გარეშე იმ საკითხებზე, რომლებიც მისი ან სხვა რომელიმე მოზარდის კეთილდღეობას ეხება“.

მასალა მომზადებულია UNICEF- ის მიერ დაფინანსებული პროექტის ფარგლებში - "ბავშვთა საკითხების ეთიკური გაშუქება მედიაში". პუბლიკაციაში გამოხატული მოსაზრებანი ეკუთვნის ავტორს და არ ასახავს გაეროს ბავშვთა ფონდის ოფიციალურ თვალსაზრისს .

გაზეთ „ასავალ- დასავალის“ 31 ივლისი - 6 აგვისტოს ნომერში გამოქვენებული არა ერთი მასალა შეიცავს სიძულვილის ენას. ჟურნალისტისა და მათი რესპონდენტების ტექსტებში მრავლად შევხვდებით ჰომოფობიის, ქსენოფობიისა და თურქოფობიის წახალისებას და ანტიდასავლური ნარატივის შემცველ განწყობებს.

მასალაში ჰომოსექსუალი ადამიანები მოხსენიებული არიან „მამათმავლებად“, მათი აქტივიზმი კი „უზნეო ცხოვრების პროპაგანდადაა“ შეფასებული, ხოლო სტალინი მისაბაძად, რადგან „ჰომოსექსუალიზმი კრიმინალად გამოაცხადა.“

გაზეთის ამავე ნომერში შესაძლებელია თურქოფობიული შინარსისი მასალის წაკითხვა -“თურქეთი ჩვენი მეგობარი კიარა, უმთავრესი და უბოროტესი მტერია.“

სიტუაცია ისეა წარმოჩენილი, თითქოს თურქეთი ახდენს ჩვენს ექსპანსიას, რითიც საქართველოს, უფრო მეტად კი აჭარას ემუქრება ისლამიზაციის საფრთხე: „როგორი მეგობარიც არის კარგად ჩანს უკვე აჭარაში, სადაც თურქები თავს მასპინძლებად გრძნობენ!“ და „აჭარა თურქეთის სათარეშოდ გადაიქცა.“

გაზეთის ამავე ნომერში პრობლემურია ანტიდასავლური განწყობების ტირაჟირებაც, გაჟღერებულია მოსაზრება რომ დასავლეთთან ურთიერთობით განადგურება და გადაგვარება გვემუქრება.

ანტიდასავლური მესიჯებიდან გაზეთის ამ ნომერში შემდეგი სახის ინფორმაციაა გავრცელებული:

√ სოროსი საქართველოს წინააღმდეგ ეკონომიკურ დივერსიას ამზადებს;

√ ამერიკა ჩვენ ნაბიჭვარივით გვექცევა;

√ სოროსის იდეოლოგია და ბნელი ძალები, რომელბიც საქართველოს ხელისუფლებას თავიდან ბოლომდე აკონტროლებენ, სომხეთში ვერ პარპაშებენ, რადგან ამას წინ უდგება რუსეთი;

√ ამერიკას აქვს პრინციპი: დაშალოს დიდი სახელმწიფოები! ასე გაუკეთა საბჭოეთს, ასევე გაუკეთა იუგოსლავიას.

„ირანელს ბარი მივაქირავე და ბორდელად მიქცია და ვერც ვაგდებ იქედან!!!“ - ამ სათაურით ქვეყნდება მასალა გაზეთ „ალიას“ 24-30 ივლისის ნომერში. მასალაში გამოქვეყნებულია ინტერვიუ რესპონდენტთან, რომელიც ირანელებს თაღლითობაში და ცემაში ადანაშაულებს. მასალა მოწოდებულია ცალმხრივად, ისმის მხოლოდ ერთი მხარის ბრალდებები, ტექსტი დისკრიმინაციულია და შეიცავს სიძულვილის ენას.

გარდა ამ მასალისა, „ალიას“ ამავე ნომერში გამოქვეყნებული მასალა ეხება ქვეყანაში ბოლო დროს სადემონსტრაციო აქტივობებთან („ქართველთა მარში“, „ქალთა სოლიდარობის მარში“) დაკავშირებულ საკითხებს, სადაც უცხოელები ქსენოფობიურ კონტექსტში არიან მოხსენიებული: „ხარაგაულში დღეს ჩინელები ლამის უმრავლესობაში არიან, დაგვცინიან, მალე ხარაგაულის მერი ჩვენიანი ჩინელი იქნებაო“.

„კი გათამამებული არიან თურქები საქართველოში, გათამამებული არიან ირანელები, არაბები და ყველა უცხოეული გათამამებულია, მაგრამ ეს მათი ბრალი არ არის, ისინი იქამდე გათამამდებიან და წავლენ თავს, რამდენის ნებასაც მისცემს მათ ხელისუფლება.“-ვკითხულობთ გაზეთში.

„ქართველთა მარში“, „ქალთა სოლიდარობის მარში“ , „არა რუსულ ფაშიზმს“ ეს ის აქციებია, რომელთა გაშუქებას „ასავალ-დასავალი“ ძალიან ბევრ სტატიას უძღვნის. გაშუქებისას მკაფიოდ იკვეთება დადებითი შეფასებები და მხარდაჭერა ქსენოფობიური მარშის მიმართ. ტექსტები შეიცავს ჰომოფობიურ და ქსენოფობიურ გამონათქვამებს.

გაზეთში გვხვდება ფრაზები, სადაც „ქალთა სოლიდარობის მარშის“ აქტივისტებს ჟურნალისტი „პედერასტებად“ „მამათმავლებად“ და „ასო-ლიბერასტებად“ მოიხსენიებს:

● „აი ეს არის 19 ივლისის გეი-აქციის ერთ-ერთი მთავარი კულმინაცია: ვიღაც წვეროსანი ლგბტ ფერებით შეღებილი „ქართული მარშის“ სიმბოლიკით -ჯვრით!“

● „ანუ ეს მამათმავალი დადის მთავრობის მიერ გახსნილ საზაფხულო ბანაკებში და იქ რყვნის ჩვენს შვილებს!“

● „ქართველთა მარშმა“ უნდა გადაუაროს მეძავთა საროსკიპოებს და პედერასტთა სამყაროს, რომელიც ჩვენს სივრცეში შემოიჭრა“

გარდა ჰომოფობიური გამონათქვამებისა, „ასავალ-დასავალის“ ამავე ნომერში შევხვდებით ქსენოფობიასაც: „რადიკალური ზომები უნდა იქნას მიღებული ერის რეაბილიტაციისათვის! უნდა ამოქმედდეს ქართველების საკუთარ მამულში დაბრუნების პროგრამა, თორემ ხომ ხედავთ, თვალსა და ხელს შუა მათ ადგილს არაბები, მონღოლები, თურქები, ირანელები იკავებენ“.

მრავლად შეგხვდება ასევე თურქოფობიური ტექსტებიც, სადაც თურქეთის სპეცსამსახური დაკავშირებულია „ქართველთა მარშის“ საწინააღმდეგო აქციის ჩატარების ორგანიზებასთან, აქვე უკონტექსტოდაა ნახსენები ყარსის ხელშეკრულებაც და თურქეთი ჩვენს პოტენციურ დამპყრობლადაა წარმოჩენილი: „თურქეთის ნომერ პირველი ამოცანაა, რომ საქართველოს, როგორც სახელმწიფოს, ლიკვიდაცია მოახდინოს და აჭარა მიიერთოს,“-ვკითხულობთ გაზეთში.

„საქართველო და მსოფლიო“ ეხმაურება იმ გადაწყვეტილებას, რომლითაც 13 ივლისს საკონსტიტუციო სასამართლომ არაკონსტიტუციურად მიიჩნია ჯანდაცვის სამინისტროს ბრძანება, ჰომოსექსუალი პირებისთვის სისხლის დონორობის აკრძალვის შესახებ.

გარდა იმისა, რომ ტექსტი ჰომოფობიურია, იგი შეიცავს ცრუ ინფორმაციასაც, თითქოს ჰომოსექსუალობა სისხლით გადადის და დღეს უკვე არაკონსტიტუციურად ცნობილი ნორმა თავის დროზე სწორედ იმიტომ მიიღეს, რომ ჰომოსექსუალი მამაკაცის სისხლის გადასხმის შემთხვევაში „არავინ იყო დაზღვეული, რომ ერთ მშვენიერ დღეს გული სხვა კაცისკენ გაუწევდა“.

„ახლა კი, არ არის გამორიცხული, სისხლის ბანკში ნაყიდი სისხლი არატრადიციული ორიენტაციის ადამიანისა იყოს და ჩვენს შვილებს გადავუსხათ, მერე კი… მერე ის, რომ მოზარდის ორგანიზმში მიმდინარე ცვლილებები ჩვენც შეგვაშინებს და ბავშვსაც; საბოლოოდ კი, ვერც მივხვდებით, რა მოხდა და რატომ აერია ცხოვრება თუ გონება შვილს, რომელსაც მანამდე ანალოგიური ნიშნები არ ჰქონდა,“ - წერდა ავტორი.

სინამდვილეში, მიზეზი, რის გამოც მსმ პირებს საკონსტიტუციო სასამართლოს 13 ივლისის გადაწყვეტილებამდე სისხლის დონორობა ეკრძალებოდათ, არა მასალაში დასახელებული დეზინფორმაცია, არამედ ის გახდა, რომ შრომის ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის 2000 წლის 5 დეკემბრის ბრძანებით, ჰომოსექსუალი ადამიანები ინფექციური დაავადების შეძენის მაღალი რისკის მქონე დონორთა კატეგორიაში მოხვდნენ.

დღეისათვის კი, საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ დადგენილია, რომ ჰომოსექსუალი ადამიანებისთვის დაწესებული აკრძალვა იყო აბსოლუტური და არ განსაზღვრავდა კონკრეტული დროის პერიოდს, რომლის განმავლობაშიც აღნიშნული ქცევა ქმნიდა რისკებს დონაციის პროცესის უსაფრთხოებისათვის. სასამართლოს განმარტებით, „არსებული ტექნოლოგიებით აივ-ვირუსის გამოვლენა სრულად არის შესაძლებელი ე. წ. „ფანჯრის პერიოდის(ფარული პერიოდის, როდესაც ინფიცირებული დონორის გამოვლენა ტესტირების არსებული მეთოდებით ვერ ხერხდება)“ შემდეგ. შესაბამისად, სისხლისა და მისი კომპონენტების დონაციის განუსაზღვრელი ვადით შეზღუდვა სარისკო ქცევის მქონე ჰომოსექსუალი მამაკაცებისათვის არათანაზომიერია“.

„უზნეობა დემოტრაკიის სახელით,“ - ამ სათაურით „geworld-მა“ 19 ივლისს მორიგი ჰომოფობიური მასალა გამოაქვეყნა. სტატია იწყება შეკითხვით - „ევროპელობა გეობით განისაზღვრება?“ ავტორი ლგბტ ადამიანებს „პედერასტებად,“ „ორიენტაციააღრეულებად,“ „სოდომისტებად,“ „გახრწნილებად“ და „გარყვნილებად“ მოიხსენიებდა.

ტექსტში, გაურკვეველ კვლევაზე დაყრდნობით, ნათქვამია, რომ ლგბტ მშობლების გაზრდილ ბავშვებს „ფსიქიკის კარდინალური დარღვევები აღენიშნებათ“, რომ, თითქოს მათი უმეტესობა ლოიალურადაა განწყობილი ცოლქმრული ღალატისადმი, განსხვავებით, „ნორმალურ ოჯახებში“ აღზრდილი ბავშვებისგან.

„გარყვნილი დედის აღზრდილი ბავშვების 31 პროცენტი და გარყვნილი მამის მიერ აღზრდილი ბავშვების 25 პროცენტი იძულებით ჩაურთავთ სექსუალურ ურთიერთობაში (მათ შორის, მშობლებს). ჩვეულებრივ ოჯახებში ეს მაჩვენებელი 8 პროცენტს არ აჭარბებს,“ - ამ წინადადებით კი ავტორი ამტკიცებდა, რომ ოჯახური ძალადობა ჰომოსექსუალთა ოჯახებში გაცილებით ხშირია.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მე-7 პრინციპის თანახმად, მედიას უნდა ესმოდეს დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე და ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის (მათ შორის, სექსუალური ორიენტაციის გამო) თავიდან ასაცილებლად.

14 ივლისს, თბილისში, აღმაშენებლის გამზირზე დაგეგმილი „ქართველთა მარში“ ჩატარდა. ქსენოფობიური მსვლელობით, მონაწილეები უცხოელი არალეგალების საქართველოში ყოფნას აპროტესტებდნენ. ამბავი ბეჭდური მედიის ყურადღების ცენტრში მოექცა. თითქმის ყველა გაზეთს ჰქონდა გამოქვეყნებული მასალა ჩატარებულ მსვლელობაზე, სტატიების ძირითადი ნაწილი იყო ქსენოფობიური, შეიცავდა რესპონდენტთა მხრიდან დისკრიმინაციულ გამონათქვამებს, გამოხატული იყო პოზიტიური დამოკიდებულება ჩატარებული მარშის მიმართ და აღსანიშნავია, რომ არ მომხდარა ამ აზრების და განწყობების საწინააღმდეგო, დამაბალანსებელი თუ ალტერნატიული პოზიციის გაჟღერება.

მაგალითად, გაზეთ „ასავალ-დასავალში“ ქსენოფობიური მსვლელობა შეფასებულია „პატრიოტთა სულის გამოღვიძებად“ და „ეროვნული ღირსების დაცვად“. „ქართველმა ხალხმა ეს საქმე ბოლომდე უნდა მიიყვანოს და, როგორც მართლმადიდებლებს გვეკადრება, ეს ნაცლიბერალისტული გვამი სამუდამო განსასვენებელში ჩავაბრძანოთ“.

ანალოგიურ პრობლემას ვაწყდებით გაზეთ „ალიაშიც“. სიტუაციის უფრო მწვავედ წარმოსაჩენად , ტექსტში ვკითხულობთ, რომ ასე თუ გაგრძელდა, საქართველოს მოქალაქეთა მხოლოდ 10 % იქნება ქართველი, ხოლო დანარჩენი უცხო ქვეყნის მოქალაქეები.

სრულიად განსხვავებული სურათია გაზეთ „კვირის პალიტრასა“ და „ქრონიკა პლუსში“. აქ საერთოდ ვერ შევხვდებით ამბავს ჩატარებულ მარშზე, მხოლოდ რამოდენიმე სიტყვით ძალიან ზედაპირულად და მშრალად ეხება ჟურნალისტი მომხდარ ამბავს.

რაც შეეხება „რეზონანსს“, მართალია, არ იგრძნობოდა გამოცემის პოზიტიური დამოკიდებულება ქსენოფობიური მარშის მიმართ, მაგრამ გაზეთი იქცა სიძულვილის ენის ტრიბუნად. ძირითადად, გაჟღერებული იყო მარშისტების მოთხოვნები და კომენტარის სახით, გამოქვეყნებული იყო სანდრო ბრეგაძის დისკრიმინაციული და სიძულვილის ენის შემცველი ფრაზები, რაზეც არ ყოფილა საპირისპირო, ალტერნატიული აზრი დაფიქსირებული არც გამოცემის და არც სხვა რესპონდენტების მხრიდან.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მეშვიდე პრინციპის თანახმად, მედიამ არა მხოლოდ თავად არ უნდა გამოიყენოს სიძულვილის ენა, არამედ უნდა გაემიჯნოს რესპონდენტების მხრიდან გაჟღერებულ დისკრიმინაციულ გამონათქვამებს.

„ირანელების ხელიდან მოკლული ვარ!“ - ამ სათაურით ქვეყნდება მასალა გაზეთ “ასავალ- დასავალის” 17-23 ივლისის ნომერში. გაზეთში გამოქვეყნებულია ინტერვიუ, სადაც ახალგაზრდა მამაკაცი ცემაში ადანაშაულებს ირანელ მოქალაქეს. მასალა შეიცავს სიძულვილის ენას.

რესპოდენტი ამბობს, რომ : „დღეს აჭარა აჭარლების, ქართველების აღარ არის! თუ რაიმეს ყიდვა ან ქირაობა გინდა, თურქთან, ირანელთან, არაბთან, პაკისტანელთან და ინდოელთან უნდა მიხვიდე!“

“გადით პლაჟზე, ნახეთ, რა ხდევა-პალტოებით ბანაობენ ზღვაში, სასტუმროებში ცხვრებს კლავენ!“-ვკითხულობთ გაზეთში.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მე- 7 პრინციპი: "ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.

ამ მუხლის განხილვისას კონტექსტს გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს. პირდაპირ ეთერში მოწვეული სტუმრის მიერ გაკეთებულ დისკრიმინაციულ განცხადებებს ჟურნალისტი პირდაპირ ეთერშივე უნდა გაემიჯნოს და დაუპირისპირდეს. თუ ჩანაწერია, მკაფიოდ უნდა ჩანდეს, რომ არატოლერანტული გამონათქვამები არ არის ჟურნალისტის პოზიცია. საჯარო პირს დისკრიმინაციული გამონათქვამი უნდა დაუტოვოს ჟურნალისტმა, კერძო პირს კი, შეიძლება, ამოუჭრას – თუ მიზანი არატოლერანტული გარემოს ჩვენება არ არის. ზოგადად, ევროპული ტენდენცია იმგვარია, რომ ჟურნალისტი უნდა ებრძოდეს დისკრიმინაციულ გამონათქვამებს".

„დაუშვებელია ბრალდებულის ეთნიკური, რელიგიური ან სხვა სახის იდენტობის დაკავშირება დანაშაულთან, ან მისი იდენტობის ხსენება, თუკი ის პირდაპირ არ უკავშირდება დანაშაულის მოტივს“- ვკითხულობთჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ მომზადებულსახელმძღვანელო წესებში, რომელიც კრიმინალთან დაკავშირებული საკითხების გაშუქებას ეხება.

„ჯეჯელავა არ გაბედო და ქართველ ბავშვებს ეს ბინძური წიგნები არ გააკარო,“ - ამ სათაურით ქვეყნდება მასალა გაზეთ „ასავალ-დასავალის“ 10-16 ივლისის ნომერში.

ტექსტი გაჯერებულია სიძულვილის ენის შემცველი ფრაზებით, ლგბტ თემი „პიდარასტებად“ და „ავადმყოფებად“, ხოლო მათი საქციელი „ცივილიზებულ გარყვნილებად“ არის მოხსენიებული: „დღეს ვემონებით , სოდომისტურ, ყველაზე ბილწ და უარეს სამყაროს, რომელიც შვილებს გვირყვნის და მომავალს გვისპობს. ჩვენ მიგვაღებინეს „ანტიდისკრიმინაციული კანონი“, რომლის საფუძველზეც მამათმავლებს უფლება აქვთ, სკოლაში ბავშვებს ასწავლონ!“- ვკითხულობთ სტატიაში.

მასალაში მთავარი პათოსია ასევე ის, რომ „ ყველგან წითელთმიანი და მწვანეთმიანი ქალები სხედან -ლესბოსელებს, გენდერებს, მამათმავლებს მიჰყავთ პარადი“ და „თუ შენ, მაგალითად ბავშვს არ გაუშვებ რომელიმე გაკვეთილზე დასასწრებად, სოციალურ მუშაკი მოვა, რომელიც შეიძლება იყოს ლგბტ პირი, მოვა და წაგართმევს ბავშვს, აქაოდა შენს შვილს საბაზისო განათლების მიღების შანსს აკარგვინებო, “-ვკითხულობთ გაზეთში.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მე-7 პრინციპში ვკითხულობთ: "ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით".

ყველაზე მარტივი პასუხი ამ კითხვაზე ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიას აქვს. ქარტიის მე-7 პრინციპი ამბობს:

ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე: ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.

ხშირად, ჟურნალისტები თავს იმართლებენ, რომ ბალანსის დაცვისთვის მეორე მხარე სჭირდებათ. სწორედ აქ არის პრობლემა - ძალადობის და დისკრიმინაციის მომხრე ვერასოდეს იქნება საზოგადოებრივი დისკუსიის პროცესში მეორე ლეგიტიმური მხარე. ტექნიკური ბალანსი არ არის პროფესიული სტანდარტი. მაგალითად, როცა ქალს სახის გამოჩენისთვის ქვებით ქოლავენ, ქმართან გაშორებისთვის სახეს მჟავით უწვავენ, გაუპატიურებით ემუქრებიან, მოძალადეები ვერ იქნებიან ამ თემაზე საჯარო დისკუსიის ლეგიტიმური მონაწილენი. მედიამ საზოგადოების ინფორმირებას უნდა შეუწყოს ხელი იმისათვის, რომ მოქალაქეებმა მეტი გაიგონ კონკრეტული საკითხების შესახებ და შემდეგ, სწორი არჩევანი გააკეთონ. მარტივად, სიკეთე და ბოროტება, სიყვარული და სიძულვილი, მტერი და მოკეთე გაარჩიონ ერთმანეთისგან.

როცა ეთერში ისმის ქსენოფობია - განსხვავებულის მიმართ სიძულვილი, ჟურნალისტი ვალდებულია, რომ რესპონდენტი გააჩეროს და არ დაუშვას სიძულვილის ფრქვევა. ფაქტებით გამყარებული ინფორმაციით და საკითხის ცოდნით დაიცვას ადამიანები უმრავლესობის, იქნება ეს ეთნიკური, რელიგიური თუ სექსუალური, ტერორისგან.

კომუნიკაციის თეორეტიკოსი, მედიის კრიტიკოსი და კოლუმბიის პროფესორი ჯეიმს ქერი წერდა, რომ მედია არ არის საზოგადოების მხოლოდ ამსახველი, ის ქმნის კიდეც საზოგადოებას, საზოგადოების საერთო და მნიშვნელოვან ღირებულებებსა და კონტექსტებს. მედია საზოგადოებრივი დისკუსიის, უფრო სწორად სამოქალაქო საჯარო დისკუსიის მონაწილეა. სამოქალაქო სივრცისთვის კი ქსენოფობია სრულიად მიუღებელი და დაუშვებელი მოვლენაა. სამოქალაქო სივრცისთვის სწორედ საერთო საჯარო სიკეთეა მნიშვნელოვანი.

მედიის სოციოლოგი, მრავალი წიგნის ავტორი ახალი ამბების სოციოლოგიასა და ინფორმაციის გავლენაზე მაიკლ შადსონი წერს, რომ მედია მშრალად არ უნდა აშუქებდეს მოვლენებს და უნდა ეცადოს, რომ ყურადღება მიაქციოს გასაშუქებელი საკითხის პოლიტიკურ, ეკონომიკურ, სოციალურ, კულტურულ და სხვა კონტექსტებს, რაც საზოგადოებას ამ მოვლენის არსში უკეთ გარკვევაში დაეხმარება.

პროფესიული მედიის როლი უმნიშვნელოვანესია იმისთვის, რომ აღწეროს არა მხოლოდ ერთი კონკრეტული ქმედება, მაგალითად ქსენოფობთა მარში, არამედ ახსნას რა არის მარშის მხარდამჭერთა მოტივაცია, აჩვენოს მარშის სრული კონტექსტი და მნიშვნელობა ჩვენი მულტიკულტურული, მრავალეთნიკური საზოგადოებისთვის. კულტურის ისტორიკოსები წერენ, რომ მთავარია აჩვენონ არა მხოლოდ მოქმედება, არამედ ისიც, რა მნიშვნელობა, მიზეზები და შედეგები შეიძლება ჰქონდეს ამ მოქმედებას. მოახდინოს მისი მენტალური, ემოციური, კონცეპტუალური დეკონსტრუქცია. ძალიან მნიშვნელოვანია, არა მხოლოდ აღწერა, რაც ჟურნალისტიკის უმნიშვნელოვანესი ნაწილია, არამედ ფართო კონტექსტის ჩვენება, ერთი შეხედვით დაფარული მნიშვნელობებისა და სიმბოლოების ახსნა. მედიის მიზანია იმ მსოფლმხედველობის დეკონსტრუქცია, რომელიც რესპონდენტს ამოძრავებს. სწორედ ამიტომაა უმნიშვნელოვანესი მოვლენის, საკითხის სახელდება - ეთნიკურად არაქართველი ადამიანების მიმართ სიძულვილის მობილიზება ვერ იქნება ქართველთა მარში, მიუხედავად იმისა, რომ ორგანიზატორებს ასე უნდათ პოზიციონირება და პატრიოტიზმით სპეკულაცია. მედიამ უნდა დაარქვას მოვლენებს სახელი, თქვას, რომ ეს ქსენოფობთა მარშია, რომელსაც თავად ორგანიზატორები ქართველთა მარშს უწოდებენ.

თუ საკითხის მშრალად გაშუქება და ტექნიკური ბალანსი ხელს უშლის მოვლენის არსის გაგებას, ე.ი. მედია ვერ ასრულებს მთავარ ფუნქციას - სიმართლე მოუყვეს საზოგადოებას.

მოვლენების მიუკერძოებელი გაშუქება არ ნიშნავს სიმართლის დაკარგვას. მოვლენების არსის ანუ სიმართლის ჩვენება კი გამორიცხავს სხვაზე მოძალადეების ლეგიტიმურ მხარედ აღიარებას და საზოგადოებრივი სიკეთისთვის უმნიშვნელოვანესი ხარისხიანი დისკუსიის იაფფასიან, მყვირალა ცირკად ქცევას.

ქსენოფობიურ მსვლელობას, ე.წ. „ქართველთა მარშს“ , რომლის ძირითადი გზავნილია: „ყველა არალეგალმა უცხოელმა დატოვოს საქართველოს ტერიტორია,“ უკვე არა ერთი მასალა მიუძღვნა ბეჭდურმა მედიამ. მათ შორისაა „ასავალ-დასავალი“, რომლის მასალებიც ერთი მხრივ, მკითხველს მოუწოდებს, შეუერთდეს მარშს, მეორე მხრივ კი გაჯერებულია ქსენოფობიითა და დისკრიმინაციული ენით

ეს ის ძირითადი ფრაზებია, რასაც რესპონდენტების ტექსტებში ვაწყდებით:

√ „აზიური ქვეყნებიდან უამრავი არალეგალია ჩამოსული, სახლებს ყიდულობენ და ქართველების ადგილს იკავებენ“.

√ „საქართველო ტურიზმის კიარა, სექსტურიზმის ქვეყნად აქციეს“.

√ „18 წლის შვილი მყავს, ქუჩაში რომ გავიდეს, მეშინია, ვიღაც თურქი ან არაბი არ აეკიდოს“.

√ „აქვე ახლოს გზას თხრიან, ერთი ქართველიც არ დაასაქმეს, სულ თურქები არიან ესენი საქართველოს ხეირს დააყრიან?“

√ „ასე თუ გაგრძელდა აღმაშენებლის გამზირზე, ქართველი ვეღარ იცხოვრებს.“

√ „აღმაშენებლის გამზირზე არაბთა, თურქთა და ერაყელთა პარპაში უნდა შეწყდეს. ძალიან გათავხედებულები არიან, ახალგაზდებს რყვნიან, გაიხედავ და მშვენიერი ქართველი გოგონა თურქსა და არაბს მიჰყვება“.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მე- 7 პრინციპი: "ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.

ამ მუხლის განხილვისას კონტექსტს გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს. პირდაპირ ეტერში მოწვეული სტუმრის მიერ გაკეთებულ დისკრიმინაციულ განცხადებებს ჟურნალისტი პირდაპირ ეთერშივე უნდა გაემიჯნოს და დაუპირისპირდეს. თუ ჩანაწერია, მკაფიოდ უნდა ჩანდეს, რომ არატოლერანტული გამონათქვამები არ არის ჟურნალისტის პოზიცია. საჯარო პირს დისკრიმინაციული გამონათქვამი უნდა დაუტოვოს ჟურნალისტმა, კერძო პირს კი, შეიძლება, ამოუჭრას – თუ მიზანი არატოლერანტული გარემოს ჩვენება არ არის. ზოგადად, ევროპული ტენდენცია იმგვარია, რომ ჟურნალისტი უნდა ებრძოდეს დისკრიმინაციულ გამონათქვამებს".

14 ივლისს დაგეგმილ „ქართველთა მარშს“, ქსენოფობიურ აქციას, რომლის ძირითადი მოთხოვნაა „ ყველა არალეგალმა უცხოელმა დატოვოს საქართველოს ტერიტორია“ ქსენოფობიური მასალა მიუძღვნა გაზეთმა „ალიამ.“ გაზეთში გამოქვეყნებულია ინტერვიუ ერთ-ერთ ორგანიზატორთან, სანდრო ბრეგაძესთან, რომელიც დისკრიმინაციულ გამოთქმებს იყენებს უცხოელების და უცხო ქვეყნის მოქალაქეებს მიმართ.

დოკუმენტების გაყალბება, სხვადასხვა სახის კრიმინალური დანაშაული, არასრულწლოვნების გარყვნა, დაკავშირებულია მათთან: „გაივსო ეს ქვეყანა არალეგალი არაბებით, ირანელებით, ჩინელებით, პაკისტანელებით.“ - ვკითხულობთ გაზეთში.

გაზეთ „ალიას“ ამავე ნომერში გამოქვეყნებულია მასალა: „საქართველოში ინდოელთა რამდენიმე დაჯგუფება მოქმედებს, რომელიც არასრულწლოვანთა პორნოგრაფიულ ფილმებს იღებს და შემდეგ მას ევროპაში ასაღებს!“

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მე- 7 პრინციპი: "ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.

ამ მუხლის განხილვისას კონტექსტს გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს. პირდაპირ ეთერში მოწვეული სტუმრის მიერ გაკეთებულ დისკრიმინაციულ განცხადებებს ჟურნალისტი პირდაპირ ეთერშივე უნდა გაემიჯნოს და დაუპირისპირდეს. თუ ჩანაწერია, მკაფიოდ უნდა ჩანდეს, რომ არატოლერანტული გამონათქვამები არ არის ჟურნალისტის პოზიცია. საჯარო პირს დისკრიმინაციული გამონათქვამი უნდა დაუტოვოს ჟურნალისტმა, კერძო პირს კი, შეიძლება, ამოუჭრას – თუ მიზანი არატოლერანტული გარემოს ჩვენება არ არის. ზოგადად, ევროპული ტენდენცია იმგვარია, რომ ჟურნალისტი უნდა ებრძოდეს დისკრიმინაციულ გამონათქვამებს".

„დაუშვებელია ბრალდებულის ეთნიკური, რელიგიური ან სხვა სახის იდენტობის დაკავშირება დანაშაულთან, ან მისი იდენტობის ხსენება, თუკი ის პირდაპირ არ უკავშირდება დანაშაულის მოტივს“ - ვკითხულობთ ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ მომზადებულ სახელმძღვანელო წესებში, რომელიც კრიმინალთან დაკავშირებული საკითხების გაშუქებას ეხება.

რამდენიმე დღის წინ სამცხე-ჯავახეთის საოლქო პროკურატურამ გაავრცელა ინფორმაცია, რომ უცხო ქვეყნის მოქალაქეს, შუახნის მამაკაცს, არასრულწლოვანებთან გარყვნილ ქმედებაში ედება ბრალი. როგორც მედიაში ვკითხულობთ, სწორედ ეს გახდა სოციალურ ქსელში გავრცელებული ფეისბუკ ივენთის „ქართველთა მარშის“ გაკეთების მიზეზი. როგორც აღმოჩნდა, გარკვეული ჯგუფი შეკრებას გეგმავს და სიძულვილის ენის შემცველი მოწოდებებით, ქვეყნის უცხოელებისგან გაწმენდას ითხოვს. ეს თემა მედიის, მათ შორის პრესის ყურადღების ცენტრში მოექცა და ამ მასალას არაერთი სტატია მიეძღვნა. სტატიების უმეტესობა შეიცავს სიძულვილის ენას, კერძოდ კი ქსენოფობიურ გამონათქვამებს.

პრობლემურია ისიც, რომ შესაძლო დანაშაულზე საუბრისას, მედიასაშუალებები ასახელებენ ბრალდებულთა ეროვნებას, რაც არანაირ დამატებით ღირებულებას არ სძენს ამბავს და ხელს უწყობს ქვეყანაში მცხოვრები უცხოელებისა და უცხო ქვეყნის მოქალაქეების სტიგმატიზებას.

გაზეთ „ასავალ-დასავალის“ 3-9 ივლისის ნომერში ამ საკითხზე ორი მასალა გამოქვეყნდა, ორივე მასალა ქსენოფობიურია და ხელს უწყობს ჩვენს საზოგადოებაში არსებული სტიგმის კიდევ უფრო გაძლიერებას. ძალადობაში ბრალდებული ადამიანი მოხსენიებულია „ირანელ პედოფილად“, ამ და სხვა ქვეყნის მოქალაქეებთან არის დაკავშირებული „ქართველი გოგოების ბორდელში მუშაობა“. ასევე, გაზეთი ავრცელებს რესპონდენტის თურქოფობიურ გამონათქვამებსაც: „ბათუმში ვარ და ჩემი თვალით ვხედავ თურქულ ექსპანსიას“ ან „აჭარაში თურქია ყველაფრის ბატონ პატრონი“, თუ „ასავალ-დასავალს“ დავეყრდნობით მათია ასევე, „თბილისის აღმაშენებლის გამზირი“. გაზეთში ვკითხულობთ, რომ „არაბებს, სირიელებს, ერაყელებსა და სხვებს, რომლებიც ლტოლვილის სახით შემოედინებიან საქართველოში აქ ცხოვრების უფლება არ უნდა ჰქონდეთ, ხოლო არალეგალმა მიგრანტებმა ჩვენი ქვეყანა უნდა დატოვონ“.

ნეგატიური განწყობების შემცველია გაზეთ „ალიაში“ გამოქვეყნებული სტატიაც: „სამწუხარო რეალობაა ის ფაქტი, რომ გზააცდენილი უცხოტომელები დათარეშობენ და დღე არ გავა, არ გავიგოთ ინფორმაცია, რომ არაბმა, ირანელმა, თურქმა გააუპატიურა არასრულწლოვანი გოგონა და თქვენ წარმოიდგინეთ, პატარა ბიჭებზეც ნადირობენ და ძალადობენ“.

ამავე თემაზე გამოაქვეყნა მასალა გაზეთ „რეზონანსმა“ სათაურით: „თბილისსა და ბათუმში არალეგალ უცხოელთა წინააღმდეგ „ქართველთა მარში“ გაიმართება.“ სტატია საერთო ჯამში არადისკრიმინაციულია, გაკრიტიკებულია „ქართველთა მარში“, თუმცა მიუხედავად ამისა აქაც ვაწყდებით უცხო ქვეყნის მოქალაქის ეროვნების დასახელებას, რაც ამბავს არანაირ დამატებით მნიშვნელობას არ სძენს. “ირანელი მამაკაცი არასრულწლოვან ბიჭებთან სექსუალური კავშირის დამყარების მცდელობაშია ეჭვმიტანილი,“ - ვკითხულობთ გაზეთში.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის „კრიმინალის გაშუქების სახელმძღვანელო წესებში“ ვკითხულობთ: „დაუშვებელია ბრალდებულის ეთნიკური, რელიგიური ან სხვა სახის იდენტობის დაკავშირება დანაშაულთან, ან მისი იდენტობის ხსენება, თუკი ის პირდაპირ არ უკავშირდება დანაშაულის მოტივს“.

„ბატონო ბიძინა, სანამ დროა,მოაშორეთ ქართულ მიწას ეს პარაზიტები“, „ქართულ მიწას არ გაგაყიდინებთ“ - ამ სათაურებით ქვეყნდება მასალები გაზეთ „ასავალ- დასავალის“ 12-18 მაისის ნომერში და ისევ მიწის უცხოელებზე გასხვისების თემას ეხმიანება.

მასალაში უცხო ქვეყნის მოქალაქეები წარმოჩენილი არიან მტრებად და საფრთხისშემცველ ადამიანებად, რომლებიც, ტერიტორიების წართმევას შეეცდებიან ქართველებისათვის.

გაზეთი „პრობლემის“ საილუსტრაციოდ და კიდევ უფრო მწვავედ დასახატად, იყენებს შემდეგ ფრაზებს:

●„ნებისმიერი არაბი ან ჩინელი ნებისმიერ ცირკის ქალთან“ გააფორმებს 100 დოლარად ქორწინებას და, აყიდვინებს მას მიწას და ასე მიისაკუთრებს“.

● „50 წლით რომ შემოგყავს ჩინელი და ამდენ ქართულ მიწას აძლევ, ეგენი ისე მრავლდებიან, 50 წლის მერე იქაურობა ჩინური სოფლებით გადაიპენტება!“ და „გურიაში ჩინურ ავტონომიას მოითხოვენ“.

● „თუ არ გჯერათ შედით სააკაშვილის საამაყო მემკვიდრეობად დატოვებულ იუსტიციის სახლში და თავად იხილეთ არაბები თუ ინდუსები, რომლებიც თავიანთი მრავალრიცხოვანი ჯალაბობით არიან იქ მისულები „გადასაქართველებლად.“

5 ივნისს „ობიექტივის“ „ღამის სტუდიას“ ფილოსოფოსი, ლაზარე ზაქარიაძე, სტუმრობდა. როგორც დასაწყისში წამყვანმა აღნიშნა, სტუმართან ერთად, „საზოგადოების ინერტულობაზე“ უნდა ესაუბრა, თუმცა, მოგვიანებით, გადაცემა ჰომოფობიური განცხადებებისა და ანტიდასავლური გზავნილების ტრიბუნად იქცა.

„ნატოს ბლოკის ქვეყნების წარმომადგენლების მეუღლეები შეიკრიბნენ ცალკე და ამ მეუღლეებს შორის, ანუ ქალბატონებს შორის, ერთი ვაჟბატონია... ნატოს სამხედრო ბლოკი, რომლის კუნთებსაც ვათამაშებთ ჩვენ,“ - აღნიშნავდა სტუმარი.

„როგორ შეიძლება, ყველაზე უფრო დიდი სამხედრო ძალმოსილების მატარებელი ორგანიზაციის წევრი ქვეყნის ხელმძღვანელის მეუღლე იყოს კაცი. ისა... ხო, კაცი, ამერია ახლა კაცი და ქალი რომელია. ეს რომ იყოს ხელოვნების, ან შოუბიზნესის, ან კულტურის წარმომადგენლები, კიდევ შეიძლება, ამის გაგება, მაგრამ აქ საუბარია სამხედრო სტრუქტურაზე,“ - სწორედ ამ თემაზე მსჯელობას მოჰყვა სხვა ჰომოფობიური განცხადებები.

წამყვანი რესპონდენტის შეჩერებას გადაცემის განმავლობაში მსგავსი ფრაზებით ცდილობდა: „თქვენ მაგაზე არ იდარდოთ,“ „ჩვენ ჩვენი ქეთო ვიტიროთ.“ მოგვიანებით კი, რესპონდენტის ანტიდასავლურ პათოსს შემდეგი ფრაზით იზიარებდა: „ნატოს წევრი ქვეყნები აბსოლუტურად უსუსურები არიან, ისინი ვერ შველიან საკუთარ მოქალაქეებს.“

გადაცემის სტუმარი განაგრძობდა ჰომოფობიური განცხადებების კეთებას და ლგბტ ადამიანებს „სოდომური ცოდვის მატარებლებად“ მოიხსენიებდა: „იქ არიან ადამიანები რომლებმაც ეს ორიენტაცია შეგნებულად აირჩიეს. აი, ეს სოდომური ცოდვის გზა აქვთ შეგნებულად არჩეული;“ „როდესაც ადამიანი სოდომურ ცოდვას ირჩევს ნებაყოფლობით, მისი ფსიქიკა სხვანაირია, იმიტომ, რომ მას სხვა ენერგეტიკული რესურსი აქვს,“- მსგავსი „უცნაურობებით“ ახასიათებდა სტუმარი ლგბტ ადამიანებს.

წამყვანი შიგადაშიგ ცდილობდა, გამიჯნოდა და დაპირისპირებოდა რესპონდენტის გამონათქვამებს: „ისიც მიუღებელია, როდესაც ასეთ ადამიანებს მხოლოდ იმიტომ ერჩიან, რომ ისინი ჩვენგან გასხვავებულები არიან. ეს არ უნდა იყოს მიზეზი მათზე თავდასხმის, ფიზიკური ანგარიშწორებისა,“ - ამბობდა წამყვანი, რასაც რესპონდენტის გაკვირვება მოჰყვა: „ვინ დაესხა თავს? არ მახსენდება.“ წამყვანის ფრაზას, რომ „იყო რამდენიმე მკვლელობა,“ რესპონდენტმა უპასუხა, რომ ესეც არ ახსენდება.

მიუხედავად ამისა, მოგვიანებით, წამყვანი და სტუმარი ლგბტ ადამიანებზე, როგორც ავადმყოფებზე, საუბრობდნენ, რომელთაც თანაგრძნობა სჭირდებათ:

„მოსკოვში მითხრა ერთმა ადამიანმა, ეს ხომ ჩემი ბრალი არ არის, მე ხომ ასეთი დავიბადე და სად იყოო ღმერთი მაშინ, როდესაც მე ბუნებამ ეს მარგუნა და იცი, მე ვერაფერი ვერ ვუთხარი. შენ რას უპასუხებდი ესეთ ადამიანს,“- წამყვანის ამ შეკითხვას რესპონდენტის შემდეგი ფრაზა მოჰყვა: „ამ ადამიანებთან ურთიერთობა შეიძლება, შედეგიანი აღმოჩნდეს, მათი კურნების თვალსაზრისითაც.“

„ერთი გეი შეიყვარო ჯერ და მერე შეიყვარონ გეი სამყარო - ეს არის იდეოლოგია. მე ამის წინააღმდეგი ვარ, თორემ, შეიძლება, ფსევდოლიბერალურ საზოგადოებაზე უფრო თანამგრძნობი ვარ. მე, შეიძლება, შევიდე იმის მდგომარეობაში, რაღაცა ხომ ტკივა იმ კაცს, რაღაცა აწუხებს. „რა თქმა უნდა, ის ხომ ადამიანია,“ - ერთვებოდა წამყვანი.

სტუმარმა რამდენჯერმე აღნიშნა, რომ ჰომოსექსუალობა „მედიცინისა და ფსიქოლოგიის თემაა,“ რასაც გარკვეულწილად, წამყვანიც ეთანხმებოდა.

„თუ აქ მედიცინის თემაა და არ არის ამ ადამიანის ნებაყოფლობითი არჩევანი, მაშინ რა უნდა ვქნათ?“ „შეიძლება, მასაც წყდება გული, მაგრამ, რა ქნას?“- ასეთ კითხვებს სვამდა წამყვანი.

ორშაბათს, 22 მაისს საზოგადოებრივი მაუწყებლის მეორე არხის ეთერში გადაცემა “არგუმენტების დროს” მეორე ნაწილის სტუმარი “ქართული ოცნების” ყოფილი დეპუტატი, თამაზ მეჭიაური იყო.

ჰომოსექსუალობასთან დაკავშირებული ნებისმიერი საკითხის გაშუქება ქართულ ანტიდასავლურ მედიაში, ძირითადად, ერთი და იგივე სტერეოტიპების გამყარებას ემსახურება. აღნიშნული მიდგომები თითქმის არ იცვლება, შესაბამისად, უცვლელია ის ძირითადი დისკრიმინაციული გზავნილებიც, რასაც ჰომოსექსუალობის თემის გაშუქებისას ანტიდასავლური პროპაგანდა ემყარება.

გზავნილები მკაფიო და პირდაპირია:

ისევე, როგორც სხვა არაერთ საკითხთან დაკავშირებით, აღნიშნული მედიასაშუალებები ორიგინალურები არც ამ შემთხვევაში არიან – ისინი თითქმის ისევე აშუქებენ ჰომოსექსუალობასთან და ლგბტ პირთა უფლებების საკითხებს, როგორც რუსული მედიის უდიდესი ნაწილი.

პირველი და უმთავრესი, რაც მსგავსი ტიპის მედიასაშუალებებში გვხვდება, ეს არის შეურაცხმყოფელი, გაუგებარი ტერმინები და საერთაშორისოდ აღიარებული მიდგომების უგულვებელყოფა. მაგალითად, მეცნიერების რეკომენდაციის შედეგ, ჰომოსექსუალობა ფსიქიური დაავადებების ნუსხიდან აშშ-ში ჯერ კიდევ გასული საუკუნის 70-იან წლებში ამოიღეს, მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციამ კი აღნიშნული 27 წლის წინ, 1990 წელს გააკეთა. მიუხედავად ამისა, ანტიდასავლური პროპაგანდის წყაროები ჯიუტად ამტკიცებენ, რომ ეს არის დაავადება, რომლისგანაც განკურნება შეიძლება. უფრო მეტიც, შეიძლება მისი ვინმესთვის “თავსმოხვევა” და ამით “ეროვნულ იდენტობასთან ბრძოლა”.

“ჰომოსექსუალობის მთავარი სამიზნე ოჯახი და ეკლესიაა, ჰომოსექსუალობა ცოდვაა”

ოჯახი და რელიგიური რწმენა არის ის საკითხები, რომლითაც ანტიდასავლური პროპაგანდის წყაროები ყველაზე ხშირად და აქტიურად მანიპულირებენ. ამ საკითხზე საუბრისას, ჰომოსექსუალთა უფლებების დაცვის გამო, თითქმის მთელი მსოფლიო, გარდა რუსეთისა, წარმოჩენილია ოჯახისა და მართლმადიდებლობის მტრად. მაგალითად, ერთ-ერთ სტატიაში “საქართველო და მსოფლიო” დისკრიმინაციული ენით პირდაპირ წერს (სტილი დაცულია): “ფაშიზმისა და ლგბტ-თა მოძრაობის მშობელი “განათლებული” ევროპაა, საიდანაც ჰომოსექსუალიზმმა პურიტანულ ამერიკაშიც შეაღწია და გასული წლის ზაფხულში ერთნაირსქესიანთა ქორწინება ამერიკის ყველა შტატში დაკანონდა და, აბა, აშშ-ის სატელიტი ევროკავშირი რაღა საკითხავია: ევროპის უმრავლეს ქვეყანაში - დე იურედ, ხოლოდ დანარჩენებში დე ფაქტოდ არის აღიარებული ჰომოსექსუალური ქორწინებები, პლუს ლგბტ–პედერასტებისთვის განსაკუთრებული პრივილეგიები, რომელმაც ზემოხსენებული კლასიკური განმარტება დემოკრატიისა თავდაყირა დააყენა და ახლა, დემოკრატია კი არა, დემოტრაკია მეფობს ამერიკა–ევროპაში, რაც უღმერთო სატანისტი უმცირესობის დიქტატურაა მორწმუნე უმრავლესობაზე”.

იგივე მედიასაშუალება წერს, რომ “ჰომოსექსუალიზმის მთავარი სამიზნე ოჯახი და ეკლესიაა”. აღნიშნულ ჰომოფობიურ მოსაზრებას კი იმით “ასაბუთებს”, რომ დასავლურ სახელმწიფოებში სოციალური სამსახურები აქტიურად ერევიან ბავშვთა უფლებების დაცვაში, რის გამოც, “მშობლებს არ აქვთ უფლება, განსაზღვრონ შვილების სექსუალური ორიენტაცია”.

რუსული მედია დასავლეთს ხშირად აკრიტიკებს სწორედ ლგბტ პირთა უფლებების დაცვის გამო და არც თუ იშვიათად მომხმარებლებს სთავაზობს კონკრეტულ მაგალითებს, თუ როგორ უარყოფით გავლენას ახდენს ოჯახებზე. მაგალითად, რუსულმა გამოცემა Lიფენეწს-მა დაწერა ოჯახის შესახებ, რომელიც თითქოს ლონდონიდან რუსეთის ერთ-ერთ სოფელში გადასახლდა იმის გამო, რომ მათი შვილები ყოველდღე ხედავდნენ “გეებს პირსინგებითა და ტატუებით”.

რუსულ მედიაში საინტერესო იყო საქართველოში მიმდინარე დისკუსია ქორწინების დეფინიციის კონსტიტუციით განსაზღვრის შესახებ. ერთ-ერთი რუსული გამოცემა წერს: “როგორც ჩანს, ევროპას აღიზიანებს, რომ ილია მეორე საქართველოში ყველაზე ავტორიტეტულია, ქართველების უმრავლესობა კი მორწმუნეა”.

ქართული ანტიდასავლური მედიის ნაწილი, ისევე როგორც რუსული მედია, აქტიურად აშუქებს მართლმადიდებელი მღვდლების ჰომოფობიურ ინტერვიუებსა და ქადაგებებს, სადაც ისინი ამბობენ, რომ “ჰომოექსუალიზმი სასიკვდილო ცოდვაა”, ასევე “რასიზმი, ფაშიზმთან და ჰომოსექსუალიზმთან ერთად, ადამიანის დაცემული ბუნების ერთ-ერთი გამოვლინებაა და მასაც უნდა ებრძოლო!”

“ჰომოსექსუალობა არის დაავადება და მისგან განკურნება შესაძლებელია”

იმის მტკიცება, რომ ჰომოსექსუალობა “დაავადებაა” და მისგან “განკურნება” შესაძლებელია, ანტიდასავლური პროპაგანდის ერთ-ერთი ყველაზე მეტად გავრცელებული გზავნილია. მედიასაშუალებების ნაწილი ამას ამტკიცებს ისე, რომ ეს არ ეყრდნობა არანაირ აღიარებულ სამეცნიერო კვლევას, ან მიგნებას, ათასში ერთხელ, წყაროდ შეიძლება გამოყენებული იქნეს რუსეთის რომელიმე ოლქში მცხოვრები ექიმის პირადი მაგალითი, მოსაზრებები და “მკურნალობის მეთოდები”.

მას შემდეგ, რაც გასულ თვეს ცნობილი გახდა რუსეთში, კერძოდ ჩეჩნეთში გეების წამებისა და მკვლელობების შესახებ, Lენტა.რუ-მ მოამზადა სტატია იმის შესახებ, ნიჟნი ნოვგოროდში მცხოვრები ფსიქიატრი როგორ “კურნავს ჰომოსექსუალობისგან” მამაკაცებს. სტატიაში მოთხრობილია ერთ-ერთი ფინანსისტის ისტორია, რომელიც სხვა არაერთი კაცი მსგავსად "ჰომოსექსუალობისგან განიკურნა”. რუსული გამოცემა ამტკიცებს, რომ ამ ფსიქიატრს “გეების მკურნალობის” 50-წლიანი წარმატებული ისტორია აქვს.

სპეციალისტებისა და სასულიერო პირების პოვნა, რომლებიც ამტკიცებენ, რომ ჰომოსექსუალობა “დაავადებაა”, არც ქართული მედიის ნაწილს უჭირს. მაგალითად, გამოცემა “კარიბჭესთან” ინტერვიუში, ერთ-ერთი მღვდელი სწორედ “ფსიქიკურ სნეულებას” უწოდებს ჰომოსექსულობას და აღნიშნული არანაირი არგუმენტით გამყარებული არ არის.

ქართულმა გამოცემა “ჯორჯიან ტაიმსმა” კრიტიკული კონტექსტის გარეშე გააშუქა პატრიოტთა ალიანსის ერთ-ერთი ლიდერის, დავით თარხან-მოურავის მიერ “გეობისგან განსაკურნებელი” წამლის ათ წელიწადში გამოშვების დაანონსება.

მსგავსი აბსურდული, უსაფუძვლო სტატიები სხვა მედიასაშუალებებშიც მრავლადაა. მაგალითად, “საქართველო და მსოფლიო” ერთ-ერთ სტატიაში აღნიშნავს, რომ “მრავალი მედიკოსის დაკვირვებით,ჰომოსექსუალები 20-30 წლით მალე ამთავრებენ სიცოცხლეს, ვიდრე ჩვეულებრივი, ნორმალური ადამიანები.”

“ჰომოსექსუალები არიან გარყვნილები და პედოფილები”

დასავლურ ღირებულებებთან ბრძოლის საქმეში, მედიასაშუალებების ნაწილი ისეთ აბსურდამდე მიდის, როგორიცაა, მაგალითად, “ილუმინატის აღსარების” გამოქვეყნება. სტატია აღნიშნული სათაურით “ჯორჯიან ტაიმსმა” გამოაქვეყნა. შესავალში აღნიშნულია, რომ აღნიშნული “აღსარება” მდიდარმა მასონმა ნავთობბარონმა სიკვდილის წინ ჩააბარა მღდელს. სხვადასხვა ანიდასავლურ გზავნილთან ერთად, პუბლიკაციაში ერთსა და იმავე კონტექსტშია საუბარი ჰომოსექსუალობის, ნარკომანიის და პორნოგრაფიის შესახებ.

რუსული მედია ხშირად ამტკიცებს, რომ პედოფილები, ძირითად შემთხვევაში, გეები არიან და სწორედ ეს იყო ერთ-ერთი მთავარი არგუმენტი რუსეთის ხელისუფლებისთვის, რომელმაც კანონით აკძალა “გეი პროპაგანდა”. მათი თქმით, ეს სწორედ ბავშვთა “მავნე ზეგავლენისგან დაცვის” მოტივით გაკეთდა.

რუსული მედასაშუალებები აქტიურად წერენ იმის შესახებ, თუ როგორ მოიცვა “გეი პროპაგანდამ” საბავშვო ფილმები, მათ შორის “ლამაზმანი და ურჩხული”, რომლის პრემიერაც რამდენიმე თვის წინ გაიმართა. აღნიშნულ ფილმში ერთ-ერთი პერსონაჟი გეია, რის გამოც რუსეთში მის აკრძალვასაც კი აპირებდნენ.

“გარყვნილებისგან დაცვის” მოტივით “გეი პროპაგანდის” აკრძალვის აუცილებლობაზე არაერთხელ დაუწერიათ ქართულ ანტიდასავლურ მედიასაშუალებებს. როგორც წესი, მათი შიშები პედოფილიასა და ჰომოსექსუალიზმის შესაძლო კავშირის შესახებ, სტატისტიკური მონაცემებით, ან ავტორიტეტული კვლევებით გამყარებული არ არის და ძირითადად, მათ მოსაზრებებს ემყარება.

“დასავლეთი ჰომოსექსუალობის დაკანონებას გვავალდებულებს”

ანტიდასავლური მედია ამ შემთხვევაშიც იმეორებს რუსული მედიის პრაქტიკას და “ჰომოსექსუალობის გავრცელების” მთავარ წყაროდ აშშ-სა და ევროპას წარმოაჩენს, დამცველად კი - ერთმორწმუნე რუსეთს.

ჯერ კიდე მაშინ, როცა საქართველო ევროპისგან უვიზო მიმოსვლაზე თანხმობას ელოდა, ანტიდასავლური მედია განგაშით ამცნობდა მკითხველს, რომ ეს გამოიწვევდა საქართველოს ვალდებულების აღებას, დაეკანონებინა ერთნაირსქესიანთა ქორწინება.

დასავლური სახელმწიფოები და საერთაშორისო ორგანიზაციები, ხშირ შემთხვევაში, მთელ მსოფლიოში ეკლესიის მოწინააღმდეგე აგრესორებად არიან წარმოჩენილნი. მაგალითად, “საქინფორმი” ერთ პუბლიკაციაში აღნიშნავს, რომ “გაერო აგრძელებს იდეოლოგიური იერიშების განხორციელებას კათოლიკურ ეკლესიაზე. გაეროს ბავშვთა უფლებების დაცვის კომიტეტი ეკლესიისგან მოითხოვს მოძღვრებების გადახედვას აბორტების, კონტრაცეფციისა და ჰომოსექსუალიზმის საკითხებში”.

მსგავსი მიდგომები ანტიდასავლურ მედიაში ახალი არ არს. ჯერ კიდევ გასულ წერს თB24 წერდა “სააკაშვილს უხუმრია- თუ ევროკავშირში შევდივართ, ერთი პედერასტი მინისტრი ჩვენც გვყავდეს კაბინეტში, როგორმე ავიტანთო”.

რუსულ მედიაში ხშირად შეხვდებით ისეთ ტერმინებს, როგორიცაა “გეების ლობი”, “ცისფერი მაფია” და ა.შ. როგორც წესი, ამ თემებზე მომზადებულ ვრცელ პუბლიკაციებში დეტალურადაა მსჯელობა იმის შესახებ, თუ როგორ მართავს მსოფლიოს “გეების ლობი”.

როგორც წესი, ანტიდასავლური პროპაგანდის წყაროების მიერ მომზადებული სტატიები გაჯერებულია ლგბტ პირთა მიმართ დისკრიმინაციული, შეურაცხმყოფელი ტერმინებით, მსჯელობითა და დასკვნებით, რომელიც, ძირითადად, ემყარება სტერეოტიპებს, სიცრუესა და დეზინფორმაციას.

„ქართულ მიწებს არაბები, ინდოელები, ირანელები და თურქები ინაწილებენ,“ - ამ სათაურით ქვეყნდება მასალა გაზეთ „რეზონანსის“, 17 მაისის ნომერში, რუბრიკაში „საფრთხე“. მასალაში მიწის გასხვისების საკითხი ქსენოფობიურ კონტექსტშია განხილული. მასალის ავტორიც და წყაროც მიწის უცხოელებზე მიყიდვას პრობლემურ საკითხად სახავენ და აძლიერებენ საზოგადოებაში არსებულ სტიგმებს.

„2011-12 წლებში სახელმწიფოს დაუდევრობითა და ქართველი ბიზნესმენების ხელშეწყობითაც, უცხოელ მოქალაქეებზე 29 620 ჰა მიწა გაიყიდა,“ - წერს ჟურნალისტი მასალის პირველივე აბზაცში. შემდეგ კი, ცდილობს “გავრცელებულ ინფორმაციაზე” დაყრდნობით, თავისი ხედვით პრობლემურ საკითხზე, უცხოელი მოქალაქეების მიერ საქართველოში მიწის ყიდვის საკითხს კიდევ ერთხელ შეეხოს.

“გავრცელებული ინფორმაციით, მცხეთაში შესაძლოა, 3-4 ახალი სოფელი გაშენდეს, რომელიც უცხოელი მოქალაქეებით იქნება დასახლებული. ეს არ არის გამონაკლისი. მსგავსი საფრთხე დიდია სამეგრელოში, გურიასა და კახეთის რამდენიმე სოფელში, სადაც ქართულ მიწებს ინდოელები, ბურები, თურქი და ჩინელი მოქალაქეები ეუფლებიან. მსგავსი პრობლემის წინაშე ახლახან თბილისის ახლომდებარე სოფელი კუმისი აღმოჩნდა, რომლის მცხოვრებლებმა უცხოელზე მიწის მიყიდვის ფაქტი გააპროტესტეს,” - წერს ჟურნალისტი.

“პრობლემად” დასახული მოვლენის სიმწვავის კიდევ უფრო ნათლად დასანახად ჟურნალისტმა მკითხველს ანზორ მესხიშვილის კომენტარები შესთავაზა. ის მასალაში სასოფლო-სამეურნეო სფეროს სპეციალისტადაა მოხსენიებული. კომენტარით ირკვევა, რომ ჟურნალისტსა და რესპონდენტს მიწის გასხვისებასთან დაკავშირებით მსგავსი შეხედულებები აქვთ. მესხიშვილს არ სჯერა, რომ საჯარო რეესტრი უცხო ქვეყნის მოქალაქეების საკუთრებაში არსებულ მიწის შესახებ სწორ ინფორმაციას აქვეყნებს. „ქართული მიწის უცხოელებზე მიყიდვა საშიში ტენდენციაა, ეს შეცდომა ჩვენმა წინაპრებმაც დაუშვეს თავის დროზე და დღეს არ უნდა ვიმეორებდეთ, ცნობილი ფაქტია, რომ წარსულში მაჩაბელმა ჩამოიყვანა რამდენიმე ოჯახი პირუტყვის მოსავლელად და ეს პროცესი დიდი ხნის შემდეგ დასრულდა იმით, რომ ამ ტერიტორიიდან ქართველები გამოყარეს,“ - განუცხადა მესხიშვილმა “რეზონანს.”

მასალა ქსენოფობიური კონტექსტის მატარებელი და დაუბალანსებელია. არ ისმის საკითხთან დაკავშირებით განსხვავებული მოსაზრებები და არ ჩანს ჟურნალისტის მცდელობა მოეპოვებინა განსხვავებული მოსაზრებები. ჟურნალისტი არ ერიდება ისეთი სიტყვების გამოყენებას, როგორიცაა “დაუდევრობა”, “პრობლემა”, “საფრთხე”... მასალის რუბრიკაში - “საფრთხე” გამოქვეყნება მკითხველს უთითებს, რომ საკითხი პრობლემატურია, სტატიაში მიწის უცხოელებისთვის მიყიდვა კი “შეცდომადაა” მიჩნეული.

მედიაჩეკერი 2 თვის (1მარტი-1მაისი) განმავლობაში დააკვირდა ბეჭდურ მედიაში სიძულვილის ენას. დაკვირვების შედეგად აღმოჩნდა, რომ ბეჭდური მედია ყველაზე ხშირად თურქოფობიურ სიძულვილის ენას იყენებს, დისკრიმინაციული გამონათქვამების ტრიბუნად კი, ყველაზე მეტჯერ გაზეთი „ასავალ-დასავალი“ იქცა. დისკრიმინაციულ გამონათქვამებს იყენებენ როგორც ჟურნალისტები, ისე რესპონდენტები. 2 თვის განმავლობაში 16-ჯერ შეგხვდა სიძულვილის ენა „ალიაში“, სხვა გამოცემებში კი („რეზონანსი“, „ქრონიკა“, „კვირის პალიტრა“) სიძულვილის ენის ტირაჟირების შემთხვევა, სამონიტორინგო პერიოდში, არ გამოვლენილა.

გაზეთ „ასავალ-დასავალის“ 1-7 მაისის ნომერში გამოქვეყნებული არაერთი მასალა შეიცავს სიძულვილის ენას. ტექსტები არის ქსენოფობიური, ნეგატიურად მოიხსენიებენ სხვადასხვა ეროვნების ადამიანებს, რამაც შესაძლოა გააღვივოს შუღლი და გააძლიეროს სტიგმა მათ წინააღმდეგ.

სტატიების მიხედვით, უცხოელები გვართმევენ და ბილწავენ საქართველოს, გვავიწროვებენ, რაც სამომავლოდ გამოიწვევს დემოგრაფიულ პრობლემას, კერძოდ - ქართული სისხლის ნაკლებობას ჩვენს ძარღვებში.

ქსენოფობიური ტალღა „ასავალ- დასავალში“ მოჰყვა კანონპროექტს დიდგორობის დღის უქმედ გამოცხადებასთან დაკავშირებით და თურქეთის საელჩოს თხოვნას, რომ კანონპროექტი ამ სახით არ მიეღოთ.

„ასავალ-დასავალის“ სტატიებში ვკითხულობთ შემდეგ ქსენოფობიურ ტექსტებს:

● „ჩვენი დედაქალაქის ცენტრში, ფაქტობრივად, არაბულ-თურქულ-აფრიკული რეზერვაციებია შექმნილი, სადაც ქართველები უმცირესობას წარმოადგენენ“.

● „დადასტურებული ინფორმაცია მაქვს, რომ კახეთსა და აღმოსავლეთ საქართველოს რამოდენიმე რაიონში ჩინელების, ინდუსების, არაბების მასობრივი ჩასახლება იგეგმება! შედეგად, ზოგიერთ რაიონში დემოგრაფიული სურათი კატასტროფულად შეიცვლება და ქართველები, შესაძლოა ეთნიკურ უმცირესობაში აღმოჩნდნენ“.

● „საკუთარი მიწა წყლიდან გაედინება ცოცხალი ერი და შემოედინება სხვა რასა, სხვა ენერგეტიკა, სხვა მენტალობა, სხვა კულტურა, ანუ ანტიკულტურა“.

● „მიდით და ნახეთ თბილისის საერთაშორისო აეროპორტში, დუბაის თუ ყატარის რეისებს როგორ ჩამოჰყავთ არაბების ათცოლიანი ოჯახები, ერთი ბატალიონი ბავშვებით“.

● „არაბი რომ ჩამოვა აქ და ათ ცოლს ჩამოიყვანს, იმათ ყოველწიურად ათ-ათი შვილი რომ გააჩენინოს, რა დღეში აღმოვჩნდებით?“

“ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით” - ვკითხულობთ ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მეშვიდე პრინციპში.

2 მაისს გადაცემა “ცეცხლის ხაზის” თემა ქალთა უფლებებს უნდა დათმობოდა. თუმცა, გადაცემის ნაწილი ამ უფლებების დარღვევის გამართლებასა და საკითხის ანტიდასავლურ და ჰომოფობიურ კონტექსტში განხილვას დაეთმო. გადაცემაში ფორმალურად იყო დაცული ბალანსი და ისმოდა განსხვავებული მოსაზრებები. “ცეცხლის ხაზის” ამ გამოშვების მიზანი პრობლემის ძირეული გაშუქება არ ყოფილა. გადაცემის ინტერაქტივის კითხვის ფორმულირება კი კითხვის ნიშნის ქვეშ აყენებდა, რომ ქალთა უფლებები საქართველოში ირღვევა, კითხვა კი ასე იყო ფორმულირებული - “ირღვევა თუ არა ქალთა უფლებები საქართველოში”. გადაცემაში მოწვეულები იყვნენ: ორგანიზაციის „პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის“ ხელმძღვანელი - ანა აბაშიძე, “უფლებადამცველთა გაერთიანების” თავმჯდომარე - ნიკოლოზ მჟავანაძე და შინაგან საქმეთა სამინისტროს თანამშრომელი - მაკა ფერაძე, ჟურნალისტი - რამინა ალიევა და ფილოლოგი - გურამ ფალავანდიშვილი.

გადაცემის ერთ-ერთმა წამყვანმა, ვაკა გორგილაძემ ქალთა უფლებების საკითხზე საუბარი რამდენიმე დღის წინ მომხდარი შემთხვევის გახსენებით დაიწყო. ის 17 წლის გოგოს გამტაცებელს “სიძეს” უწოდებს და ფაქტს ოჯახის შექმნის ტრადიციასთან აკავშირებს. 28 აპრილს მარნეულის მუნიციპალიტეტში, არასრულწლოვანი, სკოლის მოსწავლე ცოლად მოყვანის მიზნით გაიტაცეს. გატაცებას მოჰყვა არასამთავრობო ორგანიზაციის წარმომადგენლების აქცია თბილისში მთავარ პროკურატურასთან გამტაცებლის დასჯის მოთხოვნით.

“სახლში დაბრუნებული მე-12 კლასელი ამბობს, რომ მზადაა დარჩეს გამტაცებელთან ერთად. მომავალ სიძეს აღარც მისი მშობლები უჩივიან. რა თქმა უნდა, საქართველოს ყველა მოქალაქე პატივს უნდა სცემდეს კანონს. ხოლო, ძალადობა, განსაკუთრებით არასრულწლოვანი ქალების მიმართ დასჯადი უნდა იყოს, მაგრამ სად გადის ზღვარი პირობით ძალადობასა და ეროვნულ ტრადიციებს შორის, იქნებ იმიტირებული ძალადობა მხოლოდ რიტუალური, თეატრალიზირებული ქმედებაა, რომელიც ასახავს კულტურულ თავისებურებებს და თემის წეს-ჩვეულებას. მახსოვს, სულ რაღაც 20 წლის წინ თბილისში, პატარძლის მოტაცება ჩვეულებრივ ამბად ითვლებოდა. ნეტავ, რატომ აღარ ვიტაცებთ შეყვარებულებს. ალბათ, არასამთავრობო ორგანიზაციების შიშით,” - თქვა წამყვანმა ვაკა გორგილაძემ, რომელიც თავს კონსერვატორს უწოდებს.



“უფლებადამცველთა გაერთიანების” თავმჯდომარე - ნიკოლოზ მჟავანაძე გადაცემაში აცხადებდა, რომ როდესაც სამართალდამცავები გატაცების მუხლით იწყებენ საქმის წარმოებას, არ აქვთ უფლება, რომ ვინმე დააკავონ, რადგან გამტაცებელი და მსხვერპლი ამბობენ, რომ გატაცება არ მომხდარა.

ქალთა მიმართ ჩადენილი ძალადობის მკვლელობით დასრულების შემთხვევებთან დაკავშირებით დასმულ კითხვაზე პასუხის გაცემისას კი, მჟავანაძე პარალელს ლგბტ თემთან ავლებს და ამბობს:

“ძირითადად, როდესაც, აი, მაგალითად, სექსუალური უმცირესობების მიმართულებით ხდება ასეთი მკვლელობა და გამოდიან, აი, თქვენი ორგანიზაციიდან [„პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის“], ანდა თქვენი მომიჯნავე ორგანიზაციები, რომელებიც იმავე კუთხით მუშაობენ, საუბრობენ, რომ მკვლელობა მოხდა ქალთა მიმართ”.

მჟავანაძის პათოსს ნაწილობრივ იზიარებს გადაცემის წამყვანი ვაკა გორგილძეც:

“ცხადია, რომ ეს არის პრობლემა. ეს პრობლემა მოითხოვს ძალიან დიდ ძალისხმევას და პარტნიორობას, მათ შორის არასამთავრობო ორგანიზაციებთან ერთად. ამდენად, გადაბრალება შინაგან საქმეთა სამინისტროზე, აი, ამ პრობლემის, ამ სიმწვავის, მე მგონი არ არის სამართლიანი და მემგონი, გარკვეულწილად, სამართლიანია ის პრეტენზიები, რომელსაც ბატონი ნიკოლოზი [მჟავანაძე] გამოთქვამს არასამთავრობო სექტორის მიმართ. რას იტყვით?”- ასეთი ფორმულირებით დასვა კითხვა გადაცემის წამყვანმა ვაკა გორგილაძემ.

მას შემდეგ კი, რაც სტუმარმა პასუხის გაცემა დაიწყო, გორგილაძე დაინტერესდა რა მოცულობის თანხა მიიღო რესპონდენტის ორგანიზაციამ და შემდეგ კი აღნიშნა, რომ ამ თანხით შესაძლებელი იქნებოდა მოქალაქეთა ცნობიერების ასამაღლებლად ბუკლეტები დაბეჭდილიყო.

გადაცემის მეორე ნახევარში ეთერში ფილოლოგი გურამ ფალავანდიშვილი ჩაერთო. ფალავანდიშვილის არც ეს გამოსვლა ყოფილა სხვა დანარჩენისგან განსხვავებული და ამჯერადაც, მისი საუბარი ჰომოფობიური და ანტიდასავლური შინაარსის ტექსტებით იყო გაჯერებული. ის ამართლებდა ადრეულ ქორწინებას და ამბობდა:

“ჩვენ ვნახეთ 8 მარტს ქალთა უფლებების დასაცავი აქცია, სადაც იყვნენ ფემინისტები, მათ შეუერთდნენ კაცები, ვინც თავის თავს თვლიან ქალებად… მათ გამოიტანეს ფოტო და ისინი შეურაცხყოფდნენ ქალებს. აი, ეს არასამთვარობო ორგანიზაციები და ლიბერალური, ლიბერასტული ფრთა შეურაცხყოფს ქალს. რაც შეეხება ადრეულ ქორწინებას, 17-18 წლის ახალგაზრდა შეიძლება დაოჯახდეს, მაგრამ მათი მიზანია, რომ ადამიანი არ დაოჯახდეს, ოჯახს ებრძვიან”.

გარდა ამისა, ფალავანდიშვილს მიაჩნია, რომ არასამთავრობო ორგანიზაციები ხელს უწყობენ ბავშვთა სექსუალურ ურთიერთობებს სკოლაში და ხელს უშლიან მათ გათხოვებას.

“ქალებს უკარგავენ ქალობას, ეუბნებიან, რომ დედობა, შვილიერება არის ჩამორჩენილობა, პატიოსნება არის მონობა. და მათთვის, ბოდიში და, ბოზობა არის წარმატება და ლიბერალიზმი და თვითრეალიზაცია. ეს არის თქვენი ტენდენცია,” - დასძენდა ფალავანდიშვილი ადამიანის უფლებებზე მომუშავე არასამთავრობო ორგანიზაციებზე საუბრისას.

გადაცემის ამავე ნაწილში მჟავანაძემაც საკითხზე საუბარი ანტიდასავლურ კონტექსტში დაიწყო, სექსისტურ განცხადებებსაც არ მოერიდა და ქალთა მიმართ ჩადენილი დანაშაული სხვა ტიპის დანაშაულს გაუთანაბრა.

“კომუნისტების პერიოდში იყო ასეთი ორგანიზაცია - “მებრძოლ უღმერთოთა კავშირი” და მისი წევრი იყო 200 ათასი კაცი. და რას აკეთებდა ეს “მებრძოლ უღმერთოთა კავშირი”? გაზეთიც ჰქონდათ, ანუ მაშინ ტელევიზიები არ იყო, მედიაშიც კარგად იყვნენ წარმოდგენილები და ანგრევდნენ ეკლესიებს, ეროვნულ ფასეულობებს ებრძოდნენ… მე ვავლებ პარალელს, რომ ეს ადამიანებიც [არასამთავრობო ორგანიზაციები] ებრძვიან ეკლესიას, ებრძვიან ოჯახს, ებრძვიან ეროვნულ ფასეულობებს,” “მე მანდილოსნების მიმართ უძლური და განიარაღებული ვარ”, “ქალის მიმართ არავითარი ძალადობა არ არის და ახლა როდესაც საუბარია ძალადობაზე, საქართველოში ვერავინ ვერ მოსპობს დანაშაულს, ეს ოდითგანვე იყო, უბრალოდ, პრევენცია უნდა მოხდეს, რომ რაც შეიძლება ნაკლები დანაშაული მოხდეს. ახლა ქურდობა რომ არის, მკვლელობა როა, ყაჩაღობა, შეიძლება ვთქვათ, რომ საქართველო მიაქვს დანაშაულს?”

შემდეგ კი მჟავანაძემ ოჯახში მომხდარ ძალადობაზე საკუთარი მოსაზრების ჩამოყალიბება განაგრძო და თქვა, რომ ოჯახში ქალების მკვლელობა სქესის ნიშნით არ ხდება. ამ საუბარს მალევე გადაცემის წამყვანების ჩაკითხვა და რეპლიკა მოჰყვა. მაგდა ანიკაშვილმა მჟავანაძეს ჰკითხა: “უფრო მეტი ცოლი კვდება, თუ უფრო მეტი ქმარი?” ანიკაშვილის ამ კითხვას მისმა თანაწამყვანმა გორგილაძემ უპასუხა: ”ჩვენ გვინდა, რომ უფრო მეტი ქმარი მოკვდეს”.

გადაცემის კიდევ ერთი მონაწილე რამინა ალიევა იზიარებდა გადაცემის იმ მონაწილეების მოსაზრებას, რომლებიც ქალთა მიმართ ძალადობას სხვა ტიპის დანაშაულთა კონტექსტში განიხილავდნენ:

“უფლებას არ აქვს სქესი, უფლების დაცვას არ აქვს სქესი. ადამიანის უფლებები უნდა დავიცვათ ჩვენ, სადაც კაციც ადამიანია და ქალიც ადამიანია, მაგრამ თუ ასეთი აქტუალურია ქალის უფლება, ეს უკვე ნიშნავს იმას, რომ ჩვენ უფრო ნაზი და უფრო სუსტი არსებები ვართ და გვჭირდება უფრო მეტი დაცვა, ვიდრე კაცებს,” - ამბობდა ალიევა. მისივე თქმით, აზერბაიჯანულ თემში ქალის დაქორწინებისას სიძის მხრიდან ქალის ოჯახისთვის თანხის გადახდა არის არა “ქალის ყიდვა”, არამედ ოჯახის ფინანსური დახმარება.

2 მაისს “ცეხცლის ხაზის” მაყურებელი ვერ შეძლებდა გაერკვია, რეალურად რა პრობლემა არსებობს ქვეყანაში ქალთა მიმართ ძალადობის კუთხით. გადაცემის მსვლელობის დროს გამოთქმული მოსაზრებებით პარალელების გავლება ხდებოდა სხვა მოწყვლად ჯგუფებთან, რითაც ჩანდა მცდელობა, რომ ქალთა მიმართ ძალადობა უფრო ნაკლებმნიშვნელოვან საკითხად ყოფილიყო წარმოჩენილი. გარდა ამისა, უცნობია, რა მიზანს ემსახურებოდა გადაცემის ინტერაქტივის შეკითხვა, რომლითაც მაყურებელს ქალთა მიმართ არსებულ პრობლემაზე უნდა დაეფიქსირებინა პასუხი, შეკითხვა კი ასე იყო დასმული - ირღვევა თუ არა ქალთა უფლებები საქართველოში. მაშინ როცა ქვეყანაში ფემიციდის არაერთი შემთხვევა ფიქსირდება, ოჯახში ძალადობა კი საზოგადოების ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი გადაწყვეტილებაა, კითხვის ამ ფორმულირებით დასმა არის პრობლემის მნიშვნელობას ხელოვნურად დაკნინება.

„რამდენი მუსლიმანი არაბი შევარდება ქართულ ეკლესიაში, „ალაჰ აკბარს“ დაიყვირებს, იქაურობას დაანგრევს, შეიგინება და წაბილწავს, შემდეგ კი სახელმწიფო ასი ლარით აჯარიმებს, ეს სწორია?!” -ვკითხულობთ გაზეთ „ალიას“ 24-30 აპრილის ნომერში. გამოქვეყნებული მასალა ეხებოდა თურქეთის საელჩოს თხოვნას, დიდგორის ბრძოლის გამარჯვების უქმე დღედ გამოცხადების გაუქმების თაობაზე. სტატია შეიცავს ქსენოფობიურ განწყობებს და სიძულვილის ენას, ანტისოციალური ქმედება დაკავშირებულია რელიგიურ და ეროვნულ იდენტობასთან, რაც აღრმავებს ნეგატიურ განწყობებს კონკრეტული ჯგუფის მიმართ.

„ფრთხილად! საქართველოში ერთნაირსქესიანთა ქორწინებას შეფარულად აკანონებენ!“- ამ სათაურით ვრცელდება მასალა გაზეთ „ ასავალ-დასავალში“. მასალა, რომელიც კონსტიტუციაში ქორწინების ცნების განსაზღვრას ეხებოდა ჰომოფობიურია: „ვისურვებდი, რომ „ქართულ ოცნებაში“ ახლა მაინც აღმოჩნდეს ვინმე, ვინც ხმას ამოიღებს და საჯაროდ იტყვის, რომ ერთნაირსქესიანთა სამოქალაქო პარტნიორობის დაკანონება არის უზნეობის აქტი“.

„ასავალ-დასავალის“ ამავე ნომერში გამოქვეყნდა მასალა, რომელიც ეხება ქართველების ისრაელში შეშვების საკითხს ვხვდებით ქსენოფობიურ ტექსტს. „გასაგებია რომ ისრაელის ელჩის განცხადება ყურს საშინლად ჭრის, მაგრამ თუ ჩვენ გვაღიზიანებს თბილისის ქუჩებში მომრავლებული არაბების, თურქების, ინდოელებისა და ირანელების ხილვა, ვინ აუკრძალა ებრაელ ერს, უარი თქვას ქართულად მოლაპარაკე ბაცნების ისრაელში შეშვებაზე?“- ვკითხულობთ გაზეთში გამოქვეყნებულ ტექსტში.

გაზეთ „ალიაში“ კი გამოქვეყნდა ინტერვიუ საზოგადოებრივი პოლიტიკური მოძრაობა „ქართული იდეის“ ახალგაზრდული ორგანიზაციის ხელმძღვანელ გეგა ხვედელიძესთან. თემა კონსტიტუციაში ოჯახის ცნების ჩაწერას ეხებოდა. რესპონდენტი სექსუალური უმცირესობების მიმართ იყენებდა სიძულვილის ენას და აძლიერებს სტიგმას. ჟურნალისტის მხრიდან კი არ ყოფილა მცდელობა, მსგავსი დისკრიმინაციული გამონათქვამების თავიდან ასაცილებლად.

„შენ როდესაც დამატებით შემოგაქვს კანონში ეს ცნებები, ამით უკვე ხალხს უსვამ ამ გადაგვარებული ფორმის ნორმად მიღების საკითხს,“-ვკითხულობთ მასალაში, ჰომოსექსუალური ურთიერთობის ეპითეტად. მასალაში ასევე გხვდება ჟურნალისტის შეკითხვა აპირებენ თუ არა „ლგბტ“ ჯგუფის წევრები რამეს 17 მაისისათვის, რესპონდენტი პასუხობს: „როდესაც შენ ჩაკეტილ ცხოველს გამოვარდნის საშუალებას მისცემ, მერე ვინ სად დაიგლიჯება, არავინ იცის!“

ტექსტში ასევე ისმის ბრალდება რომ: „ჰომოსექსუალების უდიდესი უმრავლესობა მიდრეკილია პედოფილიისკენ და ეს მათში ბუნებრივად დევს. ამავდროულად ექიმებიც ადასტურებენ, რომ არაბუნებრივი სექსუალური ურთიერთობა ამცირებს ადამიანის სიცოცხლის წლებს“.

20 აპრილს ტოქშოუ „ცეცხლის ხაზში“ განხილვის თემა 16 აპრილს თურქეთში ჩატარებული რეფერენდუმი, მისი შედეგები და მოვლენების შესაძლო განვითარების პერსპექტივები იყო. თემაზე სასაუბროდ სტუდიაში მოწვეულები იყვნენ საერთაშორისო ურთიერთობების სპეციალისტი - გიორგი რუხაძე, ტელეკომპანია „ობიექტივის“ წამყვანი - ბონდო მძინარაშვილი, უშიშროების საბჭოს მდივანი - ვანო მაჭავარიანი და კავკასიოლოგი - მამუკა არეშიძე.

გადაცემის მსვლელობისას თურქეთში ჩატარებული რეფერენდუმი, საქართველოში შესაძლო საფრთხეების გაჩენის კონტექსტში, განიხილეს: „გახდება თუ არა თურქეთი აგრესიული მეზობელი საქართველოს მიმართ? როგორ შეიცვლება და შეიცვლება თუ არა საქართველო-თურქეთის ურთიერთობები ამ ისტორიული რეფერენდუმის შემდეგ?“ - მსგავსი საკითხებით დაინტერესდა გადაცემის წამყვანი მაგდა ანიკაშვილი. ამავე შინაარსის იყო გადაცემის ინტერაქტივის შეკითხვაც: „შეიცვლება თუ არა საქართველო-თურქეთის კეთილმეზობლური ურთიერთობები?“ ბოლომდე ბუნდოვანი დარჩა, რატომ დაისვა საკითხი ამგვარად და როგორ უკავშირდებოდა თურქეთში ჩატარებული რეფერენდუმი საქართველო-თურქეთის ურთიერობებს.

„ცეცხლის ხაზში“ კითხვა თურქეთის მხრიდან შესაძლო ანექსიის საფრთხეებზეც დაისვა, რაზეც ერთ-ერთმა სტუმარმა გიორგი რუხაძემ კითხვითვე უპასუხა - „საერთოდ რაზე ვსაუბრობთ? ერთადერთი მეზობელი, ვისთანაც საზღვრები დემარკირებული გვაქვს, სწორედ თურქეთია“.

გადაცემაში ისმოდა თურქოფობიაც, თურქეთი წარმოჩენილი იყო საქართველოს პოტენციურ მტრად. მაგდა ანიკაშვილმა ერთ-ერთ სტუმარს მამუკა არეშიძეს მისი ინტერვიუდან ის ნაწილი შეახსენა, სადაც ის ამბობდა, რომ „ერდოღანი აჭარას უყურებს, როგორც თურქეთის ნაწილს.“ რის შემდეგაც მან სტუმარს შემდეგი კითხვა დაუსვა - „რას ნიშნავს ეს და როგორ შეიძლება ეს ყველაფერი განვითარდეს შემდგომ ურთიერთობებში საქართველოსა და თურქეთის პერსპექტივაში?“ არეშიძის განმარტებით, თურქეთის პრეზიდენტი არის ოსმანისტური იდეოლოგიის მატარებელი, რომლის ინტერესშიც ძველი გავლენების აღდგენა შედის.

სტუმრის ამ კომენტარს გადაცემის ლიბერალმა წამყვანმა მაგდა ანიკაშვილმა შემდეგი კომენტარი დაახვედრა - „რთულია, არ დაეთანხმო ბატონ მამუკას ჰუმანიტარულ-ეკონომიკური ექსპანსიის ნაწილში. არის პროგრამები საგანმანათლებლო, სოციალური. ახალგაზრდებს ეხმარებიან თურქეთში განათლების მიღებაში, აქ ხდება მუსლიმური ოჯახების ხელშეწყობა, ეს ყველაფერი ძალიან კარგად ჯდება საქართველოს კანონმდებლობის ფარგლებში“. მონოლოგის ბოლოს მან ასეთი კითხვაც დასვა - „რა შეიძლება მოიმოქმედოს სახელმწიფომ, კონტრზომები რა შეიძლება იყოს?“ რა სახის საფრთხეებს ხედავს ის და კონკრეტულად რაში გამოვლინდა თურქეთის მხრიდან ჰუმანიტარულ-ეკონომიკური ექსპანსიის მცდელობის მაგალითები, წამყვანს არ დაუკონკრეტებია. ასევე, ბუნდოვანია, რა საფრთხის მატარებელი შეიძლება იყოს გაცვლითი საგანმანათლებლო პროგრამები და რატომ უნდა მიიღოს სახელმწიფომ რაიმე ტიპის კონტრზომა.

მოგვიანებით კი გადაცემის მეორე ნაწილი ერთ-ერთი სტუმრის, ტელეკომპანია ობიექტივის წამყვანის, ბონდო მძნარაშვილის, მხრიდან ანტითურქული მესიჯების გავრცელების თავისუფალ ტრიბუნად იქცა. მისი თქმით, თურქეთის სკოლებში ასწავლიან, რომ ბათუმი თურქეთის პროვინციაა.

წამყვანებს არ მოუთხოვიათ სტუმრისგან, დაეზუსტებინა ამ ინფორმაციის კონკრეტული წყარო. მათ სტუმრისთვის თურქეთის მხრიდან გაკეთებული არც ის განცხადებები შეუხსენებიათ, სადაც ხაზგასმით არის ნათქვამი, რომ თურქეთი აჭარას საკუთარი ქვეყნის ნაწილად არ განიხილავს.

მძინარაშვილმა ისიც აღნიშნა, რომ ბათუმში უკვე არის ქუჩები, სადაც სტამბოლში იგრძნობთ თავს. „ეს გახდა სუფთა თურქული ქუჩები, სადაც ქართველ სასულიერო პირებს გავლასაც უკრძალავენ. 2004 წლიდან აჭარის მიმართ თურქეთის ინტერესები თვალნათლივ გამოჩნდა. აჭარაში დემოგრაფიული სურათი შეიცვალა. სააკაშვილმა თურქეთის ბევრ მოქალაქეს საქართველოს მოქალაქეობა მისცა და ისინი დასახლდნენ აჭარის ავტონომიურ რესპუბლიკაში, რომლის მიმართაც განსაკუთრებული ინტერესი აქვს თურქეთს,“ - განაცხადა ბონდო მძინარაშვილმა. მანვე განმარტა, რომ თურქეთს აქვს თავისი ძალიან დიდი ინტერესები საქართველოში და ის ამ ინტერესებს არ დათმობს.

ამაზე გადაცემის ლიბერალი წამყვანი მხოლოდ შემდეგი რეპლიკით შემოიფარგლა - „ამას არც უარვყოფთ, გასაგებია“.

მძინარაშვილის მხრიდან გადაცემაში გაჟღერდა კიდევ ერთი ცნობილი ანტიდასავლური მესიჯი, რომ აგვისტოს ომის დროს დასავლეთი საქართველოს მხოლოდ წყლითა და პამპერსებით დაეხმარა: „გემი რომ შემოვიდა, რა შემოიტანა წყალი? წყალი იმდენი გვაქვს აქეთ გავუგზავნით. მერე თქვეს, რომ პამპერსები შემოიტანესო და პამპერსები საერთოდ არაფერში გვჭირდებოდა“.

მანვე გაიხსენა, თუ როგორ გაიყვეს სპარსეთმა და ოსამლეთმა საქართველო. „სულაც არ არის გამორიცხული, რომ სწორედ ასე, ორმა სახელმწიფომ ზემოთ მეფემ [პუტინი] და ქვემოთ სულთანმა [ერდოღანი] გაიყონ საქართველო“.

„რომელ საუკუნეში ვართ, ბონდო, კარგი რაა“ - ასეთი რეპლიკით შეეწინააღმდეგა წამყვანი მაგდა ანიკაშვილი სტუმარს.

„ასე ფიქრობდნენ მაშინაც როდესაც ჰიტლერმა ევროპა ცეცხლში გახვია მეოცე საუკუნე იყო, ხომ არ იყო შუა საუკუნეები. ევროპისთვის რომელი საუკუნეა ერაყში, ავღანეთში? ლიბიაში, სირიაში? მიდიან და ეუბნებიან 21-ე საუკუნეში კიკინებიანი და საყურეებიანი ბიჭები უნდა გაატაროთ ქუჩაშიო, საქართველოში არ ატარაბენ და ირანის ქუჩებში ვინ გაატარებს“ - ასეთი იყო სტუმრის საპასუხო კომენტარი. აღსანიშნავია, რომ სტუმრის მსგავს ჰომოფობიურ პათოსს გადაცემის არცერთი წამყვანი არ გამიჯვნია.

გადაცემის ამ ნაწილში, სტუმრის მხრიდან ისმოდა თურქოფობია, დეზინფორმაცია თურქეთისა და დასავლეთის შესახებ. გადაცემის წამყვანები არათუ არ ეკამათებოდნენ და არ ემიჯნებოდნენ სტუმარს, არამედ, პირიქით, რიგ შემთხვევებში ეთანხმებოდნენ მის მსჯელობებს, მათ მიერ დასმული კითხვები კი სტუმრის მხრიდან თურქოფობიის მაპროვოცირებელი იყო. შესაბამისად, 20 აპრილის „ცეცხლის ხაზი“ თურქოფობიის თავისუფალ ტრიბუნად იქცა.

გაზეთი „ასავალ-დასავალი“ ეხმაურება გასულ კვირას სტოკჰოლმში მომხდარ ინციდენტს, რომლის დროსაც, სატვირთო ავტომობილი ხალხში შევარდა, რომელსაც მოჰყვა მსხვერპლი. პოლიციის ცნობით, ავტომობილის მძღოლი დაკავებულია. ადგილობრივი მედია იტყობინება,რომ დაკავებული უზბეკეთიდანაა. შვედეთის პრემიერ-მინისტრმა ინციდენტი ტერორისტულ აქტად შერაცხა და საზღვრებზე კონტროლი გაამკაცრა.

“აი რა დამართა შვედეთს დევნილის სტატუსით შეტენილმა ხალხმა, “- ამ სათაურით, სწორედ სტოკჰოლმში მომხდარ ფაქტს ეხმიანება გაზეთი. „ევროპის სახელმწიფო, რომელიც მუდამ სიმშვიდისა და აყვავების სიმბოლოდ მიიჩნეოდა, მორჩილად დანებდა მიგრანტ-ისლამისტებს, რომლებიც იქ თავიანთ ველურ წესებს ამკვიდრებენ“- ვკითხულობთ სტატიაში.

სტატიაში მოყვანილი ფრაზები აღვივებს სტერეოტიპებს და აძლიერებს სტიგმას მუსლიმების მიმართ. მაგალითად, აღნიშნულია, რომ „მუსლიმანების მიერ ქვეყნის ოკუპაცია“ მოხდა, რომ „ჩვენ მორალურად დაგვასაჭურისეს“, რომ მას შემდეგ რაც შვედეთმა მუსლიმი დევნილები მიიღო, ქვეყანა „შიშსა და სიცრუეში ცხოვრობს“. სტატიაში ასევე გამოთქმულია მოსაზრება, რომ „იქნებ სწორედ ისინი (მიგრანტები) ხოცავდნენ ქრისტიანებს სირიაში“.

ტექსტში შევხვდებით ასევე პრორუსულ მესიჯებსაც. „ხსნა რუსეთიდან მოვა“- ასე ხედავს რესპონდენტი, "კომსომოლსკაია პრავდას" კორესპონდენტი დარია ასლამოვა, მუსლიმი მიგრანტების მიერ შვედეთის „ოკუპაციიდან“ გამოსავალს.

„სტოკჰოლმის სინდრომი: „ფსიქოლოგიური დაცვის მექანიზმი, რომელიც ემყარება მსხვერპლის იმედს, რომ აგრესორის ყველა მოთხოვნის დაკმაყოფილების შემთხვევაში ის გულმოწყალებას გამოიჩენს.“ - ამას ვკითხულობთ გამოქვეყნებული სტატიის ბოლოს, რომელიც გაურკვეველია შინაარსობრივად რა კავშირშია გამოქვეყნებულ ამბავთან.

„ბავშვის დაბადებისთანავე მისი გენეტიკური სქესის განსაზღვრა უამრავ პრობლემას აგვარიდებს“- ამ სათაურით ქვეყნდება მასალა გაზეთ „ასავალ-დასავალის“ 10-16 მარტის ნომერში.

მასალის დასაწყისშივე სტატიის ავტორი გვამცნობს, რომ თემა მნიშვნელოვანია, ვინაიდან დღეს ლგბტ პროპაგანდის პირობებში, აქტუალურია სქესის შეცვლის მიზნით ოპერაციის გაკეთება. „რით აიხსნება რომ ზოგი ვაჟი ინაზება, ხოლო გოგონა მამაკაცურ თვისებებს ავლენს“ და „რა უნდა იღონოს ადამიანმა, თუ მას საპირისპირო სქესის ნიშნები მომეტებულად გამოუვლინდება“- ამ საკითხებზე „ასავალ-დასავალი“ ინტერვიუს ბიოლოგ მედეა ჩხაიძესთან გვთავაზობს.

მასალაში საპირისპირო სქესის თვისებების გამოვლენა შეფასებულია ავადმყოფობად, რომელიც „შველას“ და „მკურნალობას“ საჭიროებს: „ბიჭებიც ყოფილან-გოგონას ქცევებისკენ მიდრეკილებებით და ჰორმონალურ ფსიქოლოგიური მკურნალობის შედეგად გამოჯანმრთელებულან, სრულფასოვან მამაკაცებად ჩამოყალიბებულან. მაგრამ იყო სხვა შემთხვევებიც, როცა მოიყვანეს გოგონა, რომელიც კვლევის შედეგად გენოტიპურად ბიჭი აღმოჩნდა და პირიქითაც, როცა კვლევაზე მოყვანილ ბიჭს ქალის გენეტიკური სქესი დაუდგინდა, თუ ასეთი შემთხვევები სქესობრივი სიმწიფის ასაკამდე გამოვლინდება, შველა ჯერ კიდევ შესაძლებელია“.

რესპონდენტი ბიოლოგი სქესის შეცვლის სურვილის მქონე ადამიანებს მოიხსენიებს, როგორც ავადმყოფებს და გადახრისკენ მიდრეკილებს, რომელთაც აქვთ დარღვევები, ის ასევე აცხადებს, რომ: „ჰომოფობიად არ უნდა შეფასდეს, თუ სახელმწიფო ყველა ლგბტ პირის მიმართ მათი გენეტიკური სქესის დასადგენად სავალდებულო კვლევას დააწესებს”.

ცნობისთვის,ჰომოსექსუალობა “მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციამ” ჯერ კიდევ 1990 წელს ამოიღო დაავადებათა სიიდან.

გარდა ამისა, გაზეთის ამავე ნომერში, 23- გვერდზე შევხვდებით დისკრიმინაციულ და ჰომოფობიურ მასალას სექსუალური უმცირესობების მიმართ: „ლგბტ-ასო-ელები 17 მაისს თბილისის ტელეანძის გაფერადებას მოითხოვენ.“ მასალაში ტრანსგენდერი ადამიანები მოხსენიებულები არიან „კოლგოტიან კაცებად“ და მეძავებად, რომლებიც მსგავსი მოთხოვნით ლახავენ და შეურაცხყოფენ ერის ღირსებას.

11 აპრილს „საქინფორმზე“ გამოქვეყნდა სიახლე, სათაურით „მალე თბილისში ევროპული კულტურა!“

ავტორი ევროინტეგრაციის მომხრე ქართველებს მოიხსენიებდა „ევროქართველებად, რომლებსაც სკოლაში ისტორიასა და გეოგრაფიაში ორიანები ჰყავდათ“.

გამოქვეყნებულ მასალას თან ერთვის ფოტო, რომელზეც შიშველი ადამიანები არიან გამოსახულნი, ტექსტში კი ვკითხულობთ: „აი, ევროპული ფასეულობები და ევროპული კულტურა, რომელთან ზიარების აუცილებლობაზეც დღე-ღამეში 25 საათის განმავლობაში მაღალი ტრიბუნებიდან უნისონში გვიქადაგებენ საქართველოს ხელისუფლება და ოპოზიცია, “მეოცნებეები” და ნაციონალები“.

სიახლის მიხედვით, ვიზალიბერალიზაციისა და ევროასოცირების ხელშეკრულების სანაცვლოდ, საქართველოს „სიშიშვლის და გარყვნილების“ უპირობოდ მიღება მოუწევს: „თუ საქართველო ევროპასთან უნდა ასოცირდებოდეს, თუ ვიზალიბერალიზაციის სიკეთეებით სარგებლობ და გინდა, ევროპელებს ჰგავდე, მაშინ კეთილი ინებე და ევროპული კულტურაც მიიღე - მთლიანად, ისეთი, როგორიც არის, ყოველგვარი გამონაკლისის გარეშე!“

ჰომოფობიური იყო მასალის დასასრული, სადაც ავტორი გეებს „პედერასტებად“ მოიხსენიებდა: „მორიგი თავისუფლებისა და სხეულის ფესტივალი თბილისში ჩატარდება 17 მაისს და ლგბტ-ს, ანუ ყველა ჯურის გეების, პედერასტებისა და ლესბოსელების საერთაშორისო დღესასწაულს დაემთხვევა, რის აღსანიშნავად თბილისის ტელეანძა მთაწმინდაზე ლგბტ დროშის ფერებად აინთება“.

4 აპრილს „geworld.ge-ზე“ გამოქვეყნდა მასალა, სადაც ავტორი რუსეთის ფედერაციის მიერ ორგანიზაცია „იეჰოვას მოწმეების“ საქმიანობის აკრძალვას „ქვეყნის ინტერესების დაცვასთან“ აიგივებდა და სვამდა შეკითხვას, „უნდა დაიცვას თუ არა საქართველომ საკუთარი ქვეყნის ინტერესები ისე, როგორც ამას რუსეთის ფედერაციის პრეზიდენტი ვლადიმერ პუტინი აკეთებს და აშშ-ს პრეზიდენტი დონალდ ტრამპი, რომელიც მისი არჩევის წუთიდან სახელმწიფოსა და ეროვნული ინტერესების დაცვისთვის არ ერიდება არაფერს?“ მასალაშივე, ჟურნალისტის ამ კითხვას პოლიტოლოგები, სოსო ცინცაძე და თამარ კიკნაძე პასუხობდნენ.

„ბევრს შეიძლება სურვილი აქვს, იეღოველთა საქმიანობა აიკრძალოს, მათ შორის, ეკლესიას, რასაკვირველია, მაგრამ ევროპა ცალი თვალით უყურებს ხელისუფლებას. თქვენ არ გეგონოთ, რადგან ასოცირება და ვიზალიბერალიზაცია მოგვცეს ევროპელებად გვთვლიდნენ,“ -ამბობს სოსო ცინცაძე და იქვე ამატებს, რომ ისლამი უფრო საშიშია: „ჩვენ „სხვა პრიორიტეტები უფრო გვიჭირს, ვიდრე იაღოველთა საქმიანობის აკრძალვაა, შედარებისთვის ისლამი უფრო საშიშია”. (სტილი დაცულია)

თამარ კიკნაძის აზრით, „საქართველოს არ აქვს საკმარისი ბერკეტი, რომ უზრუნველყოს თავისი იდენტობის შენარჩუნება.“ ამ ბერკეტს კი ამერიკის სტრატეგიული პარტნიორობა და ევროასოცირების ხელშეკრულება ართმევს: „საქართველო სხვა პოლიტიკას ეწევა, ამერიკის სტრატეგიული პარტნიორია და ევროასოცირებისთვის ხელი აქვს მოწერილი, შეასაბამისად, ასეთ ღონისძიებას ვერ განახორციელებს, იმიტომ რომ მთელი რიგი ვალდებულებები აქვს ნაკისრი“. (სტილი დაცულია)

„საქართველოში ჯერჯერობით ამ მხრივ არაფერი იცვლება და რაღაც უნდა შეიცვალოს. მართმადიდებლობა ქართული იდენტობის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ელემენტია,“ -ამბობს კიკნაძე და ამატებს, რომ ჩვენს რეალობაში უმრავლესობაა დაუცველი: „დემოკრატიის ძირითადი პოსტულატი არის უმრავლესობის ინტერესების დაცვა. ახალა უმცირესობის უფლებები უფრო დაცულია, ვიდრე უმრავლესობის. უმრავლესობა, ფაქტობრივად, დისკრიმინაციაშია“. (სტილი დაცულია)

რუსეთში იეჰოვას მოწმეთა საქმიანობის აკრძალვა პოზიტიურადაა წარმოჩენილი და არც გამოცემისა და არც რესპონდენტების მხრიდან არ ისმის მსჯელობა იმაზე, რომ კონკრეტული რელიგიური უმცირესობის საქმიანობის აკრძალვა დისკრიმინაციაა. გამოცემის მიერ, რუსეთის ხელისუფლების გადაწყვეტილება შეფასებულია „ქვეყნის ინტერესების დაცვად“ და ისმის მოწოდებაც, რომ საქართველოს ხელისუფლებამაც იგივე უნდა გააკეთოს.

„მრუშობა ყველა დროში იყო, მაგრამ დღეს მრუშობა უკვე მისაბაძი და ეტალონი გახდა! ამიტომაც ვამბობ: ეს არ არის ზვიადის საქართველო, ეს არის მამათმავლებისა და დედათმავლების ქვეყანა!“- ამ ტექსტს წავიკითხავთ, გაზეთ ასავალ-დასავალის, მე-15 გვერდზე, რომელიც 27 მარტის ნომერში გამოქვეყნდა. ეს ფრაზა რესპონდენტს ეკუთვნის, თუმცა ჟურნალისტის მხრიდან არ ყოფილა არც დისკრიმინაციის თავიდან აცილების მცდელობა და არც საპირისპირო აზრი დაუფიქსირებია.

მასალაში ჰომოსექსუალიზმი გამოყვანილია როგორც მრუშობა, მამულის, ენის და სარწმუნოების წინააღმდეგ აღზევებად. რაც თავისთავად აძლიერებს და აღვივებს სიძულვილს.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მეშვიდე პრინციპის თანახმად: "ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.“

ასავალ-დასავალის მასალის მიხედვით, რამდენიმე დღის წინ, არაფხიზელ მდგომარეობაში მყოფი უცხო ქვეყნის მოქალაქე ალექსანდრე ნეველის სახელობის ტაძართან ყვიროდა და ტაძრის ეზოს კარიბჭეს ურტყამდა ფეხებს. ამბავი გამოცემამ ქსენოფობიურად გააშუქა, ქსენოფობიური იყო სათაურიც: „მთვრალი არაბი ტაძარში შეიჭრა!“

„მთავარ მოედანზე, ახალი წლის ღამეს მოხდა, არაბები ასამდე ქალს სანამ არ გაგვიუპატიურებენ, მანამდე ვიფიქროთ, რამდენად „კარგი ევროპელები“ ვართ?!“ - ვკითხულობთ სტატიაში. მასალაში საუბარია იმაზეც, რომ არ უნდა ხდებოდეს არაბი, აზიელი თუ აფრიკელი მოქალაქეების საქართველოს ტერიტორიაზე შემოშვება, რომ „უამრავი ბორდელია, სადაც ესენი ქართველ გოგოებთან ერთობიან“.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მეშვიდე პრინციპის თანახმად: "ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.“

23 მარტს ყაზბეგის გამზირზე მომხდარი ავტოავარიის გაშუქებისას, საინფორმაციო სააგენტოების ნაწილი მიუთითებდა მძღოლის სქესს, მაშინ როცა ეს დეტალი დამატებით, მნიშვნელოვან ინფორმაციას არ აწვდიდა მკითხველს.

„როგორც თვითმხილველები აცხადებენ, მძღოლმა - ახალგაზრდა გოგომ საჭე ვერ დაიმორჩილა და სავალი ნაწილიდან გადავიდა,“ - წერს interpresnews.ge. „,ავტომანქანა, რომელსაც ქალბატონი მართავდა, საჭე ვერ დაიმორჩილა და ჯერ გაჩერებაზე, შემდეგ კი იქვე მდგარ ჯიხურში შევარდა,“ - წერია „newpost.ge-ს“ მასალაში. „არსებული ინფორმაციით, მანქანა, რომელსაც გოგო მართავდა, სავარაუდოდ, დიდი სიჩქარით მოძრაობდა,” - ვკითხულობთ „pia.ge-ზე“ გამოქვეყნებულ სიახლეში. მძღოლის სქესი აღნიშნა „მარშალპრესმა", ოლნიუსმა, presa.ge-მ.

„პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის“ (PHR) ხელმძღვანელი ანა აბაშიძე მიიჩნევს, რომ ამგვარი გაშუქება სექსისტური და სტერეოტიპულია:

„რა თქმა უნდა, ზოგიერთ დანაშაულზე, დანაშაულის ჩამდენის სქესი მნიშვნელოვანია, მაგალითად, ასეთი დანაშაულია ქალთა მიმართ ძალადობა. საგზაო მოძრაობის წესების დარღვევის შემთვევაში კი არანაირი მნიშვნელობა არ აქვს, სამართალდამრღვევი კაცია თუ ქალი. ამ კონკრეტულ შემთვევაში, სიახლეში მძღოლის სქესის აღნიშვნა მომდინარეობს სტერეოტიპებიდან, რომ ქალის ქცევა უფრო საკონტროლებელია, ვიდრე მამაკაცის, ეს ხელს უწყობს ქალთა მიმართ სტერეოტიპების შენარჩუნებას და მათ მიმართ გარკვეული საზოგადოებრივი წნეხის გაძლიერებასაც“.

„8 მარტს რუსთაველის გამზირზე ერთგვარი გეი-აღლუმი გაიმართა! ოღონდ განსხვავება ის იყო, რომ ამ „აღლუმზე“ მამათმავლების ნაცვლად, დედათმავლები დაშლიგინებდნენ,“-ამ სათაურით გამოქვეყნდა სტატია „ასავალ-დასავალის“ 13-19 მარტის ნომერში, რომელიც 8 მარტს ქართველი ფემინისტების მიერ გამართულ აქციას ეხება. სტატიაში ავტორი აღვივებს ჰომოფობიურ განწყობებს. ტრანსფარანტებისა და მათზე გამოტანილი წარწერების შინაარსიდან გამომდინარე, აქტივისტების მოთხოვნას ჟურნალისტი აფასებს როგორც „ბოზობის ლიბერალიზაციას“. ლესბოსელობა მოხსენიებულია აღვირახსნილობად და მეძავობად. „მადლობა ღმერთს, ჩვენში გრანტმოსილი მეძავები და ლესბოსელები - თითო-ოროლაა, ხოლო ტრადიციული ზნეობრივი პრინციპების ერთგული აბსოლუტური უმრავლესობა“. ამ თემას ეხმიანება გაზეთი „ალიაც“ 13-19 მარტის ნომერში. “ვინც სიტყვის თავისუფლება მიიღო მარგალიტად, ყველანაირ სისაძაგლეს გაჰყვირის.“ აქციის მონაწილეთა გაჟღერებულ ფრაზებს ავტორი „ავადმყოფობის დაბრეხვებად“ მოიხსენიებს.

„უზნეობა დემოტრაკიის სახელით,“ - ამ სათაურით გამოაქვეყნა „საქართველო და მსოფლიომ (geworld.ge-მ)“ 1 მარტს ტრანსგენდერებთან დაკავშირებული მასალა.

„წვერიანი ქალები,“ - ასეთი ფრაზით მოიხსენიებს ავტორი ტრანსგენდერ ქალებს სტატიის დასაწყისში.

„მუსიკოსები მაკიაჟით გალამაზებულები და ქალების მაღალქუსლიან ფეხსაცმელზე “ამხედრებულები” წარსდგებიან მაყურებლების წინაშე. როგორც ამ ქალ-კაცებმა განაცხადეს, მათ მომზადებული აქვთ ნამდვილი ჰიმნი ლგბტ-თემის დასაცავად იმ ქვეყნებში, რომლებშიც “მამათმავლების უფლებები ირღვევა,“ - ვკითხულობთ სტატიაში, სადაც აშკარად იგრძნობა ჟურნალისტის ცინიკური და ჰომოფობიური განწყობები.

გამოქვეყნებულ მასალაში ავტორი ჰომოფობიურ დამოკიდებულებასა და ცინიზმს ავლენდა თავად ევროვიზიის მაყურებლების მისამართითაც: „ეს არასტანდარტული როკკოლექტივი აპირებს, გააოცოს დამსწრენი პროვოკაციული წარმოდგენით და იმედოვნებენ, რომ მათ თბილად მიიღებს “ევროვიზიის” მაყურებელი, რომელთა შორის ტრადიციულად ბევრი არიან პედერასტები ყველა ქვეყნისა.“

სტატიის მეორე ნახევარში ავტორი მოულოდნელად, პედოფილი მამაკაცის თემას ეხება და მკითხველისთვის გაუგებარი რჩება, როგორ უკავშირდება პედოფილიაში ბრალდებული პირის თემა ტრანსგენდერი ქალების თემას.

მასალის დასასრულ კი, ჟურნალისტი წერს უკრაინელ გეი წყვილზე, რომელმაც, როგორც სტატიიდან ირკვევა, „დასაქორწინებლად აშშ-ს მიაშურა.“ საყოველთაო სიხარულს ერთი კოვზი კუპრი ამწარებდა: უკრაინაში მათი ურთიერთობის დაკანონებას არავინ აღიარებს,“ - ვკითხულობთ სტატიაში.

ცინიკური იყო ავტორის კიდევ ერთი ფრაზა: „სამაგიეროდ პატრიოტები არიან: ნეფეს ლურჯი კოსტიუმი ეცვა და ყვითელი ჰალსტუხი ეკეთა, დედოფალს პირიქით _ ყვითელი კოსტიუმი და ლურჯი ჰალსტუხი ამშვენებდა. იქნებ, პირიქით? ალაჰმა უწყის.“

ჰომოფობიურია „საქართველო და მსოფლიოს“ 1 იანვრის კიდევ ერთი მასალა („ობამას შემოღებული ტრანსგენდერების სპეცტუალეტები აყროლდა და გააუქმეს“), რომელშიც ავტორი ტრანსგენდერებსა და ანტიდისკრიმინაციული ღონისძიებების მომხრეებს დასცინოდა და მათ „საყროლეთის მეცენატებს“ უწოდებდა.

17 იანვარს საზოგადოებრივი მაუწყებლის მეორე არხის გადაცემაში „ბრიფინგის დრო“, - არასამთავრობო ორგანიზაცია ეროვნულ-სოციალისტური მოძრაობა „საქართველოს ეროვნული ერთობის“ მიმართვა მოისმინა აუდიტორიამ. ორგანიზაციას ჯამში 14 წუთი დაეთმო, მიმართვაში ისმოდა ანტიდასავლური განცხადებები. გადაცემა გამოქვეყნდა მაუწყებლის ოფიციალურ ვებგვერდზე.

ორგანიზაციის წევრები საუბრობენ, ქვეყანაში ეთნიკური ქართველების „გადაშენების“ პრობლემაზე, ასევე აღნიშნავენ რომ ქართველების დიდი ნაწილი ემიგრაციაშია გადახვეწილი, „ერი კვდება, ოფიციალურად 30 ათასამდე აბორტი კეთდება ამ ქვეყანაში. ყველაფერი ამ პრობლემის საწყისი და საფუძველი არის ლიბერალური იდეოლოგია და ლიბერალები“ - აღნიშნავს გამომსვლელი. ირკვევა, რომ ორგანიზაციის მიზანი სწორედ ლიბერალიზმთან და ასევე, კომუნიზმთან ბრძოლაა.

ისმოდა ქსენოფობიური განცხადებებიც, მაგალითად, ორგანიზაციის აზრით, ქვეყანაში პრიორიტეტული „მენტალურად ქართული მსოფლმხედველობა“ უნდა იყოს.

აუდიტორიამ მოისმინა მოძრაობა „შავპერანგიანების“ ასისთავების, ინფორმაციათა გავრცელების შენაერთის სპასპეტის პოზიციებიც - ორგანიზაციის ხელმძღვანელმა თანამებრძოლები სწორედ ამ ფორმით წარადგინა.

ორგანიზაციის წევრებმა მათი საგარეო ხედვაც წარმოადგინეს - საქართველო არ უნდა გაწევრიანდეს სამხედრო პოლიტიკურ ბლოკებში.

14 წუთის განმავლობაში მაყურებელი ანტიდასავლურ, პრორუსულ მესიჯებს შეუფერხებლად ისმენდა.

მაუწყებლის ვებსაიტზე აღნიშნულია, რომ გადაცემა "ბრიფინგის დროში” პოლიტიკური პარტიების და ორგანიზაციების ბრიფინგები დაუმონტაჟებლად თავსდება.

1 დეკემბერს „ფეისბუკში“ ტრანსგენდერი თოჯინების ფოტოები გამოჩნდა. როგორც შემდგომში სხვადასხვა საინფორმაციო სააგენტო იუწყებოდა, ამ თოჯინების შეძენა ბათუმშია შესაძლებელი. ფაქტს საზოგადოებრივი გამოხმაურება და ტრანსგენდერი ადამიანების მიმართ სიძულვილის ენის გამოყენება მოჰყვა. საინფორმაციო სააგენტოების ნაწილი კი პირდაპირ ტირაჟირებდა სიძულვილის შემცველ კომენტარებს და ხელს უწყობდა ჯგუფის სტიგმატიზებასა და სტერეოტიპიზაციას.

Ambebi.Ge-ზე გამოქვეყნებულ სიახლეს თან ერთვოდა მკითხველის კომენტარები, რომელიც სიძულვილის ენას შეიცავდა: „ეს თოჯინა პედოფილებთან ასოციაციას მიქმნის, რა უბედურება,“ „ფუ, ესეც თქვენი ამერიკა და ევროპა,“ „ამის მყიდველიც მაგარი ავადმყოფი მგონია, რატომ უნდა მოგინდეს დედას, რომ შენს გოგონას უყიდო ესეთი თოჯინა,“ - ეს იმ კომენტარების ნაწილია, რომელიც აღნიშნულმა საინფორმაციო სააგენტომ გამოაქვეყნა. იგივე კომენტარები გვხვდება presa.ge-ს მასალაში.

ვითარების ხელოვნურად დრამატიზებას ისახავდა მიზნად Newstime.ge-ს გამოქვეყნებული მასალაც: „ჩვენი საზოგადოება თურმე იმაზე დიდ საფრთხეშია, ვიდრე ჩვენ წარმოგვიდგენია. ეს თოჯინა ბათუმში აღმოაჩინეს,“ - ვკითხულობთ სტატიის დასაწყისში. აქვე გვხვდება კომენტარი, სადაც ტრანსგენდერი თოჯინა „უბედურებადაა“ შეფასებული.

აგრესიას ახალისებდა news.ge-ზე გამოქვეყნებული კომენტარიც: „არ გადაამტვრია თავზე მაღაზიის მფლობელს? მე ასე მოვიქცეოდი. „ეს რა ჯანდაბაა???? სად არის შეძენილი???კონჩიტა ამით ერთობოდა“.

საინფორმაციო სააგენტო nsp.ge-მ კი ბესო ჩუბინიძის განცხადება გამოაქვეყნა, სადაც იგი ტრანგენდერებს ავადმყოფებად მოიხსენიებს, საკუთარ თავს კი „ავადმყოფობის წინააღმდეგ მებრძოლ კაცს უწოდებს“.

გადაცემა “ცეცხლის ხაზი“, შაბათობით ტელეკომპანია “მაესტროს” ეთერში გადის და მას ორი წამყვანი ჰყავს: მაგდა ანიკაშვილი და ვაკა გორგილაძე. გადაცემის ფორმატი საპირისპირო იდეოლოგიების მქონე ადამიანებს შორის კამათს გულისხმობს, აქ წამყვანები მხარეები არიან, ერთი ერთ პოზიციას იცავს, მეორე კი საპირისპიროს. ერთი წამყვანი თავს ლიბერალად, მეორე კი კონსერვატორად წარადგენს ხოლმე.

სწორედ ამ უცნაური ფორმატის წყალობით, 17 სექტემბრის „ცეცხლის ხაზი“ სიძულვილის ენისა და ჰომოფობიის ტრიბუნად იქცა. სიძულვილის ენის ტირაჟირებას კი ყველაზე ხშირად, სწორედ ერთ-ერთი წამყვანი კონსერვატორი ვაკა გორგილაძე ახდენდა. გადაცემაში მეტად სენსიტუირ თემას, კონსტიტუციაში ქორწინების, როგორც ქალისა და მამაკაცის კავშირის შესახებ ჩანაწერის გაჩენას განიხილავდნენ.

“აგრესიული ლიბერალიზმი, რომელსაც არაფერი საერთო აქვს ტრადიციულ ლიბერალურ ფილოსოფიასთან, ახდენს კიდევ ერთი გლობალური პროექტის პრომოუშენს. დასავლური ცივილიზაცია შეპყრობილია დაუოკებელი ჟინით, მოახდინოს ერთსქესიანთა საქორწინო ურთიერთობების ლეგალიზაცია და მთელ თავის საკანონმდებლო, ინტელექტუალურ რესურსს იყენებს საუკუნის მთავრი სოციალური აბსურდის ინსტიტუციონალიზაციისთვის . რას უპასუხებენ ნაშვილებ ბავშვებს გეები და ლესბოსელები, ბავშვების მთავარ ფილოსოფიურ კითხვას, თუ რა მოხდება მას შემდეგ, როცა პატარა ადამიანი გაიგებს, რომ მას არ ჰყავს არც დედა, არც მამა და მას ზრდის მშობელი იქს ერთი და მშობელი იქს ორი” - ეს ჰომოფობიური ტექსტი სწორედ წამყვანის შესავალი სიტყვაა.

მსგავსი მესიჯები ამკვიდრებს მოსაზრებას, რომ ლიბერალიზმი ერთნაირი სქესის ადამიანებისთვის საქორწინო ურთიერთობების დაკანონებით, საფრთხეს უქმნის მომავალ თაობებს და ოჯახის ინსტიტუტს.

გარდა ამდაგვარი მონოლოგებისა, ისმოდა ისეთი სიტყვათშეხამებები როგორიცაა: „სოდომი და გომორი“, „ჰომოსექსუალიზმი ცოდვაა“ „ლიბერასტები“, „ლიბერალიზმი არის ფაშისტური იდეოლოგია“, „გრანტიჭამია NGO-ები“.

“როგორც ჩანს, ეს რაღაც თეორიაა, რომლის თანახმადაც, ჯერ გათავისუფლდნენ მონები, შემდეგ მოხდა ქალების ემანსიპაცია დღეს LGBT- თემის და ხომ არაა ლოგიკური ეს გაგრძელება აი იმ დიალექტიკური ევოლუციის, რომელსაც დასასრული არ აქვს, როგორც ჩანს, რომ ერთ მშვენიერ დღეს დადგება საკითხი ადამიანის და ცხოველის ქორწინების, ურთიერთობების“ - კითხულობს გადაცემის “კონსერვატორი” წამყვანი.

ამ კითხვის შემდგომ გადაცემაში მსჯელობა პოლიგამიაზე და ცხოველებთან შესაძლო სასიყვარულო ურთიერთობებზე გაგრძელდა. ერთი და იმავე სქესის მქონე ადამიანთა და ცხოველთა და ადამიანთა ქორწინება ერთ სიბრტყეში განიხილებოდა. დარჩა შთაბეჭდილება, რომ კონსერვატორ წამყვანს LGBT თემზე მსჯელობისას დაავიწყდა, რომ საუბარი იყო ადამიანებზე, პატივისა და ღირსების მქონე ადამიანებზე და საკითხის ცხოველებთან სასიყვარულო ურთიერთობის კონტექსტში განხილვა, სხვა არაფერი იყო, თუ არა ამ ადამიანების პატივისა და ღირსების შელახვა.

გადაცემაში კონსერვატორი წამყვანისგან ისმის აბსურდული, სიძულვილის ენისა და ჰომოფობიის შემცველი შეკითხვები. ის სვამს კითხვას, თუკი ჰეტეროსექსუალები არ აწყობენ აღლუმებს, ჰომოსექსუალებმა რატომ უნდა მოაწყონ... მაშინ როცა ჰომოსექსუალი კლავს ჰეტეროსექსუალს, არავინ აღნიშნავს ამ დღეს და რატომ აღვნიშნავთ ჰომოსექსუალებზე ძალადობის დღეს....

„ცოლ-ცოლი“, „ქმარ-ქმარი“ - წამყვანი ირონიულად გვთავაზობს ამგვარ განმარტებას ჰომოსექსუალი წყვილების ცნების აღსანიშნად.

და ამ ყველაფერში ყველაზე ცუდი ისაა, რომ კონსერვატორი წამყვანი თავისი ჰომოფობიური განცხადებებით უფრო დამაჯერებლად გამოიყურება, ვიდრე ე.წ. „ლიბერალი“ წამყვანი.

რომ შევაჯამოთ, გადაცემას აქვს რამდენიმე ფუნდამენტური პრობლემა:

1. გაუგებარია, რა ფორმატისაა გადაცემა, რა კონცეფცია აქვს მას. რა იდეა დევს იმაში, რომ წამყვანები მხარეები არიან. თუკი გადაცემის მიზანი „იდეოლოგიათა ჯახის“ ჩვენებაა, რატომ არ შეიძლებოდა ეს „ჯახი“ გვეხილა მიუკერძოებელი, მომზადებული წამყვანების პირობებში, რატომ არის აუცილებელი, რომ წამყვანები იყვნენ მხარები. რატომ გადაწყვიტეს გადაცემის ავტორებმა, რომ წამყვანების სუბიექტური პოზიციები უფრო საინტერსოა ჩვენთვის, ვიდრე მათ მიერ დასმული მიუკერძოებელი, კრიტიკული, აზრიანი შეკითხვები. ან საერთოდ, რატომ არის აუცილებელი პოზიციის დასაცავად სიძულვილის ენის გამოყენება?

2. „ლიბერალ“ ანიკაშვილს ამავე არხზე „მაესტროს ფაქტორიც“ მიჰყავს, სადაც წესით, ფორმატიდან გამომდინარე, მიუკერძოებლი მოდერატორის როლი უნდა შეასრულოს. როგორ უნდა წარმართოს „მაესტროს ფაქტორში“ ანიკაშვილმა მაგალითად, კახა კუკავასთან ნებისმიერ თემაზე ინტერვიუ, მაშინ როცა მას „ცეცხლის ხაზში“ კრემლის პროპაგანდის გამავრცელებელი უწოდა და ნეგატიურ კონტექსტში რუსეთის დუმის დეპუტატებს შეადარა? რესპონდენტმა კი, თავისმხრივ, არაერთხელ მიუთითა წამყვანის არაკომპეტენტურობაზე. ან საერთოდ, რა მიდგომაა, როცა წამყვანი ერთ გადაცემაში კონკრეტულ თემებზე მკვეთრად გამოხატავს სუბიექტურ პოზიციებს, იმავე არხის სხვა გადაცემაში კი ცდილობს მიუკერძოებელი მოდერატორის როლი შეასრულოს?

3. ამ გადაცემაში ნაცვლად არგუმენტირებული, აზრიანი, მრავალფეროვანი მსჯელობისა, მაყურებელი ისმენს ოთხ ხმაში გაშლილ ქაოტურ, არაფრისმომცემ კამათს, რომელიც არც თუ იშვიათად, მონაწილეთა შორის პირად შეურაცხყოფაში გადადის.

4. დაბოლოს, გადაცემაში გაჟღერებული მოსაზრებები ცდება გამოხატვის ეთიკურ სტანდარტებს. სრულიად წარმოაუდნელია, ერთ სიბრტყეში ისაუბრო ერთი და იმავე სქესისის მქონე ადამიანებისა და ცხოველისა და ადამიანის ქორწინების დაკანონებაზე. მნიშვნელოვანია ისიც, რომ ხშირად, მსგავსი ალოგიკური შეურაცხმყოფელი შედარებების ავტორი გადაცემის წამყვანია. არადა, მაუწყებელთა ქცევის კოდექსი მაუწყებლის ჟურნალისტებს ავალდებულებს არათუ თავად არ გამოიყენონ სიძულვილის ენა, არამედ რესპონდენტსაც არ მისცენ საშუალება, შეუწყნარებლობის ტრიბუნად აქციონ სატელევიზიო ეთერი. მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის ამ ნორმის დარღვევა გადაცემის ფორმატით ვერ გამართლდება. გაუგებარია, რატომ ხდება გადაცემაში წამყვანის მხრიდან სიძულვილის ენის ტირაჟირება, რა მიზანი აქვს ამ გადაცემას, მართლაც მრავალფეროვანი მოსაზრებების შემოთავაზება და საკითხის მრავალმხრივი გაშუქება, თუ ჰომოფობიური, ანტიდასავლური დისკურსის გაძლიერება....

22 აგვისტოს, ტელეკომპანია „ობიექტივის“ ღამის სტუდიაში, სტუმრად მყოფმა კასპის მაჟორიტარი დეპუტატობის კანდიდატმა „პატრიოტთა ალიანსიდან,“ ვაჟა ოთარაშვილმა, შემდეგი კომენტარი გააკეთა:

„ჩვენ ვლაპარაკობთ, რომ მივხედოთ ინვალიდებს, დაცემულებს, რაღაცა აუტიზმით დაავადებულებს.. საქართველოს მტრებს აწყობთ, რომ მთელი ქართველობა აუტიზმით იყოს დაავადებული. საქართველოს მტრებს აწყობთ, რომ წელს ქვევით იყოს მთელი საქართველო მოწყვეტილი.“

რესპონდენტის ნათქვამს, წამყვანის მხრიდან რეაგირება არ მოჰყოლია, შესაბამისად, ტელეეთერი სიძულვილის ენისა და დსიკრიმინაციული სიტყვების ტრიბუნად იქნა გამოყენებული.

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის IX თავი, რომელიც მრავალფეროვნებას, თანასწორობასა და შემწყნარებლობას ეხება, 33-ე მუხლში ამბობს: თუ წყარო პირდაპირ ეთერში ან ახალ ამბებში უსაფუძვლოდ ასახელებს ეთნიკურ წარმომავლობას, რელიგიურ მრწამს, სექსუალურ ორიენტაციას, ოჯახურ ან ქონებრივ მდგომარეობას, სოციალურ კუთვნილებას, ან ნებისმიერ სხვა ნიშანს, როგორც პრობლემის გამომწვევ მიზეზს ან იყენებს შეურაცხმყოფელ ტერმინოლოგიას რომელიმე ჯგუფის მიმართ, წამყვანი არ უნდა აყვეს ასეთ დიალოგს და შეეცადოს შეურაცხმყოფელი განცხადების ავტორს დაუსვას შეკითხვა გამოთქმული მოსაზრების დასაბუთების მიზნით.

22 აგვისტოს, ტელეკომპანია „ობიექტივის“ ღამის სტუდიაში, სტუმრად მყოფმა კასპის მაჟორიტარი დეპუტატობის კანდიდატმა „პატრიოტთა ალიანსიდან,“ ვაჟა ოთარაშვილმა, შემდეგი კომენტარი გააკეთა:

„ჩვენ ვლაპარაკობთ, რომ მივხედოთ ინვალიდებს, დაცემულებს, რაღაცა აუტიზმით დაავადებულებს.. საქართველოს მტრებს აწყობთ, რომ მთელი ქართველობა აუტიზმით იყოს დაავადებული. საქართველოს მტრებს აწყობთ, რომ წელს ქვევით იყოს მთელი საქართველო მოწყვეტილი.“

რესპონდენტის ნათქვამს, წამყვანის მხრიდან რეაგირება არ მოჰყოლია, შესაბამისად, ტელეეთერი სიძულვილის ენისა და დსიკრიმინაციული სიტყვების ტრიბუნად იქნა გამოყენებული.

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის IX თავი, რომელიც მრავალფეროვნებას, თანასწორობასა და შემწყნარებლობას ეხება, 33-ე მუხლში ამბობს: თუ წყარო პირდაპირ ეთერში ან ახალ ამბებში უსაფუძვლოდ ასახელებს ეთნიკურ წარმომავლობას, რელიგიურ მრწამს, სექსუალურ ორიენტაციას, ოჯახურ ან ქონებრივ მდგომარეობას, სოციალურ კუთვნილებას, ან ნებისმიერ სხვა ნიშანს, როგორც პრობლემის გამომწვევ მიზეზს ან იყენებს შეურაცხმყოფელ ტერმინოლოგიას რომელიმე ჯგუფის მიმართ, წამყვანი არ უნდა აყვეს ასეთ დიალოგს და შეეცადოს შეურაცხმყოფელი განცხადების ავტორს დაუსვას შეკითხვა გამოთქმული მოსაზრების დასაბუთების მიზნით.

9 აგვისტოს, სააგენტო topnews.com.ge-ზე გამოქვეყნდა მასალა - “მონურ პირობებში ვმუშაობთ, ჩინელი კი მოკვლით გვემუქრება" - ხარაგაულში ასამდე მუშა სამუშაო პირობებს აპროტესტებს”. სიახლე უცვლელი სახით გადაიტანა საკუთარ ვებგვერდზე სააგენტო primetimenews.ge-მ. ინფორმაცია დისკრიმინაციულია საქართველოში ჩამოსული უცხოელების, კერძოდ - ჩინელების მიმართ.

topnews.com.ge-ზე გამოქვეყნებულ სიახლეში აღნიშნულია, რომ ხარაგაულის მუნიციპალიტეტში, სოფელ ზვარეში ჩინური კომპანიის მიერ დასაქმებული ასამდე მუშა გაიფიცა. დასაქმებულებს პრეტენზიები სამუშაო პირობებთან დაკავშირებით აქვთ. გარდა ამისა, ამბობენ, რომ კომპანიიდან რამდენიმე თანამშრომელი უმიზეზოდ გაათავისუფლეს.

,,ასამდე ადამიანი მონურ პირობებში ვმუშაობთ. ხმის ამოღების უფლებაც არა გვაქვს. პრეტენზია რომ გამოვთქვათ სამსახურიდან დათხოვნით გვემუქრებიან. გუშინ რაღაც ვუთხარი ჩინელ უფროსს, არ მოეწონა და ალმატურით მომზდევდა. იქნებ ვინმე მოგვეშველოს და დაინტერესდეს რა პირობებში გვიწევს მუშაობა. საშინელი მტვერი და აუტანელი სიცხე არის ჩვენი ყოველდღიურობა,-" აცხადებს სააგენტოსთან საუბარში მშენებლობაზე დასაქმებული ერთ-ერთი მუშა.

როგორც ინფორმაციაშია აღნიშნული, გაუმართავი სამუშაო ტექნიკის გამო მშენებლობაზე ხშირად ირღვევა უსაფრთხოების ზომები.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მეშვიდე მუხლის მიხედვით, ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით და თავი აარიდოს ეთნიკურ ან რელიგიურ კუთვნილებასა და უარყოფით მოვლენებს შორის პარალელების გავლებას და ცალკეული პიროვნებების საქმიანობის ასოცირებას მთელ ჯგუფთან. როცა დისკრიმინაციულ გამონათქვამს იყენებს არა ჟურნალისტი, არამედ რესპონდენტი, თუ ის საჯარო პირი არ არის, ჟურნალისტმა არ უნდა დაუთმოს ტრიბუნა ამგვარ დისკრიმინაციულ გამონათქვამს...

ვიცე-პრემიერ კახა კალაძის სექსისტური შეფასება 25 ივლისს მედიასაშუალების ნაწილმა პირდაპირ, ყოველგვარი მითითების გარეშე გამოაქვეყნა.

ამ მედიასაშუალებების მხრიდან არ ყოფილა აღნიშნული, რომ გამონათქვამი სექსისტურია და რედაქცია ემიჯნება სიძულვილის ენას, შესაბამისად, ტელეეთერი და გამოცემების გვერდები დისკრიმინაციული გამონათქვამების ტრიბუნად იქნა გამოყენებული.

კახა კალაძემ პრეზიდენტისა და საკონსტიტუციო სასამართლოს თავმჯდომარის განცხადებებს “ჭორაობა უწოდა” და ამ კონტექსტში ქალები მოიხსენია:

„მე ეჭვი მეპარება. ამ განცხადებებს როდესაც ვისმენ მგონია პოლიტიკური სპეკულაციები, რადგან დღემდე არ მისულა ბატონი პაპუაშვილი პროკურატურაში. მგონია, საქმე გვაქვს ჭორიკნობასთან, როდესაც ქალბატონები ჭორაობენ. ეს, ვფიქრობ, არის მიზანმიმართული დისკრედიტაცია სახელმწიფო ინსტიტუტების”.

ეს განცხადება გაავრცელა საინფორმაციო პორტალმა “ნეტგაზეთმაც”, თუმცა მათ მასალის დასაწყისშივე აღნიშნეს, რომ ვიცე-პრემიერის განცხადება სექსისტური იყო. სათაურიდანვე ჩანდა სარედაქციო მიდგომა, რომ გაშუქების მიზანი, პირველ რიგში, არატოლერანტული გარემოს ჩვენება იყო და არა ნათქვამის პირდაპირი ტირაჟირება.

“საქართველოს ვიცე-პრემიერმა კახა კალაძემ სექსისტური შეფასება გამოიყენა პრეზიდენტ გიორგი მარგველაშვილსა და საკონსტიტუციო სასამართლოს თავმჯდომარე გიორგი პაპუაშვილის განცხადებებთან დაკავშირებით. მისი თქმით, საქმე გვაქვს ჭორიკნობასთან, ხოლო ჭორიკნობის კონტექტსში კალაძემ ქალები გაიხსენა”, - ვკითხულობთ “ნეტგაზეთის” სტატიაში.

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსში წერია, რომ მაუწყებელმა თავიდან უნდა აიცილოს რელიგიური, ეთნიკური ან სხვა ნიშნის მიხედვით რომელიმე ჯგუფის შეურაცხყოფა, ხოლო თუ დისკრიმინაციულ გამონათქვამებს რესპონდენტი პირდაპირ ეთერში ამბობს: “წამყვანი არ უნდა აჰყვეს ასეთ დიალოგს და შეეცადოს შეურაცხმყოფელი განცხადების ავტორს დაუსვას შეკითხვა გამოთქმული მოსაზრების დასაბუთების მიზნით”.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მეშვიდე პრინციპის განმარტებით ნაწილში მითითებულია, რომ:

"პირდაპირ ეთერში მოწვეული სტუმრის მიერ გაკეთებულ დისკრიმინაციულ განცხადებებს ჟურნალისტი პირდაპირ ეთერშივე უნდა გაემიჯნოს და დაუპირისპირდეს. თუ ჩანაწერია, მკაფიოდ უნდა ჩანდეს, რომ არატოლერანტული გამონათქვამები არ არის ჟურნალისტის პოზიცია. საჯარო პირს დისკრიმინაციული გამონათქვამი უნდა დაუტოვოს ჟურნალისტმა, კერძო პირს კი, შეიძლება, ამოუჭრას – თუ მიზანი არატოლერანტული გარემოს ჩვენება არ არის.ზოგადად, ევროპული ტენდენცია იმგვარია, რომ ჟურნალისტი უნდა ებრძოდეს დისკრიმინაციულ გამონათქვამებს".

ვრცლად, ამავე თემაზე:როგორ უნდა გავშუქოთ რესპონდენტის დისკრიმინაციული გამონათქვამები.

25 ივლისს, ტელეკომპანია „კავკასიის“ გადაცემა „ბარიერის“ პირველი ნაწილი ოლიმპიელთა ჩაცმულობასა და საზოგადოების დამოკიდებულებას მიეძღვნა. სტუმრად მოწვეულები იყვნენ ადვოკატი ზვიად კორძაძე, ფილოლოგი გურამ ფალავანდიშვილი, სპორტული ჟურნალისტი ბიძინა ბარათაშვილი და პარტია „სახელმწიფო ხალხისთვის“ წევრი, ლაშა დვალიშვილი.

გადაცემაში დებატები წარიმართა ზვიად კორძაძესა და გურამ ფალავანდიშვილს შორის. ამ უკანასკნელმა გარყვნილება უწოდა მოკლე კაბას და გამოიყენა სექსისტური გამონათქვამები. წამყვანმა ბლოკის მიწურულს, მაყურებელს ეთერში რესპონდენტის მიერ გამოთქმული სექსისტური გამონათქვამის გამო ბოდიში მოუხადა.

ფალავანდიშვილმა LGBT თემსაც მიაყენა შეურაცხყოფა. მან კორძაძესთან დებატებში თქვა: „XXI საუკუნე არის პიდარასტების ზეობა. მოგწონს?“ თუმცა, ამ შემთხვევაში წამყვანი რესპონდენტის ნათქვამს არ გაემიჯნა და ჰომოფობიური გამონათქვამების ტირაჟირების გამო, ბოდიში არ მოუხდია. ამ დებატების განმავლობაში წამყვანი ცდილობდა სიტუაციის დარეგულირებას და მოუწოდებდა რესპონდენტებს, თავი შეეკავებინათ შეურაცხყოფისგან, მიუხედავად წამყვანის მცდელობისა, ტელეეთერი მაინც იქნა სიძულვილის ენის ტრიბუნად გამოყენებული.

ვრცლად,ამავეთემაზე: როგორ უნდა გავშუქოთ რესპონდენტის დისკრიმინაციული გამონათქვამები.

გადაცემა „ღამის სტუდიაში“ სტუმარად მიწვეულმა დავით თარხან-მოურავმა ჰომოფობიური განცხადებები გააკეთა, რასაც წამყვანის მხრიდან რეაგირება არ მოჰყოლია, შესაბამისად, ტელეეთერი სიძულვილის ენისა და ჰომოფობიის ტრიბუნად იქნა გამოყენებული. მოგვიანებით კი, წამყვანი სტუმარს დაეთანხმა და უარყოფითად შეაფასა ჰომოსექსუალობის დაავადებების სიიდან ამოღება. სირიელი მიგრანტები კი, წამყვანმა გარეგან კანის დაავადებებს შეადარა.

18 ივლისს ambebi.ge-ზე გამოქვეყნდა სტატია სათაურით “ვინ არიან ნიცაში დაღუპული საქართველოს მოქალაქე და მისი მეუღლე.” მასალა ეყრდნობა საგარეო საქმეთა სამინისტროს მიერ გავრცელებულ ინფორმაციას, რომლის მიხედვითაც ფრანგულმა მხარემ ოფიციალურად დაადასტურა ნიცაში საქართველოს მოქალაქის დაღუპვის შესახებ ცნობა. Ambebi.ge -ს სტატიაში გარდაცვლილის ეთნიკური კუთვნილება დაუსაბუთებლად, საჭიროების გარეშეა ნახსენები.

Ambebi.ge წერს: “უწყების ინფორმაციით, ეროვნებით სომეხი საქართველოს მოქალაქე, 56 წლის რომან ეკმალიანი ბოლო წლების განმავლობაში ბელგიაში ცხოვრობდა”.

გარდაცვლილის ეთნიკური კუთვნილების შესახებ, საგარეო საქმეთა სამინისტროს ოფიციალურ ინფორმაციაში არაფერი წერია.

გაუგებარია, რას ემსახურებოდა სტატიაში პირის ეთნიკური იდენტობის ხაზგასმა, რა საინფორმაციო ღირებულება ჰქონდა მას ან რის საფუძველზე დაადგინეს, რომ დაღუპული ეროვნებით სომეხი იყო.

მრავალფეროვნების გაშუქების სახელმძღვანელო წესების მიხედვით, თუკი აუცილებლობა არ არის, სტატიაში პირის ეთნიკური, რელიგიური თუ სხვა სახის იდენტობა არ უნდა აღინიშნოს.

2016 წლის 6 ივნისს საინფორმაციო პორტალმა კვირამ (kvira.ge) გამოაქვეყნა სტატია “ზურაბ ქუმსიაშვილი: ლგბტ პირთა 98 პროცენტი გარყვნილი ცხოვრების წესის მიმდევარია”.სტატია გაზეთ “ასავალ დასავალში” ექიმ-პროფესორის ზურაბ ქუმსიაშვილის ინტერვიუს მიმოიხილავს. მასალა ლგბტ პირების სტიგმატიზებას უწყობს ხელს და მათი ცხოვრების წესის შესახებ საზოგადოებაში არსებულ სტერეოტიპებს აღვივებს.

“როგორც პროფესორი აღნიშნავს, ლგბტ პირების 98 პროცენტი გარყვნილების პროპაგანდას ეწევა. მისივე თქმით, ისინი მოსახლეობის ტრადიციებსა და კრედოს ეწინააღმდეგებიან. ისინი სექსუალური ორიენტაციას მორალური ნორმების მიმართ პროტესტის ან მატერიალური დაინტერსების გამო იცვლიან. აღსანიშნავია „მიბაძვის“ მომენტიც”,- აღნიშნულია სტატიაში. მოსაზრებები ფაქტადაა წარმოჩენილი.

ამასთანავე წერილში ლგბტ პირების წინააღმდეგ კანონის ძალით ბრძოლის აუცილებლობაზეა საუბარი, რაც საზოგადოებაში აგრესიას აღვივებს მათ მიმართ. კონკრეტული პირების სექსუალურ ორიენტაციას კი ავტორი დაავადებას უწოდებს და სახელმწიფოს მოუწოდებს, აღნიშნულ პირებს დაავადებებისგან განკურნებაში დაეხმაროს.

“სახელმწიფოს მთავარი დანიშნულება ის უნდა იყოს, რომ დაავადებულ 2 პროცენტს მაქსიმალურად დაეხმაროს პრობლემის მოგვარებაში და შექმნას არასრულფასოვან ადამიანებთან მიდგომის შემწყნარებლური გარემო. რაც შეეხება 98 პროცენტს, რომლებიც გარყვნილების პროპაგანდას ეწევიან, უპირისპირდებიან მოსახლეობის ტრადიციებს და მორალურ კრედოს – სახელმწიფო მათ დაუნდობლად უნდა ებრძოლოს შესაბამისი კანონშემოქმედი საქმიანობით და ზნეობრივი ნორმების პროგანდით გააბათილოს მათი უზნეო რიტორიკა”, - ვკითხულობთ წერილში.

ტოკ-შოუ „ფალავანდიშვილთან“ წამყვანი, გურან ფალავანდიშვილი, საზოგადოებისათვის მეტ-ნაკლებად ნაცნობი ფიგურაა. მაგალითად, ის 2014 წლის თვითმმართველობის არჩევნებში ბურჯანაძის პარტიის კვოტით მონაწილეობდა. არის უძრავი ქონების სააგენტო “ერდო ჯგუფის” დამფუძნებელი და იმ ადამიანთა ჯგუფში მოიაზრება, რომელიც აკრიტიკებდა ანტიდისკრიმინაციულ კანონს, 17 მაისის “გეიაღლუმს” და ბოლოს სახელმძღვანელო “მე და საზოგადოებას.”

ერთი შეხედვით გადაცემა დისკუსიის ფორმატია, სტუდიაში სტუმრები სხედან და საკუთარ შეხედულებებზე საუბრობენ, თუმცა აქ განსხვავებულ აზრს ვერ მოისმენთ. გადაცემა წამყვანიან-სტუმრიანად ერთ პოზიციაზე დგას.

ვინ არიან გადაცემის სტუმრები? სასულიერო პირები, რომლებიც 17 მაისისა თუ ანტიდისკრიმინაციული კანონის წინააღმდეგ გამოსვლებით გამოირჩეოდნენ, ლევან ვასაძე და გურამ ფალავანდიშვილის თანამოაზრეები.

შეიძლება ითქვას, რომ გადაცემის მუდმივმოქმედი სტუმრები არიან მამა-შვილი ლორთქიფანიძეებიც.

გადაცემა ნათელი მაგალითია იმისა, თუ როგორ შეიძლება გააღვივო სიძულვილის ენა, როგორ გაასაღო მითები რეალობად. მაგალითად, გადაცემაში, რომელიც სახელმძღვანელო “მე და საზოგადოებას” მიეძღვნა, წამყვანი ამბობდა, რომ სამინისტროს სკოლებში მამათმავლობის შეტანა სურს, რომ “იდენტობის” კონფერენცია უნივერსიტეტში მამათმავლობის გავრცელებას ემსახურება, რომ ევროპაში ქალისა და მამაკაცისაგან შექმნილი ოჯახებიდან ბავშვების წართმევა დაიწყეს, რადგან მამაკაცი როგორც მოძალადე ისე მოიაზრება და ერთი სქესის ოჯახებში მათი გაშვილება უფრო სწორად მიაჩნიათ. წამყვანი ასევე დაბეჯითებით, ყოველგვარი წყაროს მოყვანის გარეშე ამტკიცებს, რომ იტალიაში როლური თამაშები შემოიღეს, რომლის თანახმადაც ბავშვი სიტყვით ახსნილ ჰომოსექსუალიზმს ვერ გაიგებს და არსში ჩასაწვდომად როლში შესვლას აიძულებენ და სახელმძღვანელო, რომელშიც “No Gender” წერია, მამათმავლობის პროპაგანდაა..

ფალავანდიშვილი დამცინავად აღნიშნავს, რომ “ლგბტ ხალხისათვის “თემის” წოდება “ცოტა მაღალფარდოვანია.” მას არც სტუმრები ჩამორჩებიან, რომელთა ნაწილი მიიჩნევს, რომ ჰომოსექსუალიზმს წარმოშობის თავისი ისტორია აქვს, რომ ქცევის დასწავლით მისი გავრცელება შესაძლებელია. აქვე ლევან ვასაძე სინანულით აღნიშნავს, რომ სახელმწიფო იუვენალური კანონის შემოღებას აპირებს, რომელიც თავისი არსით ანტიდისკრიმინაციულ კანონზე ნაკლებად საშინელი არაა.

წამყვანი ფიქრობს, რომ აბორტს მდიდრები უფრო ხშირად იკეთებენ, ვიდრე ღარიბები, რადგან მდიდრებს რაც უფრო ბევრი ფული აქვთ, უფრო კარგად უნდათ ცხოვრება და ბავშვები ხელს უშლიან. ის მიიჩნევს, რომ ნარკომანია სირცხვილია. სტერეოტიპებს კი მისი სტუმრებიც ამყარებენ, როცა ამბობენ, რომ მარუხუანა ფსიქოლოგიურ აშლილობას იწვევს დაჰოლანდიელ მოსწავლეებს სპეციალური სიმღერა აქვთ, სადაც მარიხუანას სიკარგეზე მღერიან. ამ დროს კი მღვდელი ნარკოტიკის მომხმარებელს აშინებს, სასუფეველში ვერასოდეს შეხვალ ნარკომანობის გამოო.ერთ-ერთ სტუმარს კი ინიციატივაც გაუჩნდა, გადაცემები, სადაც სამარცხვინო ნარკომანიაზე იქნება საუბარი, მომრავლდეს რომ ამ სენთან ბრძოლაგამარტივდესო.

ფალვანდიშვილი მხოლოდ საყოველთაო პრობლემებს არ წარმოგვიჩენს განსხვავებული კუთხით. სურს, საზოგადოებას აჩვენოს, რომ ამ ქვეყანაში, გადაგვარებულ ახალგაზრდებთან ერთად, არსებობს ზნეობრივი თაობა. ამ მიზნით აკეთებს სპეციალურ გადაცემას სადაც მრავალშვილიანი ოჯახის წევრებს, სასულიერო პირების შვილებსა და იმ ახალგაზრდებს იწვევს, რომლებიც რამენაირად მაინც არიან ეკლესიასთან კავშირში.

- სოროსი ხომ არ გაფინანსებთ? - ცინიკურად ეკითხება ფალავანდიშვილი ელენე ლორთქიფანიძეს, რომელმაც ახალგაზრდული მოძრაობა დააარსა და ქართველობის გადარჩენა სურს.

ერთი სიტყვით, რა გადაცემაა ფალავანდიშვილთან? ეს არის გადაცემა, რომლისთვისაც არც სიძულვილის ენაა უცხო, არც ანტიდასავლური მითების გავრცელება. მისი სტუმრები და წამყვანი საუბრობენ "დასავლეთის გარყვნილ პოლიტიკაზე", ახდენენ გარკვეული ჯგუფების მარგინალიზაციას, კონკრეტული ტელევიზია კი ამას ხელს ყოველგვარი წინააღმდეგობის გარეშე უწყობს.

შაბათს, გადაცემა “ბინა 18-ში" სტუმრად მოწვეული ჰყავდათ გოგონა (როგორც ტიტრში იყო აღნიშნული “ცნობადი სახე”). რესპონდენტი სოციალურ ქსელებში ცნობილი ლგბტ თემის მიმართ გამოთქმული უცენზურო სიტყვების გამო გახდა. სოციალურ ქსელში ცოტა ხნის წინ გავრცელდა ვიდეო, ქუჩის გამოკითხვა, სადაც გოგონამ ლგბტ თემის გინებით უპასუხა ჟურნალისტის შეკითხვას, რას ფიქრობდა „ერთსქესიანთა ქორწინებაზე“. "ბინა 18-ში“ კი გოგონა სტუდიაში მიიწვიეს და შემდეგ, თავად ჩაატარებინეს ქუჩის გამოკითხვა, ერთნაირი სქესის ადამიანთა ქორწინების შესახებ. მოქალაქეთა პასუხებს შორის ვისმენთ: “უნდა მოვსპოთ” “ვინც ფიქრობს მაგას, ისინი არიან დასახვრეტები”, “ეს არის მარაზმი”, “კატეგორიული წინააღმდეგი ვარ” და ა.შ. გადაცემა სოციალურ ქსელებში განხილვის საგნად იქცა. გადაცემის შესახებ ჟურნალისტმა ირაკლი მანაგაძემ ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს მიმართა, ამ ეტაპზე განცხადება დასაშვებობის ეტაპს გადის და საბჭო საქმეს ამის შემდეგ განიხილავს.

გადაცემის პროდიუსერი ლაშა ბასლანაძე მედიაჩეკერთან საუბარში ამბობს: "უბრალოდ გამოკითხვა იყო. იქ იყო აზრი ერთი მხარის და მეორე მხარის - ვინც ეთანხმება და ვინც არ ეთანხმება. ჩვენ ყველა მხარე ვაჩვენეთ. ქართველები ვართ და ზოგს ისე მიაჩნია, ზოგს ასე. სიტყვის თავისუფლებაა ქვეყანაში, მსოფლიოში და ყველანი მაგისთვის ვიბრძვით. ჩვენ არ ვართ ჰომოფობები, პირიქით. ჩვენს გადაცემას თუ უყურებთ, ლგბტ წარმომადგენლებიც გვყოლია გადაცემაში. ჩვენი მიზანი არ ყოფილა ვინმე მოგვეკლა ან ჩაგვექოლა. იუმორი იყო ჩვეულებრივი".

გადაცემა “ბინა 18-ში” სტუმარმა ასევე აღნიშნა, რომ როცა ლგბტ თემს აგინა, ქართველი ხალხის აზრი თქვა და იმსახურებენ ასეთი ადამიანები იმას, რაც თქვა. ამასთანავე, ბოდიში მოუხადა არა იმათ ვისაც აგინა, არამედ საზოგადოებას, ოჯახის წევრებსა და მეგობრებს, უცენზურო სიტყვების გამოყენებისთვის: ”ვთქვი მართალი, მაგრამ თქვენ ცოტათი მიიღეთ ცუდად. მაინც გოგო ვარ. არ შეეფერება ქართველ ქალს ეს გინება”.

28 ივლისს, ტელეკომპანია "კავკასიის" ეთერში, გადაცემაში - "სტუდია სპექტრი, სადაც წამყვანი - დავით აქუბარდია სტუმართან, პროფესორ ჯუმბერ ფანჩულიძესთან ერთად მიწის რეგისტრაციის ახალ კანონზე საუბრობდა, წამყვანმა საქართველოში მცხოვრები ეთნიკური აზერბაიჯანელები ქართველების შევიწროებაში დაადანაშაულა.

“გიაურ არხს ეძახიან აგერ მარნეულში აზერბაიჯანელები. ქართველების გაყვანილი არხი იყო. ეს ჩვენი იდენტობაა, იცით. ჩამოსახლდნენ ისინი და ქართველობა აყარეს იქედან. ბიჭო, ეს ჩვენი სივრცე არის. ამ სივრცეს დათვლა უნდა, აღწერა უნდა,” -აცხადებს წამყვანი.


ეთნიკურ კუთვნილებას დაუსაბუთებლად უსვამს ხაზს დავით აქუბარდია 29 ივლისის გადაცემაშიც, სადაც ის სტუმართან, ვახტანგ ძაბირაძესთან ერთად, აჭარაში არსებულ ვითარებაზე, კერძოდ კი ეკომიგრანტთა პრობლემებზე და ყოფილი ხელისუფლების საქმიანობაზე საუბრობს: “აღარ მინდა (ლაპარაკი), იქ რა საშინელებები აქვს მიშას გაკეთებული და რომელ თურქზე რა ტერიტორიები აქვს კაპიკებში მიცემული”.



მაუწყენელთა ქცევის კოდექსის თანახმად (თავი IX, მრავალფეროვნება, თანასწორობა და შემწყნარებლობა, მუხლი 31, მრავალფეროვნებისა, თანასწორობისა და შემწყნარებლობის პრინციპი), მაუწყებელმა თავი უნდა შეიკავოს ისეთი მასალის გამოქვეყნებისგან, რომელიც გააღვივებს სიძულვილს ან არატოლერანტობას რასის, ენის, სქესის, რელიგიური კუთვნილების, პოლიტიკური შეხედულებების, ეთნიკური, გეოგრაფიული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე და თავი უნდა აარიდოს ეთნიკურ ან რელიგიურ კუთვნილებასა და უარყოფით მოვლენებს შორის დაუსაბუთებელი პარალელების გავლებას, მათ შორის ცალკეული პიროვნებების საქმიანობის ასოცირებას მთელ ჯგუფთან (მუხლი 33).

მედიის განვითარების ფონდი სახელმძღვანელოში „ეთნიკური და რელიგიური უმცირესობების თემატიკის გაშუქება მედიაში“ მედიასაშუალებებს ურჩევს თავიდან აიცილონ ისეთი მასალის გამოქვეყნება, რომელიც შესაძლოა შეურაცხმყოფელი აღმოჩნდეს რომელიმე ეთნიკური უმცირესობისთვის, აღვივებდეს სიძულვილს, შეუწყნარებლობას მათ მიმართ, თესავდეს შუღლს ეთნიკურ უმრავლესობასა და უმცირესობას შორის, იყოს დისკრიმინაციული ეთნიკური ნიშნით. ფონდი ასევე ურჩევს ჟურნალისტებს არ განაზოგადონ უმცირესობის ცალკეული წარმომადგენლის საქმიანობა, ქცევა თუ ქმედება მთელ ეთნიკურ ჯგუფზე, თავი შეიკავონ პირის ეთნიკურ კუთვნილებასა და უარყოფით მოვლენებს შორის დაუსაბუთებელი პარალელების გავლებისაგან. ხელი შეუწყონ ეთნიკური უმცირესობების წარმომადგენლების ინტეგრირებას საზოგადოებაში.

კანადელი ჟურნალისტი მარკ დე ფოი ბოდიშს იხდის არაეთიკური გამონათქვამისთვის, რომელიც სპორტსმენ მაიკლ სამის მისამართით გააკეთა.

სამი პირველი ღიად გეი ფეხბურთელია, რომლის საჯარო განცხადებაზეც დე ფოიმ კომენტარი მისცა ჟურნალ De Montereal-ს.

მაიკლ სამმა კონფერენციაზე განაცხადა, რომ იგი ძალიან ბედნიერია, რომ კვლავ შეუძლია სტადიონზე დაბრუნება, რასაც დე ფოის კომენტარი მოჰყვა: „უცნაურია ამის მოსმენა ჰომოსექსუალისაგან, მისი სიტყვები ნიშნავს, რომ მას ერთი სული აქვს გავარდეს სტადიონზე და ვინმეს დაარტყას“ - წერს დე ფოი.

28 მაისის სვეტში დე ფოიმ ბოდიში მოუხადა ფეხბურთელს და ბოდიშის ტექსტი საკუთარი ტვიტერის გვერდზეც გაავრცელა.

„ბევრმა ადამიანმა განმსაჯა და გამაკრიტიკა ჩემი კომენტარის გამო, რომელიც მაიკლ სამის მისამართით გავაკეთე. მინდა ყველას ვუთხრა - თქვენ აბსოლუტურად მართლები ხართ; მე არ ვიყავი წინდახედული და ძალიან ვნანობ ამას, მე გულწრფელ ბოდიშს ვუხდი იმ ადამიანებს, რომლებმაც ჩემი კომენტარი ჰომოფობიურად ჩათვალეს, ეს არ იყო ჩემი მიზანი, გთხოვთ, დამიჯერეთ“ - განაცხადა დე ფოიმ.

მან აქვე დასძინა, რომ მაიკლ სამი არამხოლოდ მისაბაძი მაგალითია საზოგადოებისა და ლგბტ თემისათვის, არამედ უნდა იყოს კუმირი ახლგაზრდებისათვის.

კანადურმა ლგბტ საზოგადოებამ მომხდარს „ჟურნალისტური ეთიკის კრახი უწოდა“ და გამოცემას პროფესიული პრესის ასოციაციაში უჩივლა. ლგბტ თემის განცხადებით, დე ფოის კომენტარი არ იყო პროფესიონალი ჟურნალისტის საქციელი.

მომხდართან დაკავშირებით კომენტარი არ გაუკეთებია - ჟურნალ De Montereal-ს;

წყარო: Imediaethics

რა უნდა გააკეთოს წამყვანმა, პროდიუსერმა და ჟურნალისტთა ჯგუფმა იმისთვის, რომ რეიტინგული გადაცემა შექმნას?

ბევრი არც არაფერი.

უბრალოდ, ერთი შეხედვით გასართობ გადაცემაში განსახილველად ისეთი მწვავე პრობლემა უნდა შეიტანო, როგორიც განსხვავებული სექსუალური ორიენტაციის და გენდერული იდენტობის მქონე ადამიანთა უფლებების დაცვაა და გადაცემა შოუდ აქციო.

არც გადაცემის შოუდ ქცევა მოითხოვს დიდ ძალისხმევას. შეკრებ ეკლექტურ და განსახილველი თემისთვის არარელევანტურ სტუმართა დასს: საზოგადოებისთვის სრულიად უცნობ და ნაკლებად ცნობილ მსახიობებს, ჟურნალისტებს, მომღერლებს, სასულიერო პირს და 10 წლის წინანდელი რეალითი-შოუს ყველასგან მივიწყებულ მონაწილეს.

შოუც მზად არის.

სტუმრები ისეთ “ჰომოფობიურ სიბრძნეებს” და საუკუნეებგამოვლილ სტერეოტიპებს გადმოალაგებენ, დიდი რეიტინგის მოპოვებისთვის მებრძოლი წამყვანი და პროდიუსერი უკეთესს რომ ვერ ინატრებს.

აი, მაგალითებიც:

“ძალიან ბევრ ტელევიზიაში მუშაობენ ჰომოსექსუალები. ჰომოსექსუალებს ჰყავთ სერიოზული ლობი, ერთი თუ არის სადმე მომჯდარი, მერე თავისიანები მოჰყავთ”,

“ტიპები გამოდიან, რომ ძალით გაალახინონ თავი, გვაღიზიანებენ...”

“არსებობს ერთი თემა, რასაც ვერავინ ვერ გაუვა. დნმ რომ გაქვს, რაზე ხარ აწყობილი... ჩვენ ვართ კავკასიელები, აბსოლუტურად სხვა დნმ-ით შექმნილი ადამიანები და სხვა ხერხემალი გვაქვს. ფრანგებს აქვთ აბსოლუტურად სხვა მენტალიტეტი. ფრანგს სისხლიც ისეთი აქვს, სულიც ისეთი აქვს, რომ შეუძლია გარკვეულ საკითხებს ძალიან მშვიდად შეხვდეს...მინიმუმ გაუნათლებელია ადამიანი, რომელიც ვერ განარჩევს ქართველის, რუსის და ფრანგის აბსოლუტურ მენტალურ განსხვავებას”.

“რუსეთში ძალიან კარგი კანონები არსებობს. ლგბტ თემის პროპაგანდა კანონით არის აკრძალული”.

“ძალადობას ებრძვიან, ხო? აი, რისთვის ებრძვიან? ესენი ვერ მრავლდებიან, ვერაფერს ვერ შვრებიან! რისთვის არიან? გამოდიან, პახოდუ პარადი აქვთ!”

“შვილი რომ გყავს, სირცხვილი არ არის მერე? შენ ცისფერი ხარ! რას გეძახის შვილი: დედას, მამას? შენი სქესიც არ იცი!”

“დიდი გადაცდომები დიდგვაროვნებაშიც ყოფილა. ჩვენს ქორეოგრაფიასაც ახსოვს რაღაცა გადაცდომები, არ ვასახელებ...”

“მე ვიცი ადამი და ევა, ადამი და ადამი არ ვიცი.”

“მალე ამოწყდეს ყველა ადამი და ადამი.”

გავიგეთ, რომ საზოგადოებამდე სწორი პოზიციის მიტანა “სხვა რაკურსის” მიზანი არც არის და შოუს დადგმით ის მხოლოდ რეიტინგის მოპოვებას და შენარჩუნებას ცდილობს, მაგრამ ათასობით მაყურებლის მსგავსად ვერც მე გავიგე: გასართობ შოუში “სერიოზული განხილვისთვის” ლგბტ თემის პრობლემები თუ შეგაქვს, “დისკურსი” ვინმე მულატკაზე რატომ უნდა დაიყვანო?

რატომ უნდა გამოაყენებინო ეთერი ადამიანებს ჰომოფობიური იდეების ტირაჟირებისთვის და ათქმევინო, რომ განსხვავებული სექსუალური ორიენტაციის და გენდერული იდენტობის მქონე ადამიანები ცალკე უნდა გადავარჩიოთ, თვითმფრინავში ჩავსვათ და ქვეყნიდან გავადეპორტოთ, ჩავქოლოთ ან ჩავცხრილოთ, ყველაზე კარგ შემთხვევაში კი საკეტი გადავურაზოთ, სახლში ჩავკეტოთ და საკუთარ “პრობლემებზე დავაფიქროთ”.

როგორც ჩანს, საკუთარ პრობლემებზე “სხვა რაკურსშიც” დაფიქრდნენ და ჰომოფობიური იდეების ტირაჟირებისთვის ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიაში, „იმედის“ თვითრეგულირების ორგანოში რომ არ უჩივლონ, წამყვანს ასწავლეს, რომ რესპონდენტის და სტუმრის დისკრიმინაციულ გამონათქვამს უნდა გაემიჯნოს.

“მულატკა არის საქართველოს მოქალაქე. მას აქვს თავისი აზრი. შოუბიზნესის წარმომადგენელია. მე ვემიჯნები მის პოზიაციას, მაგრამ უფლება არა მაქვს, არ მოვუსმინო საზოგადოების წევრებს,” - ასეთი პასუხი გასცა “სხვა რაკურსის” წამყვანმა გადაცემის ერთ-ერთ სტუმარს კითხვაზე, რატომ და რა მიზნით მოიწვია სტუმრად გადაცემაში მულატკა.

განცხადება - “მე ვემიჯნები მის პოზიციას” ჰომოფობი სტუმრების ფაშისტურ იდეებთან ფორმალური გამიჯვნის საშუალებად იქცა.

ლგბტ თემისადმი არატოლერანტულ გარემოში რომ ვცხოვრობთ, ეს “სხვა რაკურსის” გარეშეც ვიცით. ამდენი შეურაცხმყოფელი და დისკრიმინაციული გამონათქვამი კი ერთი გადაცემის კვალობაზე, მეტისმეტია.